1868. N°.95. Vrijdag 7 Augustus. 26 Jaargang. IH, 4 buitenland! BINNENLAND. Cz. HELDËRSCHE VOO] >neerc elend 12 m NIEUWEDIEPER COURANT, „W|j huldigen het goede." Verschijnt Dinqsdag-, Donderdag- en Zaturdag namiddag. Abonnementsprijs per kwartaal1.30. franco per post - 1.65. Uitgever Bureau: A. A. BAKKER MOLENPLEIN, N°. 163. Pnjs der AdvertentiënVan 14 regels 60 cent, elke regel meer 15 cent, behalve 35 cent zegelregt. Groote letterB of vignetten worden naar plaatsruimte berekend. 531 49ri 401 73 74( 14+L ,?W HELDER en NIEÜWEDIEP, 6 Augustus. In het Vereenigd Koningrijk Groot-Brittannië en Ierland staan de partyen vóór en tegen de Iersche Staatskerk nog even heftig tegenover elkander als voor eenige weken, toen dit vraagstuk in het Parlement aan de orde was. Bij de naderende verkiezingen voor het Lagerhuis zal die quaestie zeker een groote rol spelen en invloed oefenen op het doen der keuzen. Het is te hopen voor de welvaart des volks, dat dit vraagstuk geen aanleiding geeft tot oproerige tooneelen onder de Ieren. Eerst langzamerhand doet de adel en de hooge geestelijkheid in Engeland afstand van heerlijke en geestelijke regteneenmaal zal het wel gebeuren, dat de tegen woordige overmagt der heerschende partij zich buigen moet voor de uiting der volkswenschen, die aandringen op de toepassing der zoo lang miskende eischen van regt en billijkheid. De 40ste verjaardag van H. M. de Koningin van Zweden en Noorwegen, oudste dochter van Prins Frederik der Nederlanden, werd gisteren alhier op de gebruikelijke wijze gevierd. Gisteren is weder door een aantal ingezetenen dezer gemeente van de goedkoope reisgelegenheid op den Holl. ijzeren spoorweg gebruik gemaakt. Het was een volkstrein naar Amsterdam. De opbrengst van den Noorhollandschen Staatsspoorweg HelderUitgeest was: in Mei jl. aan reizigers 13,744.35, goederen en vee 2932.92$, diversen 40.53$. Totaal 16,717.80$in Junij jl. aan reizigers 14,267.49, goederen en vee 2413.07$. Totaal 16,680.56-|. Z7 M. heeft aan den heer mr. A. F. X. Luyben, afgetreden minister voor de zaken der Eoomsch-Catholieke Eeredienst, verleend een pensioen ten laste van den Staat, ten bedrage van ƒ257 'sjaars. Tot surnumerairs bij het vak der posterijen z|jn o. a. benoemd de heeren W. H. van Eijssen te Wormerveer; P. Keg Cz. te Zaan dam: G. Merens te Haarlem; A. N. Vellinga te Enkhuizen. De algemeene synode der Nederd. Herv. Kerk, heeft zich bij adres tot Z. M. den Koning gewend, met verzoek, dat het onderwijs in de godgeleerde wetenschappen aan onze hoogeseholen behouden moge bl|jven. Aan het jongste verslag betreffende den aanleg van Staats spoorwegen ontleenen wij het volgende: „De werkzaamheden aan de sectie der Noordhollandsche lijn van Uitgeest naar Zaandam vordereo aanmerkelijk. De onteigening is afgeloopen. De baan is tot aan den Ydijk doorgetrokken en gemiddeld slechts 1,20 el gezakt. De sporen zijn genoegzaam aller, gelegd. De grondbedekking is voor het grootste gedeelte aangebragt. De wachterswoningen zijn nagenoeg allen gereed. Slechts nog zeer geringe werkzaamheden moeten verrigt worden en de weg is gereed. De stationsge bouwen te Krommenie, Assendelft, Wormerveer en Koog-Zaandijk naderen hunne voltooijing; de gebouwen en verdere iurigtingen te Zaandam zullen met 1 Deo. e. k. gereed z|jn. Men heeft plan om den 40 el diepen ijzeren put op het station Zaandam tot 60 el te te verdiepen, ten einde bruikbaar water voor de locomotieven te bekomen. De werkzaamheden tot aanleg van een toegangsweg naar het station te Zaandam zijn aangevangen. Voor de sectie Zaandam-Amsterdam, worden maatregelen beraamd tot minnelijken aankoop der eigendommen, benoodigd voor het gedeelte spoorweg van den Noorder-Ydijk te Zaandam tot en met het aan de Voorzaan