1868. N°. 132.
Ut
Zondag 1 November.
BINNENLAND.
BUITENLAND.
Uitgever
A. A. BAKKER Cz.
ur,
HELDERSCHE
NIEUWEDIEPER COURANT.
„Wij huldigen het goede."
5( Verschijnt Dingsdag-, Donderdag- en Zaturdag namiddag.
gi Abonnementsprijs per kwartaal1.30.
41 franco per post - 1.65.
1 -
Bureau:
MOLENPLEIN, N°. 163.
Prijs der Advertentiën: Van 1t regels 60 cent,
elke regel meer 15 cent, behalve 35 cent zegelregt.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Dingsdag den 3 November vertrekt de Oost-
8 Indische mail over Triest.
10
8
6
HELDER en NIEUWEDIEP, 31 October.
Het Engeische brikschip, dat 11. Zaturdag nacht op deu Zuidwal
was geraakt, is eergisteren avond vlot geraakt en den volgenden morgen
in het Nieuwediep gebragt.
Z. M. heeft de benoeming van den beer C. Francis, burgemeester
van Hatingcarspel, tot secretaris dier gemeente bekrachtigd.
ij H. M. de Koningin der Nederlanden beeft aan het zeeraaus-
- huis te Dover een gift van 10 p. st. doen toekomen, als bewijs
"J van ingenomenheid met die stichting, en naar aanleiding van de
omstandigheid, dat de bemanning van een Nederlandsch wrak te
an d Dover is aangekomen cn in bet zeemanshuis is opgenomen op het-
ober zelfde oogenblik, waarop H. M. te Dover aankwam.
H. K. H. is gisteren uit Torquay te Plymouth aangekomen.
jr;a. H. M. zal de voornaamste plaatsen in den omtrek dezer stad
bezoeken.
HH. KK. HH. Prins en Prinses Prederik en Prinses Marie
worden a. s. Zondag Damiddag vaA hunne buitenlandsche reis op
het „Huis de Paauw" terug verwacht.
Ook Nederland heeft het voorloopig bewind van Spanje erkend.
Aan het prov. gouvernement van Noordholland is jl. Donderdag
aanbesteed: 1°. het bouwen eener nieuwe school en onderwijzerswoning
te Nanërna, gemeente Assendelft; minste inschrijver de heer A. J. Leent,
te Beverwijk, voor ƒ8289; 2°. het bouwen eener nieuwe school
mJ en onderwijzerswoning in den Anna-Paulowna Polder, gemeente Zijpe;
minste inschrijver de heer J. Ott, te Anna-Paulowna Polder, voor/7995.
De Tweede Kamer der Staten-Generaal is ter vergadering
0 bijeengeroepen tegen Maandag den 2 Nov. a. s., ten 3 ure.
In de afdeelingen der Tweede Kamer zijn bij het onderzoek van bet
t. VlIIste Hoofdstuk der Staatsbegrootiog (Oorlog) de zaken der landsverdediging
druk besproken. Onderscheidene leden drongen aan op wijzigiog der schutterij-
wet. Ook waren er, die aandrongen op eeoe betere verhouding der scherp-
a.._aa.a»n.'n.'nr.nn tsvt Unl lo„„. ,1 e.„t,..*S-ft U -1
agai
Coei
,75^
18
schuttera-vereenigingen tot het leger en de schutterij. Vrij algemeen werd
'aangedrongen op inkrimping der cavalerie, omdat de waarde van dit wapen in
gQ de laatste oorlogen gebleken is niet meer zoo groot te zijn. Eene hervorming
der Kon. Militaire Academie te Breda werd dringend noodzakelijk geacht,
Ca vooral met het oog op de voortdurende ongeregeldheden aldaar. Ook de kosten
dezer instelling werden verbazend hoog genoemd; nu het aantal cadets vermin-
derd is, zijn die kosten, per hoofd berekend, weder vrij aanzienlijk gestegen.
