568. N°. 124.
Woensdag 14 October.
-t
E!
VAN AVONDSCHOLEN.
VEESCHOUWING.
OMWENTELING IN SPANJE.
BINNENLAND.
Ni
>llq
TE2
El
HELDERSCHE
NIEUWEIEPER COURANT,
„Wij huldigen het goede.'
rid herschijnt Dingsdag-, Donderdag- en Zaturdag namiddag.
bonaementsprijs per kwaTtaal1.30.
franco per post - 1.65.
Uitgeveï
Bureau:
A. A. BAKKER
MOLENPLEIN, N°. 163.
Cz.
Prijs der Advertentiën: Van 14r regels 60 cent,
elke regel meer 15 cent, behalve 35 cent zegelregt.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Wtotiderdag den 15 dezer vertrekt de Oost-
dische mail over Southarapton en per JHessa-
ries Imperiales over Marscille.
-
URGEMEESTER en WETHOUDERS der gemeente HEfjDER brengen,
uitvoering van het raadsbesluit van den 19 Mei 11., ter kennis van de
;etenen dezer gemeente, dat aan dc vier openbare lagere Scholen N°. 3, 4,
zullen worden opgerigt AVONDSCHOLEN VOOR JONGENS, en
idicn aan de Scholen N°. 3 en 5 AVONDSCHOLEN VOOR MEISJES;
lat het onderwijs op die Avondscholen kosteloos wordt gegeven en zal
langen op Maandag den 19 October aanstaande, des avonds
5f nre.
deze Avondscholen worden toegelaten leerlingen die den ouderdom van
Raren hebben bereikt, behoorlijk kannen lezen en schrijven en bekend zijn
de bewerking der tiendeelige en gewone breuken.
JONGENS bezoeken de School in de wijk waartoe zij behooren, en de
ISJES uit de schoolwijken 3 en 4 de School N°. 3 en die uit de school-
in 5 en 6 de School N°. 5.
irgemeester en Wethouders achten het noodig de Ouders te wijzen op het
ite nut dat aan het bezoeken dier Scholen voor hunne Kinieren verbonden
vooral voor JONGENS, die later, op 14jarigen leeftijd, gebruik wenschen
iken van het onderwijs op de Industrieschool.
Bnrgemeester en Wethouders voornoemd,
Helder, STAKMAN BOSSE, Burgemeester,
[en 2 October 1868. L. VERHEY, Sicretaris.
BURGEMEESTER der gemeente HELDER brengt ter kennis van de
[nghebbenden, dat door de bevoegde Keurmeesters eene SCHOUWING zal
its hebben over RUNDEREN, PAARDEN en SCHAPEN, en wel:
op Maandag den 19 October e. k.,
iet Koegras, langs den Zanddijk en de Vliet;
op Dingsdag den 20 October e. k.,
iet Koegras, langs het Noordhollandsch Kanaal;
op Vrijdag den 23 October e. k.,
inisduinen, des voormiddags van 9 tot 11 nre;
ihet gedeelte van den Helderschen Polder, aan de westzijde van den Spoorweg,
des namiddags van 12 tot 2 nre; en
het gedeelte van den Helderschen Polder, aan de oostzijde van den Spoorweg,
en in het Brakkeveld, des namiddags van 2 tot 4 ure.
l)e Veehouders worden bij deze herinnerd aan de bepalingen van art. 459,
0 en 461 van het Wetboek van Strafregt, en aangemaand hun Vee behoorlijk
ig8jokt te hebben gedurende den tijd voor het onderzoek bepaald.
