871. N°. 133.
Zondag 5 November.
29 Jaargang.
!N
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
Bureau: MOLENPLEIN, N°. 163.
B I E L A N D.
Uit Amerika.
aart
05;
and
05,
!16.
op
530
ogr.
'ten
HELDERSUHE
m NIEUWEDIEPER COURANT.
„Wij huldigen het goede.'1
Verschijnt Dingsdag-, Donderdag- en Zaturdag namiddag.
ibonnemeutsprijs per kwartaal1.30.
M franco per post - 1.65.
Prijs der Advertentiën: Van 14 regels 60 cent,
elke regel meer 15 cent.
Groot® letters of vignetten worden naar plaatsruimt® berekend.
VERTREKDAGEN DER BRIEVENMALEN I
jar Oost-Indiëvia Triest Dingsdag 14 Nov. 's av. 6 u. 30 m.
Brindisi, Vrijdag 10 Nov. 's av. 6 u. 30 m.
West-lndie: \\nSt.Nazaire, Zondag 5 Nov. 'sav. 6 u. 30 m.
SouthamptonWoensd. 15No v. 's m.6u. 2 5 m
de Kust van Guinea: Donderdag 9 Nov. 'sm. 6 u. 25 m.
Kaap de Goede Hoop: Dingsdag 7Nov. 's m. 6 u. 25 m.
over Frankrijk en Woensdag 8 Nov. 's m. 6 u. 25 m.
HELDER en NIEUWEDIEP, 4 November.
Op verzoek vermelden wij, dat de hoogleeraar S. Hoek-
ra Bz., van Amsterdam, morgen ochtend eene predikbeurt
1 vervullen in de Doopsgezinde kerk alhier.
De eerste voordragt van wege het Departement
[elder der Maatschappij tot Nut van 't Algemeen voor
et-leden, op gisteren avond in Tivoli gehouden, is als een
llgeslaagde proeve te beschouwen. Nadat de Voorzitter
er regelings-commissie een en ander omtrent de wijze
i uitvoering dezer voordragten had medegedeeld, beklom
heer dr. W. Krol het spreekgestoelte. Naar aanleiding
in het voor eenige dagen verspreid nieuwsberigt, dat de
ikziekte te Leksmond tal van offers had geëischt, zoodat
lfs in één gezin al de kinderen, zes in getal, daardoor
erden ten grave gebragt, schetste spreker de inenting als
n weldadig middel ter beteugeling dier vreeselijke ziekte.
Brder deelde hij mede geschiedkundige bijzonderheden
ntrent de verspreiding dier epidemie sinds de 5de eeuw
izer jaartelling, toen zij zich voor 't eerst openbaarde en
geen er al was aangewend om hare doodelijke gevolgen
te wenden. Eindelijk maakte spreker zijne hoorders
skend met dr. Jenner, als de eerste, die op wetenschappe-
ke gronden de koepok-inenting aanbevolen en wereld-
indig gemaakt heeft. Met het oog op de verkregen
sultaten prees spreker de inenting en herinenting ten
■erste aan en deelde daaromtrent, inzonderheid aan ouders,
inige nuttige wenken mede. Aan het slot zijner rede
istigde hij de aandacht op het zonderling verschijnsel,
it het volk algemeen zeer vertrouwd is met de mannen,
e beheerschers, maar bijna geheel onbekend is met hen
ie de weldoeners der volken zijn geweest. Ieder weet
rie Napoleon is geweest en kent Bismarck, maar van
r. Jenner heeft de groote meerderheid nooit iets, zelfs
Bn naam niet gehoord.
De heer D. Dekker droeg vervolgens voor: „de ge-
ihiedenis van een dollen hond," een schijnbaar prettig
erhaal, maar dat niet onduidelijk deed uitkomen op hoe
azinnige wijze vaak „praatjes" in de wereld komen.
te daaropvolgende voordragt was van den heer C. J.
Chicago, Illinois 13 October 1871.
