Dit najaar delen van luchtmacht der VS
op Nederlandse bases?
Ministers in Berlijn maken
zich gereed voor vertrek
No 21349 van de Staatsloterij
bracht intense vreugde
Inlichtingen over arrestaties
van Nederlanders blijven uit
3D
Vurig pleidooi voor het zg.
vijfdivisieplan
Voor kustvaartuig
„Josien" is weinig
hoop meer
Weer Amsterdamse
tram in beslag
genomen
Dinsdag 16 Febr. 1954 VERENIGDE NOORDHOLLANDSE DAGBLADEN 79e !aar«an« No- 1369
Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
Minister Staf op weg naar Amerika
99
Bonn ziet negatieve
consequenties
onder ogen
DE, vier ministers hebben gisteren op
de conferentie te Berlijn opnieuw
het thema der Europese veiligheid be
sproken, doch hebben daarbij zoals ver
wacht werd hoegenaamd geen voort
gang kunnen maken. Eden en Bidault
hebben van de Russische minister een
duidelijke uitspraak gevraagd over de
vraag of naar zjjn mening een voort
bestaan van de Noordatlantische ver
dragsorganisatie (NAVO)) in overeen
stemming zou kunnen zijn met het
Russische plan voor een veiligheids
pact van alle Europese landen. Molo-
tov ontweek een duidelijk antwoord op
deze vraag en toen hij tenslotte door
z'jn Westelijke tegenstanders tot een
antwoord „ja of neen" werd gedwon
gen zei hjj lakoniek: „Ik stel voor, dat
w'j de zitting opheffen".
WEERBERICHT
Enkhuizer aan boord
Vrouwe Fortuna had gulle bui
Levensgrote koe
als standbeeld
Protest in Djakarta
Hoge Commissaris
is wachten moe
Directie:
J. BIJLSMA en C. KRAK
Hoofdredacteur:
H. M. KOEMANS
Bureau:
Koningstraat 6264
Den Helder
Postgironummer 449041
Telefoon 2345
CHUH
tarieven:
Advertenties 16 ct p. mm
Kleine advertenties
(„Juttertjes")
tot 15 woorden.... ƒ1,—
elk woord meer 5 cent
Abonnementen:
per kwartaal 6,45
per maand 2,15
bij vooruitbetaling
plus incassokosten.
Weekabonnementen ƒ0,52
auwuutl/l KJ LUI UJJ l*/C'}J HWHI /alltvl HtM-
(Van een militaire medewerker)
£R BESTAAN PLANNEN om onderdelen van de
Amerikaanse luchtmacht in Nederland te station
neren, zo heeft minister Staf gisteren naar aanlei
ding van een vraag op een persconferentie verklaard.
Volgens de minister zullen deze onderdelen waar
schijnlijk in het najaar komen en het zullen, zo zeide
hij, geen geweldige aantallen zijn. Primair zag hij
in deze stationnering een bewijs „dat men vertrou
wen in ons heeft en dat men verwacht dat wij op
militair gebied ons uiterste best zullen doen".
De Amerikaanse eenheden zullen bestemd zijn om
de gaten in ons luchtverdedigingssysteem op te
vullen. Het zullen zeker geen vliegtuigen voor strate
gische doeleinden zijn. De minister zeide zelf het
liefst hier „all weather fighters" te hebben, als hij
een keus moest doen uit vliegtuigtypen. Als een van
de velden die voor het stationneren van de Ameri
kanen in aanmerking komen noemde ir Staf het in
aanbouw zijnde vliegveld Venray. De minister zeide
geen aanwijzingen te hebben, dat er van Nederlandse
zijde bezwaren zouden zijn tegen de stationnering.
Minister ir C. Staf (Oorlog en Marine) is gister
avond naar Amerika vertrokken voor het voeren van
besprekingen met zijn ambtgenoot Wilson, met het
bureau Stassen (militaire hulpverlening) en een be
zoek van enkele militaire centra. Ook zal hij presi
dent Eisenhower ontmoeten, die hij vóór diens pre
sidentschap als opperbevelhebber van de NATO-
strijdkrachten in Europa herhaaldelijk in Nederland
heeft ontvangen.