Helder, De Burgemeester voornoemd,
12 October 1868. STAKMAN BOSSE.
'"'Nevens de vermelding van de belangrijkste tijdingen betrekkelijk
j omwenteling in Spanje en de naaste gevolgen van die gewigtige
Ibeurtenis, is het niet onbelangrijk te vernemen hoe in de buiten-
jidsche dagbladen over de Spaansche aangelegenheden geoordeeld
jrdt. De Prooincial-Correspondenz, een ministerieel blad in Pruissen,
udt bet er voor, dat de partij, die in plaats van den tot
sver bestaan hebbenden monarchalen regeringsvorm, eene republiek
1 oprigten, geen vasten bodem in Spanje kan verkrijgen. Het
ad is echter van oordeel, dat men de beslissing van het Spaansche
ilk, dat eerlang over zijn nationaal lot te beschikken zal hebben,
_joet eerbiedigen. Het Journal des De'bats meent uit den afstand
)or Don Juan van Bourbon, ten behoeve van zijn oudsten zoon
Idaan, te moeten afleiden, dat de Carlistische partij niet voornemens
^8° werkeloos toeschouwer te blijven bij de' keuze eener regering in
"Jiauje. L'Indépendance Beige merkt op, dat, ja, in het omverwerpen
»n Isabella's troon groote overeenstemming tusschen de hoofden
tr verschillende partijen in Spanje bestond, maar dat het zeer te
doezen is, dat die eenstemmigheid niet meer zal worden gevonden,
jjji het geval dat men te bepalen heeft, hoe het rijk voor het ver-
Jlg zal worden geregeerd. Volgens dat clericaal blad wordt door
hoofdmannen der omwenteling blijkbaar het tijdstip verschoven,
DJaarop het tot eene openlegging hunner uiteenloopeude plannen en
'enschen voor de toekomst moet komen.
7* MADRID, 10 Oct. De minister van binneul. zaken heeft eene
Arculaire uitgevaardigd, waarin hij zegt„Terwijl er ongelukkiglijk
podzakelijkheid bestond om een beroep op de wapenen te doen,
at omverwerping van een ontcerend gouvernement, zoo is thans de
rde eeue eerste noodzakelijkheid, en wij zijn besloten die te hand-
laven. Gelukkig hebben wq weinig feiten te betreuren, maar die
>eüju voldoende om de aandacht te trekken eu genoegzame bezorgdheid
spande te maken, om de hernieuwing daarvan tegen te gaan. Zoo
r schuldigen bestaan, er bestaan ook regtbanken, die zullen oordeelen
,elp straffen; terwijl het regt, uitgeoefend door volksmassa's, het
larakter van wraak verkrijgt en onschuldigen aan persoonlijke wraak-
3 |emingen blootstelt. Het tegenwoordig gouvernement heeft het bestuur
l «tivaard, om de natie tot vrijheid te brengen, en haar niet in
marchie te doen vervallen." De minister eindigt zijne circulaire
orhet. 'de ambtenaren aan te sporen, om alle personen die de openbare
jrde verstoren, in handen der justitie over te leveren.
De Gaceta deelt de documenten mede, bevattende de erkenning
Jer revolutie van wege de Vereenigde Staten.
De junta heeft de uitgevaardigde verklaring omtrent de regten
er natie gecompleteerd, door den wensch te kennen te geven, dat
e doodstraf zou worden afgeschaft; dal de individueele vrijheid
Hou worden geproclameerd en dat het domicilie onschendbaar zou zijn.
De junta heeft, ten einde in de behoefte van de arbeidende klasse
voorzien, eene leening uitgeschreven van 10 inilioen realen,
[ewaarborgd door gemeeote-obligaticn.
Deze som zal worden gedelgd door verkoop van gemeente-
erreinen. Twintig kapitalisten van Madrid hebben ieder voor
10,000 realen ingeschreven.
11 Oct. Generaal Topete heeft de betrekking van minister
van marine aanvaard. Heden middag werd hier eene democratische
meeting gehouden, waar Orensge, Garcia Lopez en Figuerras het
woord hebben gevoerd. Andere democratische meetings hebben aan
de regering ondersteuning toegezegd.
Onderscheidene ministerraden hebben, op het einde der vorige
week, plaats gehad, waarin men zieli vooral heeft bezig gehouden
met de benoeming van gouverneurs der provinciën en van directeuren
der verschillende departementen.
Generaal Prim heeft de verschillende wijken der stad bezocht om
de inrigting der volks-militie na te gaan.
De heer Orense is te Madrid aangekomen. Hij zal op eene groote
democratische vergadering het voorstel doen om den republikeinschen
regeringsvorm in te voeren, als de eenig voldoende voor de nationale
behoeften.
Te Gerona, onder dagteekening van 3 October, heeft genoemde
heer Orense (Markies d'Abaida), reeds eene proclamatie uitgevaardigd,
waarin de leus: „Geen Koningschap! Terug met de Koningin!"
wordt aangeheven en betoogd, dat geen andere dan de federatief-
republikeinsche regeringsvorm voor Spanje dienstig is.
