1870. N°. 119.
28 Jaargang.
Woensdag 5 October.
Napoleon III en zijne beginselen.
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
BINNENLAND.
EN
HELDERSUHE
iVIEUWEDIEPER COURANT,
,»Wij huldigen het goede.1
Verschijnt Dingsdag-, Donderdag- en Zaturdag namiddag.
Abonnementsprijs per kwartaal1.30.
franco per post - 1.65.
Bureau: MOLENPLEIN, N°. 163.
Prijs der AdvertentiënVan 14 regels 60 cent
elke regel meer 15 cent.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend
Per eersten trein van den Melder vertrekt
Woensdag den 5 dezer over Triest en per laatsten
trein Donderdag den 6 dezer over Marseille de
mail naar Oost-Indië, China, Japan en Australië.
Woensdag den 5 dezer vertrekt, per laatsten
trein van den Helder, de West-Indische mail over
8outhampton.
ii.
Voorzeker heeft de eerste Napoleon in zijn veelbewogen
leven menige maatregel genomen, menige regeringsdaad
gepleegd, die door geen hoogere orde van denkbeelden,
dan door het belang van het oogenblik, de voorziening in
de dringende behoeften van den dag waren ingegeven. En
hoezeer men geneigd moge zijn des eersten keizers veelom
vattend genie te bewonderen, zoo zal toch geen onpartij
dige ontkennen, dat zijn binnenlandsch bestuur herhaaldelijk
geleden heeft onder de eischen van leger en schatkist, die
oorlog voerden jaren achtereen. Hiervoor is echter de
schrijver der Napoleontische Ideeën geheel blind. Voor hem
is alles wat de eerste Keizer deed oen uitvloeisel van
hetzelfde logische stelsel. Door dat stelsel moet elke rege
ringshandeling niet alleen kunnen worden verklaard, maar
moet tevens kunnen worden bewezen in onmiskenbaar
verband te staan met Frankrijk's heil. Dat stelsel is in
het oog van den ffneef" het hoogst bereikbare ideaal van
staatsmanswijsheid, en alleen omdat het stelsel te voor
treffelijk was voor het Europa der XVIIIde en van den
aanvang der XIXde eeuw, omdat Napoleon zijn leeftijd te
ver vooruit was, stierf hij op St. Helena.
Maar het is de historische taal der Napoleoniden om
Frankrijk door daad en geschrift rijp te doen worden voor
dit stelsel, het is hun taak dit in praktijk te brengen
in Frankrijk; en door Frankrijk's zedelijken invloed, des
noods door Frankrijk's zwaard, de zegeningen van het
keizerlijke stelsel over Europa te brengen. Zoo was het
geloof van Napoleon III, bet geloof, dat hem op de
Wilhelmshöhe heeft gebragt. Daarom ook zijn wij gereg-
tigd om de verklaring van zijn regeringsbeleid niet alleen
te zoeken in hetgeen hij in het boekje, dat wij doorbladeren,
als zijne eigene overtuiging uitspreekt, maar mogen daartoe
ook de gezegden en beginselen, die hij zijn magtigen voor
ganger in den mond legt, aanwenden. Het is toch niet
Napoleon I die spreekt, het is het onvergankelijke stelsel
der Napoleoniden, een geloof waarvan de nu overwonnen
Keizer half de profeet en geheel de eerste en vurigste
aanhanger is geweest.
Wij zagen reeds, dat de hoofdtrekken van het stelsel
liggen aan de eene zijde in de regeringsalmagt, aan de
andere in de erkenning van de uitgebreidste regten des
volks. Niemand kan voor de groote massa der natie beter
gezind zijn, inniger gevoel hebben voor den zoogenaamden
derden stand, dan Napoleon. Wie besteedde schatten zoo
als hij, om werk te verschaffen aan het volk? Onder wiens
regering werden in alle steden van aanbelang zoovele
millioenen besteed tot het aanleggen van openbare werken?
