1871. N°. 135.
Vrijdag 10 November.
29 Jaargang.
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
f68
kilo.
',60,
Voa
oden
:oop
.pen
ie to
37,-
prin
inai
jari|
leek'
wei
N.VI
HELDERSCHË
EN NIEUWEDIEPER COURANT.
„W ij huldigen het goede.'
Verschijnt Din'gsdag-, Donderdag- en Zaturdag namiddag.
Abonnementsprijs per kwartaal1.30.
H franco per post 1.65.
Bureau: MOLENPLEIN, N°. 163.
Prijs der Advertentiën: Van 14 regels 60 cent,
elke regel meer 15 cent.
Groot» letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
2 K
7,
vei
VERTREKDAGEN DER BRIEVENMALEN
Naar Oost-Indiëvia Triest Dingsdag 14 Nov. 's av. 6 u. 30 m.
Brindisi, Vrijdag 10 Nov. 's av. 6 u. 30 m.
West-lndie: ■ria.St.Nazaire,Dingsdag5 Dec. 'sav.6 u.30m.
SouthamptonWoensd.1 öNov.'s m.Gu. 25 m.
de Kust van Guinea: Woensdag 15 Nov. 'sm. 6 u. 25 m.
Kaap de Goede HoopWoensdag"22Nor. 's m. 6 u. 25 m.
over Frankrijk en Donderdag 23 Nov. 's m. 6 u. 25 m.
BINNENLAND.
HELDER en NIEUWEDIEP, 9 November.
Alweer een ministerieële crisis, ditmaal in Griekenland,
waar zoodanige gebeurtenis niet onder de zeldzame ver
schijnselen kan gerangschikt worden. De oorzaak van dit
feit is dezelfde als die, welke nu onlangs aan 't Spaanscho
ministerie aanleiding gaf om de portefeuilles aan andere
handen over te geven. Bij de keuze van een president
voor de Kamer van Afgevaardigden werd de candidaat der
oppositie gekozen, met voorbijgang van den aanbevolene
door de heeren ministers. Zou 't nu, om alle personali
teiten te vermijden, niet goed zijn om in het vervolg te
stemmen over 't aanblijven van het ministerie, terwijl door
het kabinet, ingeval het aan de groene tafel mogt blijven
plaats nemen, zonder stemming der Kamer een president
werd aangewezen? Het blijkt toch, dat ministers niet
kunnen of willen regeren met een Kamer die, terwijl zij
het regt van keuze lieeft, een president benoemt tegen den
zin van bet kabinet.
Graaf von Beust zoo wordt uit Weenen berigt
heeft het voornemen te kennen gegeven om als minister
president af te treden. Als aanleiding tot dit besluit wordt
opgegeven de mingunstige gezondheids-toestand van ZExc.,
doch berigtgevers, die het beter meenen te weten, ver
zekeren, dat de graaf de overtuiging had verkregen, dat
zijn aftreden gewenscht wordt. Reeds wordt vermeld op
welke wijze in de vacature zal worden voorzien en hieruit
schijnt men te mogen opmaken dat men in Oostenrijk niet
naar groote mannen, geschikt om aan het hoofd van het
kabinet te staan, met de lantaarn in de hand behoeft te
zoeken, zooals wijlen Diogenes te Athene naar menschen
zocht. Graaf Andrassy zal de plaats van von Beust be-
kleeden en als Hongaarscli president-minister door graaf
Lonyay vervangen worden.
West-Friesche Correspondentie.
II.
Hoorn, onze oude hoofdstad, wordt gedeporteerd I
Nu hoop ik, dat de lezers dezer courant niet zullen denken, dat
Hoorn, bij vonnis van deze of gene rechtbank naar Cajenne of
naar Botanie-baai zal gebracht wordenneen, zóó ver is het
gelukkig nog niet met ons gekomen, maar Hoorn wordt ontpoort,
dat wil zeggen, de poorten worden gesloopt.
Ik geloof niet, dat het woord deporteeren tot heden in deze
77, beteekenis is gebezigd, waarom ik aanspraak maak op de prioriteit
en hoop, dat de heeren de Vries en te Winkel, als zij met hun
lexicon tot de P zijn gekomen, mij de eer niet zullen onthouden,
77, die ik geloof, dat mij toekomt. Waarom niet even goed deporteeren
*i.h als decapiteeren en decapitaliseeren?