Uit New-York is langs telegrafischen weg het berigt ontvan
gen, dat de geboortedag van Koningin Isabella te Havannah als
naar gewoonte is gevierd.
In het overzigt van den Franseben Monileur komt o. a. voor:
„De gezant der Vereenigde Staten zou het voorloopig bewind van
Spanje hebben erkend."
De Correspondance Russe, een orgaan van het Russische
gouvernement, spreekt in haar nummer van 29 Sept. jl. over de
gebeurtenissen in Spanje, en meent dat aan deze, hoewel zij van
zeer ernstigen aard zijn, haren eigenen loop gelaten behoort te
worden. Met het gevoelen dat door die gebeurtenissen het gevaar
van eenen Europeschen oorlog vooreerst afgewend zou zijn, kan dat
blad vooralsnog nietbepaaldelijk instemmen. Het is steeds beducht
voor storing van den algemeenen vrede, zoo niet dadelijk, dan toch
in eene niet verwijderde toekomst; het ziet inzonderheid in de
tegenwoordige gesteldheid der betrekkingen tusschen Frankrijk en
Pruissen allezins grond om de handhaving van den vrede voor zeer
onzeker te houden.
De laatste berigten uit Spanje zqo bijzonder schraal, en nu
de zaken zoo ver gevorderd zijn, is dit gebrek aan nieuws een
gunstig verschijnsel. In de hoofdstad en elders van het land heerscht
de meest gewenschte rust, dit wordt voortdurend door de telegrammen
bevestigd.
PARIJS 12 Oct. De generaal Prim heeft een brief geschreven
aan le Gaulois, gedagtcekendMadrid, 10 October, waarin hij het
blad voor de betoonde sympathie dank zegt, en zijne verwondering
lucht geeft over het ongeduld van een deel der Fransche dagblad
pers, dat van oordeel is, dat in Spanje met de zaken geen genoegzame
voortgang gemaakt wordt. De generaal zegt te dezen aanzien:
„Tien dagen zijn voor ons genoeg geweest tot het onttroonen van
eene Vorstin uit een drie eeuwen oud Vorstenhuis gesproten, en tot
het vestigen eener nieuwe regering, wier stelling wq thans niet
dralen zullen door middel eener constituerende vergadering te
schragen, naar de beginselen van ons u bekend programma. Dan
zullen wij in het bezit zijn gekomen van het staatkundig ideaal
van het hedendaagsche Spanje, van eene waarlijk constitutionele
monarchie namelijk, gegrond op de ruimste liberale grondslagen,
die aan zulk een regeringsvorm voegen."
MADRID, 12 Oct. De minister van oorlog heeft een decreet
uitgevaardigd, waarbij hij een hoogeren rang verleent aan de officieren,
onderofficieren en korporaals van het geheele leger tot aan den rang
van luitenant-kolonel, en waarbij aan alle soldaten twee dienstjaren
worden toegekend, die zullen dienen tot korting op den activen
diensttijd bij de reserve.
HELDER en NIEUWEDIEP, 13 October.
De monitor Heiligerlee, bestemd om voorloopig te Rotterdam te
worden gestationeerd, is na jl. Zondag namiddag van hier vertrok
ken te zijn, gisteren ochtend te Hellevoetsluis aangekomen, om door
het kanaal de reis naar Rotterdam voort te zetten.
Het ramschip de Schorpioen is gisteren voormiddag van Lissabon
vertrokken.
Men verneemt, dat Z. M. de Koning bepaald heeft, dat voor
het volgende jaar de voor het leger benoodigde voorwerpen van
kleeding en uitrusting, bij wijze van proef, in het openbaar zullen
worden aanbesteed, met uitzondering echter van de lakens en andere
wollen stoffen, de lederen voorwerpen en enkele goederen van
verschillenden aard, die door de admiuistratie der gevaogenissen
worden geleverd.
- Men verneemt, dat H. M. de Koningin voornemens is den
20 of 21 dezer, om redenen van gezondheid, zich naar Torquay te
begeven, welke plaats der Engelsche kust bekend is om hare heil
zame luchtgesteldheid
Bij de dd. Schutterij te Edam zijn benoemd: tot auditeur bij
den schuttersraad D. Schellinger, tot off. van gezondheid 3de kl.