Voor deze reis bestaat in Nederland grote belang
stelling, daar kortelings in de Tweede Kamer on
gerustheid over het toekomstig defensiebeleid +ot
uiting is gekomen, resulterend in een verzoek van de
Kamer, een Defensie-nota te verstrekken, die over
een week of zes wordt verwacht. Voordien echter
komt zeer waarschijnlijk de defensiebegroting aan
de orde in de Eerste Kamer, die juist dit weekeind
haar evenmin van critiek ontblote Voorlopig Ver
slag heeft uitgebracht.
dat minister Staf dus gistermiddag
tussen vijf en zes uur, nadat hij
enige mededelingen omtrent het doel
van zijn reis had gedaan, door binnen-
en buitenlandse journalisten met een
mitrailleurvuur van vragen werd be
groet, lag voor de hand. De voornaam
ste uit dit vraag- en antwoordspel
voortgesproten mededelingen zijn wel:
Dit najaar worden in Nederland een
heden van de Amerikaanse tactische
luchtmacht gestationneerd; omtrent
aard en omvang wilde de minister zich
niet uitlaten. Minister Staf blijft van
oordeel ,dat de landstrijdkrachten in
Nederland vier volwaardige en een
reservedivisie moeten bedragen, zo mo
gelijk vijf volwaardige divisies. Ge
hoord de recente uitlatingen van Con
gresleden zal minister Staf trachten,
meer zekerheid te krijgen omtrent de
Amerikaanse steun, die na 1956 ver
wacht kan worden, met name voor die
vijfde divisie. De minister wil zich de
vrijheid voorbehouden, in 1956 opnieuw
te bezien of de strijdkrachten verder
uitgebouwd of op peil gehouden moe
ten worden.
De uiteenzetting van minister Staf
droeg een sterk polemisch karakter,
zonder dat hierdoor overigens de goed
moedige sfeer, die de bijeenkomsten
bij deze minister plegen te kenmerken,
in het gedrang kwam. De laatste maan
den hebben vele bladen ook ons
blad menige critische kanttekening
geplaatst bij het door deze minister
Ir C. STAF
....met een koffer vol vragen
op reis
uitgestippelde toekomstige defensie
beleid en men kreeg de indruk, dat de
bewindsman verheugd was, daarop nu
eens te kunnen ingaan.
De ministers zijn daarop uiteen ge
gaan zonder te weten, waarover zij
vandaag verder zullen spreken. Indien
dr Figi inmiddels instructies van zijn
regering heeft gekregen zal het debat
over Oostenrijk worden voortgezet, zo
h'et dan zal men voortgaan met de be
handeling van de Europese veiligheid
De Oostenrijkse bondskanselier Raab
heeft Maandagochtend, na een tele
foongesprek met de Oostenrijkse dele
gatie naar de vier-mogendhedenconfe-
rentie in Berlijn, een onderhoud ge
had met vice-kanselier Schaerf. Naar
Verwachting tot hedenavond:
temperaturen om het
vriespunt
Zwaar bewolkt en nevelig met
plaatselijk enige motregen. Zwak
ke tot matige wind, voornamelijk
tussen Noordoost en Noord. Tem
peraturen m het vriespunt.
Woensdag: Zon op 7.53, onder 17.56
Maan pp 17.57, onder 7.29
uit goede bron is vernomen, zijn zij het
er over eens, dat er voor het ogenblik
geen reden bestaat om nieuwe instruc-
'ties naar de Oostenrijkse delegatie te
zenden.
(Zoals gemeld zijn volgens de oude
instructies de voorstellen van minister
Molotov om militare eenheden van de
vier bezettende mogendheden in Oos
tenrijk te handhaven na onderteke
ning van een Oostenrijks staatsverdrag,
absoluut onaanvaardbaar.
De geheime besprekingen over een
conferentie met rood China over het
Koreaanse probleem hebben ook giste
ren niet tot een definitief resultaat ge
voerd, ook al werd volgens ingelicnte
kringen enige vooruitgang geboekt. De
ministers willen Woensdagochtend nog
maals in geheime zitting bijeen komen
om dan zo mogelijk een beslisssing te
nemen.