3g Vooral eene vergelijking met het Instituut voor de opleiding van adelborsten
te Willemsoord valt zeer ten nadeele der Kon. Militaire Academie uit. De
verplaatsi°o der Geneeskundige School van Utrecht naar Amsterdam werd door
f eenige leden met ingenomenheid begroet. Algemeen betreurde men de over-
j haasting, waarmede de regering daarbij was te werk gegaan. Eenige leden
D kwamen op nieuw op tegen het verpligte ter kerk gaan van de soldaten, waarin
zij eene schending der grondwet meenden te zien. De vrijheid, die er thans
bestaan zou, is slechts schijnbaar. Wie niet ter kerk wil gaan, wordt gedu
rende de daarvoor bestemde uren in de kazerne geconsigneerd.
Bij het onderzoek van het IXde Hoofdstuk der Staatsbegrooting (Koloniën)
werd door verscheidene leden het oordeel geuit, dat de toestand ouzer bezit
tingen aan de Kust van Guinea in het kort verslag over deu toestand der
o- koloniën veel te gunstig wordt voorgesteld. Zij meenden, dat daar werkelijk
jP gevaar bestaat voor de handhaving van ons gezag en voorzagen reeds eene
kostbare expeditie, die veel geld en menschenlevens zou kosten, zonder uit-
komsten op te leveren. Eenige leden stonden de meening voor om deze be-
ïud ZI^n8» even a's de k°l°nie Cura9ao en onderhoorigheden, los te laten.
u Een hevig cmweder, jl. Woensdag morgen over Alkmaar en
p omstreken losgebarsten, heeft op onderscheidene plaatsen ten platte
lande brand doen ontstaan; o. a. is een vlasmolen te Graft totaal
sten afgebrand en in de Schermer de bliksem geslagen in de kap van
Ntl een molen, welke, reeds vlam gevat hebbende, evenwel nog in tyds
is gebluscht. Ook de molen tusschen den Oudendyk en de Beets
90 werd getroffen en twee zoons van den molenaar, de een 24 en de
tra ander 21 jaren* oud, te bed liggende, werden door den bliksem
gedood. Te Zaandam is de bliksem in de pelmolen de Prinses
geslagen en totaal afgebrand. Voorts hebben nog drie molens aldaar
schade bekomen, zonder echter in brand te vliegen. Verder is het
onweder op verschillende plaatsen ingeslagen. O. a. te Delfshaven
in een branderij, die afbrandde; te Woubrugge in 2 watermolens
en te Aarlanderveen in 1, die allen uitgebrand zijn; ook te Abbebroek
'g'1 in de Herv. kerk, te Moordrecht en te Kapelle a/d IJssel in den
1 watermolen; op de drie laatste plaatsen werd het vuur gebluscht.
M Te Grosthuizeu sloeg de bliksem in den dorpstoren.
Men schrijft ons uit Terschelling dd. 28 October:
„Terwijl ik deze regelen schrijf, is ons eiland waarschijnlijk weder door eene
ramp getroffen, zooals wij in Dec. van het vorige jaar te betreuren hadden.
Men vreest hier namelijk dat de loodsboot u°. 4, met hare equigage, in
den storm die hier in den nacht van Zaturdag op Zondag 11. zoo vreeselijk
woedde, zal zijn verongelukt. De verslagenheid, welke, wat God geve 1 misschien
spoedig voor blijdschap zal plaats maken, is hier groot, zeer groot.
Twee zulke groote rampen in een zoo kort tijdsbestek, zijn voor ons arm
eiland eene te zware beproeving.
Negen vrouweu zijn binnen een jaar tijds weduwen, 27 kinderen hebben in
dat tijdsbestek hunne vaders, hunne verzorgers verloren.
Toen ou9 in het vorig jaar de eerste ramp trof, was het ongeveer 33 jaar
geleden, dat eene hier te huis behoorende loodsboot verongelukte, eu thans
52
10 bipnen één jaar tijds twee loodsbooten.
Onwillekeurig rijst bij menigeen de gedachte op: zoude door het bestuur van
loodswezen ook te veel van het loods personeel worden gevergd, met het oog
JöVop de ondoelmatigheid der hier in gebruik zijnde loodsvaartnigen
Op die vraag meen ik een toestemmend antwoord te kunnen geven: zie hier
ae zaak.
