1869. N°. 126.
Woensdag 20 October.
27 Jaargang.
MEMymFJTHraVIlËllYOLk.
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
BEKENDMAKING.
BINNENLAND.
HELDERSCHE
EN NIEUWEDIEPER COURANT,
„Wij huldigen het goede."
Verschijnt Dingsdag-, Donderdag- en Zaturdag namiddag.
Abonnementsprijs per kwartaal1.30.
franco per post - 1.65.
Bureau: MOLENPLEIN, N°. 163.
Prijs der Advertentién: Van 1—4 regelt 60 cent,
elke regel meer 15 cent.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsrnimte berekend.
Donderdag den 31 dezer vertrekt de Oost-
Indische mail over Marseille.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der gemeente Helder,
brengen ter kennis van de daarbij belanghebbenden, dat het -TWEEDE
SUPPLETOIR KOHIER van den Hoofdelijken Omslag voor het
jaar 1869, beden door ben voorloopig vastgesteld, en van heden af
gedurende de eerstvolgende veertien werkdagen, op de gewone
kantooruren, voor een ieder ter Secretarie der gemeente ter lezing
nedergelegd is.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Helder, STAKMAN BOSSE, Burgemeester.
19 October 1869. L. VERHEY, Secretaris.
I.
Zelden is met eenig staatsregterlijk begrip zooveel gesold,
als met dat van souvereiniteit. Overal in Europa berustte
de souvereiniteit vóór de Fransche revolutie bij den vorst.
Koning of Keizer, heerscher zijn, was hetzelfde als souverein
zijn. Én van die souvereiniteitsregten kende niemand de
uitgebreidheid. Jagtregt, regt van munt, regt van gratie
en absolutie, waren zonder twijfel souvereiniteitsregten.
Evenzoo werden de //lettres de cachet," het regt om belas
tingen te heffen zonder toestemming van het volk, allerlei
misbruik en wanregering verdedigd met het beroep op de
souvereiniteit van den vorst. Hoe de vorst kwam aan die
exorbitante magt? Door de gratie Gods, beweerden de legi
timisten men heeft toch ten allen tijde legitimisten gehad
door 't regt van den sterkste, leert de geschiedenis.
Bij de Romeinen berustte het hoogste gezag bij het volk.
Maar niet, zoo als het de ultra-democraten van den dag
zouden wenschen, niet bij het volk als individueel zich
uitende in een algemeen stemregt, maar bij het volk als
georganiseerd geheel, bij het volk op wettige wijze ver
gaderd in de comitiën. De keizers maakten zich lang
zamerhand meester van al die regten die door de comitiën
werden uitgeoefend, tot dat eindelijk //Civis Romanus" was
een bloot artikel, zonder regten, en het //sic volo, sic
jubeo,"|) in de plaats kwam van het //placet populoRomano."§)
Die souvereiniteit van de Romeinsche Keizers, ontstaan
uit overheersehing, is de basis gebleven van elk absoluut
regerings-beginsel. Al ligt daartusschen, na den val van
de beide deelen van het Romeinsche regt, een historisch
tijdperk, waarin het regt van den sterkste het //wee den
overwonnenen!" deed hooren, zonder de moeite te nemen
van zijn overmoed te kleeden in liet gewaad van staats-
regterlijke beginselen, toch heeft men van het eerste oogen-
hlik af, dat er weer sprake was van regt, en men zich in
theorie althans begon te schamen voor geweld, het
souvereiniteitsregt der vorsten gegrond op de magt, die
eenmaal de Romeinsche Keizers hadden uitgeoefend. Niet
zonder strijd echter is die ovgrmagt door de vorsten ver
kregen. Adel en geestelijkheid van het volk was in
de middeneeuwen geen sprake stonden op hunne eigene
privilegiën dikwerf weinig minder uitgebreid, dan die
van den vorst, men denke aan het regt van hooge en lage
justitie en verdedigden ze in bloedigen kamp. Kon
ook al Lodewijk XIV zeggen: «1'Etat c'est moi," omdat
hij den adel had vernederd tot een kleurigen hofstoet, en
de geestelijkheid hem gehoorzaamde, omdat hij haar spaarde
en hij alle regeringsmagt in zijne hand had vereenigd, in
Duitschland gelukte het den Keizer nimmer, meer dan in
naam souverein te zijn.
