1870. N°. 134. Woensdag 9 November. a#* 28 Jaargang.
B I E LJ I).
Episodes uit den Fransch-Duitschen oorlog-.
Onder de krijgsgevangenen van Sédan.
Ui tg-ever A. A. BAKKER Cz.
Bureau: MOLENPLEIN, N°. 163.
m HËLDERSCHE M
'EX NIEUWEDIEPER COURANT,
„VS huldigen het goede."
Verschijnt Dingsdag-, Donderdag- en Zatuedag namiddag.
q Abonnementsprijs per kwartaal1.30.
franco per post - 1.65.
0, Per eersten trein van den Helder vertrekt
Woensdag den 9 dezer over Harseille de mail
naar Oost-Indië, China en Japan.
Dingsdag den 15 lITov. vertrekt, per laatsten
trein van den Helder, de West-Indische mail over
Southampton.
HELDER en NIEÜWEDIEP, 8 November.
Op bet oogenblik waarop wij dit schrijven verkeeren
wij in afwachting omtrent de beide belangrijke gebeurte
nissen, die op staatkundig gebied worden te gemoet
,e gezienhet sluiten van een wapenstilstand tusschen Frankrijk
f. en Duitschland en de benoeming van een Koning in
)t Spanje. Beide gebeurtenissen worden met groot verlangen
verbeid, de tijdingen daarvan door ons met groot verlangen
g te gemoet gezien. Wij hopen nog voor de uitgave van
1. dit nommer der Courant in staat te zijn in de rubriek,
0 „Laatste berigten" omtrent beide aangelegenheden nadere
nieuwstijdingen te kunnen mededeelen. Bij het groote
gewigt der bedoelde feiten verliezen de overige staatkun
dige gebeurtenissen voor het oogenblik veel van hunne
j belangrijkheid voor het lezend publiek.
Nadere berigten uit het zuiden van Frankrijk hangen
een hoogst droevig tafereel op van den toestand aldaar.
In onderscheidene steden hebben oproerige tooneelen plaats
gegrepen, zoo als te Marseille, Perpignan, Toulouse, Nimes
en Grenoble.
De hoop, dat er een wapenstilstand zou tot stand komen,
wordt door de jongste tijdingen niet verlevendigd. Men
vreest, dat de pogingen van den heer Thiers, zonder gevolg
zullen blijven, zoodat men binnen eenige dagen berigten
van het bombardement van Parijs zal kunnen te gemoet zien.
Japan heeft zich in den oorlog tusschen Frankrijk en
1 i Duitschland neutraal verklaard en de regering heeft eenige
r officieren naar Europa afgevaardigd, om het tooneel des
oorlogs te bezoeken en rapport uit te brengen omtrent
hetgeen zij aldaar opmerken.
Zr. Ms. stoomschip Amstel, onder bevel van den luit.
ter zee 1ste kl* D. A. Coomans de Ruiter, wordt eerst
daags alhier van Amsterdam verwacht en zal in het laatst
dezer maand naar West-Indië vertrekken.
Dagelijks trekken er vele duizenden Berlijners per spoor of met
rijtuig en wagens naar Spandau, om daar de Fransche gevangenen
te zien. Niet zonder moeite want ik moest mijn plaatskaartje
aan het bureau veroveren sloot ik mij aan bij zulk eené
volksverhuizing en volgde, in de bekende vestingstad aangekomen,
den ontzaggelijken menschenstroom, die van 't station naar de stad
zich vooruitbewoogruiters, koetsiers, kalessen in lange rijen, waar
men zich tusschen door moest winden allen hadden hetzelfde
plan: „naar de Franschen."
Keeds uit de verte kondigden de roodbroeken zich aangedurig
ontmoetten wij troepjes krijgsgevangenen, die door een wacht met
stevige Oost-Pruissische landweêrlui naar de stad werden begeleid
om een of ander in te koopen, over het algemeen zagen zij er
slordig en gehavend uit, maar alles behalve onvergenoegd. Onderling
voerden zij levendige gesprekken en beantwoordden de hun nu en
dan toegeroepen begroeting in den besten luim naar het scheen.
Plotseling werd de menschenstroom gestremdEen Turco! een
Turcohoorde men roepen en eene nieuwsgierige menigte verdrong
zich om eene gedaante, met den Fez en in het blaauw, die trotsch
de straat afkwam zonder de gapers met een enkelen blik te ver
waardigen. 't Was een officier, nog tamelijk jong, met fijne trekken
en een prachtigen blaauwzwarten baard. Even als zijnen anderen
gevangenen kameraden, was het ook hem vergund geworden zich
zeiven in de stad kwartier te zoeken en mogt hij op zijne eerewoord
vrij rond gaan.