Het wordt door ieder erkend, dat het district Terschelling van zeer ondoel
matige loodsvaartnigen wordt voorzien, welke bij hevige stormen niet alleen
ongoschikt 'zyn om zee te bouwen, maar ook om, wanneer zij bij slecht weder
op lager wal bezet geraken, de ruimte op te zoeken.
steeds zendt men ons elders buiten dienst gestelde, of zooals sommigen
meënen, afgekeurde rinkelaars, vaartuigen welke, volgens eenparig oordeel van
deskundigen, slechte zeilschepen zijn, waarmede men bij eenigzins slecht weder
volstrekt geen hoogte kan honden, hetwelk, zullen zij aan het doel beantwoorden,
een hoofdvereischte is.
Een loodsvaartuig toch, dient in snelheid minstens met ieder ander vaartuig
te kunnen wedijveren. De loodsrinkelaars, althans de hier bestaande, worden
door de oudste'kofschepen voorbijgezeild.
De wet ,wil, dat de loodsvaartnigen gednrcnde hunnen kruistogt, welke drie
weken dnuH, inet binnen zullen komen.
Ik heb eerbied voor de wetten^ doch wraak het, dat men Vaartuigen als onze
rinkelaars, trots alle stormen, in see wil houden.
Verlangt men dat onze loodsen in zee zullen zijn, welnu, dat men hun dan
ook goede vaartuigen gevel
i Van hen te verlangen dat zij met sober uitgeruste en voor de dienst in,
niet buiten de zeegaten, bestemde, of liever geschikte vaartuigen, hunne buitendien
reeds moeijelijke en min aangename dienst zullen verrigten, is geen eer voor
ons gouvernement en een zware verantwoordelijkheid voor den man die geroepen
is, de wet ten uitvoer te leggen, niet blindelings, doch met inachtneming
der locale omstandigheden.
Ik durf verder te gaan en te beweren, dat, bij dezen voortgang, binnen weinige
i jaren, het grootste gedeelte der bevolking van Terschelling zal bestaan uit
i weduwen en vaderlooze kinderen, zoo er niet spoedig ingrijpende veranderingen
in de dienstregeling over het loodswezen alhier aan het hoofdbestuur worden
voorgedragen.
De inspecteur alhier, die evenzeer als de schrijver dezes, in gemoede overtuigd is,
dat de bestaande rinkelaars voor de zeedienst ongeschikt zijn, bevindt zich
tegenover deze zaak in eene moeijelijke omstandigheid. Hij toch dient het
gouvernement met zijne ervaring en locale kennis voor tc lichten en bij herhaling
j op het zenden van andere, betere vaartuigeu aan te dringen.
In afwachting dat men aan zijne wenschen voldoet, is het zijn pligt, in het
belang van het loodspersoneel zooveel mogelijk concessies te verleeneu en het
i zooveel in zijn vermogen is, aan het gevaar te onttrekken.
I Wanneer men hoort dat de in het vorig jaar verongelukte rinkelaar
met een gebroken hanepoot naar zee is gegaan, en bovendien dat vrees voor
straf, de loodsen heeft doen besluiten om a tont pris in zee te blijven, daar het
hunne beurzen niet voegt, nu eens ƒ30, dan eens 15 en een andere keer weder
7.50 boete te betalen, waartoe zij volgens de bestaande voorschriften om de
geringste overtredingen worden veroordeeld; dan vordert de zaak een spoedige
voorziening."
Volgens lieden morgen ontvangen telegram was van genoemden loodsboot nog
niets bekend. Red.
Eergisteren is te Petten een schip gestrand, waarvan de opvarenden
zijn gered, behalve de kapitein en zijne vrouw, die bij de ramp zijn
omgekomen. Deze hadden zich, terwijl de manschap zich in het
want zocht te bergen, in de kombuis begeven en hebben daar hun
einde gevonden.