INMIDDELS maken de ministers en
hun delegaties reeds aanstalten om
Berlijn zo snel mogelijk te verlaten.
John' Foster Dulles zal nog Donder
dagavond, dus terstond na het einde
van de conferentie, naar Keulen vlie
gen. Hij wil in Bonn een kort onder
houd hebben met bondskanselier dr
Adenauer en dan terstond naar de Ver.
Staten g»m om zich op de Panameri-
kaanse conferentie voor te bereiden.
Eden zal van Berlijn rechtstreeks naar
Engeland vliegen. Van Duitse kant
houdt men wel rekening met het feit,
dat Bidaults extra trein op de terugreis
naar Parijs Bonn zal aandoen.
De Duitse autoriteiten zijn reeds
druk in de weer om zich vóór te be
reiden op de consequenties, die de
voortzetting van de verdeling van
Duitsland voor onbepaalde tijd zou
kunnen hebben. Dr Adenauer zelf zal
begin volgende week een van zijn zeld
zame .bezoeken aan Berlijn brengen en
naar verwachting zich dpar via de om
roep tot de bevolking van Oost-Duits-
land richten om haar vertrouwen in
een toekomstige hereniging levendig te
houden. Minister Jakaoto Kaiser, de
Duitse eenheidsminister, is al in Berlijn
aangekomen om de mogelijkheid van
een nieuwe vluchtelingenstroom uit
Oost-Duitsland en de mogelijke nieuwe
politieke ontwikkeling in de Sovjet
zone na te gaan.
„Eén dagblad heeft zich afgevraagd,
of ik wel van alle belangrijke Ameri
kaanse publicaties kennis nam", zei mi
nister Staf op een gegeven moment.
„Mijn antwoord luidt: Neen, ik kan niet
van elk gebazel kennis nemen".
Later kwam hij daar zelf op terug en
zei lachend, dat hij dat woord hier na
tuurlijk niet had moeten gebruiken.
Maar hij wilde er slechts de nadruk op
leggen, dat de leidinggevende figuren
in de wereldpolitiek hem tijdig, ver
trouwelijk en volledig inlichten.
Zo had minister Foster Dulles (Bui
tenlandse Zaken, V.S.) hem in een be
sloten ministerbijeenkomst, in Decem
ber te Parijs gehouden, alles meege
deeld omtrent de „new look" ip de
Amerikaanse strategie, waarmee de
publieke opinie in de Verenigde Staten
maar toch ook, zij in het mindere ma
te, in ons land zich dagelijks bezig
houdt. Er worden zelfs besprekingen
gehouden, waarbij van Nederlandse
kant alleen de chef van de Generale
Staf, de generaal Hasselman, tegen
woordig is, die daarover slechts mag
rapporteren aan zijn ministér.
„Het is logisch, dat wij niet alles kun
nen zeggen", aldus minister Staf, „met
alle- erkenning voor de enorm belang
rijke rol, die de pers, inzonderheid in
Amerika, vervult bij de vorming van
een publieke opinie. Maar de leden van
de vaste Defensiecommissie uit de
Tweede Kamer zijn vertrouwelijk van
veel op de hoogte gesteld".
Daarmee bleven dus de vragen over-
Nederlands positie in het algemeen
strategisch beleid onbeantwoord. De
minister wilde er slechts dit van zeg
gen: Wanneer een vijand een overval
in de zin zou hebben, wordt er mee
rekening gehouden, dat dit aan NAVO
zijde ten minste zeven dagen van te
voren bekend is voldoende tijd om
tegenmaatregelen te treffen (waarmee
de minister kennelijk ook bedoelde het
onder wapenen roepen van de mobili
sabele divisies).
Een aanval „in de derde dimensie"
wordt eigenlijk niet verwacht, want
anders zouden wij op dit moment de
lampen moeten uitdraaien, de motoren
warm laten draaien, de vloot onder
stoom houden en de manschappen be
pakt en gezakt bü de voertuigen heb
ben. Maar, zo herhaalde de heer Staf,
„wij voorzien op dit ogenblik geen
tweede Pearl Harbour".
