Chili voert verbeten strijd tegen het analphabetisme Weer hogere zuivelprij zen Kostelijke Westfriese avond te Anna Paulowna Maar 61 van 10.000 Chilenen doorlopen lagere school Jaarvergadering van „Kunstzin" Speciaal onderwijs voor volwassenen Julianadorp Afdeling VVV opgericht in Julianadorp BESOMMINGEN IJMUIDEN Aantal verenigingen werkten samen Opgewekte stemming allerwegen De export viel nog mee MARKTBERICHTEN MAANDAG 25 JAXTJARl 1951 (Van een bijzondere correspondent) pAS in de laatste vijf en twintig jaar is men serieus de verborgen rijk dommen van Chili gaan onderzoeken. In snel tempo verrezen alom fabrieken: grote salpeterzuur-industrieën in het Noorden werden ge volgd door bedrijven bij Santiago en in het Zuiden. Twee jaar geleden kon een markant punt in deze ontwikkeling gesignaleerd worden, toen een staalfabriek te Huachripato (bij Concepción) in werking werd ge steld. Langzaam maar zeker doken in het Chileense landschap de em bryo's op van toekomstige Pittsburglis en Birminghams. De levensstan daard steeg navenant: betere huizen, gezonder kinderen, nuttiger voed sel, meer levensgeluk. Bij deze opmars naar een industriële ontwikke ling zag Chili echter niet over het hoofd, dat het onderwijs en de op voeding nauw met deze groei verbonden zijn. Na de oorlog was bijna een kwart van de 6 millioen Chilenen nog analphabeet. Het land be zit weliswaar wetten, die voorzagen in verplicht en kosteloos onderwijs op scholen, doch de leerlingen, die veelal honderden kilometers van de dichtstbijzijnde school af woonden, konden niet allen in internaten geherbergd worden. Chili besefte, dat vele dromen over vooruitgang, welvaart en industrialisatie nooit verwezenlijkt zouden worden, zolang de natie te kampen had met de last van een grote groep analphabeten. Snel optreden was geboden. Daarom lanceerde de regering een onder- wijs-programma op grote schaal, dat thans de eerste vruchten begint af te werpen. j_|ET IS niet zo gesteld, dat Chili bij andere landen ten achter bleef in zake de opstelling van onderwijs programma's, maar de economische omstandigheden verhinderden maar al te vaak de verwezenlijking ervan. Reeds in 1840 organiseerde de Chileen se republiek Zondagsscholen in barak ken en onderwijscursussen voor vol wassenen in bibliotheken, maar deze waren niet voldoende om de onweten- heid terug te drijven naar het ver leden. Halverwege de vorige eeuw kon slechts 13% van de 1% millioen in woners lezen en schrijven. In 1940 was dit percentage (bij een bevolking van bijna 5 millioen zielen) gestegen tot meer dan 58%. Verplicht lager onder wijs deed zijn intree in 1920, maar dé verwachting dat onderwijs aan vol wassenen hierdoor binnen korte tijd kunnen komen te vervallen, bleek ijdel. Een besliste verandering in deze situatie trad in tijdens de oorlogsjaren, toen men zich bewust ging worden, welke wijde economische horizonten open lagen. In 1939 schreef Senora Amanda Labarca, hoofd der seizoen- scholen (die slechts een deel van het jaar open waren), voor een verbaasd publiek: „Van iedere 10.000 volwasse nen Chilenen kunnen er 2219 niet le zen; slechts een kwart van de kinde ren van schoolgaande leeftijd bezoekt ook werkelijk een school. Van deze laatste groep beëindigt 10% de lagere school en slechts 8% zet zijn studie aan een middelbare school voort. Van deze 8% beëindigt een kwart deze studie; een derde deel gaat vervolgens naar een universiteit en weer een der de deel hiervan voltooit zijn univer sitaire studie". Een treinlading Chileense nitraten (afkomstig uit de hete woestijnen van het binnenland) op weg naar een van de havens. 