Uit Sehagen wordt berigt, dat het vaandel, dat eenige jonge
dames aan de weerbaarheids-vereeniging aldaar ten geschenke zullen
geven, is aangekomen. De keurige bewerking van het vaandel
worden door ooggetuigen zeer geroemd. Het doek is van oranje-zijde,
het wapenschild van keel, kerskleurig rood en de roos van goud.
Alles doet maker, besteller en geefsters eer aan.
Aan de harddraverij, jl. Donderdag te Beverwijk gehouden
hebben 12 paarden deelgenomen. De prys, een fraaije zilveren inkt
koker, is gewonnen door deo heer Barendregt, te Barendrecht, met
Mariame, bereden door den pikeur J. de Boer; en de premie, een
dito trancheer-toestel, door den heer G. Eecen, van Oud-Carspel,
met <fe Vlieg, bereden door C. Eecen.
Te Amsterdam is het plan opgevat, het Vondelspark, dat zoo
uitstekend bevalt en geheel door particuliere bijdragen is gevestigd,
te vergrooten tot aan den Amstelveenschen weg. Daartoe zal weder
130,000 noodig zijn. De commissie roept de bijdragen in van
alle burgers.
Jl. Woensdag avond werd in het gebouw Diligentia, te
Amsterdam, de rouwplegtigheid gehouden ter nagedachtenis van
mr. Jacob van Lennep, den diep betreurden overleden voorzittenden
meester der vrijmetselaars-loge Willem Frederik.
Te Rotterdam wandelde jl. Dingsdag avond een 18jarig meisje,
met regenmantel en hoed op de daken; zjj scheen naar beneden te
willen springen, uit waanzin of door Amor gedreven. Men maakte
zich gereed haar op te vangenintusschen kwam de policie, om
haar weder in huis te geleiden.
De heer Graaf Maurin Nahuijs, te Utrecht, de onvermoeide
voorstander van de munt-eenheid, heeft de voldoening gehad een
eigenhandig schrijven te ontvangen van den maarschalk Serrano,
President van het voorloopig bewind in Spanje, gedagteekend
Madrid 23 October 1868, waarbij hem wordt berigt, dat de Spaansche
minister van financiën het decreet heeft uitgevaardigd, waardoor
voor Spanje het munt-systeem is aangenomen, (munt-conventie van
22 December 1865, gesloten tusschen Frankrijk, Italië, België en
Zwitserland,) waartoe reeds verscheidene natiën zijn toegetreden.
Uit Leeuwarden wordt van 29 Oct. jl. geschreven:
Betreffende de arrestatie van de twee laatste der ontvlugte gevan
genen verneemt men, dat gisteren ochtend omstreeks 6 ure in de
nabijheid van Buitenpost twee personen werden gezien, die Spelleken
en Seip voorkwamen te zijn. Zij sloegen den weg naar Augus-
tinusga in. Spoedig werdeo zij achtervolgd door H. Banning, hout
zaagmolenaarsknecht te Buitenpost, en werd van hunne verschijning
kennis gegeven aan den burgemeester van Achtkarspelen, die dade
lijk aan de vervolging deelnam, gevolgd door de policie en tal van
ingezetenen van Buitenpost. Al spoedig was men de ontvlugten op
het spoor eo nam de jagt een aanvang. Spelleken en Seip want
zij waren het de vervolging bemerkende, namen den terugtogt
aan ten zuidoosten van Buiteopost, liepen daarop over den straatweg
en zetteden koers naar de zoogenaamde Kollumer bosschen, waar
zjj eene schuilplaats dachten te zullen vinden. Wegens het al nader
en nader komen van hunne vervolgers, achtten zij 't echter niet
geraden daar te vertoeven, weshalve z(j de vlugt voortzetteden over
de landen naar Veenklooster. Hier had men hen letterlijk ingeslo-
j ten en was aan ontkomen niet te denken. Inmiddels hadden de
burgemeesters van Kollumraerland, Nieuw-Kruisland en Danta-
1 madeel, van de jagtparty in kennis gesteld, er mede met ijver aan
deelgenomen. Spelleken werd eindelijk door Melle de Vries, van
Veenklooster, en Seip door Melle Boersma, van Buitenpost, gevat,
waarna zij door een groot getal hunner vervolgers naar Veen
klooster gebragt, en daar aan den burgemeester van Knllummerland
en de policie overgegeven werden. Van daar trahsporteerde men
hen in een rijtuig naar Buitenpost en vervolgens per spoortrein
naar deze stad. Geljjk te denken is, waren zij uitgeput van ver-
moeijenis en ontbering, daar zij van Zondag af geen noemenswaardig
voedsel hadden gehad.