De Fransche revolutie, gekant tegen de aanmatigingen
der regering, was de geboorte van het volk; en het volk
verbeeldde zich, dat de guillotine het beste regerings-stelsel
was. Tegenover den Gouverneur van de Bastille en zijne
geheimzinnige muren, stelde de revolutie dr. Guillotin en
zijne in 't openbaar werkende machine. Een strijd met
ongelijke wapens! Ten voordeele van de laatste beslist,
reeds bij den aanvang!
Jaren lang, eeuwen lang getrapt, mishandeld ,/pour le
bon plaisir du roi," uit krachte van het vermeende souve
reiniteitsregt der vorsten, vond het volk geen beter genees
middel dan zich zelf souverein te verklaren. d'Alembert,
de Encyclopedisten, zoo dikwerf de voorloopers van de
revolutie genoemd, terwijl zij beter den naam van theore
tici der revolutie verdienen, verdedigden die zoogenaamde
volkssouvereiniteit, waarvan Rousseau een wetenschappelijk
stelsel had trachten te maken.
Weinig erger dan de kwaal was het geneesmiddel. Een
Romeinscli burger.
f) Zoo wil ik, zoo gebied ik.
Het behaagt het Romeinsche volk.
onbepaald nevelachtig begrip, souvereiniteit, waarvan niemand
de grenzen kon aanwijzen, door de overgroote meerderheid
verward met het regt om alles te mogen doen, goed en
kwaad, bandeloos te zijn en boven het gemeene regt te
staan, moest even veel kwaad dóen in de handen van de
groote massa, als het een gevaarlijk wapen was geweest in
de handen van een alleenheerscher.
De dagen van het schrikbewind straften het Fransche
volk voor het miskennen van eiken hoogeren regtsband.
Het souvereine volk verwondde zich met zijne eigene magt,
als een kind, dat met een mes speelt. In Frankrijk was
het geloof in volkssouvereiniteit een natuurlijk geloof, eene
natuurlijke dwaling. Alles wat men geleden had, had
men hooren toeschrijven aan, en verontschuldigen met dit
groote woord, «de souvereiniteit van den Koning hij de
gratie Gods;" was het te verwonderen, dat de lijdende
derde stand nu ook eens de almagt der souvereiniteit wilde
genieten!
In Nederland is echter deze dwaling minder te veront
schuldigen. Voor ons is liet geheele begrip van volks
souvereiniteit eene wrange vrucht van vreemden bodem,
die hier geen wortel behoorde te schieten.
In den beginne van den tachtigjarigen oorlog erkenden
wij nog steeds den //Coninck van Hispaniën," zooals het
Wilhelmuslied zegt, voor onzen vorst en souverein. Na
de afzwering ontstond er spoedig verschil, of de souve
reiniteit berustte bij de Algemeene Staten of bij de Staten
der Provinciën. De Unie van Utrecht heeft dit punt niet
voldoende geregeld. En indien al in later tijd de Algemeene
Staten zicli de //alleenmagtige souvereinen van deze landen"
noemden, hadden zij dien titel niet zonder tegenkanting,
vooral van Friesland, verworven, 't Is echter bekend, hoe
niet alleen de provinciën binnen hare grenzen, maar ook
de steden binnen hare muren zich souvereinen waanden,
en inderdaad ook souvereiniteitsregten (de muntslag bijv
uitoefenden. De vraag, wie in de Nederlandsche republiek
souverein heette, is nooit eene vraag van gewigt geweest.
