1868. N°.9.
Zondag 19 Januarij.
26 Jaargang.,
Openbare Dankzegging.
DE VERKIEZINGEN.
BEKENDMAKING.
NIEUWSTIJDINGEN.
ADVERTENTIËN.
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
Mr. W. VAN DEM KAAIJ,
Mr. J. L. DE BH LIJN KOPS,
ZEERAMP OP TERSCHELLING.
HELDERSCHE
■Xv4-r.
v.,.:
EN VIEtWEDIEPER COURANT,
„Wij huldigen het goede."
Verschijnt Dingsdag-, Donderdag- en Zaturdag namiddag.
Abonnementsprijs per kwartaal1.30.
franco per post - 1.65.
Bureau: MOLENPLEIN, N°. 163.
Prijs der Advertentiën: Van 14 regels 60 cent,
elke regel meer 15 cent, behalve 35-cent zegelregt.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Weer worden de kiezers naai* de stembus geroepen. Waarom?
Ja waarom? De vraag is gemakkelijker gedaan, dan beantwoord.
Wat is er gebeurd? Een minister van Buitenlandsche Zaken wordt in de
Kamer hard gevallen over zijn wijfelen, zijue onbchendighcid in het behandelen
vau de buitenlandsche aangelegenheden van den Staat, die zonder de wijsheid,
of de onderlinge vrees der groote mogendheden, een oogenblik Europa dreigden
in vuur en vlam te zetten. En, nog zoude waarschijnlijk zijne begrooting
met eene kleine meerderheid zijn aangenomen, indien niet de verontwaardiging
over beschuldigingen, door dien minister zijnen voorganger ten laste gelegd, en
dio bleken onjuist te zijn, ecnigc leden tot tegeustemmen hadden bewogen.
Niemand heeft nog getracht de handeling des ministers te verdedigen. Wel
is de oud-ministe^j Mr. E. Cremers aangevallen, omdat hij die brieven niet
had mogen vertoonen, waaruit bleek dat zijn opvolger onjuistheden had
'opgedischt; maar de zaak zelve liet men rusten* Ieder, die onbevooroordeeld de
verdediging van den heer Cremers heeft gelezen, zal zijne handelwijze niet
veroordcelenmaar, al ware het anders, de onjuistheden van deu minister
vau Buitenlandsche Zaken werden gecne waarheden, omdat zij op onvoegzame
wijze gebleken waren te zijn, wat zij zijn.
In den regel zal een fatsoenlijk man, die zijn vriend op eene onjuistheid
betrapt vindt, weinig lust hebben om zich daarvoor aansprakelijk te stellen, en
niets liever zien, dan dat de zaak maar zoo spoedig mogelijk in het vergeetboek
gcrakc. De collega's van den minister hebben er anders over gedacht. Zouden
zij meenen, dat zonder van tijd tot tijd de toevlugt tot onjuiste verhalen
en voorstellingen te nemen, niet te regeren was? Men zoude het vermoeden,
nu zij een solidariteit aannemen en de zaak zoo ernstig opvatten, dat zij den
Koning voorstellen de Kamer te ontbinden, en een beroep op de kiezers te doen
tot de zamenstelling eener nieuwe Kamer.
Wanneer wij dus op de gebeurtenis letten, die tot de Kamer-ontbinding
heeft geleid, dan zouden wij op de vraag: waarom weer naar de stembus? niet
veel anders kunnen antwoorden, dan om de meening der kiezers te vernemen,
of zij van oordeel zijn, dat de Kamer nooit boos mag worden als de ministers
onjuistheden gelieven te vertellen, maar die als zoete koek zal moeten slikken?
Dit is evenwel al te dwaasWaarlijk, welke gebreken men onze natie ook
moge ten laste leggen, zij is niet zoo gedemoraliseerd, dat eerlijkheid, rond
borstigheid, goede trouw bij hare regeerders haar onverschillig is.
Maar dat is het ook nietAls men ruzie wil maken, moet er een voor
wendsel gezocht, zoo als die heer, die een ander uitdaagde, omdat diens hond
hem zoo onbeschaamd had aangekeken.