468.000 kinderen in het onderwijs. Sprekender nog was het feit, dat slechts 61 van elke 10.000 Chilenen het lager onderwijs voltooiden. In 1939 was er nog een kwart millioen kin deren, dat niet regelmatig naar school ging, ofwel omdat het thuis moest meewerken, ofwel omdat er geen school in de nabijheid was. Van de 191.000 kinderen, die in 1939 voor het eerst naar school gingen, bereikte slechts een zesde deel de hoogste klas. Ondanks alle leerplichtwetten kregen Het eiland Juan Fernandez, iets ten Westen van Valparaiso, was de plaats van een avontuur, dat het wereld beroemde boek „Robinson Crusoe" het licht deed zien. geheel geen Vrijwilligers ^EDIO 1951 was het aantal scholen voor volwassenen gestegen tot 387, d.w.z. meer dan het tienvoudige van 1942. Haar taak was tweeërlei; het le ren van lezen en schrijven, maar ook het geven van onderwijs, dat was aan gepast aan de noden en behoeften van elke dag. 309 van deze scholen waren bestemd voor avondonderwijs aan mensen boven 16 jaar. Dan waren er nog enkele bijzondere scholen, zoals 5 rondtrekkende, 2 die zich geheel op artistiek terrein bewogen en 2 die het dagelijks huishouden tot onderwerp hadden. Uit de leraren werd voorts een symphonie-orkest geformeerd, dat in 8 jaar tijds 361 concerten in het hele land gaf, waarvan meer dan 250.000 mensen konden genieten. Er werden 223 bibliotheken opgericht, waarvan de afgelopen 5 jaar 350.000 mensen geprofiteerd hebben. Tot de jongste experimenten behoort een rei zende culturele tentoonstelling, die het hele land doortrekt. Het onderwijs aan volwassenen be staat uit 3 klassen. Voltooiing der stu die geeft de leerling recht op een diploma, dat grote diensten bewijst bij het zoeken naar werk. Het aantal leer krachten van deze groep bedraagt niet meer dan 900, zodat men (met succes) een beroep hee"ft gedaan op het gelet terde deel der bevolking haar mede burgers te helpen. Tussen 1945 en 1950 meldden zich hiervoor 21.000 vrijwilli gers. De helft hiervan bestond uit le raren, die enkele uren van hun vrije tijd belangeloos opofferden. De resultaten stemmen tot grote te vredenheid. In 1945, het eerste jaar, leerden op deze wijze 5000 mensen le zen en schrijven. Merkwaardig hierbij is dat slechts 755 van hen dit op school leerden; de anderen dankten het aan privé-onderwijs van bovengenoemde vrijwilligers. In he' tweede jaar van de veldtocht verdubbelde dit aantal en momenteel is het totaal tot 88.000 ge stegen, terwijl de actie steeds groter omvang aanneemt. Maar hoe bemoedigend deze resul taten ook mogen zijn, ze blijven nog steeds verre van voldoende. Niets is beter in staat dit te illustre ren dan het tragische maar zeer in structieve aanplakbiljet dat men over al in het land aantreft en waarop te lezen staat, dat het aantal analphabe ten in Chili evengroot is als het in wonersaantal van Santiago. Zou men er de kinderen onder de 15 jaar bij rekenen, dan kwam het beeld nog on gunstiger te liggen. Maar ondanks dit alles is er vooruit gang. Radio en film dragen hiertoe hun steentje bij. Men hoopt het huidige tempo nog te kunnen verhogen en be schikking te krijgen over meer leer krachten, meer vrijwilligers, meer geld. De Harmonievereniging „Kunstzin" hield haar jaarvergadering in café „Prins Hendrik" onder leiding van de erevoorzitter, de heer J. Hendrikx. De secretaresse, mej. A. A. Constant, las notulen en jaarverslag welke ieders