1869. Nü. 105. 27 Jaargang. Woensdag 1 September. Uitgever A. A. BAKKER Cz. BINNENLAND. HELDERSCHE EN NIEUWEDIEPER COURANT, „W ij huldigen het goed e." Verschijnt Dingsdag-, Donderdag- en Zaturdag namiddag. Abonnementsprijs per kwartaal1.30. m M franco per post - 1.65. Bureau: MOLENPLEIN, N°. 163. Prijs der Adverte utiënVan 14 regels 60 cent, elke regel meer 15 cent. Groote letters uf vignetten worden naar plaatsruimte berekend. Vocnsdng den I September vertrekt de Oost- Indische mnil over Mnrsellle, Donderdag den g September over Southnmphton. Uittreksel uit het Verslag van den toestand der provincie Noordholland, over het jaar 1868, gedaan aan de Provin ciale Staten van dat gewest, door de Gedeputeerde Staten, in de Zomerver gadering van het jaar 1869. VIII. (Slot.) Het algemeen karakter van de uitkomsten van het landbouwbedrijf wordt in de eerste plaats bepaald door de weersgesteldheid. In de eerste helft des jaars was die zeer gunstig. Later oefende de overgroote hitte en droogte bijna overal een ongunstigen invloed uit. De akkerbouw leverde over het algemeen gunstige uit komsten op; de veehouderij minder, door gebrek aan gras en drinkwater in den zomer. De producten van den vee stapel waren intusschen hoog in prijs. Alleen de schapen teelt wierp minder voordeel af dan vroeger, deels door den slechten gezondheidstoestand van de schapen, deels door de gedrukte prijzen. Men houde hierbij in het oog dat, gelijk altijd bij groote droogte, de hooge gronden in den slechtsten, de laag gelegene in den besten toestand verkeerden. Zoo worden bijv. de uitkomsten ook van den graanbouw op Texel, in de Duin streek en in 't Gooi ongunstig genoemd, terwijl in de lage veenstreken en buitenlanden het grasgewas goed slaagde en hooi van uitmuntende kwaliteit opleverde.. Omtrent den oogst der verschillende gewassen levert het Verslag onderscheidene tabellarische opgaven, waaraan wij deze mededeeling ontleenen. TARWE, ROGGE, GERST, beteelde opbrengst beteclde opbrengst bete lde opbr. Gemeenten. bunders, in mudd. bunders, in mudd. bunders, in mndd Texel 466 7456 43 602 54 14673 Zijpe 347 6940 245 4900 152 3800 Vieringen 140 3360 140 4200 60 2040 Winkel 135 5400 30 1440 Barsingerhorn 86 2854 37 1315 Wieringerwaard 78 2512 77 3080 Harenkarspel 56 2016 40 1400 St. Maarten 38 1634 36 1440 Heerhugowaard 38 1216 34 1224 Terschelling 75 2875 200 4000 HAVER, bèteelde opbrengst Gemeenten. bunders. iu mudden. Texel 105 2520 Terschelling 100 2800 Wieringen 150 9000 Helder 70 1750 Zijpe 596 17800 W ieringer waard 159 11165 Barsingerhorn 90 4525 Winkel 80 4160 Schagen 43 2271 St. Maarten 47 2820 Nieuwe Niedorp 46 2526 Harenkarspel 80 6400 Heerhugowaard 95 5700 De verbouw van Vlas neemt steeds toe. Met dit gewas waren o. a. bezet het volgende getal bunders in de daarbij genoemde gemeenten: Texel 25, Terschelling 10, Wie- ringen 140, Anna Paulowna Polder 452, Wieringerwaard 25, Waard en Groet 262, de beide Niedorpen 29, Schagen en St. Maarten 20, Callantsoog 9. De pachtprijs op Texel bedroeg 150, elders was zij veel hooger; in den Wie ringerwaard bijv. en in den polder Waard en Groet 350 a 360. De opbrengst is moeijelijk op te geven,daar het gewas hier bijna uitsluitend wordt verbouwd voor rekening van Zuidhollandsche en Zeeuwsche vlasboeren, die de vrucht in natura naar hunne woonplaats vervoeren. De berigten omtrent het gewas te Terschelling luiden ongunstig; de proef, aldaar genomen, moet als mislukt worden beschouwd. Op Wieringen rekent men, dat er 300 kilo vezelstof en 10 mud zaad per bunder is gewonnen. Vee. De gezondheidstoestand van 't rundvee was bijna zonder uitzondering zeer gunstig. In het begin des jaars veroorzaakte eene ziekte onder de schapen nog al aan merkelijke schade, later verbeterde de toestand aanmerkelijk. De gewone varkens-ziekte vertoonde zich veel minder dan vroeger. Het aantal veeartsen in Noordholland bedraagt 32, waarvan slechts 6 gegradueerden. De veestapel bestond in 1868 nit 21029 paarden, 139500 runderen, 228551 schapen en 19962 varkens. Ter markt werden gebragt in 1868 Paarden. Runderen. Kalveren. Schapen. Lammeren te Alkmaar 971 7244 5534 22036 