1869. N°. 126. Woensdag 20 October. 27 Jaargang. MEMymFJTHraVIlËllYOLk. Uitgever A. A. BAKKER Cz. BEKENDMAKING. BINNENLAND. HELDERSCHE EN NIEUWEDIEPER COURANT, „Wij huldigen het goede." Verschijnt Dingsdag-, Donderdag- en Zaturdag namiddag. Abonnementsprijs per kwartaal1.30. franco per post - 1.65. Bureau: MOLENPLEIN, N°. 163. Prijs der Advertentién: Van 1—4 regelt 60 cent, elke regel meer 15 cent. Groote letters of vignetten worden naar plaatsrnimte berekend. Donderdag den 31 dezer vertrekt de Oost- Indische mail over Marseille. BURGEMEESTER en WETHOUDERS der gemeente Helder, brengen ter kennis van de daarbij belanghebbenden, dat het -TWEEDE SUPPLETOIR KOHIER van den Hoofdelijken Omslag voor het jaar 1869, beden door ben voorloopig vastgesteld, en van heden af gedurende de eerstvolgende veertien werkdagen, op de gewone kantooruren, voor een ieder ter Secretarie der gemeente ter lezing nedergelegd is. Burgemeester en Wethouders voornoemd, Helder, STAKMAN BOSSE, Burgemeester. 19 October 1869. L. VERHEY, Secretaris. I. Zelden is met eenig staatsregterlijk begrip zooveel gesold, als met dat van souvereiniteit. Overal in Europa berustte de souvereiniteit vóór de Fransche revolutie bij den vorst. Koning of Keizer, heerscher zijn, was hetzelfde als souverein zijn. Én van die souvereiniteitsregten kende niemand de uitgebreidheid. Jagtregt, regt van munt, regt van gratie en absolutie, waren zonder twijfel souvereiniteitsregten. Evenzoo werden de //lettres de cachet," het regt om belas tingen te heffen zonder toestemming van het volk, allerlei misbruik en wanregering verdedigd met het beroep op de souvereiniteit van den vorst. Hoe de vorst kwam aan die exorbitante magt? Door de gratie Gods, beweerden de legi timisten men heeft toch ten allen tijde legitimisten gehad door 't regt van den sterkste, leert de geschiedenis. Bij de Romeinen berustte het hoogste gezag bij het volk. Maar niet, zoo als het de ultra-democraten van den dag zouden wenschen, niet bij het volk als individueel zich uitende in een algemeen stemregt, maar bij het volk als georganiseerd geheel, bij het volk op wettige wijze ver gaderd in de comitiën. De keizers maakten zich lang zamerhand meester van al die regten die door de comitiën werden uitgeoefend, tot dat eindelijk //Civis Romanus" was een bloot artikel, zonder regten, en het //sic volo, sic jubeo,"|) in de plaats kwam van het //placet populoRomano."§) Die souvereiniteit van de Romeinsche Keizers, ontstaan uit overheersehing, is de basis gebleven van elk absoluut regerings-beginsel. Al ligt daartusschen, na den val van de beide deelen van het Romeinsche regt, een historisch tijdperk, waarin het regt van den sterkste het //wee den overwonnenen!" deed hooren, zonder de moeite te nemen van zijn overmoed te kleeden in liet gewaad van staats- regterlijke beginselen, toch heeft men van het eerste oogen- hlik af, dat er weer sprake was van regt, en men zich in theorie althans begon te schamen voor geweld, het souvereiniteitsregt der vorsten gegrond op de magt, die eenmaal de Romeinsche Keizers hadden uitgeoefend. Niet zonder strijd echter is die ovgrmagt door de vorsten ver kregen. Adel en geestelijkheid van het volk was in de middeneeuwen geen sprake stonden op hunne eigene privilegiën dikwerf weinig minder uitgebreid, dan die van den vorst, men denke aan het regt van hooge en lage justitie en verdedigden ze in bloedigen kamp. Kon ook al Lodewijk XIV zeggen: «1'Etat c'est moi," omdat hij den adel had vernederd tot een kleurigen hofstoet, en de geestelijkheid hem gehoorzaamde, omdat hij haar spaarde en hij alle regeringsmagt in zijne hand had vereenigd, in Duitschland gelukte het den Keizer nimmer, meer dan in naam souverein te zijn. De Fransche revolutie, gekant tegen de aanmatigingen der regering, was de geboorte van het volk; en het volk verbeeldde zich, dat de guillotine het beste regerings-stelsel was. Tegenover den Gouverneur van de Bastille en zijne geheimzinnige muren, stelde de revolutie dr. Guillotin en zijne in 't openbaar werkende machine. Een strijd met ongelijke wapens! Ten voordeele van de laatste beslist, reeds bij den aanvang! Jaren lang, eeuwen lang getrapt, mishandeld ,/pour le bon plaisir du roi," uit krachte van het vermeende souve reiniteitsregt der vorsten, vond het volk geen beter genees middel dan zich zelf souverein te verklaren. d'Alembert, de Encyclopedisten, zoo dikwerf de voorloopers van de revolutie genoemd, terwijl zij beter den naam van theore tici der revolutie verdienen, verdedigden die zoogenaamde volkssouvereiniteit, waarvan Rousseau een wetenschappelijk