goedkeuring kon wegdragen en waar uit bleek, dat het aantal donateurs was toegenomen, maar dat het ledental iets was teruggelopen. Het verslag van de penningmeester, de heer C. Purmer. toonde een nade lig saldo van f 291.46, zodat het bezit van de vereniging was gedaald tot f 659.50, vooral ten gevolge van het aanschaffen van nieuwe instrumenten. Naar aanleiding van een ingekomen schrijven over het vergaderen op Zondagmorgen werd besloten hier zo veel mogelijk rekening mee te hou den. Tot bestuursleden werden herko zen mej. A. A. Constant en de héér J. Constant. Tot leden van de controle commissie werden aangewezen de he ren D. Purmer en W. v. d. Reep, als reserveleden de héren J. Oost en G. J. Schut. De data voor de jaarlijkse sport- en volksfeesten werden vastgesteld op 28, 29 en 30 Augustus. Aan het concours van de West- Friese Bond, dat dit jaar in Venhui zen wordt gehouden, zal op Hemel vaartsdag worden deelgenomen. Nadat bij de rondvraag nog ver schillende kwesties werden besproken, werd de vergadering gesloten. In het Verenigingsgebouw aan de Langevliet waren dezer dagen een twintigtal belangstellenden bijeen om te trachten een afdeling Julianadorp van de Vereniging voor Vreemdelin genverkeer op te richten. Op deze bij eenkomst was uitgenodigd de heer mr D. Breebaart, de voorzitter van de Federatie van VW's in Noord-Hol land boven het Noordzeekanaal, die een inleiding hield. Nadat naar aanleiding van het ge sprokene enkele vragen waren gesteld, werd besloten de zelfstandige afdeling op te richten. Alle aanwezigen traden toe. Er werd een voorlopig bestuur ge vormd, dat bestaat uit de dames Van Groen, MinnesViehoef en Vonk en de heren Th. Noot en L. Tigchelaar. Uiteraard zal eerst wordén geprobeerd het ledental uit te breidén. en t-i TT - T_ 7'— 7lm Zr Besommingen van Vrijdag: trawler IJm 21 Gelria f 20.300. Loggers: IJm 204 f 1140, KW 76 f 8110, KW 39 f 5470, KW 15 f 6240, KW 85 f 8070. KW 57 f 4520, KW 9 f 5000, KW 17 f 5160, KW 104 f 3470, KW 84 f 3550, KW 166 f 1440, KW 168 f 9020, KW 107 f 1100. Loggers: WR 7 f 4080. WR 33 f 1690, WR 67 f 3660 KW 189 f 640, KW 128 f 710, KW 35 f 1000, IJm 229 f 1390, IJm 5 f 3720. Aanvoer 5550 kisten. Prijzen per 1 kg: heilbot 2.80—2.45; gr. tong 2.53—2.12, grm. tong 2.121.82, kim. tong 21.82, Behoudens enige scherpschutters ontmoetten de Fransen geen tegen stand toen zij de stad Thakhek in Indo China heroverden. Een jeug dig slachtoffer van de „snipers" wordt door een collega achter de frontlinie gebracht. Wat samenwerking vermag, dat kwam tot uiting op de Westfriese avond, die de afdelingen van de Hol landse Maatschappij voor Landbouw, van de Bond voor Plattelandsvrouwen en van de Plattelandsjongeren Ge meenschap gezamenlijk in Veerburg organiseerden. Voor het grootste deel met eigen krachten wérd een gehele avond op meer dan verdienstelijke wijze gevuld. Ook de „buitenstaanders" dienen echter met ere genoemd. Dat JN de week van 3 t.m. 9 Januari jl. bleef de melkproductie dalen, het geen tot gevolg had, dat minder melk aan de fabrieken werd af geleverd. De productie kon voorlopig worden vastgesteld op 60.285 ton tegen 61.754 ton in de voorgaande week en 60.524 in de overeenkomstige week van het vorige jaar. Met de melkaanvoer zitten we dus onder het cijfer van het vorige jaar en naar het zich laat aanzien, zal deze toe stand nog wel een poosje bestendigd blijven. Mede in verband met het feit, dat de fabrieken, welke gecondenseerde melk maken, veel melk uit de markt namen, kwam er