Welke souverein van Europa kan als de derde Napoleon
verklaren, dat hij nachten heeft doorwaakt, plannen teeke-
nende voor goedkoope en gezonde arbeiderswoningen? Wie
rigtte, zoo als hij, spaarkassen en pensioenfondsen op Wie
stichtte zoovele hospitalen; wie was, als hij, bereid om de
eischen van het socialistische en communistische werkvolk
in overweging te nemen? Niemand. Hij wilde veel doen
voor het volk. Maar het stelsel eischte, dat hij alles deed
voor het volk en niet vergunde, dat het volk iets deed
voor zich. De regering moest alles doen. Zij was de eenige
weldoende magt waarin bij geloofde. Hij geloofde nifet aan
de magt der vrijheid, niet aan het initiatief van het wel
begrepen eigenbelang, niet aan de daadwerkelijke kracht
eener gevestigde godsdienst-overtuiging, niet aan de magt
van het onderwijs! Vrijheid was voor hem een ideaal,
schoon maar volkomen onbereikbaar, in de praktijk het
zelfde als anarchie; bet eigenbelang voerde in zijne oogen
tot de communistische verdeeling van alle goederen, de
vernietiging van den eigendom, tot moord en doodslag;
godsdienst-overtuiging leidde noodzakelijk tot dweepzucht,
en bij reactie tot ongeloof; onderwijs tot ontevreden half-
weten, tot het veronachtzamen van alle handenarbeid, en
veijoeg de bevolking van het platteland, waar ze brood
vond, naar de steden, waar zij armoede leed.
Daarom moest de regering alles doen, zij alleen was in
staat om het evenwigt te bewaren tusschen die volks-
hartstogten en volkseischen, zij alleen kon orde brengen
in dien chaos van ongeloof en dweepzucht, zij alleen eene
schifting maken tusschen regtmatige belangen en over
moedige, ongegronde vorderingen, om de eersten te bevre
digen en de laatsten met haar gezag te onderdrukken.
Napoleon beschouwde zich, zijne regering en zijne familie,
als de door God ingestelde voogden van. Frankrijk. Aan
het minderjarige kind kon zonder gevaar het oordeel over
zijne eigene zaken niet worden overgelaten; de voogd, alleen
verantwoordelijk aan zijn geweten, was van harte bereid,
de minderjarige eene goede opvoeding te geven, maar
erkende niet, dat hij mede regt van spreken bezat, al
werden dan ook van tijd tot tijd door eene stemming over
personen, of door een behoorlijk voorbereid plebiscit zijne
regten in de theorie, en in eene verre toekomst, als hij
meerderjarig zoude zijn, erkend.
Meerdeijarig zal de Fransche natie zijn, als de regering
een openbaren geest, eene godsdienst, een politiek geloof zal
hebben geschapen, als door haar de wettelijke invloed (lees
de eerbied voor de wet) zal zijn hersteld, als de regering
nieuwe zeden zal hebben geschapen in overeenstemming met de
nieuwe beginselen! Als dat alles door de regering zal zijn
tot stand gebragt, dan komt de bekrooning van het werk:
de vrijheid! Welk een reuzenarbeid nam Napoleon op
zijne schouders! Met zoovele woorden staat deze taal
omschreven in de //Napoleontische Gedachten" (Hollandsche
vertaling pag. 26 en 27), hoe heeft een man als hij, zich
jaren lang kunnen overgeven aan het droombeeld, dat
eenige menschelijke regering, ook de krachtigste en de
beste, zulk een Herculeswerk zoude kunnen verrigten
Als of niet de openbare geest (public spirit) zich ontwik
kelde juist door de vrijheid, of die niet het krachtigste is
in Nederland, Engeland, België, in vrije landen! Als of
de godsdienst niet door de moeders aan hare kinderen
moet worden ingeprent, en alsof de benoeming van predi
kanten en pastoors, en de bezetting van Rome een volk
godsdienstig maakt! Als of politiek geloof niet ontstaat
juist door de mogelijkheid om eene politieke overtuiging
door vrijen partijstrijd eens te beligchamen in de wet! Als
of eerbied voor de wet denkbaar zij, daar, waar die wet
niet uitdrukt den wil van de meerderheid der natie? Alsof
eindelijk niet de regering onmagtig is om de zeden te
veranderen, die ontstaan door oude gewoonten, eeuwen
heugende gebruiken, door geschiedenis, bodem en klimaat!