De militaire wacht aan het tuchthuis is nu sedert eenige dagen
met 1 korporaal en 6 man en bovendien gedurende den nacht met
1 sergeant 2 korporaals en 10 man, tot het doen van rondes, ver
sterkt. De geheele wacht bestaat daardoor thans uit ongeveer
60 man.
Aangenomen het beroep naar de Doopsgezinde Gemeente te
Oost- en West-Graftdijk door den heer S. J. Andriessen, predikant
aan den Up.
Drietal te Zierikzee: de heeren H. J. Gillot, te Assendelft;
P. C. van Wijk, te Barchem c. a., en O. Geers, te Rijp.
Drietal te Rijswijk P. Beekman, teSassenheimA. R. Ruiterschild,
te Oegstgeest, en J. van Doesburgh, te Zuid—Zij pe.
Ds. A. van Laer Jr. nam jl. Zondag afscheid van zijne
gemeente te Oosterland op Wieringen, met eene rede naar 2 Cor. 1 13
en 14. Op morgen, Zondag 1 November, zal Z. Eerw. te Egmond
aan Zee bevestigd worden en zijne intrede houden.
Ds. G. C. Klerk de Reus, te Heilo, nam jl. Zondag afscheid van
zijne gemeente wegens vertrek naar Oost-Indië, met eene rede naar
Matth. XIV 22-31.
Ds. J. la Verge, predikant te Hensbroek (classis Hoorn), heeft
besloten zijn ambt neder te leggen.
BENOEMINGEN EN VERPLAATSINGEN BIJ MARINE EN LEGER.
De luit.-kolonel E. G. Bube, van het 3de reg. Infanterie is, overeenkomstig
zijn verzoek, in afwachting van nadere beschikking, op non-activiteit gesteld.
Bij den plaats, staf i9 benoemd tot majoor plaats, comm. 3de kl. te Zntphea,
de kapt. 1ste kl. J. J- Reiche, van het Zdc reg. Infanterie, thans gedet. bij het
koloniaal werfdepot. Bij het wapen der Infanterie zijn benoemdtot majoor
de kapt. late kl J. J. baron MelviU vau Cnrubce, van het wapen, thans op
non-activiteit; bij het 6de reg. tot kapt. 3de kl. (naar ouderdom van raag) de
lste luit. G. J. Sas, van het Instr.-Bat.bij het 7do reg. tot majoor de kapt.
late kl. G. J. Engelen, van hot reg. Grenadiers cn Jagers.
De aanslagen op de Lanterne van den heer Roohefort aan de
Fransch-Belgische grenzen worden ijverig voortgezet. Eenige dagen
geleden werden aldaar twee reizigers bij hunne aankomst op de
Fransche grenzen streng gevisiteerd en vond men twee exemplaren
van dat blad bij hen. De beambten spraken van niet minder dan
voorloopige arrestatie der reizigers. Een Belgisch voerman ging
juist voorbij en vroeg wat er gaande was. Men antwoordde hem,
dat men twee reizigers had aangehouden,' die met twee Lanternes
in Frankrijk waren gegaan. „Hoe is het mogelijk," riep de koetsier
uit! „Ik werd eenige dagen geleden bekeurd als reizende zonder
lantaarn (lanterne); hoe ik het nu voortaan aan moet leggen, weet
ik waarachtig niet."
De Fransche Moniteur bespreekt in zijn overzigt de discussie
in de Oostenrijksche Rijksraad-oommissie, gehouden over het bepalen
der legersterkte op 800,000 man. Het officieële blad zegt, dat in
dit cijfer niets gelegen is hetwelk niet in verband staat met het cijfer
der bevolking van Oostenrijk en met de positie van dit rijk in
Europa. De bedoelingen en inzigteu zijn volkomen vredelievend.