ontworpen goederen-station. Het bestek voor dit gedeelte is gereed; de aanbesteding wacht op het verkrijgen der noodige eigendommen. De zaak der verbinding van de spoorwegen te Amsterdam is sedert het vorige verslag niet gevorderd. Men gaat voort met het uitwerken der plans voor deze verbinding. Jl. Zondag werd de heer Ph. Hulst, notaris te Zuidscharwoude, bij gelegenheid zijner 25jarige ambtsbediening, verrast door treffende blijken van deelneming. Uit al de huizen wapperde de driekleur. Inzonderheid door toedoen der leden van Aurora, was de woning van den jubilaris smaakvol versierd, en de Langendijksche Scherp- sehuttersvereenigiug, bijgestaan door het muziekkorps der Schutterij van de stad Alkmaar, en de in die en naburige gemeenten, Noordscharwoude en Oudkar9pel, bestaande liedertafel en rede rijkersgezelschappen droegen het hunne bij om aao het feest luister bjj te zetten. Des avonds werden verschillende vuurwerken afge stoken. De algemeene deelneming aan het feest leverde een biijk van de achting, welke de ingezetenen der gemeente den jubilaris en zijne echtgenoot toedragen. Jl. Maandag avond werd in het Tolhuis aan de overz|jde van het Y te Amsterdam, de bijeenkomst geopend van de Broederschap der Notarissen in Nederland, welke het feest viert van haar 25jarig bestaan. De notaris B. Tideman hield eeue rede tot verwelkoming, waarin het een en ander, het verledene betreffende, in herinnering werd gebragt. Dingsdag vond de vergadering der broederschap plaats, waarna de opgekoraenen zich aan een broederlijken maaltijd vereenigden. Woensdag bragten de notarissen een bezoek aan de werken der doorgraving van Holland op z|jn Smalst. Op de in de nabijheid van Delft aangelegde nieuwe begraaf plaats, welke den naam van Jaffa (de schoone) heeft ontvangen, is in het aan den ingang aangebragt gebouw het vertrek aanwezig, alwaar de lijken eenigen tijd worden neergezet van hen, wier spoe dige verwijdering ter voorkoming van besmetting, vooral in tijden van epidemie, wordt noodzakelijk geacht. Door eene vernuftige toepassing der electriciteit zal gezorgd worden, dat, voor het geval er zich een seh|jndoode mogt bevinden, de geringste beweging van het ligchaam eene bel doet overgaan, ter waarschuwing van den opzigter, terwijl de in dergelijke gevallen aan te wenden genees middelen 9teeds voorhanden zullen z|jn. In geene jaren is de rogge te Ambt-Hardenberg zoo voor treffelijk tot gebruik geweest als de oogst van dit jaar. De zwaarte is ook uitnemend, als men weet, dat ze van 155 tot 160 halve Nederl. ponden per mud weegt. De kwantiteit kan ruim een Nederl. mud per vim (104 bossen) bedragen. Trots de groote droogte, moet een landbouwer in de nabijheid van Harlingen erkennen, dat hij gedurende z|jn leven slechts nog één jaar gekend heeft, dat het koolzaad zoo zwaar was uitgevallen. Ook met de granen is het best, maar de melkerij lijdt er onder; er wordt een derde minder gemaakt dan anders. In de voorafgaande week begaf zich de pred. der Christelijke Afgescheidene Gemeente te Ulrum, P. Woudsma, naar het naburige Friesland, ten einde aldaar eene hem toekomende erfenis, ten bedrage van 400, in ontvangst te nemen. Over zijn lang uitblijven ver ontrust, stelden zijne huisgenooten de noodige pogingen in het werk om iets aangaande den verdwenene te weten te komen. Zij werden onderrigt, dat Woudsma, na z|jne zaken te hebben afgedaan, de terugreis per spoor had aangenomen. Donderdag 11. had men hem nog te Gr|jpskerk en mede iets later te Kommerzijl gezien. Verder was elk spoor verdwenen, tot dat de persoon van Huizinga, onder de gemeente Oldehove, in de boot, waarin hij gewoon is personen over te zetten, een hoed ontdekte, terwijl later nog op eenigen afstand van daar aan den publieken