Natuurlijk zijt gij reeds bekend met het groote onheil, dat deze
ad heeft getroffen, en ofschoon de telegraaf zeker dagelijks
ngeland en het vaste land van Europa met meerdere bijzonder-
eden heeft bekend gemaakt, zoo dacht ik toch dat ik u geen
ndienst zoude doen met u, als een ooggetuige van den ontzettenden
rand, die hier Zondag nacht en Maandag daaraanvolgende, 8 en
dezer woedde, iets mede te deelen voor uwe lezers. Toen van
aturdag op Zondag nacht een hevige brand gewoed had, die
Igeveer voor een millioen dollars in de asch legde en het onder-
erp der gesprekken uitmaakte, dacht men weinig, toen men zich
ondag avond ter ruste begaf, dat die nacht een ramp zoude op-
iveren, welke alleen hare wedergade heeft in den grooten brand van
/ouden in 1666. Zondag nacht om 12 uur ongeveer begon de
irand in een klein huisje in het zuidelijk gedeelte der stad en
'erspreidde zich, geholpen door een hevigen stormwind, met zulk
en ontzettende snelheid, dat Maandag avond het voornaamste
edeelte der stad verwoest was, en alles wat vroeger het oog van
ïwoner en vreemdeling streelde en met regt Chicago aanspraak
eed maken op den naam van „the proud queen of the Wist," tot
ten afzigtelijken puinhoop was verkeerd. 71 kerken, courthuis,
oslkantoor, alle banken, de voornaamste hotels, scholen, theaters,
e prachtigste straten, waarin de kolossale handelshuizen en winkels
ereenigd waren, om niet te spreken van duizenden woningen,
'aaronder van het paleis van den bankier, tot de nederige woning
tan den ambachtsman, alles wat zich aan de noord-, oost- en een
edeelte der zuidzijde bevond, is verwoest, beslaande een uitgestrekt-
ieid van 2600 akkers en 20,000 huizen. Honderd duizend menschen
levinden zich zonder huis en zijn ontzet uit hunne dagelijksche
lezigheden. U een beschrijving te geven van het onheil zelve ligt
atuurlijk buiten mijn bereik, 't Was toen ik mij omstreeks 2 uur
i nachts in de stad bevond, toen het prachtige courthuis, het
laarhy gelegen grootsche Sherman-hötel, benevens Kandolph, Lake
Bi een gedeelte der Clark-street in vlammen stonden gehuld of
Deze bijzonderheden betreffende den brand te Chicago, mede-
Jedeeld door een ooggetuige, en wel door een vroegeren plaatsge-
loot, meenen we onzen lezers niet te mogen onthouden; ook al
Vindt men er veel in, dat uit andere bronuen reeds door ons is
retmeld.
Blok, die op onderhoudende wijze de geschiedenis van St.
Maarten en van de St. Maartensfeesten verhaalde en met
het oog op het bekende St. Maartensliedje een schat van
bijzonderheden van dit aloude volksfeest mededeelde.
Hierna droeg de lieer Dekker het dichtstukje voor: "De
kist," van W. J. van Zeggelen, welks luimige inhoud
der werkzaamheden van dezen avond een aangenaam slot
bereidde.
De verzekering des voorzitters, dat met deze voordragten
in de thans aangevangen winter voortgegaan en dat de
eerstvolgende voordragt in de volgende maand gehouden
zal worden, werd zeker door de talrijke aanwezigen met
genoegen vernomen. Voor zooverre dit nog noodig is,
strekke het thans geleverde verslag velen tot aansporing
om de volgende voordragten getrouw bij te wonen.
Ten slotte berigten we nog, dat de voordragten werden
afgewisseld door muziekuitvoeringen.
Gisteren is op liet Raadhuis alhier aanbesteed:
1. de levering van gedrukte stukken voor de jaren 1872,
1873 en 1874; ingekomen 2 inschrijvingshilletten, als:
van S. Giltjes ad 455.90 en A. A. Bakker Cz. ad 450.75.
2. de levering ran steenkolen aan de gemeente-inrigtingen
voor het jaar 1872; ingekomen 2 inschrijvingshilletten, als:
van W. Breet ad 1.37 en D. Bandsma ad 1.29 per
100 kilogrammen.
De vertrekdag van de mailboot Prins Hendrik, kapt.
J. Hendriks is bepaald op Zaturdag 18 Nov.
Door Z. K. H. Prins Frederik is aan de loge
„1'Union Royale" aangeboden een fraai afbeeldsel in olie-
verw van Z. K. H., als meester van eere der Haagsche
loge. Dit portret is vervaardigd door den heer B. de
Poorter en bestemd om te worden geplaatst in de werk
plaats der loge.
In het gebouw van het Prov. Bestuur te Haarlem is
jl. Donderdag aanbesteed: a. het driejarig onderhoud der
duinen op het eiland Vlieland; minste inschrijver de heer
H. Bos Az., te Sliedreclit, voor 5675; b. het driejarig
onderhoud van de Heldersche zeeweringminste inschrijver
de heer J. de Graaf, te Alkmaar, voor 7085; c. het drie
jarig onderhoud van de Rijks-zeewering benoorden Petten
minste inschrijver de heer J. Oldenburg, te Bergen, voor
3274; d. het driejarig, onderhoud van de Prov. Pettemer
zeewering; minste inschrijver de heer J. Oldenburg, te Bergen,
voor 5346e. het verbeteren van de onderwijzerswoning
te Pettenminste inschrijver de heer C. Grootegoed, te
Alkmaar, voor 1875.