vóór de kaasproductie minder melk beschik, baar, hetgeen dan ook resulteerde in de productiecijfers van kaas. Be droeg de productie van volvette kaas in de week van 27 December t.m. 2 Januari jl. nog 1333 ton, in de week van 3 t.m. 9 Januari produceer de men 1046 ton. Ook de productie van 40+ kaas liep achteruit en kon worden vastgesteld op 474 ton tegen 554 ton in voorgaande week. In deze 40+ kaas is een belangrijk kwantum broodkaas begrepen, zodat er over het algemeen weinig Edammer 40 wordt geproduceerd. De boterproductie liep iets uit en wel van 930 ton in de week van 27 De- cember tot en met 2 Januari tot 1019 ton in de week van 3 t.m. 9 Ja- nuari jl. f) VER de gehele linie viel in de aige- kJ de zuivelhandel een lopen week in opgewekte stemming waar te nemen. Ue inmiddels gepubliceerde uitvoer- cijfers over de maand November 1953 gaven te zien, dat in deze maand werd geëxporteerd 9053 ton kaas tegen 6483 zijn deze uitvoercijfers meegevallen en ton kaas in November 1952. Uiteraard geven zij de tegenwoordige marktont- ikkeling in belangrijke mate steun want men realiseert zich, dat belang rijk méér kaas is uitgevoerd dan werd aangenomen en dat de algehele voor- raadpositie hierdoor over het alge meen veel gunstiger is komen te lig gen. Hierbij komt nog, dat er in de laatste weaen een levendige vraag naar jonge kaas valt waar te nemen. Speciaal naar Duitsland schijnen be langrijke hoeveelheden te zijn verzon den en deze hoeveelheden vragen uiteraard weer om vervanging. Het gevolg van een en ander is. dat de prijzen voor de jonge kaas in snel tempo stijgen vooral voor de Vol vette Goudse kaas en een aanmer kelijk verschil bij de toestand bij het begin van het jaar valt waar te ne men. Zo is de prijs voor Volvette Goudse kaas in ongeveer 3 weken tijds reeds met ongeveer 20 cent per kg ge stegen en bij voortgaande vraag en lagere productie moet worden aange nomen, dat deze prijsstijging haar eindpunt nog niet zal hebben bereikt. Ook de Edammers 40+ profiteren van deze gang van zaken, maar het is merk waardig, dat deze het tempo van prijs stijging lang niet kunnen bijhouden, ondanas het feit, dat de productie op een laag niveau ligt. Het prijsverschil voor deze soort kaas bedraagt, sinds het begin van het jaar, ongeveer 10 cent per kg. Broodkaas 40+ daarente gen, een door Duitsland veel gevraagd artikel, is veel duurder en ligt in prijs ongeveer 9 cent per kg hoger dan de Edammerkaas 40 Nu de opbrengst van de Volvette kaas zoveel beter ligt dan die van 40+ kaas, moet worden aangenomen, dat in nog meerdere mate op de productie van Volvette kaas zal worden overgeschakeld. Im mers bedraagt het prijsverschil onge veer 33 cent per kg, hetgeen men in geen jaren heeft meegemaakt. Daar naast begint ook de producti- van broodkaas 40+ een belangrijke rol te spelen, terwijl ook een verhoogde bo- terprijs een woordje begint mee te spreken. Dwars door dit alles loopt het feit, dat de condens-fabrieken meer melk dan gewoonlijk vragen om de vele geboekte orders te kunnen uit voeren, zodat gevoeglijk kan worden gesteld, dat men in de zuivelsector van een hausse-periode kan spreken. Op de voorraden kaas, welke men voor lage prijzen heeft gekocht, kan thans winst worden gemaakt, maar men rea liseert zich aan de andere kant echter wel, dat aan deze toestand snel een einde kan komen en dat men straks weer bergafwaarts kan moeten gaan. Bovendien heeft men altijd rekening te houden met de reacties uit het bui tenland en naar wij in exporteurs