Het gezag was zoo verdeeld, de steden zoo naijverig op
hunne regten, dat er in de vijf provinciën naauw eene
magt, ook niet die van den Stadhouder, kon worden aan
gewezen, op wie de uitdrukking //souverein" mogt worden
toegepast.
Maar hoe men daar over dacht, zeker heeft er nooit
iemand in onze republiek van volkssouvereiniteit gedroomd.
Onze vaderen waren daartoe te verstandig. De overmagt
van de groote hoop, de kracht van het domme getal zouden
onze deftige regenten onzin genoemd hebben, indien zij
haar hadden gekendmaar zeker zouden zij nooit iets, wat
in hunne oogen bijna opstand en revolutie moet geweest zijn,
versierd hebben met den klank souvereiniteit. Slot volgt).
HELDER en NIEUWEDIEP, 19 October.
Wat nieuws is er op staatkundig gebied? Die vraag
wordt ons weder ter beantwoording gesteld tegen den tijd
dat dit blad op nieuw in het licht zal verschijnen. Raad
plegen wij de bronnen, die ons dat nieuws komen aanbrengen,
dan wijzen zij ons op Spanje, waar de regering alle krachten
inspant om den republikeinschen opstand met de wapenen
te onderdrukken; op de onlusten, voor eenige dagen te
Cattaro, in het koningrijk Dalmatië voorgevallen, en die
aan de Oostenrijksche regering ernstige maatregelen gebie
den tot beteugeling van die rustverstoringen; op de
woelingen der partij van de linkerzijde van het Wetgevend
Ligchaam, waarbij echter de bezadigde leden dier partij
blijken geven van hun ernstig streven om de orde te helpen
handhaven; op het streven der mannen in Engeland,
die zich aldaar tot eene //National Education League,"
hebben vereenigd, ten einde de thans bestaande secte-
scholen te doen afschaffen, om die te doen vervangen
door neutrale scholen, zooals die o. a. in Nederland bestaan;
op de voldoening, die de Belgen ten aanzien van de
internationale tentoonstelling voor de huishouding, enz. van
den handwerksman te Amsterdam hebben gesmaakt, toen
zij mogten vernemen, dat van de 400 Belgische inzenders
niet minder dan 285 bekroond zijn geworden; op de
politieke wijsheid van den Grooten Heer van Turkije, die,
welligt om het den Onderkoning van Egypte duidelijker te
maken, dat hij slechts leenman van de Verhevene Porte
is, besloten heeft om bij de feesten ter gelegenheid der
opening van het Suez-kanaal voor te zitten.
Wij zouden op die wijze kunnen voortgaan om de ver
schillende aangelegenheden, van den dag met een enkel
woord aan te stippen, doch wij meenen van het eerlang
te houden openingsfeest van het nieuwe scheepvaart-kanaal
nog eenige bijzonderheden te moeten mededeelen. Men
vreest in Egypte voor eene groote duurte, die daar niet
onwaarschijnlijk is, tengevolge van de te wachten komst
van tal van vreemdelingen en oorlogsbodems. De gasten
van den Onderkoning zullen de helft der plaatsruimte in
de hotels te Caïro innemen en dus bestaat er veel kans,
dat het groot aantal bezoekers daar moeijelijk een onder
komen zal vinden. Ter eere van de groote gebeurtenis
en van de hooge gasten, zullen verschillende feestelijkheden
plaats hebben en bals, opera's en tooneelmatige voorstel
lingen zullen elkander afwisselen. Geen wonder dus dat,
door een en ander uitgelokt, tal van vreemdelingen uit
alle oorden der wereld zullen zamenstroomen op de plek,
waar voor scheepvaart, handel en nijverheid een nieuwe weg
wordt geopend om de verafgelegene gewesten digter bijeen
te brengen.