4865 Schagen 450 4256 854 23703 9925 Texel 7 38 57 400 Kaas en Boter werden in genoemd jaar ter markt gebragt KAAS. BOTER. te Alkmaar 3713680 pond 53170 pond Schagen 4420 35920 In laatstgenoemde gemeente werden 125200 kip-eijeren en 27750 eend-eijeren verkocht. In de afdeeling Vissclierij vinden we o. a. de volgende opgaven vermeld. Het visschen naar haring en geep op den Hors te Texel leverde aan enkele visschers van den Hoorn ongeveer 300tal haringen op, verkocht voor 2 het tal, en 200tal geep, verkocht voor 8 het tal. Door eenige bewoners van Oude Schild en den Hoorn werd met fuiken langs de zeeweringen, aan de zuidoostzijde van Texel voor ruim 5000 zeepaling gevangen. Aande Heldersche zeewering leverde de vangst van zeevisch 1500 pond paling, 200tal geep en 300tal haring. Langs het strand bezuiden Kijkduin, op den zandhoek Onrust en op den Hors te Texel werd verder nog gevangen 1300 tal haring en 1000 tal geep. Het aantal visscherspinken van Terschelling bedroeg, gelijk in het vorige jaar, 15. Van de 32 vaartuigen te Texel te huis behoorende, werd slechts door 2 de visscherij in de Noordzee uitgeoefend, de overige werden voor de oester-, schelp- en zeegrasvisscherij gebezigd. Te Helder werd door vreemde visschers aangebragt 11061 stuks kabeljaauw, 186393 stuks schelvisch, 21351 stuks tong, 6361 stuks rog en 1336 stuks schol. De gezamenlijke opbrengst was 51000, d. i. f 7000 meer dan in 1867. De visschers van Oosterend en Oost (op Texel) ver zamelden in 1868 ongeveer 300000 oesters op de Waarden, welke door hen afgeleverd zijn tegen 30 de 1000 stuks. Zij bezigden daartoe 30 vaartuigen, bemand ieder met 2 koppen. Uit Schotland werden aangevoerd 700000 oesters, op de Waarden bij Texel gespeend, en voor 30 de 1000 stuks afgeleverd. Sommige visschers ter genoemder plaatse verzamelden ook alikruiken en mosselen, welke naar Enge land werden uitgevoerd. Dit bedrijf leverde hun ongeveer f 5000 op. Nog anderen hielden zich bezig met het korven van zeesterren en andere slijmdieren, om te dienen tot be mesting van gronden; uithoofde van den droogen zomer heeft echter de opbrengst daarvan slechts 1000 bedragen. Op Texel werden 350000 ponden gedroogd wier afge leverd tegen 2,25 de 100 pond. Op de Waarden zijn 880,000 ponden wier afgemaaid, die, ververscht en ge droogd, ƒ5 a 5,50 de 100 pond hebben opgebragt. Aan de Heldersche zeewering zijn gevischt en gedroogd 7000 ponden wier, verkocht voor f 2.25 de 100 ponden. De schelpenvisscherij leverde min gunstige uitkomsten op. Er werden verzameld: te Texel ongeveer 30,000 kub. el, te Huisduinen 26, te Callantsoog 30, te Petten 140, te Castricum 1000, te Velsen 490 en te Egmond 4160 kub. el. Het getal vaartuigen met hunnen tonneninhoud, bestemd voor de binnenlandsche vaart, doch niet behoorende tot de openbare middelen van vervoer, was in 1868 als volgt: VAARTUIGEN, beneden 10 ton. boven 10 ton. Tonnen. Alkmaar 61 42 1439 Amsterdam 115 415 21013 Haarlem 66 90 2903 Helder 25 79 4522 Zaandam 165 97 3645 Overige gemeenten 548 671 22544 Geheel 980 1394 56066 In 1868 werden door het Noordhollandsch kanaal ge sleept naar het Nieuwediep 259 schepen en naar de zijde van Amsterdam 441 schepen. Aan sluisgelden werd ontvangen: Aan die tegenover Amsterdam 36246,31 de koopvaarderssluis - 89775,00| De geheele opbrengst was 126021,311 In 1867 bedroeg die - 89683,93| Alzoo in 1868 meer 36337,38 Ter uiterste wacht Helder zijn in 1868 ingeklaard 1574 zeil- en 446 stoomschepen, te Vlieland 402 zeil- en 94 stoomschepen en te Terschelling 338 zeil- en 96 stoom schepen. Uitgeklaard zijn te Helder 1419 zeil- en 428 stoomschepen, te Vlieland 370 zeil- en 48 stoomschepen en te Terschelling 398 zeil- en 35 stoomschepen. Te Helder zijn de haven binnengeloopen 389 zeil- en 36 stoomschepen en vertrokken 392 zeil- en 36 stoom schepen. (Men houde bij deze laatste opgaven in 't oog, dat hier alleen bedoeld worden de vaartuigen, die uitsluitend bestemd zijn naar hier en van hier vertrekken. De schepen naar Amsterdam beslemd, zijn hieronder niet begrepen.) Van den Hollandschen IJzeren Spoorweg wordt ver meld, dat de opbrengst, gerekend per baanvak