Niettegenstaande alle kunstenarijen bij de vorige verkiezingen, bleek de nieuwe
Kamer nog te veel, al was het wat fletsch, het beeld van de natie te weer
kaatsen. Zij was nog te liberaal, en dreigde steeds liberaler te worden. Het
ministerie wilde echter den anderen weg op. De aftreding van den minister
Trakranen en zijne vervanging door Hasselman was eene schrede op dien
anderen weg, en zoo het vroeger nog slechts een vermoeden was, dat men dien
weg opwilde, het vermoeden is daarvan zekerheid geworden, door de herstelling
der Miuisteriën van Eeredienst en de namen der personen, die nu weer die
opgelapte, maar toch vermolmde, ministerzetels hebben ingenomen.
Zoude men hier ook Bismarckje willen spelen! Het zal niet gemakkelijk
gaanwant niet ieder minister is een Bismarck, en men bedenke dat Bismarck
streed, ja met onwettige middelen, maar voor een grootsch idee, de eenheid
van Duitschland, die alle Duitsche harten deed kloppen. Hier strijdt het
ministerie voor de onjuistheden vau den minister van Buitenlandsche Zaken,
die mogelijk ook wangen kunnen doen gloeijen, maar van verontwaardiging.
Waar wil men ons heenvoeren? Wat de koloniën betreft, tot eene achter
uitgang of tot eene achteloosheid, alleeu met begeerigheid op de batige saldo's
gepaard, totdat de Oost, uitgeput, niets meer geven kan, of de groote mogend
heden ona onwaardig achten, om langer den meester in die heerlijke streken
te spelen. Op financiëel gebied - uitputting der schatkist, zonder eenige
poging tot verbetering van den druk der lasten.
Waunecr men daarbij let op de bondgenooten der regering, dan behoeft men
gecne groote gave der voorspelling, om te voorspellen, dat eer een jaar voorbij
zoude zijn, de heer Heemskerck voor een meer orthodoxe zal moeten wijken,
ten einde den prijs, waarvoor het bondgenootschap is gekocht (de opoffering
van de wet op het onderwijs), te kunnen betalen.
Het doel der verkiezing is een gedweeë, makke Kamer, die slechts eerbied
heeft voor de genadige glimlachjes, die van de groene tafel de gelukkigen
verheugen, maar daarvoor is de Tweede Kamer niet in onze instellingen opge
nomen. Dan ware het beter geen Tweede Kamer. Een despotisme, dat
rond voor zijn dispotisme uitkomt, is minder nadeelig, minder demoraliserend,
dan waar het zich sterk maakt, verscholen achter constitutionele vormen. Het
is de pligt der Kamer voor regt en vrijheid te waken, en op de handelingen
der regering toe te zien. Een eerlijke, voortschinjdende, hervormende, schep
pende regering te steunen, maar ook onverbiddelijk en streng te zijn, waar de
regering naar haar oordeel van het regtc pad afwijkt. De wetenschap, dat
de Kamer geene gedweeë volgeling der regering is, geeft der natie den waarborg
voor de deugdzaamheid van wat regering en Staten-Generaal te zamen tot
stand brengen.
Bij dat besef zullen de kiezers niet van de stembus verwijderd blijven, al
tracht men, door ontbinding op ontbinding te doen volgen, de kiezers af te
matten. Zij zullen niet vergeten, dat in de stembus het geluk of het ongeluk
van het vaderland ligt besloten.
Door eene centrale kiezersvereeniging te Schagen zijn twee kandidaten voor
gedragen, waarbij de meeste locale vcreeuigingen zich hebben aangesloten.
Beiden zijn personen, wier rigting voor niemand een geheim is, al maakten
zij tot heden geen deel uit van de leden der Tweede Kamer. Beiden hebben
zich door hunne geschriften bekend gemaakt als vrijzinnige, bekwame mannen,
die met kalme ernst hunne gevoelens weten te ontwikkelen en te verdedigen,
en van wie men werkzaamheid bij warme belangstelling in de publieke zaak
mag verwachten.
