Delhi, metropool in wording
Britse invloed merkbaar, maar
Geletterde regeringsgebouwen getuigen
van een prille geschiedenis
rmBM
Aziatisch
aspect
r
Mekka der edelsmeden
HetPichola-
meer
Een onderhoud met mrs Nehru
Azië haast zich
niet
(slot)
EINDE
D E MENS moet er op deze
wereld vrede mee hebben, dat
aan alles een einde komt. De
lezer zal het mij niet kwalijk
nemen, dat ik de grootste
moeite heb mijzelf voor te hou
den, dat het einde van mijn
reis nu gekomen is. Niet alleen
feitelijk, maar ook en vooral
wat de journalistieke weerslag
in een aantal artikelen betreft.
Ik heb gedacht, dat het neer
schrijven van mijn ervaringen
mij tot op zekere hoogte zou
verlossen van de problemen,
welke ik per vliegtuig naar
mijn vaderland heb meege
voerd.
DELHI, December 1953 Ge moet vooral niet denken, dat het gemakkelijk is om uit de regerings
zetel en hoofdstad van de Republiek India wijs te worden. Je hebt op zekere morgen het vliegtuig van de
Indian Airlines Corporation in Calcutta genomen, omdat je Delhi niet wilt overslaan, al ben je aan de ge
luiden van Calcutta nog maar nauwe lijks gewend. Het is altijd nog een paar uur vliegen: Delhi ligt een
flink stuk naar het Noorden, waar ook het felomstreden Kashmir is en de Himalaja. Als je op de kaart
kijkt dan zie je, dat afstanden op deze wereld uitermate betrekkelijk zijn. Het is maar „een stap" van
daar naar het communistische China van Mao Tse Tung. En je gevoel zegt je, dat het lang niet gek zou
zijn een poging te doen ook dat ontzaglijke land te bezoeken. Maar de kalender is onverbiddelijk. De
dagen van je reis zijn te tellen op de vingers van één hand. Eerst in ieder geval Delhi; de rest komt wel
licht later eens, want de wegen van de journalistiek zijn vele en wonderlijke.
Dan staat dus de bezoeker op het waardige vliegveld van Delhi. Hij weet niet hoe het komt, maar niet
tegenstaande alle fundamentele verschillen voelt hij ineens iets van de sfeer vanDen Haag op
zich afkomen. Iets „diplomatieks", alsof zelfs de opnieuw uitbundig controlerende douane-ambtenaar
een vleug heeft meegekregen van ambassadeurs, gezanten, autoriteiten, wier papieren hij met méér ont
zag dan de onze aan een onderzoek heeft te onderwerpen. Je neemt de enig aanwezige taxi, die allures
heeft van een voortreffelijke luxe wagen, en je rijdt de tuinstad binnen. Dat moet, bedenk je dan, Delhi
op zijn gunstigst zijn, want de luisterrijke huizen van de bij de republiek geaccrediteerde diplomaten liggen
lommerrijk en lui in de zon tussen
het groende lanen zijn breed, de eerste minister Pandit Nehru. Dan
straten schoon en de pleinen reus
achtig van afmeting. De bouwmees
ters hebben hier zeker evenveel
ruimte als in Australië. Ze hebben
er met royale hand en met zwierig
tekenstift gebruik van gemaakt.
Het is groot en indrukwekkend.
"pOTDAT de bezoeker de parlements
gebouwen ziet en het kolossale
secretariaat, tevens de woning van
moet hij om de een of andere reden
denken aan Orwell en zijn boek „1984",
want het is net of hij niet meer in 1953
kijkt, maar vele tientallen jaren ver
der, wanneer India's innerlijke strijd
gestreden zal zijn en zijn gewicht in
de wereld evenredig aan de ambtelijke
paleizen, die samen New Delhi vormen.
Deze bezoeker kan het niet helpen, dat
hij er een beetje bang van wordthij
weet zelfs niet vanwaar dat gevoel
komt, dat hem benauwtde mensen
zijn even vriendelijk en behulpzaam
et Pichola-meer van
Udaipur is een van
de „taches de beauté
in een wondermooi
land. Ge krijgt in Azië
steeds het verlangen
al de vraagstukken
maar problemen te
laten en als toerist
rond te reizen, omdat
het hart daar aan de
winnende hand is
tegenover het verstand.
Dat hart zegt, dat In
dia er is om van te
houden; het verstand
drukt je op de vraag
stukken, die moeten
worden opgelost. Tus
sen die twee balanceer
je dan. Bepaald min
der elegant dan de
vrouwen, die water
kruiken op het hoofd
dragen en die voort
schrijden alsof zij tot
de eeuwigheid beho
renZij hebben geen
iMWWWVWVWV
moderne gymnastische
methoden nodig om
haar houding te vin
den. Zij zagen haar
grootmoeders en moe
ders hetzelfde doen en
zij leerden de kunst
toen ze nog héél klein
waren.