^OALS men zich zal herinneren, is
tijdens het debat in de Tweede Ka
mer van verschillende zijden twijfel uit
gesproken, of de Amerikaanse mate
riaalvoorziening wel van dien aard zou
zijn, dat het door minister Staf inge
diende vijfdivisieplan voor de land
macht uitvoerbaar zou zijn. Ook van de
mogelijkheid om voor de staven en de
hogere bevelvoering voldoende be
roepsofficieren beschikbaar te krijgen,
bleek toen niet iedereen overtuigd.
(Zie verder elders in dit blad)
FR bestaat thans vrijwel zekerheid
over het lot van het kustvaartuig
„Josien", waarvan men voor het laatst
gehoord heeft op 3 Februari jl„ toen
het schip zich in de nabijheid van
Ouessant bevond. De rederij J. Ver
maas' scheepvaartbedrijf te Rotterdam
heeft bevestigd dat een vliegtuig van
de R.A.F. gisteren bij Devonshire
wrakstukken heeft gesignaleerd. De
Britse admiraliteit werd gewaarschuwd
en onmiddellijk is het kustvaartuig
„Pluto" uitgevaren om ter plaatse een
onderzoek in te stellen. Het schip heeft
later geseind, een luikhoofd en een
bootroer te hebben waargenomen. Vol
gens de rederij Vermaas is er nog geen
aanwijzing, dat deze wrakstukken af
komstig zijn van de „Josien", hoewel
de Maatschappij toch de mening is toe
gedaan, dat er voor de „Josien" weinig
hoop mee.- is. Dit kustvaartuig van
499 brt. met een laadvermogen van
860 ton, was op 31 Januari vertrokken
uit Bayonne met een lading hout.
Omdat men met het schip geen con
tact meer kon krijgen, werd verzocht
naar het vermiste vaartuig uit te zien.
Tot gisteren bleven alle pogingen ech
ter vruchteloos. „De Josien" heeft een
bemanning van 11 koppen: tien Neder
landers uit Rotterdam, Den Haag,
Vlaardingen en Enkhuizen (de onge
veer 26-jarige stuurman W. Steneker,
vader va néén kind) en een Duitser.
De bekende tweeling uit de
film Lisa Lotte, Jutta en Isa
Günther hebben haar eerste
schreden op de dansvloer ge
daan. Met Prins Max von
Bayern (17 jaaroefenen de
tweeling-meisjes in een dans
school te Miinchen.
IN talloze gezinnen in ons land zullen gistereri even zovele glazen geheven zijn
om een heildronk uit te brengen op het voortbestaan van de staatsloterij. In
vele families hebben vader, moeder en de kinderen zich in een nog wat ner-
veuse stemming om de kachel geschaard, om met een koel hoofd de plannen
voor de toekomst te bespreken. Niet ten onrechte, want de bezitters van het lot
no. 21349 uit de staatsloterij, dat gisteren viel in Amersfoort, Harderwijk, Goes
en Rotterdam, willen het geld natuurlijk op een nuttige manier besteden. Uiter
aard zijn de wensen en behoeften in de respectievelijke gezinnen zeer verschil
lend, want zijn het bij de een schoenen van Marietje, die nodig reparatie be
hoeven, bij de ander zal men zich voelen aangetrokken tot een kennismaking
met de wintersport. In ieder geval mag men met zekerheid vaststellen, dat de
„briefjes" nergens ongelegen gekomen zijn.
Jn de Veluwe gooide Vrouwe Fortuna
maar liefst tweemaal honderddui
zend gulden. Anderhalf ton kwam
terecht in Harderwijk, de rest beland
de in Putten en bij een militair, ge
legerd in Harderwijk en thans verblij
vend in Duitsland.
Toen mevrouw Pronk uit Harderwijk
In September zal, zoals bekend,
het Friesch Rundvee Stamboek
zijn 75-jarig bestaan vieren. De
leden hebben besloten het bestuur
ter gelegenheid van dit feit aan
te bieden een in brons vervaar
digd levensgroot beeld van een
koe.
De opdracht hiervoor zal wor
de* verstrekt aan de Leeuwarder
beeldhouwer G. J. Adema in sa
menwerking met ir J. J. N. Veg-
ter. Het beeld zal in het plantsoen
voor de bureaux van het stam
boek een plaats krijgen.