Aangenomen de beroeping naar Oosterend op Texel
door den heer J. Kapteyn, pred. te Donkerbroek en Haule.
Jl. Maandag had, in ëene plegtige openbare teregt-
zitting der arrondissements-regtbank te Alkmaar, de instal-
alies vuur was en zelfs de straat een geleider scheen te worden
vau het vernielend clement. Fabrieken en gebouwen van 6 en 7
verdiepingen heb ik in den ongeloofelijk korten tijd van 20 tot 30
minuten zien aangetast worden en ineen storten. Het aantal lijken
dat reeds gevonden is bedraagt omstreeks 500, terwijl er nog velen
vermist worden. In de morgue zag ik er zeventig, waarbij eene
moeder met twee kinderen, de meeste onkenbaar en tot eene zwarte
massa vervormd. De ontsteltenis en verwarring op Maandag, toen
de gansche noordzijde in brand stond, was onbeschrijfelijk, 't
Was of men eene groote volksverhuizing zag. Van 50 tot 500
dollars werden geboden voor wagens om meer of min kostbaar
meubelair en goederen van waarde over te brengen. De kassier
van een der banken wist nog ter regter tijd in het gebouw te
komen en pakte 600,000 ds, aan greenbachs eu effecten in een
koffer, voor welks overbrenging hij 1000 ds. aan een neger betaalde,
die daarmede gelukkig aan een der spoorwegstations kwam, dat
nog behouden was gebleven. Men zag tooneclen van treurigheid
en van ergernis, de laatste vooral veroorzaakt door personen die
zich vrij en baldadig hadden overgegeven aan het gebruik van
whisky, tot zelfs vrouwen toe. Toen de nacht viel kon ik op
40 minuten afstands een brief lezen bij het licht der vlammen van de
in brand staande stad en nog zijn de verbazende hoopen steen-
kolen die zich in de Coal-Yards bevinden aan liet branden, ofschoon
het gevaar voor verdere uitbreiding van den brand Woensdag
daaraanvolgend voorbij was.
Verscheidene der stoombrandspuiten verbrandden op de plaats,
terwijl de hitte en het gevaar de meesten deed terugwijken, zoo
als ook mij, die mij door de hitte, de rook, het stof en het toenemend
gevaar genoodzaakt werd de wijk te nemen naar de westzijde, het
niet brandend gedeelte. Vele inboedels verbrandden, nadat de
bewoners dachten ze gered te hebben op de straat en duizenden
bij duizenden zagen zicli genoodzaakt onder den bloolen hemel een
toevlugtsoord te zoeken. De schade, die moegelijk te berekenen
is, wordt gerekend op 850 millioen dollars, ofschoon tot gerust
stelling kan gezegd worden, dat verscheidene assurantie-maat
schappijen tot de laatste cent zullen betalen en de banken hare
deposito vooreerst tot 50 percent en waarschijnlijk later geheel
zullen uitkeeren, terwijl het gouvernement denkelijk zal aangezocht
worden om een leening van 50 tot 150 millioen tot weder op
bouwing der stedelijke gebouwen en de verdere inrigting van het
dagelijksch bestuur. Van allerwege komt hulp; geld, voedsel en
kleeding worden bij treinen vol ingevoerd, zoodat, mag dan ook
voor velen het verlies groot zijn, zoo zelfs, dat velen die zich rijk
latie plaats van den heer mr. W. A. L. Domis, benoemd
tot regter in die regt bank, in plaats van jhr. mr. S. M.
de Savornin Lobman.
Zoo sterk de graanmarkt te Hoorn wekelijks toenam,
zoowel in aanvoer als in handelaren, even zoo sterk nam
de wekelijksche veemarkt daar af, zoodat die thans op nul
gesteld kan worden. Jammer is het, dewijl Hoorn, bijna
het middelpunt van Noordholland, zoo bijzonder geschikt
is tot het aanvoeren van vee.
Jl. Zaturdag werd te Amsterdam, op last van het
ministerie van Oorlog, door een zestigtal militairen eene
proef genomen met de „erwtenworst." In opzettelijk daartoe
gegraven veldkeukens werd binnen weinig tijds een krachtige
soep bereid, die algemeen als zeer smakelijk geroemd werd.
Te Amsterdam heeft iemand zijn veertiende kind,
een meisje, Sophie genoemd, omdat de naam zooveel over
eenkomst heeft met Su/Jit. V.)
Jl. Donderdag morgen is op het Damrak bij de
Korenbeurs te Amsterdam eene behoeftige vrouw, aan een
boom zittende, bevallen van een welgeschapen zoon. Men
heeft haar naar het gasthuis vervoerd.