Nu staan ze aan het
Pichola-meer, gelijk ze
staan in héél India. Ou
de achtergrond is de
tempel of het lustslot
van een vorst, tegen
een groene heuvel.
Lege bootjes liggen
stil op het water in de
zon en de dragers met
hun ossen haasten zich
in de hitte niet. Water
is weliswaar een
levensnoodzaak, maar
noodzakelijker is het
langzaam te leven, op.
dat de mens in zijn
spoed zichzelf niet
voorbijloopt. Dat leert
India de bezoeker wel.
ï-s
Het parlementsgebouw in New Delhi is cirkelvormig en het ligt aan een
enorm plein. Men heejt daar de ruimte in India....
DELHI, December 1953 Het
was op een bijzonder mooie, zoele
avond, dat mijn collega en ik bij
haar op bezoek waren. Mevrouw
R. Nehru is een tante van de
minister-president, evenals haar
het algemeen over de vraagstuk
ken, welke niet alleen onze mo
derne wereld, maar ook de jonge
samenleving van het opgroeiende
Azië tot in de vezelen beroeren.
Zij was bepaald een oude vrouw,
maar in haar ogen blonk de strijdlust
van de politiek-geschoolde; en de wijze,
waarop zij de kwesties wist te stellen,
getuigde van scherp inzicht en een bij
na onvrouwelijke zin voor exacte for
mulering. Ik heb daar die avond, ver
buiten het eigenlijke gewoel van het
oude Delhi, in stille bewondering geze-
verschilligheid te lijden, om
sterker uit te drukken.
Er is in dat land een zegswijze, waar
in wordt vastgesteld, dat de macht van
de grote Sikh-heerser over de Poend-
ten, terwijl een in de dienst vergrijsde 2jaab, Ranjit Singh, vroeger als cholera
huishoudster koffie en een ondefini- was: men ging er terstond aan dood;
eerbaar soort gebak serveerde. maar de macht van de Britten was als
een langzame tering: men was pas in
Mevrouw Nehru heeft er geen twijfel staat de z;ekte en de besmetting te her
over gelaten, dat India vooral belang- kennen, als het te laat wasNeen,
stelling heeft voor de rassenkwestie, het koloniale bewind komt er niet goed
.1 Ik heb mij nimmer kunnen
als elders en zij spreken in het alge
meen het voortreffelijke Engels, dat
vooralsnog officieel als voertaal in het
parlement wordt gebruikt, totdat na
vijftien jaar (zoals in artikel 343 van
de Grondwet is bepaald) het Hindi
volledig zal kunnen worden ingevoerd.
Wellicht is dat gevoel van benauwe
nis te verklaren uit het feit, dat gees
telijk merkbaar en zichtbaar is, dat
hier in Delhi een bestuurlijk apparaat
uit de grond moest worden gestampt,
toen India meester werd over eigen
aangelegenheden. En wat zijn acht jaar
in de geschiedenis van een volk? Men
is nog niet eens zover gekomen de in
derhaast gebouwde regeringskantoren
van volledige namen te voorzien.
Er is, zo kon de bezoeker vaststellen,
geen, zelfs niet de gewiektste taxi-
het niet chauffeur in Delhi te vinden, die de
weg weet tussen de „Blocks", die een
voudig met de letters van het alfabet
worden aangeduid. Het zijn inderdaad
blijkt het bouwparool te zijn geweest.
De gangen zijn holle ruimten met
vastgestampte aarde op de vloer; de
kamers vreemde stofnesten, voorzien
van bijeengescharreld meubilair; de
binnenplaatsen gloeiend-warme ruim
ten, waar wachtposten lui in schaars
gras hun diensttijd liggen af te wach
ten. Om die uitgestrekte wijk van be
tonnen bureaux staat prikkeldraad;
soldaten houden er de wacht en de
muur, die de eigenlijke parlements
gebouwen beschermt is hoog en zeer
ontoegankelijk.
De bezoeker vraagt zich af waarom
al deze maatregelen genomen zijn. Met
moeite heeft hij een perskaart voor de
journalistentribune in het „Huis van
het Volk" (onze Tweede Kamer) be
machtigd; het papiertje wordt hem bij
binnenkomst afgenomen, evenals zijn
fototoestel. Maar de volksvertegen
woordigers, die hij ontmoet zijn zéér
voorkomend en erg vriendelijk; zijn
Indische collega's staan hem de beste
plaatsen op de tribune af en wat hij daar
binnen aanschouwt verschilt in niets van
de landerige stemming, die vaak aan
ons eigen parlement inhaerent is. De
meeste leden schijnen andere, en be
langrijker zaken buiten de vergader
zaal te regelen te hebben. Zodra het
belletje voor een stemming klinkt snel
len zij naar binnen om hun plicht te
doen, die voor de meesten klaarblijke
lijk geen speciale overweging behoeft...