De kiezers opwekkende om getrouw ter stembus op te gaan, noodigen wij
hen uit, hunne stemmen uit te brengen op de heeren:
Lid der Regtbank te Alkmaar en
Hoogleeraar te Delft.
De BURGEMEESTER der gemeente HELDER maakt bij deze aan de
daarbij belanghebbenden bekend, dat het KOHIER DER GRONDBELASTING
op de gebouwde en ongebouwde eigendommen over het jaar 1868 den 11 dezer
door den Heer Commissaris des Konings in deze provincie invorderbaar is
verklaard.
Helder, De Burgemeester voornoemd,
den 17 Januarij 1868. STAKMAN BOSSE.
HELDER en NIEUWE DIEP, 18 Januarij,
Gedurende het jaar 1867 is de haren van het Nieuwediep
bezocht door 5644 schepen, als binnengekomen 2821 en uitgpgaan
2823. In genoemd jaar zijn geschut door de Koopvaarderssluis
alhiernaar en vau Amsterdam 1175 schepen naar en vau Purmereud
sn Kogerpolder 390 schepen en naar en van de Koopvaarders-
Binnenhaven 989 schepen. Niet onbelangrijk is het om kennis te
nemen van den vergelijkenden staat, waaruit het verschil der
bewegingen door de gemelde sluis in de laatste jaren kan blijken.
Was ten vorigen jare het aantal schepen, dat naar en van Purmerend
deze sluis passeerde, in vergelijking met 1865, aanzienlijk verminderd,
in 1867 merken we weder eene aanmerkelijke vermeerdering op.
Was dit getal in 1865 ruim 400 en in 1866 nog geen 200, in
1867 werd weder het cijfer 390 bereikt. Ofschoon het aantal
schepen naar en van Amsterdam niet zoo groot was als in 1865,
bereikte het toch weder een hooger cijfer dan in 1866. De beweging
der schepen naar en van de Koopvaarders-Binnenhaven, sedert
1863 bestendig vermeerderende, is echter in 1867 veel minder
geweest dan in het jaar te voren, makende zelfs een verschil van
ruim 100 schepen.
De bevolking der gemeente Helder bedroeg op 31 Dec. 1866
met inbegrip van de later ingeschrevenen
Mann. Vrouw. Totaal.
9072 8534 17606
M. V. Totaal.
Gedurende het jaar 1867 zijn
in deze gemeente geboren 342 348 690
en hebben zich in de
gemeente gevestigd 953 635 1588
te zamen 1296 983 2278
In 1867 zijn overleden 267
en hebben de gemeente verlaten 508
209 476
568 1076
520 206
726
te zamen 775 777 1552
Verschil in meer
Zoodat de bevolking der gemeente Helder op
31 Dec. 1867 bedroeg9592 8740 18332
Hieronder behooren 266 personen tot de landmagt en 1553 tot
de zeemagt met inbegrip van het gedeelte van het corps Mariniers.
Uit den staat der betrekkelijke sterfte blijkt, dat in verhouding
tot het cijfer der bevolking 1 op 39 is overleden.
Er zijn gesloten 175 huwelijken, als: tusschen jongmans en jonge
dochters 136, tusschen jongmans en weduwen 11, tusschen weduwnaars
en jonge dochters 15 en tusschen weduwnaars en weduwen 13. Er
hebben 3 echtscheidingen plaats gehad.
Jhr. de Koek, directeur van het kabinet des Konings en minister van
Staat, heeft zijn eervol ootslag hekomeo uit eerstgeooemde betrekkiog en is
opgevolgd door dcu heer ilerckmaos de Weert, thaos secretaris van 's Konings
kabinet. De aanleiding van het ootslag van den heer de Koek ligt in verschil
van opinie over het noodzakelijke der Kamer-ootbiodiug tusschen hem en Z. M.
deo Koning.