Zulk een poortslooping is voor een stad altijd een gewichtige
6 No
531
631
84A
SB{i
96}!
zaak. Eerstens is de traditioneele beteekenis van een stad, dat
zij door wallen omgeven en door poorten afgesloten moet zijn en
0_i ten tweede zijn aan die oude poorten meestal belangrijke historische
herinneringen verbonden, zij zijn te beschouwen als monumenten
87
72fl
9 Of
aan een
provincie en
roemrijk
stad
Zij
verleden, toen onze vaderen provincie roor
voor stad tegen een overmagtigen vijand ver-
JUedigden. Door haar stevigen bouw en hechte grondslagen zijn zij
de getuigen der degelijkheid van een vroeger geslacht, dat werkte
245}
225
216}
251
56
56
235
501
140
10
45
95
98
98
70,
71
7!
iep
voor eene toekomst en door hare meestal gotliische bouworde met
spitsbogen en torentjes strekken zij niet alleen dikwerf tot ver
siering der steden, maar stemmen zjj onwillekeurig tot ernst en
doen zij den geest teruggaan tot tijden die lang voorbij zijn.
Maar wat geeft onze eeuw om herinnering en bespiegeling?
'Praktisch, nuttig, rentegevend moet alles zijn en wat het niet is,
moet onder den moker.
De eerste poort, die als offer van het moderne vandalisme moest
vsllen, was de Koepoort, die ieder bezoeker van Hoorn zeker wel
eens met genoegen gezien heeft. Of zij al in verband stond met
de geheele geschiedenis der stad, of zij al versierd was met het
heelcl van den graaf van Bossu, die er eenmaal, tot glorie der
Hoornsehe burgerij, gevankelijk is binnengevoerd, 't mocht niet
haten, 't poorten sloopen is nu eenmaal in de mode en Hoorn wil
ook eens in de mode zijn.
't Is toch al erg genoeg, dat er steeds gezegd wordt: Hoorn
komt altoos te laat! de fraaie Koepoort kwam onder den hamer,
werd voor duizend gulden aan een opkooper verkocht en nu, zes weken
later, is er van de geheele Koepoort niets meer te zien dan de
twee ijzeren kanonnen, die aan haar ingang stonden.
Ze is tot een hoopje asch vergaan,
Waar nog haar schoentjes nevensstaan
Een ding is mooi bij de poortslooping en dat is de aanleiding
er toe, nl. de afschaffing van de stedelijke belasting. Onzedelijker
Het aantal isten is door de scheuring tussclien de [leden
der vrijzinnige rigting in de Spaansclie Cortes weêr met
een paar onderscheidingen vermeerderd. Thans spreekt men
van Sagastaïsten en van Zorillaïsten, volgers van Sagasta
en van Zorilla, die zoodanig met elkander over hoop liggen,
dat de jury, die trachten zou om eene schikking tot stand
te brengen, alle hoop op verzoening heeft opgegeven.
Jammer voor Spanje, dat meer nog dan eenig ander land
behoefte beeft aan de eendragtige zamenwerking van allen,
die invloed kunnen uitoefenen op den bloei en de wel
vaart van 't land, dat door een vorig bestuur zoozeer ver
waarloosd werd.
In Frankrijk zijn tegenwoordig de zaken van 't onderwijs
aan de orde van den dag. De opmerking, in de oorlogen
van 1866 en 1870 gemaakt, dat de Pruissiscbe schoolmeester
eigenlijk het grootste aandeel heeft gehad in den behaalden
krijgsroem, heeft de aandacht der Franscbe regering bij
zonder op het vroeger al te weinig getelde volksonderwijs
gevestigd. De omstandigheid, dat de heer Jules Simon
aan het hoofd van 't departement van onderwijs geplaatst
is, draagt er niet weinig toe bij om belangrijke maatregelen
te verwachten. Eerstdaags zal daar te lande verschijnen
een maandblad, aan de belangen van het onderwijs gewijd,
onder 't opschrift: „1' Echo des Instituteurs." Een lid der
Nationale Vergadering zal als hoofdredacteur optreden.
De minister wil trachten 12 rijksbeurzen voor 't Hooger
onderwijs beschikbaar te stellen. Men spreekt in Frankrijk
thans van de oprigting van volksbibliotheken en dringt bij
het publiek aan op geldelijke bijdragen voor dit doel.
Boven de inteekenlijsten te Parijs leest men: Nationale
Stuiversbeweging tegen de onwetendheid. --Tegen het plan
om kosteloos en verpligt onderwijs in te voeren heeft de
heer Dupanloup, bisschop van Orleans, echter een manifest
uitgevaardigd.
Volgens een bij het departement van Marine ingekomen
telegram, heeft het fregat met stoomvermogen Admiraal
van Wassenaer, kapt. ter zee R. L. de Haes, den 7 dezer
's ochtends de reede van Falmouth verlaten, ter voort
zetting der reis naar Nederland.