's Avonds trof ik hem in een koffijhuis nog eens aan, waar hij
met oostersche gelatenheid en waardigheid, zeer onverschillig voor
de toeschouwers, billardte. Of de man zooveel ophad met zijne rijk
gestikte uniform, dan wel of hij geen geld had om burgerkleêren
te koopen? hij maakte ten minste uitzondering met de overige
officieren, die in den regel zich alleen in burgertenue vertoonen.
Daar heb je ze! ziet daar! hoorde ik ten laatste schreeuwen; ik
huisde vooruit en bespeurde niets dan een warboel van menschen
en paardenkoppen, waarboven de witte en zwarte vlag, en een dikke
rookwolkeen paar minuten daarna kon ik de toppen der tenten
onderscheiden. 20 minuten van Spandau ter regterzij van den straat
weg naar Potsdam, was liet leger rondom in wijden kring door 't woud
omgeven. Een touw over kleine palen gespannen, waarbinnen op
iedere 10 pas, de soldaten van 't 4de Oost-Pruissische landweer
regiment no. 5, de wacht hadden, begrenst de vlakte en gebiedt
aan iedereen, die geen toegangskaart heeft, halt te houden. Door
de afgunstige blikken van velen gevolgd, trad ik de afperking
binnen, of liever kroop er onder door, om tot in het binnenste van
't kampement door te dringen. Hier was de Fransche soldaat
gemakkelijk en van nabij waar te nemen.
Aan de noordzijde daar men van .de stad aankomt staat een
marketentsters inrigting en voor het buffet wordt het niet leêg
ieder Fransehman, die nog over een paar grosschen of centimes
Wij vernemen dat Zr. Ms. fregat met stoomvermogen
Admiraal van Wassenaer wordt gereed gemaakt voor een
reis naar Oost-Indië.
Jl. Zondag avond ten ongeveer half zes ure werd bij
maanlicht een regenboog waargenomen. Duidelijk kon men
de verschillende kleuren onderscheiden.
Heden heeft in het lokaal Tivoli alhier de open
bare verkoop plaats gehad van de bouwmans-hofstede
„Bland en Berg,' met bouw- en weiland, gelegen in den
polder Eijerland te Texel. Kooper is de heer J, P. Witte qq
te Texel, voor de som van 44,175.
De off. van gez. 2de kl. J. K. Stakman Bosse,
dienstdoende bij het regiment grenadiers en jagers, heeft
zich ter beschikking van het Roode Kruis gesteld, waartoe
hem door Z. M. een buitenlandsch verlof is verleend.
Met ingang van 1 Jan. 1871 is mr. J. de Wal,
hoogleeraar in de regtsgeleerde faculteit aan de hoogeschool
te Leiden, emeritus verklaard. Tot hoogleeraar in genoemde
faculteit aan de hoogeschool is benoemd, mr. A. J. E.
Modderman, thans hoogleeraar aan het Athenaeum te
Amsterdam.
Door den minister van Koloniën is de heer A. J.
Klaarenbeek, geëxamineerd Rijks- en gemeente-veearts te
Haarlemmermeer, gesteld ter besehikking van den gouverneur-
generaal van Nederl. Indië, om te worden geplaatst als
veearts bij de burgerlijke dienst daar te lande.
De heer D. Felix is na afgelegd examen als evangelist
toegelaten, en voor genoemde betrekking benoemd bij de
Herv. gemeente te Haarlemmermeer.
Men meldt ons van Alkmaar, dd. 7 dezer
«De groote najaars-veemarkt alhier is drukker dan ooit
bezocht geweest. Volgens officiële opgave, die echter nooit
het juiste getal kan aangeven, waren er 4700 beesten
aangevoerd.
Gerust mag men het werkelijke getal grooter noemen.
Hoewel de prijzen, vooral voor dragtig vee, hoog waren,
zijn ze toch minder dan ten vorige jare, toen er meer hooi
in voorraad was, en de landerijen beter met gras waren
voorzien dan nu, terwijl daarenboven het tegenwoordige
hooge binnenwater het stallen direct noodzakelijk maakt.
beschikken kan, doet zich hier aan ons Duitscb bier te goed, en 't
nieuwsgierig publiek zorgt met milde hand voor wie geeu duit
meer hebbende onderofficier van den post daar heeft het druk om
hier het gedrang te voorkomen, hij is heesch geworden van het
gedurig roepen: „de gevangenen achterwaarts!" soms moet een
stoot met de geweerskolf nadruk geven aan zijn bevel. De dorstige
blaauwe en roode képi's belegeren deze plek.
