1870. N°. 106.
Zondag 4 September.
28 Jaargang.
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
Burean: MOLENPLEIN, N°. 163.
BINOTLAND.
HELDERSCHE
EN NIEUWEDIEPER COURANT,
,,W ij huldigen het goede."
Verschijnt Dingsdag-, Donderdag- en Zaturdag namiddag.
Abonnementsprijs per kwartaal1.30.
franco per post - 1.65.
Prijs der AdverteutiënVan 14 regels 60 cent
elke regel meer 15 cent.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend
Bing§dng den 6 dezer vertrekt, per Iantstcn
trein van den Helder, de West-Indische mail over
St. IVazaire.
Per eersten trein van den Helder vertrekt
Woensdag den 7 dezer over Triest en per laatsten
trein Donderdag den 8 dezer over Harseille de
mail naar Oost-Indië, China, Japan en Australië.
HELDER en NIEUWEDIEP, 3 September.
Van het tooneel des oorlogs komen aanhoudend meer
omstandige berigten aan omtrent de jongste gevechten der
Duitschers tegen maarschalk Mac Mahon. Ter eener zijde
•wordt beweerd, dat slechts een deel van des maarschalks
leger verslagen is, terwijl die bevelhebber zelve nog den
moed niet opgeeft in zijn pogen om zich met Bazaine in
verbindtenis te stellen. Van een anderen kant wordt verzekerd,
dat op die vereeniging van beide legers geen hoop meer
.bestaat; want dat, moge ook al niet de geheele leger-
afdeeling, waarover de maarschalk bevel voert, verslagen
zijn, de Duitschers zich geen rust gunnen vóór zij verzekerd
zijn, dat bedoeld gedeelte van het Fransche leger onscha
delijk is. Het moet erkend worden, dat Mac Mahon met
veel beleid te werk gaat orn, zoo het eenigszins mogelijk
is, het voorgestelde doel te bereiken; de Duitschers echter
geven hem in omzigtigheid niets toe en laten zich blijkbaar
niet verleiden tot een marsch naar Parijs, zoo lang zij een
geduchten vijand in den rug hebben. Ieder oogenblik is
een nader berigt te wachten omtrent gebeurtenissen, die
den togt der overwinnaars bespoedigen of vertragen.
Heden zijn alhier aangenomen de nieuw benoemde adel
borsten van het Kon. Instituut der Marine.
Wij maken belangstellenden opmerkzaam op de hier
achter voorkomende advertentie, waarbij de verschijning van
een gedicht van onzen plaatsgenoot, den heer de Breuk,
wordt aangekondigd, onder den titel //Het Roode Kruis.»
Deze uitgave is vereerd door de inteekening van leden van
het Vorstelijk Huis, en zal zeker in deze gemeente, vooral
ook met het oog op het schoone doel, met algemeene belang
stelling worden begroet.
Tot burgemeester der gemeente Breda is benoemd
mi'. E. de Man Ez.
Tot raadsheer in het Prov. Geregtshof in Friesland
zijn benoemd rar. J. C. Bergsma, thans regter in de arrond.-
regtbank te Leeuwarden, en mr. J. Telding, thans plaats
vervangend kantonregter en advocaat te Leeuwarden.
Aangenomen het beroep naar de Doopsgez. Gemeente
te Barsingerhorn door den heer S. G. BiTmerts, pred. te
Witmarsum.
Eene inzameling ten behoeve van het Roode Kruis,
te Oudcarspel gehouden, heeft de som van 110.en te
Noordscharwoude J 199.50 opgeleverd.
Gedurende de laatste vier dagen hebben te Enkhuizen
en in de zoo vruchtrijke omstreken de vruchtbooinen en
de nog te velde staande gewassen en zaderijen ontzettend
veel van het stormachtige weder en de aanhoudende regens
geleden.
Door den Raad van Amsterdam is besloten tot onder-
handschen aankoop van het gebouw Frascati, in de Nes,
ten behoeve van het openbaar onderwijs.
Te Amsterdam is een knaap van 14 jaren uit een
zolderluik gesprongen, omdat zijne stiefmoeder hem ter
wijl zijn vader zich op zee bevond sinds drie dagen op
den zolder had gesloten. Waarschijnlijk is het kind, door
den honger gedreven, tot deze wanhopige daad overgegaan.