Het Nederlandse Hoge Commissariaat
te Djakarta heeft Maandag bü de In
donesische regering geprotesteerd te
gen de gang van zaken bü de arresta
ties van een dertigtal Nederlanders en
met name tegen het uitbleven van een
bevredigend antwoord op verzoeken om
inlichtingen over deze arrestaties,
welke het Hoge Commissariaat tot het
Indonesische ministerie van Buiten
landse Zaken heeft gericht.
Het protest, dat Maandag door het
Nederlandse Hoge Commissariaat aan
de Indonesische regering is overhan
digd, werd ingediend namens de Ne
derlandse regering.
In de overhandigde nota wijst het
Hoge Commissariaat er op, dat het
zich sinds 29 December jl. zeven maal
schriftelijk tot het ministerie van
Buitenlandse Zaken heeft gewend met
de verzoeken om inlichtingen en dat
daarop als enig antwoord werd ont
vangen een verwijzing naar de tevoren
uitgegeven bekendmaking der regering,
waarin over deze aanhoudingen enkele
algemene, summier gestelde medede
lingen werden gedaan.
In de nota van het Hoge Commissa
riaat wordt er voorts tegen geprotes
teerd, dat het Hoge Commissariaat tot
nu toe niet in staat is gesteld, volgens
de algemeen aanvaarde internationale
gebruiken aan deze gearresteerde Ne
derlanders consulaire bijstand te ver
lenen en dat de gearresteerden nog
niet in de gelegenheid zijn gesteld hun
wensen kenbaar te maken inzake te
verstrekken rechtskundige bijstand. Op
het schriftelüke verzoek van het Hoge
Commissariaat, de Nederlandse arres
tanten te mogen bezoeken, werd tot
dusver slechts vernomen, dat deze aan
gelegenheid onder de aandacht der
betrokken Indonesische instanties was
gebracht.
door haar man werd opgebeld met de
mededeling, dat hij vijftigduizend
gulden had gewonnen, was zij zo be
duusd, dat zij maar een ding wist te
zeggen: ,Het is verschrikkelijk...."
„Ik ben de hele dag al knap zenuw
achtig" lachte de heer J. H. Montfrans
garagehouder uit Putten, die sinds
1937 al meedoet en nog nooit iets
heeft gewonnen. De gelukkigen had
den hun loten gekocht bij een zekere
mevrouw Nieland-Alberda, wier zoon,
een student in Utrecht, enige tijd ge
leden schertsend lot no 21349 had aan
gewezen en gezegd, dat daar de hon
derdduizend op zou vallen. Een klein
legertje journalisten heeft gisteren
door Harderwijk gezworven om te on
derzoeken, wie de eigenaar is van
lot A 21349, waarop de honderddui
zend is gevallen. De gelukkige wil nl.
onbekend blijven, Wat er ook gepro
beerd werd, hij gaf zich niet bloot.
In Rotterdam kwam het lot terecht
bij een loterijclub. De prijs moet nu
door twintig personen worden gedeeld
en ongeveer 16 man van de gelukki
gen verkeren in de omstandigheid, dat
zij het geld goed kunnen gebruiken.
De heer Goetzèe kwam hun de blijde
boodschap brengen. Hij verkoopt al
45 jaar en in die tijd viel bij hem
reeds achtmaal de honderdduizend en
zeven keer de vijftigduizend.
„Zet de radio eens aan, want vandaag
komen de grote prijzen er uit", zei me
vrouw De Lange te Goes tegen haar
dochter. En de dochter deed het met
een onverschillig gezicht. Maar dat ver
anderde wel, toen het lot uit de lade
was opgediept en overeen bleek te ko
men methet door de nieuwslezer ge
noemde getal.
Voor de vijfde keer is in nog geen
vier weken tijds een tram door de
Amsterdamse politie in beslag geno
men voor onderzoek. Gisteren is op de
vluchtheuvel I'oninginn^wcgEmma-
straat een 86-jarige vrouw onder het
voorbaicon van een motorwagen van
lyn 2 gekomen.