Dit is een belangrijk voorval, zegt de Fiiesche Courant, de heer de Koek
was tot nu toe 's Konings vertrouwde vriend, die hem steeds, ook op reizen
naar het buitenland, vergezelde. Wie meer van nabij bekend was met hetgeen
er iu den Haag omging, was er van overtuigd, dat Koning Willem III
den raad van den heer de Koek zeer hoog schatte, en niemand was er, die den
directeur van 's Konings kabinet verdacht hield van de liberale beginselen te
huldigen. Wat betcekeut dus dit ontslag? Dat de heer de Koek het niet
eens is met het ministerie, dat thans regeert en dus het ontslag van dit
vreemdsoortig bij elkaar gebragl kabinet heeft geweoscht, cn ten andereD, dat
hij voor den Koning-zclvcn in eene ontbinding gevaar moet zien.
Zulk een oordeel van een man, die werkelijk eene reeks van jaren met
,,'s Konings vertrouwen" is vereerd geworden, heeft in deze dagen grooter
beteekeois dan al de schijngronden, waarop men wil beweren dat het regt tot
regeren op het tegenwoordig negental steunt.
Benoemd tot hoofdonderwijzer te Anna-Paulowna-Polder, de
heer K. Kuiper, thans hulponderwijzer te Kolhorn.
Door den gemeenteraad van Amsterdam is aangenomen het
plan tot het bouwen van eene kraaminrigting voor 100 kraamvrouwen
op het terrein naast de Nederlandsche Bank. De kosten zijn geraamd
op 150,000.
De Fransche legerwet is aangenomen; ofschoon de minderheid,
die tegen deze wet stemde (60 leden), zeer aanzienlijk was. De
gevolgen vau de nieuwe wet zuilen, wel is waar, zich eerst later
vertoonen, en het actieve leger zal voorloopig slechts ongeveer
650,000 man sterk zijn, maar aangezien de regering krachtens deze
wet de volmagt heeft dadelijk eene mobiele nationale garde van
minstens 400,000 man le vormen, is zij bij magte reeds in het
voorjaar met een leger van 550,000 man in het veld te rukken.
Te Parijs worden bij het departement van oorlog de noodige toe
bereidselen gemaakt om tegen 1 April, zoo noodig 550,000 man
op de grenzen te kunnen doen post vatten. Prins Napoleon moet
zeer ontevreden zijn over 's Keizers politiek. Hij moet een manifest
geschreven hebben, om eerstdaags in den vorm eener brochure
openbaar te maken, waarin hij bepleit de noodzakelijkheid eener
zeer liberale staatkunde en wanneer deze den Keizer niet behaagt,
verlangt hij oorlog, - oorlog niet tegen Pruissen, maar met Prnisseu
tegen Rusland!
Men meldt, dat Italië een consul voor Mexico heeft benoemd.
Ook Zwitserland heeft de betrekking met de republiek hervat.
Europa kon in zijn eigen belang niet aan het plan van terughouding
getrouw blijven.
Door de Parijsche bladen wordt gemeld, dat de Koning van het
eiland Oparo (of Kapa) in de Stille Zuidzee, zijn gebied voor eenen
goeden voorraad rhum en eenige pijpen wijn aan den bevelhebber
van de Latouche-Treville, ten behoeve der Fransche kroon, heeft
afgestaan.
In de nabijheid van Mantes zijn dezer dagen acht-en-twintig
personen, die eenen grooten, met hooi beladen wagen over de Seine
begeleidden, door het ijs gezakt. Negentien hunner zijn verdronken.
Gedurende de vorige week hebben te Londen plaats gehad
2132 geboorten en 1574 sterfgevallen.
Den 16 dezer is te Triest het Ijjk van Keizer Maximiliaan
met groote plegtigheid ontscheept. De lijkstoet werd voorafgegaan
door troepen, door de leden van het stedelijk bestuur en door de
geestelijkheid, en gevolgd door de Aartshertogen, de admiraal
Tegetthoff, de vertegenwoordigers der buitenlandsche mogendheden
officieren van zee- en landmagt en verschillende corporatiën. Al
de winkels zjjn gesloten. De bevolking legde groote deelneming aan
den dag.
Bij het Oostenrijksche leger heeft men nog bet niet geringe
getal van 3000 overcomplete officieren.