Rondom het cirkelvormige gebouw
loopt een indrukwekkende wacht van
forse soldaten. Even verder zorgt een
diepgebogen vuilnisvrouwtje ervoor,
dit ook de laatste papiertjes uit de
laan van het parlement worden ver
wijderd.
Zo'n eerste indruk van Delhi is een
vreemde. Je bedenkt, dat er misschien
wel vijf Delhi's zijn, want onder je
hotel klinkt in de avond de fascineren
de muziek, die aan een bruidspaar
vooraf gaat. De trompetter laat je de
hele nacht niet los; hij is even onver
moeibaar als de feestgangers en de vol
gende morgen passeert de stoet op
nieuw: dan zijn allen klaarblijkelijk
tot in de botten afgemat, bruid en brui
degom incluis, en alleen het schel
klinkende, hobo-achtige blaasinstru
ment, misschien een schalmei, laat de
vloed van dartelende intervallen over
het slaperige hoofd van de vreemde
ling neerkomen....
Bij Gaylords is de bediening Westers.
Wat wilt Ge: Connaught Place is een
Engels plein en Engels is immers de
voertaal. De volgende avond eet de be
zoeker een stukje in de Jewel Box van
het Ambassador Hotel en hij voelt zich
plezierig bij de muziek van een Neder-
Het oude India
tische sterrenhemel. Je zegt tegen je
collega, dat je hem eens in de arm
moet knijpen om je te realiseren, dat
alles werkelijk waar isEn dat je niet
leeft in 1984, maar in de December
maand van 1953
Dat verzekert je ook de pers-officier
in het N-Block, terwijl hij het dikke
stof van zijn bureau veegt, met zijn
mouw; maar de foto-afdeling is mo
dern en de behulpzaamheid groot ge
noeg.
In de oudste stad flakkeren weer de
éénpitslampenhebben de winkeltjes
een volkomen open voorzijde en vra
gen de jongetjes en meisjes om een
aalmoes of zeggen dingen, die je (ge
lukkig?) niet kunt verstaan
Naast het hotel is er nu een begrafe
nis. Op het oor van de vreemdeling af
is de muziek dezelfde als bij de trouw
partij. Het zal «vel op een vergissing
zijnerzijds berusten. Maar de overeen
komst is toch benauwend....
H. M. KOEMANS.
„blokken" van beton, onafgewerkt, on- lands vijftal,
geacheveerd: „als er maar ruimte is", Buiten sta je dan laat onder de Azia-
Dat is evenwel niet het geval.
Ik mag bekennen, dat Azië mij
tot in mijn hart heeft gegrepen
Dit laat je niet meer los. Ik
weet nu, dat een vreemd heim
wee naar Azië mij zal blijven
vergezellen, totdat mijn weg
de hemel zal het weten mij
ivellicht eens opnieuw daarheen
voert.
i H. M. K.
Je hebt er als Westerling, voor wie wer
kelijk alle „menselijke kleuren" vol
komen gelijk zijn niet minder, maar
anders! beslist geen idee van hoezeer
in deze Aziatische volkeren het ressen
timent leeft om wat in jaren van „ko
loniale overheersing" is misdaan. Meen
voor
stellen or.i welke reden niet. Mijn reis
door Azië heeft mij veel duidelijk ge
maakt, al dient hieraan ogenblikkelijk
en zonder zelfverheffing te worden toe
gevoegd, dat de Nederlanders betere ko
lonisatoren waren dan de Engelsen.
vooral niet, dat vrouwen als Mrs Nehru Waarmee overigens niets nieuws is ge-
de hfstorie slechts kunnen zien in vlak- zegd en waarmee ik geen oordeel vel
ken van zwart en wit. Zij realiseert over de positie van Indonesië
zich heel duidelijk, dat veel van wat
thans in India mogelijk is, alleen kan
worden gepresteerd op basis van de
werken, die vroeger door de Britten tot Azjaat de j0gica van het Westen niet kan
vel
dat in
mijn reisplan niet was opgenomen.