F. P. Erkelens, en tot 2den luit. K. Baas.
Bedankt voor het beroep naar 's Hertogenbosch, door den heer
J. Eigeman, pred. te Delfshaven.
Het Koloniaal Verslag over den jare 1866 is door den minister
van Koloniën bij missive van 6 October 11. bq de Tweede Kamer
der Staten-Generaal ingediend. Met grooten spoed is er, onder het
toezigt des ministers gewerkt om aan het wettelijk voorschrift tot
tijdige indiening van bedoeld verslag te voldoen. Immers werd het
verslag over 1865 eerst in Mei 1868 ingediend.
Aan genoemd staatsstuk ontleenen we de volgende mededeelingen;
De verspreide berigten en geruchten omtrent de onveiligheid op Java
worden door officieële berigten bepaaldelijk tegen gesproken. Een
der hoogst geplaatste landsdienaren verzekert, dat hij op eene reis
door een groot deel des eilands, nergens bezorgdheid voor bedenkelijke
rustverstoring beeft waargenomen; dat hij zelfs op kleine plaatsen,
waar slechts enkele Europeanen verblijf houden, veiligheid, orde en
rust zag heerschem De diefstallen en rooverijen, waarover men
in de residentie Soerakarta klagten heeft aangeheven, bepalen zich
hoofdzakelijk tot op zichzelven staande misdrijven, en hadden niets
gemeens met voorgewende georganiseerde rooverqen op groote schaal.
De luitenant-generaal Andresen laat zich in een deel van het verslag
zeer gunstig uit over den toestand des legers, dat. goed geoefend,
gewapend, gekleed en uitgerust is eu waarbij een zeer goeden geest
heerscht. Ook omtrent de zeemagt wordt door den schout-bq-naclit
Andrae gunstig gerapporteerd. Zq gaat, volgens dat rapport met
loffelqken Ijver, te midden van velerlei ontberingen voort, door
bare diensten den eerbied voor de Nederlandsehe vlag in de Indische
wateren te onderhouden en den handel te beschermen.
Over de gebeurtenissen in den jongsten tqd ter Kuste van Guinea
voorgevallen, behelst het verslag de volgende bijzonderhedenBq
een tractaat met Engeland, ten vorigen jare gesloten, is Commandah
van Britsch onder Nederlandsch gezag gekomen. De bevolking
toonde zich echter ongezind om van oppergezag te veranderen, daar
zq vreesde dat zij door ons aan de haar vqandige Ashantijnen zou
worden overgeleverd. Zij verzette zich tegen het hqschen der Neder
landsehe vlag op het door de Engelschen verlaten fort. Het dorp
werd daarop door de onzen in brand geschoten en de bevolking
vlugtte in de bossehen. Weldra is hierop een bondgenootschap
ontstaan tusschen de omliggende anti-Ashantijnsche bevolkingen van
den omtrek, waaronder de onder Britsch protectoraat geplaatste
Fantijnen. Door de verbondenen is een aanval op Elmina gedaan,
doch met hulp der onzen werd die aanval afgeslagen. Behalve dat
er een schroefstoomschip daar ter kuste gestationeerd is, zqn door
de regering 250 achterlaadgeweren, levensmiddelen en steenkolen
voor het stoomschip derwaarts gezonden.
De negerregering te Elmina wordt door de onze in geld en
wapenen ondersteund. Bij de Engelsche regering zijn stappen gedaan,
ten einde door haar bestuur ter kuste de onder Engelsch protectoraat
staande volken van verdere vijandelijkheden te doen terug houden.
Met ingang van den II dezer is het Rqks telegraafkantoor
te Alkmaar op Zon- en Feestdagen weder den geheelen dag, namelqk,
des winters van 8, des zomers van 7 ure vóór tot 9 ure namid
dags geopend.
De heer A. P. Voitus van Hamme is op 72jarigen leeftijd te
Amsterdam overleden. Reeds op 5jarigen leeftijd maakte hq deel
nit van het korps de ballet en wist zich spoedig dermate te ont
wikkelen, dat hem op 22jarigen leeftijd de betrekking van ballet-
meester werd toevertrouwd. Gedurende eene halve eeuw bekleedde
hij die betrekking aan het Amsterdamsch tooneel.