Met de mailboot Prins Hendrik kunnen brieven en
drukwerken naar Oost-lndie verzonden worden. Het port
voor brieven van 15 grammen en daar beneden is 20 cent;
voor drukwerk 5 cent voor elke 40 grammen.
en onvruchtbaarder belasting dan die stedelijke accijnsen is er niet
te bedenken. Onzedelijk, omdat ieder, die er maar half gelegenheid
toe zag, bij wijle sluikertje speelde en dus, zoo al niet den Keizer,
dan toch de gemeentekas onthield, wat haar toekwam en onvrucht
baar, omdat, afgezien nog van de kostbare controle, er voor sommige
artikelen haast even veel aan restitutie bij uitvoer werd terug
betaald, als het bij den invoer had opgebracht. Dit goldt hier
voor onze kleine West-Friesche steden voornamelijk voor turf en
jenever. Niettegenstaande onze brave burgerij bij gelegenheid gaarne
haar zoopje neemt en niet op een turfje ziet bij winterdag, brachten
de accijnsen op die artikelen bitter weinig op. In Enkhuizen is
het eens gebeurd, dat in een dienstjaar meer belasting bij uitvoer
van turf was gerestitueerd, dan bij den invoer ontvangen was.
Het scheen dus, dat in Enkhuizen zelve geen enkele turf verbrand
was. Nadat onze goede Enkhuizers half suf waren van 't prakti-
seeren en zoeken naar de oorzaak van dit vreemde verschijnsel,
bleek hun eindelijk het volgende. Er woonde, toen ter tijd, in
Enkhuizen een groot turfhandelaar, die alle dorpen iu den omtrek
van turf voorzag. Nu werd die turf uit Friesland en Overijssel
per schepen aangevoerd en in Enkhuizen opgeslagen, waar dan
natuurlijk stedelijke belasting voor betaald werd. Verkocht onze
tnrfkooper nu bijv. honderd ton turf aan een buitenman, dan kreeg
hij voor die honderd ton de belasting terug. Nu zegt het verhaal,
dat onze man er slag van had, om uit iedere honderd ton, die hjj
insloeg, honderd twintig te meten bij uitvoer. Dit is niets over
dreven en kan haast niet anders, daar de turf aangevoerd werd
netjes gestapeld in schepen van een bepaalden kubiek inhoud, waar
de belasting naar werd geheveD, maar bij uitvoer werd zij gemeten
in kleine tonnen, waar de turf onmogelijk alle ruimte invullen kan.
Voegt men er de mogelijkheid bij, dat de schepen wat ruim en de
tonnen wat schraal gevuld waren, dan is de zaak in kleine plaatsen,
waar betrekkelijk weinig verbruik en veel uitvoer is, heel natuurlijk.
Evenzoo ging het met de jenever. De meeste lezers zullen weten,
dat de belasting op de sterke dranken geheven wordt naar gelang
van hunne gehalte aan alcohol, die bij in- en uitslag op het gelei-
billet moet zijn uitgedrukt. Nu is er natuurlijk altijd een maximum
en een minimum, bij verordening bepaald, waar binnen men eenige
speelruimte heeft, zoodat bijv. jenever, die op honderd percent
wordt ingeslagen, een gehalte mag hebben van honderd drie a vier
percent, zonder gevaar te loopen van calange. Insgelijks moest
jenever, die op tachtig percent (sterker wordt zg nooit uitgeslagen)
wordt aangegeven bij uitvoer, een gehalte hebben tot een minimum
van zes en zeventig percent. Natuurlijk, dat de grossiers hiermede
hun voordeel deden en wel zorgden, dat hun drank hij invoer zoo
sterk en bij uitvoer zoo slap mogelijk was.
Van daar misschien dat men in onze Westfriesche dorpen zulke
slappe bittertjes kreeg!
Een grossier in wijn en sterke dranken te Enkhuizen, die in het
bezit was van een uitmuntenden waterpomp, placht haar altoos zijn
Een stoker van de mailboot Prins Hendrik, die eer
gisteren avond het ongeluk had over boord te vallen, werd
door schipper Groeneveld, met levensgevaar gered.
Spaarbank voor den Helder:
Saldo op 1 Julij 1871. 23,709.24
Ingebragt en renten gedurende het 3de kw. 1871 - 3,201.00
26,910.24
Uitbetaald gedurende het 3de kwartaal 1871. - 2,454.72
Saldo op 1 October 1871. 24,455.52
Aantal deelhebbers op 1 Julij 1871: 231.
w //I Oct. 244.
Dezer dagen overleed alhier eene weduwe, op den
zelfden datum waarop ook indertijd baar man en onder
scheidene leden harer familie waren gestorven. Die datum
is tevens de verjaardag van een liarer kleinkinderen.
Gisteren avond gaf het gezelschap Ernst en Scherts
alhier zijne eerste buitengewone vergadering in dit saizoen.