Ik '^eb er in deze serie artikelen al
eerder de nadruk op gelegd, dat de
Aan de jeugd is de toekomst
niclit, de oud-voorzitster van de
Algemene Vergadering van de Ver
enigde Naties, een intelligente, zeer
wijze vrouw, parlementslid voor de
congrespartij en grondig op de
hoogte met name van de sociale
problemen in haar land. Haar huis
was niet gemakkelijk te vinden;
het lag in de nieuwe wijk achter
de regeringsgebouwen diep in
het groen, maar de tocht door het
avondlijke Delhi was op zichzelf al
een verrukking. En vreemd, terwijl
wij, doorgewinterde journalisten,
gekomen waren om iets te ver
nemen over de sociale verhoudin
gen in het reusachtige, zich met de
dag vernieuwende India, was deze
mevrouw Nehru het, die ons wist
uit te horen over de toestanden in
Europa, over de stand van het
Westerse denken, over politieke
mutaties, vrouwenkwesties en in
stand zijn gebracht. Trouwens, ik heb
elders al geschreven, dat in dit vrije en
trotse India de Engelse invloed zo on-
miskenbaar is, dat de vreemdeling vaak
de indruk krijgt, in Engeland te zijn,
in
volgen. Zegt men daar niet oorlog te
willen voeren om vrede te winnen?
Deze stille, waardige, glimlachende
Aziaat wil de vrede om deszelfs wille.
eerder dar. in India. Maar, laten wij jjy wd me). a u e dingen in vrede leven,
ons voor gezegd houden, dat het gevoel En het begrip Tijd heeft voor hem geen
van wrok om een discriminatie van- andere waarde dan zijn verbinding met
wege de huidskleur in Azië veel dieper de eeuwigheid. Tijd in de voor ons ge-
zit dan wij zo oppervlakkig zouden voej normale binding met Geld is een
denken. En dat het alleen de aangebo- fenomeen, dat buiten zijn geestelijke ge
ren beleefheid van de Aziaat is, die hem zichtskring valt.
ervan weerhoudt zijn mnerlijk^e over- Vandaar de p0Htiek van Nehru ten
tnieinp ssn d6 blsnkc vreemdeling te
iaten merken Mrs Nehru heeft ons dat opzichte van communistisch Chinavan-
op die avond," zoekend naar haar woor- daar de Indische opvattingen nopens de
den, maar resoluut haar formule kie- oplossingen van het conflict in Korea;
zend, duidelijk laten blijken: India is vandaar het al-Aziatische standpunt in-
niet bereid met en ïge/kranten stonden zake de oplossing van vraagstukken, die
noegen te nemen. In de kranten stonaen
iedere dag koppen, waarin het goed- de gehele wereld beroeren.
Nederlandse, niettemin ook voor mijn Tijd is immers een stuk van de eeu-
gevoel wat besmette woord „apartheid wjgheid. Waarom dan die onzalige
voorkwam! haast, die een slechte inspiratrice is?
Ik bedacht, dat het Westen er goed Az;g haast zich niet. Het weegt de
aan zal doen bijtijds in te zien al \va» djngen jn aue rust af en beidt zijn tijd
het alleen maar u'd^V 1^^'b Jter Vde Dat 's we' mÜn diepste ervaring ge-
vri^n^schap'van" deze Aziatische vol- weest. En, naar mij voorkomt, een héél
keren kan winnen dan onder hun on- gelukkige.
HPT van zon en groen lachen
de land van India is vrijgevig
met zijn schoonheid. Is het
wonder, dat de daar levende
mens als het ware een wedstrijd
aangaat met de natuur? Nog
nooit heb ik landen bereisd,
waar zoveel winkels van juwe
liers te vinden zijn. Ge treft er
hele straten van zowel in Bang
kok, waar de kunstigste versie,
ringen van emaille worden ge
maakt, waar de fijnste figuren
in zilver worden gedreven, als
in Calcutta en Delhi, waar de
goudsmeden volgens de oudste
methoden sieraden vervaardi
gen, die naar onze begrippen
exuberant lijken, maar werke
lijk glorieus staan aan de voel
of de hand van een vrouw.
Wij, Westerlingen, kunnen
deze versieringen niet dragen.
Onze gang is daarvoor te vlug,
te nerveus. De statige allure
van de Indische vrouw veroor
looft zware opschik om de
pols, op de hand en om de
enkel. Haar bewegingen zijn
bedachtzaam, ivaardig, als met
overleg gekozen.
En welk verschil is er ten
slotte tussen de ring door het
oor en door de neus? Waarmee
ik niet ivil zeggen, dat mijn ge
voel voor schoonheid de neus
ring zo bijzonder waarderen
kan. Dat niet.
Maar de vrouwen in haar
sari's, geplooid van boven tot
onder, zijn beelden gelijk.
Fito links boven: juwelen
voor pols en hand. Rechts
boven: een volksdanser uit
Janswar in zijn traditionele
costuum. Foto onder: enkel
sieraden uit Noord-India.