De knaap is met eene vigelante naar het gasthuis, en zijne
ontaarde stiefmoeder door eenige agenten naar het politie
bureau vervoert.
Bij de herbesteding van het maken van een gedeelte
spoorweg van den regter Ouden Maasdijk bij Zwijndrecht
tot den liflker Nieuwen Maasdijk, was de minste inschrijver
de heer Linskens te Blerik voor 833.700.
Onder VlaardingenAmbacht is een welgeschapen
kind geboren, dat slechts 14 jaar jonger is dan zijn moeder.
Te Berlicum is wegens oude zonden zekere J. F. ge
arresteerd door den burgemeester, bij wien hij voor zijn
huwelijk met een jeugdige weduwe kwam aanteekenen.
De bekende pianist Carl Tausig, één der eerste musici
van onzen tijd, heeft bij Gravelotte zijn leven gelaten voor
het vaderland.
In de brieven van en over het oorlogstooneel, voor
komende in het Utrechtsche Dagblad, lezen wij het vol
gende: //Ik ontmoette bij hem (een gewonden kolonel),
eenen Ober-Stabartz, zoo wat 1ste officier van gezondheid,
die na kennismaking mij zeide pas uit Saarbrücken te zijn
gekomen, en dat hij niet genoeg kon roemen de zendelingen
van het Roode Kruis, uit Holland gekomen, niet alleen
wegens hun goed en doeltreffend materieel, hunne hulp
middelen, maar vooral om hunne onvermoeide rnenschlie-
vende zorgen, en practische behandeling der patiënten. Ik
deel u dit met veel genoegen mede, en heb het gesprokene
Duitsch woordelijk vertaald.»
Door het wassen van het zeewater in den jongsten
storm zijn te Vierhuizen, in Groningerland, een zeventigtal
schapen door het water overvallen en verdronken. Menig
heeft er goedkoop en goed schapenvleesch kunnen eten.
Het is toch een rare wereld en de oorlog een zonderling
ding, zegt een militaire arts te Heidelberg in een brief
aan een zijner Nederlandsche vrienden. Hij verwoest duizen
den, maar vormt ook tienduizenden tot menschen. De
grooten dezer wereld, die anders geen blik voor het volk
over hebben, zijn er nu als het ware meê verbroederd.
Dames, die nog kort geleden in keur van toiletten met
elkander wedijverden en het plebs ontvloden als besmettelijke
lijken, wedijveren nu om het zeerst om zich in grove
kleederen te hullen en als krankenverpleegsters nacht en
dag aan de sponde van het kind des volks te waken.
Dezelfde lippen, die zich zoo menigmaal verachtelijk zamen-
trokken bij het gezigt van hun behoeftigen natuurgenoot,
lispelen nu de zoetste woorden om de ongelukkigen te
troosten. Blikken, vroeger met huivering afgewend van
den schamel gekleede, staren nu met mededoogen op het
door smart verwrongen gelaat der zieltogendenen mondjes,
naar het scheen alleen geschapen om te pruilen en te
kussen, aarzelen niet om zich tegen het gelaat des lijders
te drukken, ten einde uit zijn dikwerf door verpestenden
adem gevulden inond diens laatste wenschen te vernemen.
De poezeligste handjes leenen zich tot den afzigtelljksten,
walgelijksten arbeid en dat met een bereidwilligheid en
een zelfverloochening, die de hoogste bewondering wekt.
Reeds meermalen hebben wij gezegd, dat Bazaine in
Metz geheel ingesloten is en dat hij er zich niet kan
doorslaan. Om dat duidelijk te maken, voert men het
volgende aan. Denk u een groot plein waarop 6 a 8
straten uitloopen. Die straten zijn allen bezet. Wil nu
de menigte op het plein van alle straten gebruik maken,
zoo begeeft hij zich overal in het vuur en versnippert hare
krachten. Wil zij zich door een of twee straten een weg
banen, zoo zullen hare kolonnes geweldig lang zijn en een
smal front hebben en dit front wordt van voren en op
zijde door het vuur der batterijen bestookt.
De vergelijking is wel gebrekkig, maar zij geeft toch een
vrij juist beeld van den toestand.