stelsel had trachten te maken. Weinig erger dan de kwaal was het geneesmiddel. Een Romeinscli burger. f) Zoo wil ik, zoo gebied ik. Het behaagt het Romeinsche volk. onbepaald nevelachtig begrip, souvereiniteit, waarvan niemand de grenzen kon aanwijzen, door de overgroote meerderheid verward met het regt om alles te mogen doen, goed en kwaad, bandeloos te zijn en boven het gemeene regt te staan, moest even veel kwaad dóen in de handen van de groote massa, als het een gevaarlijk wapen was geweest in de handen van een alleenheerscher. De dagen van het schrikbewind straften het Fransche volk voor het miskennen van eiken hoogeren regtsband. Het souvereine volk verwondde zich met zijne eigene magt, als een kind, dat met een mes speelt. In Frankrijk was het geloof in volkssouvereiniteit een natuurlijk geloof, eene natuurlijke dwaling. Alles wat men geleden had, had men hooren toeschrijven aan, en verontschuldigen met dit groote woord, «de souvereiniteit van den Koning hij de gratie Gods;" was het te verwonderen, dat de lijdende derde stand nu ook eens de almagt der souvereiniteit wilde genieten! In Nederland is echter deze dwaling minder te veront schuldigen. Voor ons is liet geheele begrip van volks souvereiniteit eene wrange vrucht van vreemden bodem, die hier geen wortel behoorde te schieten. In den beginne van den tachtigjarigen oorlog erkenden wij nog steeds den //Coninck van Hispaniën," zooals het Wilhelmuslied zegt, voor onzen vorst en souverein. Na de afzwering ontstond er spoedig verschil, of de souve reiniteit berustte bij de Algemeene Staten of bij de Staten der Provinciën. De Unie van Utrecht heeft dit punt niet voldoende geregeld. En indien al in later tijd de Algemeene Staten zicli de //alleenmagtige souvereinen van deze landen" noemden, hadden zij dien titel niet zonder tegenkanting, vooral van Friesland, verworven, 't Is echter bekend, hoe niet alleen de provinciën binnen hare grenzen, maar ook de steden binnen hare muren zich souvereinen waanden, en inderdaad ook souvereiniteitsregten (de muntslag bijv uitoefenden. De vraag, wie in de Nederlandsche republiek souverein heette, is nooit eene vraag van gewigt geweest. Het gezag was zoo verdeeld, de steden zoo naijverig op hunne regten, dat er in de vijf provinciën naauw eene magt, ook niet die van den Stadhouder, kon worden aan gewezen, op wie de uitdrukking //souverein" mogt worden toegepast. Maar hoe men daar over dacht, zeker heeft er nooit iemand in onze republiek van volkssouvereiniteit gedroomd. Onze vaderen waren daartoe te verstandig. De overmagt van de groote hoop, de kracht van het domme getal zouden onze deftige regenten onzin genoemd hebben, indien zij haar hadden gekendmaar zeker zouden zij nooit iets, wat in hunne oogen bijna opstand en revolutie moet geweest zijn, versierd hebben met den klank souvereiniteit. Slot volgt). HELDER en NIEUWEDIEP, 19 October. Wat nieuws is er op staatkundig gebied? Die vraag wordt ons weder ter beantwoording gesteld tegen den tijd dat dit blad op nieuw in het licht zal verschijnen. Raad plegen wij de bronnen, die ons dat nieuws komen aanbrengen, dan wijzen zij ons op Spanje, waar de regering alle krachten inspant om den republikeinschen opstand met de wapenen te onderdrukken; op de onlusten, voor eenige dagen te Cattaro, in het koningrijk Dalmatië voorgevallen, en die aan de Oostenrijksche regering ernstige maatregelen gebie den tot beteugeling van die rustverstoringen; op de woelingen der partij van de linkerzijde van het Wetgevend Ligchaam, waarbij echter de bezadigde leden dier partij blijken geven van hun ernstig streven om de orde te helpen handhaven; op het streven der mannen in Engeland, die zich aldaar tot eene //National Education League," hebben vereenigd, ten einde de thans bestaande secte- scholen te doen afschaffen, om die te doen vervangen door neutrale scholen, zooals die o. a. in Nederland bestaan; op de voldoening, die de Belgen ten aanzien van de internationale tentoonstelling voor de huishouding, enz. van den handwerksman te Amsterdam hebben gesmaakt, toen zij mogten vernemen, dat van de 400 Belgische inzenders niet minder dan 285 bekroond zijn geworden; op de politieke wijsheid van den Grooten Heer van Turkije, die, welligt om het den Onderkoning van Egypte duidelijker te maken, dat hij slechts leenman van de Verhevene Porte is, besloten heeft om bij de feesten ter gelegenheid der opening van het Suez-kanaal voor te zitten. Wij zouden op die wijze kunnen voortgaan om de ver schillende aangelegenheden, van den dag met een enkel woord aan te stippen, doch wij meenen