Bij voorkeur als men van minder beschaafde landen
spreekt haalt men Spanje aan. Hoe onregtvaardig dit is, («wijst,
dat, (bijv. op het gebied der intellectuëele ontwikkeling) sedert
1846 het aantal scholen in Spanje is verdubbeld en het aantal
leerlingen van 700,000 tot 3,000,000 is geklommen. In 1846
werden 18 millioen realen voor het onderwijs uitgegeven; thans
bijna 87 millioen. De Cortes zullen zich eerlang onledig houden
met een ontwerp op het lager onderwijs, waarin het beginsel zal
zijn nedergelegd van het vcrpligtend schoolgaan.
Het gezin van een afgedankt soldaat te Nonnenheuvel nabij
(Valparaiso) werd onlangs op eens met zes kinderen vermeerderd
nl. 4 jongens en 2 meisjes, zoodat hij in plaats van vijf elf kinderen
had. Drie overleden spoedig. De moeder was bijzonder wel.
De Tweede Kamer van het Amerikaansche Congres heeft ver
worpen het door den Senaat aangenomen voorstel om de belasting
op de in dit jaar groeijende katoen op te heffen.
Als een voorbeeld van Noord-Ameriknnuachc zeden verbaalt de te New-
York gevestigde correspondent van een voornuam Duitsch blad het volgende:
„Eenige maanden geleden, omstreeks liet midden van December, geraakten in
het fraaiste en digstbcvolkte gedeelte der stad, hij het uitgaan van eenen
schouwburg, waarin eene namiddag-voorstelling gegeven was, twee acteurs en
hunne wederzijdsche vrienden met elkander in twist. Uit de woordenwisseling
groeide weldra eene vechtpartij, en het dnurdo niet lang, of een der twistenden
haalde een revolver voor den dag, dien hij twee maleu aftrok, met dat gevolg
dat het zijne tegenpartij in het hart trof. De broeder van den vermoorde
trok toen ook zijnerzijds een pistool en joeg den moordenaar een kogel
door het hoofd. Dit alles viel voor op klaarlichten dag, te midden van
eenen omloop van honderden menschen. Weinige dagen daarna werd des
te één ure, in Wallstreet (de straat te New-York, waar de meeste
handels- en bankiershuizen gevestigd zijn), de kassiersknecht van eene bank,
die van het eene kantoor naar het andere een blikken trommel bragt, waarin
zich 31 millioen dbllars aan acceptatiën cn cheques bevondendoor eco
onbekend persoon ter aarde geworpen. De trommel werd hem uit de handen
gerukt, en eer hij tijd gehad had om tot bezinning te komen, was de roover
reeds naar eene gereedstaande slede gesneld cn daarmede voortgereden, zonder
dat het der politie gelukken mogt, hem op het spoor te komen. Dienzelfdeo
dag vernam men, dat eeoc behoeftige vrouw zich en hare vier kinderen nit
broodgebrek, door vergif om het leven had gebragt."
BENOEMINGEN EN VERPLAATSINGEN BIJ MARINE EN LEGER.
De luit. ter zee 2de kl. H. van den Pauvert, behoorende tot de rol van het
wachtschip alhier, wordt met den 14 dezer op non-activiteit gebragt.
BURGERLIJKE STANG VAN GE GEMEENTE HELDER,
van 10 tot 17 Januarij 1868.
ONDERTROUWD: P. C. Horstman, metselaar, 47 jaren en M. Lintholm.
36 jaren, weduwe vnn E. Riemers. P. Montfoort, matroos bij de Marine, 27
jaren en G. Vos, 26 jaren.
GEHUWDJ. van Smirren en C. M. A.vanZuijlen. A.J.Scbuszler cnC.M.Klopper.
BEVALLEN: W. C. Werendlijn Smit, geb. Rieken, (Z). J. M. Rumpff, geb.
van Verre, (Z.). J. Sarleraijn, geb. .Slot, (Z.). T. Bais, geb. Breet, (Z.). A.