Wat waren hier allerlei uniformen bij elkanderHier de meekrap-
kleurige broeken van de linie, daar blaauwe met roode streepen van
de artillerie, ginds met geel geboorde der jagers; groen gejaste
huzaren, mariniers met het anker op schouder en arm, chasseurs
d'Afrique met wambuizen als met knoopjes bezaaid, lansiers
die alle kon men bestudeeren hoewel de meesten om de hitte
hun jasjes hadden uitgedaan en in wollen of katoenen hemdsmouwen
liepen. De gedecoreerden uit Italië en Mexico hadden hunne
jassen over den rug gehangen, opdat wij niet zouden voorbijzien
hoe verdienstelijk zij zich in den oorlog hadden gedragen. Dezelfde
indruk, dien de Fransche soldaat op mij maakte, waar ik hem ook
zag, in Straatsburg, in Parijs, op de Zwitsersche grens, ondervond ik
ook hier: ruwheid, onzindelijkheid, ligtzinnigheid en liederlijkheid.
Naauwelijks stond ik in het tentleger of men omringde mij, en
bedelde om eene sigaar, een dozijn paar handen strekte zich be-
geerig uit, ik had er uit voorzorg vrij wat meegenomen en spoedig
zag ik luidruchtig vreugdebetoon en allerlei snaaksche sprongen
en gebaren. Alleen een slank blond jong mensch van bijna
Duitsch uiterlijk had niet gebedeld en hield zich op een afstand,
hij onderscheidde zich bovendien door zijn verstandig uitzigt en
met zorg onderhouden toilet. Ik trad op hem toe, presenteerde
eene sigaar en kwam weldra in gesprek: 't was een marinier. Wij
allen, zooals wij hier zijn vertelde hij zijn bij Sédan gevangen
genomendie zwarte daar met dien bijl op zijn mouw is een sapeur, dat
hoorntje onder den bijl beteekent dat hij een der beste schutters
is. Hij is uit de buurt van Spanje, ik kom uit Charente njet ver
van Nanteswij dienen maar 5 jaar, daarom ziet gij bijna alleen
jongelui onder ons. Maar, ziet gij, wij zijn verraden en verkocht,
anders waren wij niet hier. De Fransche soldaatgeen beter ter
wereld, ja! waren de Pruissen niet telkens 4 tegen 1 geweest, wij
hadden ze telken keer geslagen ja vernietigd! met de bajonet doet
het ons niemand na!
Zoo bluft hij neen, dat is het regte woord niet door de
opgeschroefde opstellen in de Fransche bladen en de in de hoogte
stekerij der officieren was hij bepaald van de waarheid zijner
meening overtuigd. De hoogmoed zit den Fransehman in 't bloed
en ook bij de ergste vernedering heeft hij nog de grootspraak op
de lippen, door geen slagen van het ongeluk tot bescheidenheid
bekeerd. De fonkelende oogen en 't goedkeurend gemompel der
omstanders, toonden dan ook duidelijk, dat deze knaap slechts de
algemeene opinie had uitgesproken.
Ik gaf mij de moeite hem te weerleggen. Ik wees er op hoe
juist tegen de Duitsche bajonet geen enkele Fransche troepen-afdeeling
stand had kunnen houden, dat de getal verhouding der legers eene
Prijs der AdvertentiënVan 14 regels 60 eent
elke regel meer 15 cent.
i Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend
wi1 IP. 'LWMciwwwaBagE—gp—BB—mmm
De politie is gelukkig genoeg geweest een persoon, die
een verkeerd begrip van het eigendomsregt had, en een
koe uit de weide had gestolen, die beneden de waarde had
verkocht, en bedongen had op de markt alhier geld te
ontvangen, in de herberg aan te houden, hem naar het
politiebureau te brengen, alwaar hij al zeer spoedig door
den commissaris van politie tot bekentenis werd gebragt
en zeer natuurlijk naar het huis van arrest werd getrans
porteerd.
In de gemeente Langbroek heerschen thans sterk
de pokken. In een gezin zijn reeds 3 volwassene personen
gestorven.
De Raad der gemeente Enkhuizen heeft de begrooting
voor 1871 vastgesteld in ontvangst op 61,562 en in uit
gaaf op 56,995.
Een commissie te Amsterdam vraagt geldelijke onder
steuning voor 3 a 400 Nederlanders, die Parijs moesten
verlaten en nu hulpbehoevend zijn.
De heer Julius Weiffenbacli, de koning der trommelaars,
die te Rotterdam den grootsten bijval heeft ingeoogst, zal
Donderdag a. s. in het Park te Amsterdam een concert
geven.
Dezer dagen hebben te Santpoort in publieke veiling
13 hectaren land, behalve de kosten, opgebragt 28,08(1.