van Amster dam—Helder, is geweest als volgt: in 1868 680,153,061 1867 - 596,943,931 meerder in 1868 83,209,13 In 1868 hebben geloopen 19 volkstreinen, waarvan 13 tusschen Amsterdam en Rotterdam, 2 tusschen Helder en den Haag en 4 tusschen Rotterdam en Helder. Hiermede zijn vervoerd 19847 personen. Bovendien zijn aan 1923 personen met gewone treinen volkstrein-billetten afgegeven tusschen Amsterdam en Helder. De opbrengst der Posterijen was in 1868: te Helder 22885,821, in 1867 22099,23 Schagen - 5649,19 - 4544,17 Texel - 5385,29 - 5490,63 Het getal telegraphische berigten, verzonden langs de lijnen van den Hollandschen Spoorweg, was aan de vol gende stations alduste Noord-Scharwoude 445, te Schagen 531, te Anna Paulowna 355 en te Helder 3009. HELDER en NIEUWEDIEP, 31 Augustus. De Keizerin van Frankrijk, zich op reis begevende naar de plek waar Napoleon I het eerste levenslicht aanschouwde, juist eene eeuw nadat die beroemde man daar geboren werd, toont toch meer liefde voor de geschiedkundige wetenschap te bezitten, zou men zoo zeggen dan de Keizer van Rusland aan den dag legt luidens een zijner jongste besluiten. Dat besluit houdt in, dat in Polen alle nationale herinneringen zooveel mogelijk moeten worden vernietigd inschriften en zinnebeelden, die op de Poolsche geschiedenis betrekking hebben, ingebijtelde historische tafereelen in museums en de onderscheidene voorwerpen uit den ouden tijd, moeten of dadelijk vernietigd, öf naar Moskau opge zonden worden. Nu moge het al zoo zijn, dat Frankrijk's Keizerin in hare gunstige gezindheid jegens de vroegere gebeurtenissen den roem van hare familie gadeslaat en dat de Russische Keizer het belang zijner overheersching door geene geschiedkundige herinneringen wil bedorven zien, zeker is het dat men weinig reden heeft om laatstgenoemden het eerelidmaatschap van een oudheidkundig genootschap op te dragen. Overigens is deze Keizer van Rusland niet van de kwaadste. Zijne voorgangers waren steeds werkzaam om Siberië telkens op nieuw met ongelukkige bannelingen te bevolken, deze monarch schijnt het plan te hebben op gevat om die deportatiën voor goed te doen ophouden. Het cellulair gevangenisstelsel zal nu waarschijnlijk ook in Rusland worden ingevoerd. De straf, welke de Sultan van Turkije aan den weinig gehoorzamen Khédive van Egypte heeft toegedacht, bestaat noch in deportatie noch in cellulaire opsluiting, maar in de toekenning van den titel van Khédive aan nog andere hooge personen. Het was niet mogelijk den bedoelden titel aan den titularis te ontnemen; door bedoeld besluit echter zou de waarde van den titel aanmerkelijk verlaagd en de Onderkoning gevoelig worden gestraft. Men herinnert zich voorzeker nog de jammer- en nood kreten, die er in Engeland en Ierland door de conservatieve partij werden aangeheven, ten dage toen de Iersche kerkwet bij het Parlement aan de orde was. Als de Protestantsche kerk in Ierland ophield staatskerk te zijn, dan was de val dier eerwaardige kerkgemeenschap zoo goed als zeker. En of nu de liberalen al verzekerden het zal zoo erg niet zijn, en wie weet of de opheffing dier verouderde instelling niet strekt om de innerlijke kracht van dat kerkgenootschap te bevorderen, het mogt niet baten; men was hevig ver ontrust, men wanhoopte voor de toekomst. Thans reeds, zoo kort na de aanneming der wet, blijkt de voortreffelijk heid harer werking. Eene kerkvergadering is bijeengeroepen, waarop geestelijken en leeken gelijkelijk zullen zijn vertegen woordigd. Zelve zal de kerk thans hare leerstellingen bepalen, hare gelden besteden, hare zaken besturen, geheel naar eigen goedvinden en zonder eenige inmenging der regering, Op die wijze zal de scheiding, die er door de genoemde wet tusschen kerk en staat is in het leven ge roepen, krachtig bijdragen tot den bloei en de ontwikkeling van de kerkgemeente. De profecyen der bisschoppen in hunne hevige verbolgenheid uitgesproken, zijn dus voor 's hands nog niet vervuld, daar er door den genomen maat regel nieuw leven is gewekt. Nieuw leven gewekt,

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche en Nieuwedieper Courant | 1869 | | pagina 1