Wat de bewering aangaat, dat het tegenwoordige
krijgvoeren den persoonlijken moed tot onbruikbaar goed
heeft gedegradeerd, dit blijkt een weinig mis gezien te
wezen; maar die moed behoort van een bijzonder gehalte
te zijn, ja, hij moest alles overtreffen, wat voormaals
met den naam van moed werd bestempeld. Ooggetuigen
verzekeren, dat het duidelijk te zien is, waar op het slag
veld de mitrailleuses //gewerkt» hebben, daar liggen de
lijken digt op elkander, als in rijen, het is alsof er
letterlijk menschen gemaaid zijnDe chassepots hebben
eene verschrikkelijk juiste werking, het geschut doet
«wonderen» a la Faily. Kortom, het geschut en het geweer
hebben inderdaad eene zoo verschrikkelijke werking, als
men zich daarvan voorstelde. De moed, die tegenwoordig
vereischt wordt om te triomferen, is de moed om blinde
lings in het verderf te loopen, dat uitgebraakt wordt door
al die moordtuigen. De kans om te overwinnen bestaat
hierin, dat met den meesten spoed door de generaals zoo
veel troepen aangevoerd worden, dat de moordtuigen van
infanterie en artillerie dien hoop immer aanrukkenden drom
menschenvleesch niet zoo spoedig kunnen dooden of ver
minken. Bij de Pruissen zijn de beide genoemde voor
waarden aanwezig. De Franschen zeiven erkennen, dat de
triomf der Pruissen bestaat in hun steeds onverstoorbaar
aanrukken en hun onophoudelijken aanvoer van troepen.
«Ze storen zich aan niets,» zei een officier, die krijgsge
vangen was gemaakt, //onze soldaten stuiven uiteen,
als de mitrailleuses ratelen, het geschut dondert en de
salvo's uit de achterladers een kogelregen afzendende
Pruissen niet, ze rukken maar aan en moeten over
winnaars worden.»
De taktiek, dit blijkt in dezen oorlog, heeft hare
volle waarde behouden, en, gelijk gezegd is, de eenige
verandering in de wijze van oorlogvoeren schijnt hierin te
bestaan, dat de versnelde manier van schieten wordt over
troffen door een vermeerderden aanvoer van soldaten. Dit
zal duidelijker worden als men zich voorstelt, hoe een
waterplas door een stortregen op onze straten kan ontstaan.
Zoolang de aanvoer van water grooter is dan de afvoer,
zal er een surplus van water komen, dat eene plas vormt.
Zoo ook de groote aanvoer van troepenwanneer die zeer
beduidend meer is dan de slagting, door het geschut en
het klein geweer aangerigt, zal de gelegenheid geboren
worden om den vijand te naderen en persoonlijk te bestrijden.
Sédan, eene versterkte stad met ongeveer 15,500
inwoners, ligt omtrent 40 uur ten zuidoosten van Parijs,
het bezit een arsenaal, regtbank, college, bibliotheek, en
Prot. kerk. Sédan, bekend door zijne lakenfabrieken,
waarvan zekere Codeau in 1646 de eerste oprigtte, endoor
zijne fraaije brug over de Maas, werd in 1424 door Eve-
rard III v. d. Marck tot prinsdom verheven en verfraaid;
Hendrik Roberi v. d. Marck maakte er een protestansche
stad van: door het huwelijk zijner zuster kwam zij 1591
aan Hendrik graaf van Turenne. In 1642 werd de stad
naar den wil van Richelieu, door den hertog van Bouillon
aan Frankrijk afgestaan. Het verloor door de intrekking
van het edict van Nantes zijne protest, universiteit. In 1815
werd het door de Pruissen bezet, die het echter in 1818 ont
ruimden. Carmel, Baudin, Desportes, La Grive, Turenne
Mac Donald waren in deze stad geboren. Sédan, dat als
een der belangrijke sleutels van Frankrijk wordt aangemerkt,
heeft vestingwerken die door Vauban zijn aangelegd en
een zwaar gebastioneerd kasteel, waar Turenne in 1611
geboren werd, voor wien een standbeeld in de stad is
opgerigt.