van het eerlang te houden openingsfeest van het nieuwe scheepvaart-kanaal nog eenige bijzonderheden te moeten mededeelen. Men vreest in Egypte voor eene groote duurte, die daar niet onwaarschijnlijk is, tengevolge van de te wachten komst van tal van vreemdelingen en oorlogsbodems. De gasten van den Onderkoning zullen de helft der plaatsruimte in de hotels te Caïro innemen en dus bestaat er veel kans, dat het groot aantal bezoekers daar moeijelijk een onder komen zal vinden. Ter eere van de groote gebeurtenis en van de hooge gasten, zullen verschillende feestelijkheden plaats hebben en bals, opera's en tooneelmatige voorstel lingen zullen elkander afwisselen. Geen wonder dus dat, door een en ander uitgelokt, tal van vreemdelingen uit alle oorden der wereld zullen zamenstroomen op de plek, waar voor scheepvaart, handel en nijverheid een nieuwe weg wordt geopend om de verafgelegene gewesten digter bijeen te brengen. Het volgende wordt van gisteren uit Parijs gemeld. Door een 20tal afgevaardigden, leden der linkerzijde van het Wetgevend Ligchaam, is een manifest uitgevaardigd, waarin zij, protesterende tegen de handelwijze der regering, verze keren dat zij op 26 Oct. a. s. zich niet naar de vergader zaal zullen begeven, welke handeling, naar zij vreezen, ongewenschte gevolgen zou na zich slepen. Zij stellen zich echter voor, bij de opening der zitting in de volgende maand met kracht en nadruk op te komen tegen de der natie aangedane beleediging. Bij de Hervormde Gemeente alhier zal op Woensdag 27 dezer eene herkiezing plaats hebben van tien leden van het kiescollegie, ter vervanging van de periodiek aftredenden. De opening der stembilletten heeft plaats Donderdag 28 October, 's voormiddags ten 10 ure. Gisteren morgen is in het Westgat gestrand de Spaansche brik Napoleon, kapt Casterecha, van Havana naar Hamburg met tabak en suiker. De equipage is door vletterlieden gered. De lieeren P. Pinxter en J. W. Matver, hulponder wijzers alhier, hebben jl. Zaturdag met gunstig gevolg te Haarlem examen voor de wiskunde afgelegd. Zr. Ms. fregat met stoomvermogen Admiraal van Wassenaer, onder bevel van den kapitein ter zee F. R. Toe Water, is, blijkens een bij het departement van Marine ontvangen telegram, den 15 dezer te Gibraltar aangekomen. Aan boord was alles wel. Blijkens een bij het Departement van Marine ontvangen telegram, is het raderstoomschip de Valk, onder bevel van den kapt.-luit. ter zee N. M. J. Kroef, den 16 dezer te Lissabon aangekomen. Aan boord was alles wel. Tot officier der Eikenkroon is benoemd, de heer P. F. T. La Fors, kapitein der grenadiers en jagers, tijdelijk belast met de leiding der exercitiën van het corps Koninklijke scherpschutters van de Veluwe. De 2de luitenant P. C. J. Visser, is in zijnen rang van het 1ste reg. vesting-artillerie bij het reg. veld-artillerie overgeplaatst. Het toezigt op de dienst van den spoorweg van Uitgeest naar Zaandam is bij de opening opgedragen aan den opziener W. D. Eeltjes, te Alkmaar. Aan den opzigter van de Waterstaat 3de kl. W. Kok is, op zijn verzoek, een eervol ontslag verleend. Tot tweeden machinist bij de gouv. marine in Neerl. Oost-Indië is benoemd, de gewezen machinist der 2de kl. bij de marine, de heer J. P. Graat. In de zitting der Tweede Kamer van gisteren, heeft de heer E. H. 's Jacob, na in handen des voorzitters den eed te hebben afgelegd, zitting genomen. Tot hulponderwijzer aan de openbare lagere school te Banjermasin is benoemd de heer A. Bommel. Prinses Frederik der Nederlanden en hare dochter Prinses Marie zijn jl. Zaturdag uit Muskau te Berlijn aangekomen, om zich den volgenden dag voor eenige dagen naar Sans-Souci te begeven. De directie van het Paleis voor Volksvlijt te Am sterdam, heeft zich tot den gemeenteraad gewend met het verzoek, dat aan haar in kosteloos gebruik zal worden af gestaan, voorloopig voor 10 jaren, het terrein voor het paleis, zoo als dit thans door een houten omrastering is aangewezen, ten einde het in te rigten voor een wandel park voor het publiek, tevens geschikt voor het geven zoowel van concerten van het bestuur van het volkspaleis, als van openbare muziekuitvoeringen. Gisteren is de internationale tentoonstelling in het Paleis voor Volksvlijt te Amsterdam door Z. K. H. Prins Alexander gesloten. Behalve een groot aantal genoodigden en bekroonden, de leden van het bestuur der Maatschappij tot bevordering van fabriek- en handwerksnijverheid en die der regelings-commissie, werd de plegtigheid ook door

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche en Nieuwedieper Courant | 1869 | | pagina 1