weg een ledig valies werd gevonden, welke beide voorwerpen bij nader onderzoek, bleken aan den vermisten predikant te hebben toebehoord. Men moet dus tot het vermoeden geraken, dat hier een verschrikkelijke misdaad is gepleegd. Daarvan onderrigt, hebben zich reeds in den vroegen morgen de officier van justitie en de regter-commi9saris met den griffier van daar naar gemelde plaats begeven en een naauwkeurig onderzoek in het werk gesteld, welk onderzoek nog wordt voortgezet. Behalve het valies droeg de vermiste mede een gouden horologie en een zilveren tabaksdoos bij zich. Koningin Victoria wordt heden te Vlissingen verwacht, van waar zjj over Arnhem naar Duitschland zal vertrekken. De boter-productie is wegens de aanhoudende droogte meer dan een derde gedeelte verminderd, zoodat de aanvoer op de onderscheidene markten te Meppel en elders belangrijk afneemt. UITTREKSEL uit het Verslag van den toestand der provincie Noordholland over het jaar 1867, gedaan aan de Provinciale Staten van dat gewest, door de Gedeputeerde Staten, in de zomervergadering van het jaar 1868. (Vervolg van N°."94). Hoofdstuk VIII behandelt onderwijs, kunsten en wetenschappen. Wij deelen daaruit mede, dat het getal openbare scholen voor ge woon lager onderwijs bedroeg 243 en dat voor meer uitgebreid lager onderwijs 63. Het getal gesubsidieerde bijzondere scholen van beide categoriën bedroeg 12, en het getal niet gesubsidieerde bij zondere scholen 219, waarvan 55 voor gewoon en 164 voor meer uitgebreid lager onderwijs. Aan deze scholen waren werkzaam 451 hoofd- en 708 hulp-onderwijzers, 92 hoofd- en 211 hulp-onder wijzeressen, benevens 398 kweekelingen en 88 jonge juffers. Eene vergelijking van deze statistiek met die van vroegere jaren doet on9 zien dat het openbaar onderwijs veld wint. Waar dit hoofdstuk de inrigtingen bespreekt tot opleiding van onderwijzers en onderwijzeressen, wordt ook melding gemaakt van de normaalschool in deze gemeente en medegedeeld dat daaraan 3 rijks- en 2 particuliere kweekelingen onderwijs ontvangen, terwijl in den loop van dit jaar 3 gemeente-kweekelingen van deze inrig- ting eene acte van bekwaamheid als hulponderwijzer hebben verkregen. Onder den titel „scholen voor middelbaar onderwijs" wordt ge waagd van de plaatselijke teeken9chool en de lagere industrieschool in deze gemeente, waarvan de eerste werd bezocht door 39 leer lingen, van welke 8 voorbereidend onderwijs, 16 onderwijs met het oog op het beroep en 15 tot aankweeking van kun9t ontvangen. De laatstgenoemde inrigting werd door 37 leerlingen bezocht. Tevens deelen wij nog mede dat blijkens dit verslag de zeevaart kundige school van den heer A. J. Lejjer alhier in dit jaar werd bezocht door 15 leerlingen, waarvan 5 een diploma als opper-, 1 als tweede en 3 als derde stuurman verkregen. Omtrent eene der gelijke inrigting op Vlieland, waarvan wij hierboven reeds hebben gesproken, vermelden wij nog dat zij in het afgeloopen jaar 23 leerlingen telde, welke zich meest allen op het loodswezen toeleggen. Twee van hen zijn in het afgeloopen jaar op de loodsbooten geplaatst. Wij stippen nog aan het verslag over de gymnastiekschool alhier die, naar wij hier lezen, bezocht werd door 81 leerlingen, waarvan 2 orthopsedisch behandeld werden. Hoofdstak IX (armenwet) begint met eene klagt'over de ongunstige werking der armenwet. Over het algemeen is in den toestand van de mindere klassen in dit jaar weinig verandering gekomen, terwijl in enkele gemeenten de slechte vischvangst, in andere de ziekte onder de varkens en in den omtrek van Holland op zijn Smalst de staking der werkzaamheden hunnen nadeeligen invloed hebben doen gevoelen. Ten gevolge van verandering in de statistiek van het armwezen, waardoor de opgaven omtrent