Bij den gemeenteraad van Leiden is het berigt inge
komen, dat de boekhouder der gasfabriek aldaar vermist
wordt. In de waarneming zijner betrekking is tijdelijk
voorzien.
Een jongedochter te Dordrecht, die de typhus had,
is uit haar bed door een dakvenster ontsnapt cn dood
teruggevonden in het water, waaraan het huis gebouwd was.
Te Dordrecht vierde gisteren mej. J. Sitton, wed.
Hagers, haar vijftigjarig stovenzetsterschap in de Groote
Kerk aldaar.
Jl. Dingsdag had te Utrecht de eerste vergadering
plaats van den Nederlandschen Protestantenbond, onder het
eerevoorzitterschap van prof. C. IV. Opzoomer, die de
vergadering met een kernachtige toespraak opende. Uit
het door den secretaris uitgebragte verslag blijkt, dat de
bond thans 25 afdeelingen telt met 1400 leden. De heer
Maronier deelde mede, dat prof. de Bosch Kemper zijn
Volksblad met 1 Jannarij zal staken en gaf in overweging,
dat blad als orgaan voor den Bond te verkrijgen en te
hervormen.
Denzelfden avond had aldaar ook een openbare vergadering
plaats van de Evangelisch Protesstanten-Vereeniging, onder
voorzitterschap van dr. Capadose, uit 's Hage.
Te Utrecht is onder een voorloopig hoofdbestuur,
waarin de heeren J. W. Schubart en M. Brinkgreve als
president en penningmeester fungeren, eene vereeniging
opgerigt tot verspreiding van kennis aangaande 's lands ver
dediging. In de voorloopige statuten wordt gezegd, dat het
doel der vereeniging is, om in Nederland de overtuiging
mogten noemen, na het ongeval tot nooddruft zijn vervallen, toch
de hoop in de harten blijft leven. Velen der groothandelaren
hebben reeds weder contracten tot opbouw gesloteu en tot eer en
haudhaving van den Ainerikaanschen ondernemingsgeest moet het
gezegd worden, dat ik geen enkel bedrukt gezigt Heb gezien, zelfs
van hen die verbazende sommen hadden verloren. Daar de groote
burenux der nieuwsbladen mede verbrand zijn, zijn die kort daarna
met gebrekkige middelen kleine bladen beginnen uit te geven,
maar door gebrek aan groote stoompersen kan de oplaag nog zoo
groot niet zijn, zoodat deze in de eerste dagen verkocht werden
voor 25 cents per exemplaar, thans voor 15, waardoor de newsboys
prachtige zaken deden. Een der voornaamste handelaren, ook iu
een groot verlies deelende, zeide, toen hij een newsboy voor een
courant 25 cents betaalde: „that's busines, zoolang we op z'u tijd
een sigaar, een krant en een slokje kunnen krijgen zijn we nog all
right." Verschil van standen bestaat niet meer in Chicago, aristocratie
is uitgespeeld, daar ieder ziet dat men alleen door vereende krachten de
stad weer kan maken wat zij geweest is. Ook iu Engeland schijnt de
ramp veel deelneming te hebben gevonden en zijn dadelijk per telegram
groote aanbiedingen gedaan. Het is te betreuren dat er veel brandstich
ting in het spel geweest is. Verscheidene personen, die op heeterdaad
betrapt werden, zijn oniuiddelijk doodgeschoten of opgehangen aan
den eersten den besten boom of lantaarnpaal en thans is er een staande
order van generaal Sheridan, wien het hevel is opgedragen over de
politie met behulp van 800 man militairen, dat ieder die daarmede
bezig zal gevonden worden op staanden voet zal worden geëxecuteerd.
Gehuwden of gebrekkigen worden vrije plaatsbilletten verschaft voor
eenige plaats, waarheen zij zicli willen begeven, maar de jonge
mannen wil men zooveel mogelijk hier houden, omdat men de
twee maanden voor dat de naderende winter invalt veel handen noodig
zal hebben. Duizenden verlaten dan ook de stad. De mijlen
lange cn breede ruïne levert een treurig maar tevens een vreemd
gezigt op, daar men nu over en door alles heen ziet en 'schier
niet meer weet, in welke straat men zich bevindt. Dat duizenden
van huiten af komen om de verwoesting in oogenschouw te nemen
zal ik u wel niet behoeven te zeggen. Men beschouwt het ongeval
als een nationale ramp, daar de belangen vau Chicago op finantieël
en commercieel gebied met die der geheele Vereeuigde Staten ver-
honden zijn. Ware het niet dat de geldmiddelen des lands zoo
goed gevestigd waren op 't oogenblik, een crisis zou onver
mijdelijk zijn. Thans zal alles, lioopt men, leregt komen.
Ontvang dezen in goede orde en geloof mij steeds, t. t.
J. W. v. d. H.