kringen vernamen, heeft men de grootste moeite om de binnenlandse prijsstijging in de exportprijzen te verdisconteren. Hoewfel men natuur lijk bij deze ontwikkeling een graan tje meepikt, kan niet gezegd worden, dat men over het algemeen enthou siast is over deze ontwikkeling en het gevolg hiervan was misschien wel, dat meerdere exporteurs „uit de markt stapten" en niet kochten. In hoeverre zij hiermede gelijk hadden, zal moe ten worden afgewacht, want het is moeilijk zich onder de gegeven om standigheden aan een voorspelling te wagen. Zoals reeds medegedeeld steeg ook de boterprijs en valt ook hier in een tijdsbestek van 3 weken een verhoging van 22 cent per kg waar te nemen Blijkens de laatste voorraadcijfers is dé regeringsvoorraad practis h ge ruimd, terwijl er ook in de vrije han del weinig boter beschikbaar schijnt te zijn. Annex met dit alles blijken ook de regeringsvoorraden melkpoeder snel te dalen. De regeringsvoorraad kaas liep iets uit, waarschijnlijk een gevolg van het feit, dat nog iets werd ingeleverd op grond van vroeger gedane opga ven. Aan inleveren zal men thans ech ter niet meer denken, aangezien op de vrije markt veel betere prijzen te ma ken zijn. Op de Alkmaarse kaasmarkt werd de notering vastgesteld op f 1.83 tot f 1.84 per kg voor dê Edammerkaas 40 De handel bleek goed te zijn en de kaas kon worden verkocht tegen prijzen van f 1.86 tot f 1.88 per kg. De Alkmaarse korstloze kaasindustrie bleek veel belangstelling te hebben voor de aangevoerde Edammers, waar door de prijs nogal boven de commis sie-notering uitsteeg. Ook op de Leeuwarder zuivelbeurs werden de prijzen verhoogd. Goudse Volvet noteerde f 2.14 tot f 2.15 per kg, Edammers 40+ f 1.83 tot f 1.84 per kg en Broodkaas 40+ f 1.89 tot f 1.90 per kg. Voor de Volvette kaas en Broodkaas 40+ bleek veel belangstel ling te bestaan. Vrij vlot werd de voorraad Volvette kaas van de hand gedaan tegen prijzen van f 2.16 tot f2.17 per kg en voor Broodkaas be taalde men vlot f 1.92 tot f 1.93 per kg. Edammers 40+ wisten wel een hogere prijs te behalen, maar lagen toch over de commissie-notering kwamen geen het algemeen lui in de markt. Boven zaken tot stand, waardoor de kaas te gen prijzen van f 1.83 tot f 1.84 per kg werd omgezet. De verbetering in de prijzen voor oude kaas zet zich langzamerhand voort. Ook ln de afgelopen week kon den weer hogere prijzen worden ge maakt. De voorraden blijken niet groot te zijn en de vraag wordt steeds beter. ALKMAAR, 22 Jan. Witlof A 32—50 en B 1530; rode kool 7—8; savoye kool 6,50; groene kool 716; spruitkool A 2647 en B 1525; boerenkool 6,5015; andijvie 36—78; rode bleten 4,507,50; winterpeen 5,50—6,50; waspeen 1025; uien 3—7,50 en nep 10—17; prei 9,5017; selderie 8—15,50; peterselie 11—18,50; knolselderie 5—8; appels: Brabantse Belle fleur K 1015, Cox Orange Pippin K 16 —19, Goudreinetten HI 3034 en K 15 —24, Zoete Reinet 21—28 en Zoete Cam pagne 7—18; peren: Comtesse de Paris K 16, St Rémy HI 2426, Winterlouwtje K 18 en Winterjan 19—32. BROEK OP LANGENDIJK, 23 Jan. 9000 kg uien 7,208,10 en grove 67; 42.000 kg rode kool A 79,60 en B 6— 6,40; 70000 kg groene kool 10,10—17,20; 41.000 kg gele kool A 6,50—8.50 en B 6,50; 60.000 kg witte kool 5,50; 4100 kg witlof IB 38—45 en IIB 34—37; 1800 ke bieten A 5,306 en B 4,10; 2100 kg pee C 5—5,50; 1000 kg spruitjes 19—37. - Doorgedraaid: 15.000 kg rode kool, 20.00 kg gele kool «a 50.000 witte kool. waren burgemeester D. Breebaart van Hoogwoud, het „Polders Amusements Orkest" ende