De Oostenrijksche regering en de ten eenenmale bevredigende toestand
der algemeene politiek, uit het oogpunt der wederzijdsche gevoelens
en wederkeerige betrekkingen der mogendheden, gedoogen dat de
beraadslaging, die eerlang geopend zal worden, van louter technischen
aard zy, met vermijding van alles dat geschikt zou zijn de openbare
meening te verontrusten, die voortaan gevestigd is op den toestand
van vrede en rust waarin Europa thans verkeert.
Volgens een bij het Parysche blad la Patrie uit Lima ontvangen
particulier schrijven, is op de kust van Peru een vaartuig, aan boord
waarvan zich een bedrag van drie millioen francs aan giften voor
de noodlijdenden door de aardbeving, benevens een aantal genees-
heeren, liefdezusters en ziekenoppassers bevonden, met man en muis
vergaan. Alleen drie matrozen hadden er het leven afgebragt. Deze
ramp had echter slechts tot een nieuwen prikkel aan de liefdadigheid
verstrekt, en kort daarop was op nieuw eene bezending van 4 millioen
francs en een aanzienlijke voorraad benoodigdhedeu in natura uit
Lima naar de geteisterde streken afgezonden.
Volgens la Oironde, van Bordeaux, heeft bij den verkoop van
den wijnkelder van het beroemde laatstelijk door de gravin Duchatel
bezeten Chateau-Lafitte zulk eene mededinging bestaan, dat voor
een gedeelte van den voorraad van naar dat landgoed genoemden
wijn (en wel voor bet gewas van 1811) de ongehoorde prijs van
121 fr. per flesch betaald is geworden, terwijl het overige van 35
tot 70 fr. per flesch heeft opgebragt. De hoogste bieder is geweest
de eigenaar van het Hotel des Princes, te Bordeaux, wiens voor
naamste mededingers waren de directeuren van het Café Anglais
en van het Café Riche, te Parijs. De reeks van voorhanden en
verkochte gewassen liep van 1797 tot 1864. Het landgoed zelf is
voor de som van 4-i millioen fr. door een der heeren Rothsehild
gekocht geworden.
Koningin Isabella, de Koning (haar gemaal) en haar gevolg,
bestaande uit 54 personen, zullen Pau verlaten cn worden den
6 November a. s. te Parijs verwacht, alwaar twee naast elkander
staande en reeds lang onbewoonde hotels bij de Avenue der Champs-
Elysées, toebehoorende aan mevr. de Montaillenr, voor hen gehuurd
zijn en met den meesten spoed gemeubeleerd worden.
De heer Sothera heeft met zijn schouwburg-gezelschap van
Liverpool eene vertooning gegeven voor de krankzinnigen in een
gesticht by die stad. Hy verklaarde dat de krankzinnigen zeer
aandachtig geluisterd en de zinspelingen goed verstaan hadden en
dat hy zelfs niet altijd een zoo verstandig publiek had.
De KölnUche Zeitung, die de Spaansche revolutie warm verdedigt,
bevat bet volgende
De heer Victor Hugo antwoordt aan de republikeinsche bladen
van Madrid, die hem zijn oordeel over de Spaansche revolutie gevraagd
hebben, dat hetgeen van den feniks verdicht wordt, waar is van het
Spaansche volk: dat het, namelijk, uit zijne asch herrijst. „Zal dit
zijn," vervolgt hij, „om klein of wel om groot te worden? Spanje
kan thans zynen rang hernemen, Frankrijks en Engelands gelijke
worden. Zal het dit zeldzame aanbod der Voorzienigheid, die eenige
gelegenheid aangrijpen of verloren laten gaan? Waartoe zou eene
monarchie meer op het vasteland dienen? En hoe vernederend voor
Spanje, onderdaan te worden van een Koning, op zijne beurt onderdaan
der mogendheden! Treedt Spanje uit zijne revolutie als monarchie
te voorschijn, dan is het klein staat het als republiek daaruit op,
dan is het groot. Het kieze thans!"