Dit kunnen wij nu reeds zeker stellen: in deze zelf
bepaalde taak is Napoleon in elk opzigt te kort geschoten.
In Frankrijk bestaat geen //openbare geest." In Parijs
maakt de oppositiepers, in de departementen de prefect, de
maire en de veldwachter de publieke meening, en milli
oenen Franschen denken niet over staatszaken. Niettegen
staande de bezetting van Rome, de hooge tractementen der
geestelijkheid, behooren de geloovigen in Frankrijk uitslui
tend tot de vrouwen in de lagere klassen; politiek geloof,
als onbaatzuchtig overtuigd, werd alleen bij een deel dei-
oppositie gevonden. De eerbied voor de wet was nul; het
ontzag voor de autoriteiten van burgerlijken en militairen
aard, die zich naauw om de wet bekommerden, ontzagge
lijk groot. En de zeden? In Parijs in de groote steden,
daar waar de regering eene slechte, ligtzinnige en opper
vlakkige drukpers had geschapen door hare dwangmaat
regelen, daar waar zij met kwistige hand geld ronddeelde,
ruime verdiensten gaf voor weinig werk, daar bloeide
ontucht en zedeloosheid, daar droegen de hoogste standen
de kleederdragten der demi-monde, daar dreef het geen
jongeling uit het gezelschap van eerbare vrouwen en
meisjes, al werd hij gezien in het rijtuig van mademoiselle
Zéphyrine, en al bragt hij zijne avonden zoek tusschen het
gaas, de bloemen en de champagne-vrolijkheid van het
corps-de-ballet. Buiten de steden zijn de zeden gebleven,
zoo als ze warenmet de vaderlijke onkunde en onwetend
heid heeft de Fransche boer de vaderlijke goede trouw
en eenvoudigheid bewaard.
Hard moet het voor den Keizer in Kassei zijn, als hij
denkt aan de duizenden, die het leven voor hem lieten,
maar harder nog als het hem helder wordt, dat hij op
zijne schouders heeft genomen een onmogelijke taak, zoo
reusachtig groot, dat alleen het volk zelf, zich naar alle
zijden zelfstandig ontwikkelende in vrijheid van beweging en
van geloof, in staat is hem ten einde te brengen.
Napoleon viel, omdat hij niet geloofde in de vrijheid!
HELDER en NIEUWEDIEP, 4 October.
Het staatkundig nieuws der jongstverloopene dagen is
niet door de vermelding van belangrijke gebeurtenissen
gekenmerkt. Verhalen van den luchtballonpost, thans te
Parijs georganiseerd; mededeelingen omtrent plannen aan
maarschalk Bazaine toegedicht om óf aan Keizer Napoleon
onverwrikt getrouw te blijven, óf op een gelukkig oogen
blik met zijn leger door de Duitschers heên te slaan, de
verdediging van Metz aan de mobile garde overlatende;
opgesmukte berigten van gevechten en uitvallen door de
belegerden binnen Parijs, waarbij vele duizenden Duitschers
gevangen genomen zouden zijn, doch waaromtrent nader
wordt medegedeeld dat die gevechten in het geheel niet
geleverd zijn; verzekeringen uit Munchen en Stuttgard,
dat de regeringen der Zuid-Duitsche staten er ernstig aan
denken om zich tot éénen Bond met dien van Noord-
Duitschland te vereenigen; pogingen tot wegneming van
de bezorgdheid, ontstaan door het berigt van het zamen-
trekken der Russische legercorpsen in het Z. W. des rijks,
welke troepenverzamelingen plaats hebben tengevolge van
de opheffing van legerkampen. Deze verhalen, mededee
lingen, berigten, verzekeringen, pogingen, enz. enz. speelden,
bij gebrek aan nog gewigtiger tijdingen een groote rol in
de staatkundige geschiedenis der jongstverloopene dagen.