tekstschrijver en dichter Douwe Stellingwerf! De heer Breebaart hield een lezing over: West-Friesland, vroeger en nu. Als medereizigers op de Speelwagen liet hij zijn gehoor een tocht door ons mooie gewest maken, waarbij de „voer man" wees op het vele schoons van het platteland, het landschap, dat be heerst wordt door hemelkoepel en horizon. Dat wijde, open land vormt de mensen, die er wonen, tot open en eerlijke, stoere werkers, trots en kop pig, maar met zin voor humor en met sterke vrijheidszin. Doch ook het om gekeerde is waar en we mogen' de vroegere bewoners een compliment niet onthouden voor wat zij, door bouw der boerenhoeven, plaatsing van molens en beplanting, van West-Fries land hebben gemaakt: een landschap, dat men op een vroege herfstmorgen misschien wel op zijn allermooist ziet. Wat in de steden van West-Fnesland bewaard is gebleven uit het grote ver leden en nog haar glorie vormt, werd bij de tocht met de speelwagen niet vergeten en ook lange tijd vertoefd bij een ouderwetse boerenbruiloft. Als voorzitter van de Wagen wacht, de propaganda-commissie voor De Speel wagen, was het slotwoord van de spre ker natuurlijk een aansporing om abonné te worden van dit blad. Mej. A. Vethman sierde het door de heer Breebaart geschetste beeld van West-Friesland op door haar declama tie van een gedicht van mevrouw Wegener Sleeswijk-Van Balen Blan ken en zelfs de gebruikelijke verloting ter dekking van de onkosten was in de vorm van een West-Friesland-spel gegoten. Douwe Stellingwerff had de tekst geschreven van de elf versjes en schetsjes, waarin een plaats in het ge west wel' werd aangeduid maar niet genoemd en waarvan de aanwezigen de naam hadden op te schrijven op een kaart met „tutteltjes", zoals door de heren K. Kaan en C. Geerligs Gzn van te voren was uitgelegd. Onder streepte letters vormden de slagzin: De Polder één! Intussen vulden die aardige liedjes en schetsjes tezamen een belangrijk deel van de gezellige avond, (waarvan mevr. Van Dam— Stammes de regie had). Mej. P. Rezelman bracht, met „He' nieuwe orgel". Jan van Alfen in her innering, mevr. Van der Horst gaf me het orkest een paar Engelse songs tei beste en het grote koor, gevormd ui leden der drie samenwerkende organi saties, zong op indrukwekende wijz het „Lied van West-Friesland" en ga een mooie vertolking van het Lied va; de zee. Had de heer Lindenbergh bij de ope ning h„t welkomstwoord gesproker dat in het bijzonder gericht was to de spreker, tot burgemeester Mijnlief en de heer Stellingwerf, na afloo; spraken mevr. Taillie, mevr. Wuis ei mej. Vethman dankwoorden en werdci cadeaux overhandigd aan de hee; Breebaart (het gedenkboek De Ann; Paulownapolder) en aan de leider vai zang en orkest, de heer Van Stripiaar. (een pianolamp). ZWAAG, 22 Jan. Aardappelen 12.10, gare biet 10—14, uien 2.60—«.SC bieten 5.70, prei 10—13, gele bew. koo 6.90—11.30, groene kool 7.20--16.80. rodi kool 6—8, boerenkool 10—14, spruit kool 40, witlof 22—48, brcekpeen 5. was peen 16, andijvie 64—82, Bvamly lab 10—17, Legipont 15—36, Prov. peer 1( 22, St. Remy 2026, William Duchessc 18—43, Winterjan 22—30, Zwijndrechtsc wijnpeer 26—36, Winter Banana 16- 34 Cox Orange 45—101, Elisons 31- -48 Glorie van Holland 21—49, Goudreinet ten 34—49, Jonathan 39—63, Lexton Su- Derbe 2366, Pres. v. Engeland 3454 Beurrée Alex Lucas 11—38, Comptesse de Paris 12—32, Conference 18 66, Du Con. 61-83. E <"e d'Heyst 15-34. Gleser Wildeman 27 39.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1954 | | pagina 3