Brcet, geb. Enzlin, (Z.). M. Verfaille, geb. Wielick, (Z.). C. Rinner, geb.
Assendorp, (Z.). G. de Haas, geb. Rijkers, (D.). H. Ruijgh, geb. Dekema, (D.).
J. C. Polle, geb. Bouchics, (Z.). A. van der Wijk, geb. Nieuwenhuizen, (D.).
OVERLEDEN: W. F. Eggink, 8 dagen. C. Former, 16 maanden. Leven
loos aangegeven 1.
BURGERLIJKE STAND VAN GE GEMEENTE TEXEL,
van 10 tot 17 Januarij 1868.
ONDERTROUWD en GETROUWD: Geene.
GEBORENArie, zoon van Dirk van der Werf en Jannetje Bruin.
OVERLEDEN1 lijk aangespoeld.
Heden overleed tot onze diepe droefheid, ons innig
geliefd Zoontje CORNELIS, in den ouderdom van circa
zeventien maanden.
Nieuwediep, 16 Januarij 1868.
L. FORMER.
E. FORMER—DE VISSER.
COMMISSIE VOOR DEN HELDER EN OMSTREKEN.
Met dankzegging aan allen, die de pogingen der Commissie zoo mildelijk
hebben geschraagd, wordt bij deze berigt, dat het bedrag der giften, tot heden
bij haar ingekomen, is gestegen tot de som van f 1047.40, waaronder de
volgende bijzondere giften: van eene collecte in 't Gebouw voor Evangelisatie
te Helder f 24.78J, uit Purmerend f 3,96, van het Handelshuis K. en Zoou te
Amsterdam 3 bankbillctten ieder van f 25, van B. uit Doetiuchem f2,50, van
V. P. te Amsterdam 1 coupon f 1,23A, van L. L. te Helder f 10, van den
heer S. Giltjes, wegens bij hem ingekomcu giften f 34,43, van ds. van Vledder
van eene gehoodene collecte f 4,671, van een avondspeelpartijtje te Helder
f 3,92; uit Brussel: van J. H. v. V. frs. 25, van E. A. v. V. fra. 20, vau
baron G. v. H. frs. 5, van mevr. de Vicomtesse de S. frs. 20, van G. J. B.
frs. 5 en van H. V. v. G. frs. 10. Uit Haarlem vau mevr. dc wed. S. f 40
en van A. C. R. f 2,50. Van A. M. te Amsterdam f 10, uit Dronrijp van een
voormalig Schipper op Oostinje f 5. Netto opbrengst der verloting van de
teekening van den heer Leich f 50.
De ontvangen gelden zijn door deze Commissie naar die te Terschelling over
gemaakt, die ze ten meesten nutte vau de Weduwen en Weezen zal aanwenden.
Helder 17 Januarij 1868. DE COMMISSIE.
Hiermede verklaar ik, dat ik mij meermalen van de voortreffelijke
werking der StoUwerck'sche Borst-Bonbons overtuigd heb.
Terwijl de heeschkeid dadelijk wordt weggenomen, ie de opvallend
spoedige werking bjj catarrhalische ontsteking der luchtpijpen, bij
schorheid, alsook bij prikkeling in de keel niet genoeg te erkennen.
W(jl deze Bonbons aan mij en mijne collegas dikwijls spoedige
genezing in bovengenoemde gevallen verschaften, zoude het mjj ver
heugen, als deze regels daartoe zouden bijdragen, dat lijders aan
keel- en borstkwalen werden opmerkzaam gemaakt op een zoo een
voudig middel, dat hunne kwaal kan wegnemen.
Carl Bonnes, Koninkl. Keizcrl. Hof-Opera- en Kamer-Zanger.
Bovengenoemde StoUwerck'sche Borst-Bonbons zijn in verzegelde
pakjes met gebruiksaanwijzing ii 30 cent, steeds voorhanden aan den
Helder by de Apothekers J. van Berk en L. Jelgersma &z.
te Alkmaar bij den Apotheker S. Blom; te Schagen by den
Apotheker W. A. Hazeu; te Texel bij A, E. Fetersen en
J. Sipkes.