de werking en inrig ting der instellingen van weldadigheid eerst in Augustus aan Gedeputeerde Staten geworden, bevat het verslag de gebruikelijke opgaven omtrent die instellingen niet, en bepaalt zich het hier omtrent medegedeelde tot enkele dier inrigtingen te Amsterdam en Haarlem. Het verslag noemt als middel ter voorkoming van armoede in de eerste plaats teregt deugdelijk onderwijs, tot welks uitbreiding dan ook blijkens de opgaven niet alleen door het open baar gezag maar ook door vele kerkelijke en bijzondere instellingen wordt medegewerkt. Verder wordt de aandacht gevestigd op de banken van leening. Hun getal bedraagt in deze provincie 12, daar sinds 1866 die te Enkhuizen en Medemblik zijn opgeheven. Het getal spaarbanken bedraagt 29 met 16735 deelnemers. Het totaal der ingebragte gelden beliep 649769,27$ en dat der uit betaling 548297.72. Evenzoo wordt vermeld de toestand der spaarkassen, waarvan er 4 in deze provincie bestaan met 1618 deelnemers, die 16736,98$ hebben ingebragt, waarvan weder is uitbetaald 13910,25$. Nadere bijzonderheden over den toestand dezer inrigtingen deelt het verslag niet mede. Wat de spaarbank in deze gemeente betreft zijn zij onzen lezers echter reeds bekend. Hoofdstak X (rijksmiddelen) bestaat uit den aard der zaak bijna geheel uit c|jfers. Vergelijkende tabellen over de opbrengst van grondbelasting, personele belasting, enz. gedurende de laatste 5 jaren maken den inhoud er van uit. W|j zullen er slechts enkele van mededeelen. De opbrengst der grondbel. met de opcenten was 1,721,442,78 Het bedrag der personele belasting 66/67 met de rijksopcenten- 1,819,252,861 De opbrengst der patentbelasting 66/67 was - 1,084,432,97 4,625,128,56$ - 1,030,988,65 26,062,41 - 6,635,704,33 -16,757,669,19 De geheele opbrengst der directe belastingen bedroeg De invoeren bedroegen in 1866 1,080,897,27$ u ii ii ii 1867 En de uitvoerregten in 1866 40,282,97 ii ii u ii 1867 (De vermindering bedroeg dus b|j de eerste b|jna 5%, b|j de laatste omstreeks 80%). De accijnsen in deze provincie bragten den staat in het afgeloopen jaar Terwijl de opbrengst van al de middelen in dit jaar bedroeg Hoofdstuk XL (waterstaat) deelt ons berigten mede omtrent zee boezems, rivieren en vaarten. Het behelst de geschiedenis van het Noordzeekanaal gedurende het afgeloopen jaar, merkwaardig genoeg, maar te uitvoerig om hier ingelascht te worden. De bekleeding der boorden van het Heldersche kanaal met Vilvoordsche steen, het verbeteren en verbreeden van den mond van het kanaal b|j de aansluiting met het N. H: Kanaal en het leggen van een ijzeren draaibrug over dien mond is nieuws dat nu reeds oud is. Het verslag is overigens wat dit onderwerp aangaat zeer uitvoerig om trent de gemeente onzer inwoning. De werkzaamheden aan de haven zoowel als aan het kanaal worden in al hunne bijzonderheden medegedeeld. Wij vertrouwen onzen lezers geen ondienst te doen met de lengte en breedte van paalwerken en d|jken voor hen te ver zwijgen. Belangstellenden verwijzen wij naar het eerste gedeelte van dit hoofdstuk, dat in ruim 60 bladzijden genoeg bevat wat op hunne aandacht aanspraak kan maken. Ook de resultaten van de waarnemingen aan het meteorologisch observatorium te Helder zijn in dit hoofdsuk opgenomen en brengen niet weinig tot zijne belangrijkheid toe. W|j maken nog met een enkel woord gewag van de uitkomst der strandmetingen in Sept. 1867 langs den vasten wal van Noord holland gedaan. Daaruit is gebleken dat siDds Sept. 1866 de duin voet gemiddeld 2,15 el toegenomen, doch 0,21 verlaagd is en dat zich de laagwaterl|jn 17,76 el en de hoogwaterljjn 1,25 el land waarts hebben verplaatst. Op Texel heeft men het tegenovergestelde verschijnsel waargenomen. De hoogwatcrl|jn heeft zich daar 46,78 