Jl. Zaturdag avond had het onderzoek plaats omtrent de
bekwaamheid dergenen, die zich als leerlingen der Indus
trieschool alhier hadden aangemeld. Niet minder dan 45
jongelieden hadden hun verlangen te kennen gegeven om
als leerlingen der school te worden toegelaten, daarvan
werden 39 aangenomen en 6 wegens onvoldoende kennis
afgewezen.
Gisteren avond zijn de lessen aan deze inrigting aange
vangen. Zij telt thans in het geheel 79 leerlingen.
De zeemiliciens der ligting van 1869 zijn in het
laatst der vorige week met groot verlof naar hunnejjhaard-
steden teruggekeerd.
De torpedo-compagnie, van wier aanstaande komst
naar hier onlangs door ons is melding gemaakt, is jl.
Zaturdag alhier aangekomen.
Tengevolge van een daartoe strekkend rapport van
Z. Exc. den minister van Justitie, heeft Z. M. aan eene
speciale commissie, zamengesteld uit voorname regtskundigen,
met den hoogleeraar de Wal aan het hoofd, de zamen-
stelling van een ontwerp-wetboek van strafregt opgedragen.
De rijkstelegraafposten te Egmond aan Zee en te
Kijkduin zijn den 1 dezer opgeheven.
Bij den Rijkstelegraaf zullen na vergelijkend onderzoek
ongeveer twintig klerken worden in dienst gesteld.
Jl. Dingsdag heeft de inschrijving van Z. K. H. Prins
Alexander als student te Leiden plaats gehad. Binnen
enkele dagen zal Z. K. H. zich als student te Leiden
vestigen.
Aan de hoogeschool te Utrecht is, na verdediging
van stellingen, bevorderd tot doctor in de regten de heer
P. van Foreest, geboren te Alkmaar.
Gedurende de eerste negen maanden dezes jaars,
heeft het Nederlandsche Zendelinggenootschap aan giften
en legaten ontvangen 25,402.90.
Te Amsterdam zal bij de Gebr. van Es worden uit
gegeven een orgaan voor de belangen der vredesvereenigingen,
onder den titel van de Vredebond.
Ds. C. E. van Koetsveld te 's Hage herdacht jl. Zondag
in de Willemskerk zijn 40 jarige loopbaan als evangelie
dienaar, naar aanleiding van Deut II vers 7 2de ged.
uDeze veertig jaren is de Heer uw God met u geweest; geen
ding heeft u ontbrokenTalrijk was de opkomst der gemeente,
en velen der ambtsbroeders van den ruim 60 jarigen leeraar
waren aanwezig.
Te Pernis is een bediende van den ontvanger, die
met 900 naar Charlois gezonden was, niet teruggekomen.
Te Middelburg is, op eene bevolking van 1600 zielen,
van den 19den tot den 29sten der vorige maand, en alzoo
in tien dagen, geen sterfgeval voorgekomen.
Op de St. Michielsmarkt te Zwolle waren tamelijk
veel paarden aangevoerd; de prijzen waren hoog.
De grofsmid D. aan het Westerdiep te Veendam
heeft twee bunsings, een jonge en een oude, in een gewonen
val gevangen, waarvan de eerste reeds tot zulk een staat
van tamheid was overgebragt, dat de eigenaar hem niet
alleen in de handen nam, maar zelfs in den zak stak, enz.
Met den andere, die een geruimen tijd een schrik van
de hoenderhokken, eendekooijen en duiventillen was geweest,
was hij reeds op een goeden weg. Ook deze nam het
voedsel reeds aan in de gevangenis. Aardig was het de
beide krijgsgevangenen, die anders even als de Turco's
niet gewoon zijn pardon te geven of te ontvangen, nu en
dan in hunne enge woningen te zien rondspringen. Toe
vallig met elkander in ééne kooi gebragt, geraakten ze al
spoedig in zulk een hevig gevecht, dat de jongste tengevolge
van de bekomen wonden nog dienzelfden dag stierf. De
overwinnaar werd voor dit feit evenwel zwaar gestraft,
want hij ontving van zijn meester de wedervergelding en
werd doodgeslagen.