Het volgende wordt van gisteren uit Parijs gemeld. Door
een 20tal afgevaardigden, leden der linkerzijde van het
Wetgevend Ligchaam, is een manifest uitgevaardigd, waarin
zij, protesterende tegen de handelwijze der regering, verze
keren dat zij op 26 Oct. a. s. zich niet naar de vergader
zaal zullen begeven, welke handeling, naar zij vreezen,
ongewenschte gevolgen zou na zich slepen. Zij stellen zich
echter voor, bij de opening der zitting in de volgende maand
met kracht en nadruk op te komen tegen de der natie
aangedane beleediging.
Bij de Hervormde Gemeente alhier zal op Woensdag
27 dezer eene herkiezing plaats hebben van tien leden van
het kiescollegie, ter vervanging van de periodiek aftredenden.
De opening der stembilletten heeft plaats Donderdag 28
October, 's voormiddags ten 10 ure.
Gisteren morgen is in het Westgat gestrand de
Spaansche brik Napoleon, kapt Casterecha, van Havana
naar Hamburg met tabak en suiker. De equipage is door
vletterlieden gered.
De lieeren P. Pinxter en J. W. Matver, hulponder
wijzers alhier, hebben jl. Zaturdag met gunstig gevolg te
Haarlem examen voor de wiskunde afgelegd.
Zr. Ms. fregat met stoomvermogen Admiraal van
Wassenaer, onder bevel van den kapitein ter zee F. R.
Toe Water, is, blijkens een bij het departement van Marine
ontvangen telegram, den 15 dezer te Gibraltar aangekomen.
Aan boord was alles wel.
Blijkens een bij het Departement van Marine ontvangen
telegram, is het raderstoomschip de Valk, onder bevel van
den kapt.-luit. ter zee N. M. J. Kroef, den 16 dezer te
Lissabon aangekomen. Aan boord was alles wel.
Tot officier der Eikenkroon is benoemd, de heer
P. F. T. La Fors, kapitein der grenadiers en jagers,
tijdelijk belast met de leiding der exercitiën van het corps
Koninklijke scherpschutters van de Veluwe.
De 2de luitenant P. C. J. Visser, is in zijnen rang
van het 1ste reg. vesting-artillerie bij het reg. veld-artillerie
overgeplaatst.
Het toezigt op de dienst van den spoorweg van
Uitgeest naar Zaandam is bij de opening opgedragen aan
den opziener W. D. Eeltjes, te Alkmaar.
Aan den opzigter van de Waterstaat 3de kl. W. Kok
is, op zijn verzoek, een eervol ontslag verleend.
Tot tweeden machinist bij de gouv. marine in Neerl.
Oost-Indië is benoemd, de gewezen machinist der 2de kl.
bij de marine, de heer J. P. Graat.
In de zitting der Tweede Kamer van gisteren, heeft
de heer E. H. 's Jacob, na in handen des voorzitters den
eed te hebben afgelegd, zitting genomen.
Tot hulponderwijzer aan de openbare lagere school
te Banjermasin is benoemd de heer A. Bommel.
Prinses Frederik der Nederlanden en hare dochter
Prinses Marie zijn jl. Zaturdag uit Muskau te Berlijn
aangekomen, om zich den volgenden dag voor eenige dagen
naar Sans-Souci te begeven.
De directie van het Paleis voor Volksvlijt te Am
sterdam, heeft zich tot den gemeenteraad gewend met het
verzoek, dat aan haar in kosteloos gebruik zal worden af
gestaan, voorloopig voor 10 jaren, het terrein voor het
paleis, zoo als dit thans door een houten omrastering is
aangewezen, ten einde het in te rigten voor een wandel
park voor het publiek, tevens geschikt voor het geven
zoowel van concerten van het bestuur van het volkspaleis,
als van openbare muziekuitvoeringen.
Gisteren is de internationale tentoonstelling in het
Paleis voor Volksvlijt te Amsterdam door Z. K. H. Prins
Alexander gesloten. Behalve een groot aantal genoodigden
en bekroonden, de leden van het bestuur der Maatschappij
tot bevordering van fabriek- en handwerksnijverheid en
die der regelings-commissie, werd de plegtigheid ook door