el en de laagwaterlijn 29,60 el zeewaarts verplaatst. (Wordt vervolgd.) BENOEMINGEN EN VERPLAATSINGEN BIJ MARINE EN LEGER. Aan den heer G. A. Oskamp, doctor in de wis- en natuurkunde te Leiden, is de tijdelijke waarneming opgedragen der betrekking van leeraar in de wis- en natuurkunde bij het Kon. lostituot voor de Marine te Willemsoord. De luits. ter zee 2de kl. F. J. Stokhuijsen, J. H. de Bru|jo, A. A. Escher en P. D. A. Fraokamp, de off. van gez. 1ste kl. J. G. Arend, de off. van gez. 2de kl. J. C. van Doorcmaal, de off. van gez. 3de kl. J. F. Manikus en de adj.-adm. H. Horneer, J. W. Groeneijk en Fabius, allen dienende op het transportschip met stoomvermogeo Javs, worden met den 15 dezer op non activiteit gebragt. Op dat transportschip worden geplaatst de luits. ter zee 2de kl. J. W. Visser, F. K. Engelhrccht, W. J. van Hoogenhuijze en E. Haitama Muiier, de off. van gez. 3de kl. \V. Scboondermark en de scheepsklerken J. J. van Diemen en W. A. Ie Rutte. Tevens worden de luits, ter zee 2de kl. W. C. Böthliogk en L. Backer Overbeek geplaatst, eerstgenoemde op de drijvende batterij Neptunus en laatstgemelde op het wachtschip te Willemsoord. Op ooo-activitcit is gesteld, op zijn verzoek, de majoor plaatselijke-commandant 3de kl. te Helder W. F. G. L. Driessen, in afwachting, dat nader omtrent hem zal worden beschikt, terwijl in zijne plaats aldaar benoemd is de kapt. late kl. A. E. J. Charlier, van het 5de reg. Infanterie. Bij net wapen der Infanterie is benoemd tot kapt. 3de kl. (naar ouderdom vao raog): de lste luit. J. A. de Graaf, van het wapen, thans voor vijf jaren gedetacheerd bij het leger in Oost-lndië; bij het 4de reg. de lste luit. A. M. van der Heidt, van het reg. Grenadiers en Jagers; bij het 5de reg. de lsto luit.—adj. J. L. Mulder, vau het 2de reg.; en in zijoen rang overgeplaatst bij het reg. Grenadiers en Jagers de kapt. H. F. C. Hardenberg, van het 4de reg. Infanterie. Het te Antwerpen onthulde standbeeld van Koning Leopold I, stelt den Koning voor te paard, terw|jl hij om het volk te groeten zijn paard plotseling inhoudt. De beweging waarmede het dier de achterpooten buigt bij het plotseling inhouden, wordt als zeer natuurlijk geprezen. Het voet9tuk, van gehouwen steen, draagt aan twee z|jden het opschrift, in het Fransch en het Vlaamsch. „De Antwerpsche handel en bevolking aan Leopold, eersten Koning van het onaf hankelijke België, volgens besluit van 1856 en 1868." De beide andere z|jden van het voetstuk geven enkele beroemde gezegden des Konings te lezen. In het buitenland hebben ook b|j de groote droogte talrijke branden gewoed. Te Lessines (in Henegouwen) is jl. Maandag de groote, niet verzekerde lucifers-fabriek van de gebr. Jouret in de asch gelegd. Den vorigen nacht waren te Verviers verscheidene fabrieken en magazijnen door een brand vernield, waarvan de schade op ruim 400,000 fiancs wordt geschat. Het dorp Sainte Marie (in Belgisch Luxemburg) is mede in deze week voor een groot gedeelte eene prooi der vlammen geworden; van de ongeveer 50 ver brande woningen waren slechts 28 verzekerd. In Frankrijk z|jn bij een brand te Feignies een oude vrouw en haar 22jarige dochter verbrand. In de provincie Soria (Spanje) dnurt eene brand in de pijnbosschen reeds weken. De departementsprefecten in Frankrijk zijn door den minister van binnenlaudsche zaken aangeschreven om zich met de kerkelijke en de militaire overheden te verstaan tot luisterrijke viering van 's Keizers verjaardag op 15 dezer. „De bevolking des keizerrijks - zegt de minister in die aanschrijving - is gedachtig aan de jaren van nationalen roem en van binnenlandschen vrede, die nu ver-

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche en Nieuwedieper Courant | 1868 | | pagina 1