De heer N. Brouwer, hoofdonderwijzer te Uitgeest,
is in die betrekking benoemd aan de openbare armen
scholen te Leiden.
Te Hartsnede zijn drie kleermakers-vrouwen kort na
elkander van tweelingen bevallen.
Op de op gisteren te Utrecht gehouden paardenmarkt,
waren 608 stuks aangevoerd; luxe paarden weinig aange-
bragt. De handel in jonge veulens was levendig. Van
de laatste werden veel door Duitsche kooplieden gekocht.
Te Beusichem zal men, op verzoek van eenige inge
zetenen, geen hondenkarren meer mogen gebruiken.
Eene jonge welvarende boerin, die zich dezer dagen
met haar kind te Zutphen bevond, had het ongeluk haar
vijfjarig meisje te zien overrijden, zonder dat zij in staat
was dit in tijds te beletten. Het kind bleef op de plaats dood
andere was als hij opgaf, ook dat bij meer dan een beslissende
ontmoeting der overmagt in getal op de Fransche zijde was geweest
't was alles vergeefsch! „Men heeft ons verkocht!" daar bleef
hij bij. Als ik daarop vertelde Straatsburg en Metz hebben geca
pituleerd, Parijs is geheel ingesloten, 't hoofdkwartier is reeds te
Versailles opgeslagen, 't Fransche 16de en 27ste regiment met de
zouaven zijn bij 't eerste inslaan eener Pruissische granaat op de
vlugt gegaan en hebben zich in dolle vaart van Chatillou naar
Parijs begeven toen schudden zij allen ongeloovig het hoofd,
keken mij woedend aan en riepen met 20 keelen tegelijk't is
onmogelijk, mijnheer! om Parijs te omsingelen heeft men twee
millioen manschappen noodig, en innemen kunnen de Pruissen
het nooit!
Zoo bluften zij nog wel als gevangenen en tegenover mij, een
PruisZe lieten niet. af te beweren, dat wij aan gevangenen honderd
duizend man hadden verloren! Slechts een enkele forsch gebouwde
artillerist uit Bordeaux scheen iets beter den waren toestand in te
zien, althans hij viel de uitboezemingen zijner kameraden nu en
dan aan, en zeiwat praat gij toch dom
Een trommelsignaal werd vernomen, 't Was appèl, enhoegrootelijks
onze meeningen ook bleken te verschillen, scheidden lansiers, sapeurs,
artilleristen, allen van mij met een beleefd„Au plaisir Monsieur
De tenten, alle op de Franschen veroverd, trechtervormig uit dik
grijs zeildoek met zwarte uitstekende spits, geven ieder 16 personen
plaatster nachtrust legt men zich met de voeten naar het middelpunt in
een kring op stroo, en onder wollen dekens. In iedere tent bijna
vond ik ten minste één Duitsch sprekenden Elzasser of Lotharinger
en vooral de eersten vertoonden hun „germaan zijn" in houding
en manieren. Volle ronde gezigten, gedrongen ligchaamsbouw,
handen en voeten grooter en plomper dan die hunner overige,
Celtisch-Romaansche, tentgenooten. Óp bepaalde afstanden staan
kleinere tenten en stroohutten voor de bewakers en de schildwachten.
Aan het boveneind van het kamp is weêr een herberg en west
waarts vindt men kolossale getimmerten, ook sommige deelen van
steen gebouwd: 't zijn de keukens voor de gedwongen bewoners van
't kampement. Het avondeten werd juist klaar gemaakt, de opperste
leiding is in handen van Pruissische soldaten-koks, en uit gevangenen
bestaan de helpersde spijskaart is natuurlijk niet rijk aan afwisseling,
toch waren zij die ik ondervroeg niet ontevreden met den teerkost: een
goed teeken, want de heeren Framjosen hebben anders hij ons en
aan ons, Duitsche barbaren, alles te berispen. Voor 't ontbijt is
er maar naar ik hoor, niet alle dagen koffij met suiker,
's Middags vleeschsoep en groenten; Zondags ook een stuk rund-
vleesch, 's avonds erwten met gebraden vet en aardappelen, of boonen
met aardappelen. De eerste keuken spijst 1200, de tweede
1600, de derde eveneens bijna 1500 gevangenen. Men verwachtte
nog een deel der 17000 in Straatsburg krijgsgevangen gemaakten.
De inrigting van het geheel, bronnen en andere gemakken, laat
weinig te wenschen over, zoolang het herfstweer zacht blijft. Bij
ruwer weêr zullen de zeildoektenten niet genoeg bedekking bieden.
Wij hopen dat vóór het invallen der koude de vrede gesloten zal