Niet onverdienstelijk was de opvoering van het geschied
kundig drama: De val van den Hertog van Alba en van
het blijspelIn tijds ontdekt, eerstgenoemd stuk ten tooneele
gebragt in de kleeding van den tijd der handeling. Blijkens
een talrijke opkomst van leden met hunne dames, deelt dit
gezelschap, ondanks het ontstaan van nieuwe vereenigingen
van dien aard, nog altijd in de sympathie van velen onzer
plaatsgenooten.
Heden morgen is nabij Huisduinen opgevischt het
lijk van J. Runnenburg, een der twee sloeperlieden die
den 21 Oct. 11. op noodlottige wijze den dood in de golven
hebben gevonden.
Wegens de tegenwoordig niet talrijke bevolking van
het huis van correctie te Hoorn en de gevangenis van
veroordeelde vrouwen te Woerden (in welke gestichten tot
dusverre slechts de correctioneel—veroordeelden tot eene
gevangenisstraf van meer dan 18 maanden werden opgenomen)
is bij Kon. besluit van 28 Oct. jl. bepaald, dat te rekenen
van 1 Nov. de mannelijke correctioneel-veroordeelden tot
eene gevangenisstraf van één jaar en daarboven in het huis
van correctie te Hoorn, en de vrouwelijke veroordeelden
van die categorie in de strafgevangenis te Woerden hunne
straf zullen ondergaan. (Het Vaderland).
De nieuw benoemde gouverneur-generaal van Nederl.
goudmijn te noemen, «want zei hij dan, daar pomp ik belasting uit!"
Ik herinner mij nog eeu aardig dilettant sluikpartijtje, dat in die
dagen in Hoorn moet geschied zijn.
Zeker rechtsgeleerde had op een winteravond eenige vrienden bij
zich genoodigd, waaronder den controleur der stedelijke belastingen.
Den wijn, daarvoor benoodigd, had hij besteld bij een wijnkooper
woonachtig op een der nabij liggende dorpen, met verzoek de
commissie met den postwagen meê te geven, dan kwam ze 's avonds
ten acht ure, dus juist bij tijds, te Hoorn.
Van belasting was niet gesproken. De klok sloeg acht, de thee
was verorberd, doch de wijn noch niet gekomen; half negen geen
wijn; negen uur noch altoos geen wijn. De gastheer meende niet
beter te kunnen doen, dan zijn vrienden met de zaak bekend te
maken en hun te verzoeken een weinig geduld te hebben, daar de
wijn zeker zóó komen zou.
Daar wordt gescheld!
De wijn?
„Mijnheer," zegt de binnentredende dienstmaagd, „daar is een
kommies, om mijnheer de controleur te spreken, ze hebben een
aanhaling gedaan aan de Koepoort!"
Een paniek voer door de leden der vergaderde vrienden.
De heer controleur verwijdert zich om met den kommies te
spreken. Pijnlijke stilte. Eensklaps stort onze hoofdambtenaar met
ontsteld gelaat in de kamer en blijft met den uitroep op den drempel
staan „verd...d, Jan, daar hebben die ezels van kommiezen jou wijn
aangehaaldMen zegt dat, door tusschenkomst van den controleur
de wijn toch gekomen èn verorberd is.
Ziet, dat is nu alles over, want de stedelijke accijnsen zijn weg
en dat noem ik zedelijk en doelmatig en daar de poorten, immers
als verdedigingspunten hebben zij al eeuwen niet gediend, sedert
volstrekt geen nut meer doen, mag men ze mijnentwegen weg-
sloopen, ofschoon ik enkele er van, om haar fraaien bouwtrant of
historische waarde, gaarne behouden zag.
Iu de Courant van Zondag 4 November 11. lees ik, dat te Hoorn
de zaadmarkt zeer bloeiende, maar daarentegen de veemarkt zeer
kwijnende, ja, bijna tot nul gereduceerd is. Wie vertelt die gekheid?
Hoogstens is dit te zeggen van dé kalverenmarkt, die hier nooit
veel beteekend heeft, en sedert te Alkmaar, dat aan het spoor ligt,
een vette kalverenmarkt is begonnen, bijna geheel heeft opgehouden,
maar de wekelijksche schapenmarkt neemt eer toe dan af, en de
groote veemarkten blijven steeds de grootste van Nederland. Wanneer
op een voorjaarskoemarkt gemiddeld drie a vier en op een najaars
dito zeven a acht duizend stuks koeien aan de lijn komen, gaat
het dunkt mij nog al.
Apropos van het spoor, daar wil ik eens in mijn volgenden brief over
schrijven. West-Friesland gaat gebukt onder een nachtmerrieachtig
fantoom, dat aller gemoederen beroert en het onderwerp is der meeste
gesprekken, 't heet: Spoorweg door West-Friesland Droogmaking
Zuiderzee. GÉBA11D.