Op het raadhuis te Beverwijk werd jl. Zaturdag aanbesteed:
het besteigeren en herstellen van den toren. Van de 5 inschrijvers
was de heer J. Tromp, te Zijdewind, de laagste inschrijver voor
7680; de hoogste inschrijving was 12,548.
Als eene zeldzaamheid meldt men, dat bij den tuinier J. de
Jeu, aan den Hoogen Rijndijk onder Soeterwoude, voor de tweede
maal van dit jaar peulen, doperwten, groote boonen, heerenboonen
en snijboonen gesneden werdenwaarlijk, wel een bewijs van de
bnitengewone vruehtbaarheid van dezen zomer.
Door bet ongelukkig afgaan van een geweer, heeft een 13jarige
knaap te Eist, bij Rhenen, zqne tante doodgeschoten.
Eene brochure van Dikaiophilos heeft de zaak van den kadet
van Hasselt ter sprake gebragt. Deze heeft jnist voor dat hjj het
officiers-examen zou doen, de militaire academie moeten verlaten,
dewql, volgens den gouverneur, zqne medekadetten niet meer met
hem wilden dienen. Men beweert, dat de kadet v. H. in de cantine
een pakje sigaren gekocht had, maar, zoo als dit meer gebeurt, niet
dadelijk had betaald. Daarna gevraagd, had hij een oogenblik gezegd
te hebben betaald, omdat hij niet wilde weten, nog iets schuldig te
zijn; aan den officier, aan wien de zaak was medegedeeld, had hij
echter dadelijk opgegeven, dat hq de sigareu nog betalen moest.
Het komt zonderling voor, dat de gouverneur ter wille der overige
kadets zoo bepaald en dringend op het ontslag vragen van den heer
v. H. zou hebben aangedrongen, als er alleen aan eene jongens-
onvoorzigtigheid moest gedacht worden. De kadet v. H. was toch
een bekwaam jong meosch, eo het was dus zeker te betreuren, dat
zqn loopbaan zoo werd gebroken.
Reeds had men gezegd, dat de zaak intusschen van dien aard
was, dat ze in de Tweede Kamer diende ter sprake te worden gebragt.
Men zag er in een nieuwe daad van militaire willekeur, gelijk er
onlangs op breeder schaal een gepleegd werd, door de plotselinge
verplaatsing van de Kweekschool voor Militaire Geneeskundigen naar
Amsterdam. Dc N. R. Cl. meldt thans, dat de heer van Hasselt,
vader van den kadet, zich zelf bij adres tot de Tweede Kamer heeft
gewend, om te verzoeken, dat een onpartijdig onderzoek omtrent de
toedragt der zaak worde ingesteld.
Te Breda is thans reeds nit naam van het korps kadetten eene
brochure uitgekomen van den kadet Nieuwenhuijzen, getiteld: „Een
diefstal ontmaskerd, op de Koo. Militaire Academie. Lengen of
waarheidP Dikaiophilos ontmaskerd." Utrechtsch Dgbl.)
Wij zouden vreezen, dat het onhandige vrienden zqn geweest, die
aan deze zaak openbaarheid hebben gegeven.
Een inwoner van Heusden heeft dezer dagen in zqn tuin, voor
de tweede maal in dit saizoen frambozen gepinkt. De vrucht was
groot van stuk en aangenaam van smaak.
Te Ulzen kwam den 4 dezer zekere H. met een pistool nit
zqn huis, zeggende zijn huis niet meer te zullen betreden, alvorens
iemand gedood te hebben. Hij zag eene vrouw uit het venster
liggen en schoot die werkelijk dood. Hq gaf zich daarna aan de
policie over.
Men klaagt tegenwoordig wel eens dat er te veel wordt besteed
aao de oefening van het verstand en te weinig aan de oefening van
de ligchamelijke vermogens. Wat het financiëele aangaat, vinden wq
daarvoor echter een treffend tegenbewijs in de Haarl. Cour. van 12
dezer. Te Veendam wordt gevraagd een hoofdonderwijzer voor de aldaar
op te rigten school voor meer uitgebreid lager onderwijs, tegen
eene jaarwedde van 500 en 100 voor gemis van woning.
Indien de onderwijzer echter bevoegd en genegen is de gymnastiek
en het exerceeren te onderwijzen aan de hoogere burgerschool met
vijfjarigen cursus aldaar, wordt die jaarwedde met 300 verhoogd.