De dame stond op de punt van de
vluchtheuvel en wilde voor de uit de
stad komende tram oversteken. De
bestuurder belde en remde, doch de
wagen gleed tot voorbij de kop van de
vluchtheuvel door. Om de dame te be
vrijden moest de tram worden opgevij
zeld. Het slachtoffer is naar het zieken
huis overgebracht.
Van de vijf in beslag genomen wa
gens zijn drie na onderzoek weer vrij
gegeven.
\\fie in alle naïeveteit mocht menen,
dat „3 D" iets te maken heeft met
moderne methode op filmgebied, zal
dezer dagen tot zijn bevreemding be
merken, dat de filmprimeur is over
genomen door degenen, die plegen te
spreken over militaire vraagstukken.
Om begripsverwarring te voorkomen
dienen wij dus vast te stellen, dat de
„derde dimensie", waarover de stra
tegen thans discussiëren,de lucht is.
De nieuwe defensie-politiek van de
Verenigde Staten is - naar men zegt
- niet meer gericht op versterking
van de grondstrijdkrachten, maar op
de oorlog in de lucht.
Het is ook voor degene, die zich
niet dan uit een oogpunt van bittere
noodzaak met militaire problemen be
zig houdt, zonder nadere uitleg duide
lijk, dat de Europese Defensie Ge
meenschap, die nog lang niet door al
le Europese landen is aanvaard, en
zelfs de NATO tot instellingen van
secundair belang worden gedegradeerd,
indien inderdaad de V.S. het zwaarte
punt van hun defensief systeem naar
de lucht hebben verlegd. Het zou "ns
te ver voeren hier ter plaatse op de
politieke en strategische modulaties
van deze nieuwe opvattingen in te
gaan. Tenslotte hebben wij er slechts
belang bij, dat de verdediging van
het vasteland van Europa op de sterkst
mogelijke wijze blijft gegarandeerd.
En met „verdediging" bedoelen wij
dan bepaald niet de methode dit oude
Europa als wapenarsenaal voor een
(onverhoopte) nieuwe oorlog gereed
te maken, als springplank dus, die zo
nodig onmiddellijk kan worden ver
laten, maar bedoelen wij nadrukke
lijk de strategie, waarin Europa om
wille van zichzelf en de daar leven
de volkeren door macht van de nood
zakelijke wapenen wordt behoed tegen
aggressie. Op die verdediging moeten
wij kunnen rekenen. Daarom getroos
ten wij ons de hoogste financiële of
fers.
Minister Staf is gisteravond naar
de Verenigde Stater vertrokken. Hij
zal daar „op hoog. niveau" de kwes
tie van de wapenleveranties bespre
ken. Voorwaar een nuttig onderwerp;
maar op dit moment lijkt het ons van
meer gewicht, dat de minister zich
op de hoogte stelt van de redenen,
welke de Amerikanen kunnen hebben
genoopt hun militaire inzichten te
herzien. Overigens menen wij er niet
ver af te zijn, indien wij vaststellen,
dat het geharrewar inzake de geza
menlijke defensie van Europa de be
langrijkste reden is geweest. De V.S.
kunnen inderdaad niet wachten tot
wij het hier eens en voor altijd eens
zullen zijn.
Minister Staf heeft in een gesprek,
aan zijn vertrek voorafgaand, nog e-
zegd, dat hij méér dan met de drie
dimensionale verdediging moeite heeft
met de vierde en vijfde dimensie: de
tijd en het geld. Hoezeer wij ook in
ernstige zaken „esprit" op prijs stel
len, de Nederlandse bewindsman zal
er goed aan doen zich zo precies mo
gelijk te informeren, opdat hij na zijn
terugkeer het gevoel van onbehage
lijkheid in ons land kan wegnemen.
Wij willen namelijk wel weten of wij
mischien niet bezig zijn ons druk te
maken om en geld uit te geven voor
zaken, die langzamerhand tot tweede
handsfenomenen zijn geworden
Worden de Nederlandse luchtstrijd
krachten soms als zodanig beschouwd,
nu wij moeten vernemen, dat er plan-
nen bestaan om onderdelen van de
Amerikaanse luchtmacht in ons land
te vestigen? Deze vraag is niet
onvriendelijk bedoeld. Het is rn
louter een vraag.