Een Turco waren armen en beenen afgeschoten. Daar
ziet hij op geringen afstand een Pruissisch officier. „Rendez-
vous,» roept de Turco. De officier ziet hem en haalt mede
lijdend de schouders op. //Ik heb nog mijn tanden,"
antwoordde de Turco. Meteen neeint hij zijn chassepot,
die naast hem ligt, in den mond, enhet was uit met
den Pruis!
r,
Een ooggetuige, die bij een trein stond welke met ge
kwetsten van Metz komende te Leipzig halt hield, rigtte
het woord tot een Sileziër, wiens linkerarm in een doek
hing, en vroeg naar den aard der wond.
//Zoo'n Fransche hond,» was zijn antwoord, „heeft me
drie vingers afgeschoten.» Nu wil 't ongeluk, dat als
men iemand troosten wil, men gewoonlijk een dwaasheid
zegt, en zoo antwoordde ik: „Maar uw regterarm en uw
regterhand zijn gelukkig nog ongedeerd.»
„Een fraaije troost voor een violist,» zei de man.
Het telegram van den Koning van Pruissen uit het bivak, 't welk
de overwinning van den lSden dezer meldde, is des nachts door
graaf von Bismarek opgeschreven bij het flaauwe schijnsel van een
wachtvuur en van eene op eenigen afstand brandende woning, en
wel in de portefeuille van een ambtenaar, die juist bet berigt was
komen brengen, dat hij de telegraaph tot Gorze bad geleid, langs
welke het berigt der nieuwe overwinning vervolgens de wereld in
ging. Levensmiddelen waren in dien nacht zeer schaars in de
omgeving des Konings, en zoo was het ook met het vinden van
een nachtverblijf zeer slecht gesteld, daar alle dorpen vol gekwetsten
lagen. Met moeite verkreeg men voor den Koning eenige eoteletten
en later ook een nachtverblijf. Graaf von Bismarek had zich, nadat
hij eenige eijeren had weten te verkrijgen, die hij op de knop van
zijn degen stuk sloeg, op weg begeven om met zijn gevolg een
onderkomen te vinden. Ben aantal huizen echter, waar hij zich
aanmeldde, waren vol gekwetsten. Ook een meer afgelegen huis
was, naar het zeggen der bewoners, reeds vol. „Maar daar hoven
is nog wel stroo?" vroeg de graaf op een venster der eerste ver
dieping wijzende. „Ook vol gekwetsten," heette het. De minister
liet zich echter niet afwijzen, en zelf een onderzoek instellende vond
hij in bedoelde kamer nog drie ledige bedden, in het eene legde
de graaf zich ter ruste, in een ander ging de erfgroothertog van
Meeklenburg liggen, terwijl de Amerikaansche generaal Sheridan,
die in het gevolg van graaf von Bismarek den slag had bijgewoond
het zich op den grond gemakkelijk maakte.
Een Hollandsch veld-lazaketh. Onder de lazarethen van
Saarbrücken in het jaar 1870 zal een Hollandsch veldlazareth, uit
linnen vervaardigd, den artsen even als den verwonden, die er in
werden opgenomen, in 't bijzonder in herinnering blijven, zegt de
Essener Zeitung. Het staat op het plein van kazerne No. 1. De
basis vormt een zeshoek. Er zijn 16 bedden voor zwaargewonden
in opgeslagen. De ledikanten zijn van ijzer en voorzien van uit
muntende paardenharen matrassen; het hoofdkussen is opgevuld
met vederen; een witte wollen deken dient tot dekking; natuurlijk
ontbreken de lijnwaden, hemden en kousen niet. Hier liggen de
gewonden in rood wollen jakken; de naam van den patiënt even
als de omschrijving van zijne wonden staat aan het'boveneinde van
het bed te lezen. De geneeskundige opperleiding van het lazareth
is toevertrouwd aan den Nederlandschen doctor Dumontier, chef
van de geneeskundige dienst in de kolonie Suriname. Twee
adsistent-doctoren staan hem ter zijde. Het dienstdoend personeel
bestaat uit 10 mannen, in blaauvve kielen en 5 vrouwen, in linnen
met rood afgezet gewaad gekleed. De verbandstukken zijn van de
beste hoedanigheid. In het lazareth heerscht de bekende Holland-
sche zindelijkheid. Op kosten der vereeniging worden de spijzen
in een eigen keuken toebereid. Des middags wordt den gewonden
