1872. N°. 9.
Zondag 21 Jamiaiij.
30 Jaargang.
Uitgever
Kurtau:
A. A. BAKKER
Cz.
Een gevolg van het Algemeen Stemregt.
HELDERSCHE
E\ NIEUWEDIEPER COURANT
„Wij huldigen het goed 3.,;
Verschijnt Dingsdag-, Donderdag- eu Zaturdag namiddag.
Abonnementsprijs per kwartaal1.30.
franco per post - 1.65.
M O L K X 1» L E I X, N°. 103.
Prijs der Advertentiön: Van 14 regels 60 cent,
elke regel meer 15 cent.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
VERTREKDAGEN DER BRIEVENMALEN
Naar Oost—Indiê: via Triest 23Januarij, 's avonds 6 u. 25 m.
Marseille 1 Febr., 's avonds 6 u. 25 m.
.Bnn A«i25Januarij, 's avonds 6 u. 25 m.
West-Indiê: via Southampton 31 Jan. 's morg. 6 u. 25 in.
t Suriname via St. Nazaire 4 Febr.'s avonds 6 u. 25 m.
de Kust van Guinea: 21 Januarij 's morg. 6 u. 25 m.
Kaap de Goede Hoop: 23 Jan. 's morg. 6 u. 25 m.
git i via Triest 22 Jan. 's m. 6 u. 25 m.
L
De Nederlandsche liberalen, waartoe wij trotsch zijn te
behooren, worden door hunne tegenstanders zelden of nooit
bestreden. Zoowel de conservative als de kerkelijke bladen
rigten hunne aanvallen in den regel tegen beginselen, die
niet die van den NederlandscJien liberaal zijn. De ultra-
democratische beginselen van de Fransche school, de vrij
denkerij van den Belgischen radicaal, de volks-almagt en
onfeilbaarheid, in Amerika, thans gepredikt, worden op
rekening gesteld der Nederlandsche liberale partij, die
daaraan geheel vreemd is. Dit is een van de redenen
waarom deze courant zich onthoudt van alle polemiek met
bladen eener andere rigting, omdat zij niet voor hare
rekening neemt, en niet verdedigen wil alles, wat in andere
landen door personen verrigt en geleeraard wordt, die
denzelfden naam dragen. Maar tocli kan het nuttig zijn,
indien ook van deze zijde eene stem opgaat ter bestrijding
van vele begrippen en beginselen buitenslands als liberaal
gedoopt, opdat men ons niet het bekende„die zwijgt,
stemt toetegenwerpe. Eene kinderachtige en niets
afdoende spreuk, maar die het ongeluk heeft steeds indruk
te maken op het oppervlakkige deel van het publiek, dat
zich geen rekenschap geeft van do materiële onmogelijkheid
om alles tegen te spreken, wat onwetende en kwaadwillige
vijanden, wat soms ook onhandige vrienden op onze reke
ning stellen.
Zoo is het „Algemeen Stemregt" in België, in Amerika
en in Frankrijk een eerste beginsel, de grondslag van wat
zich de liberale partij noemt, en er zijn sporen aan te
wijzen dat ook in ons land, zonder de miniatuur coup-d'état
van den heer Heemskerk Az., die de uitbreiding van het
stemregt voorloopig van een conservativen stempel voorzag,
de liberale partij, .door hare tegenstanders warm gemaakt,
zich zoude hebben laten overhalen om die beginselen onder
CHARLES
EER STRIJDEB IS *T
GOODYEAR.
GEBIED DEB NIJVERHEID.
Vervolg
Bij eene andere gelegenheid, toen hij de dringendste behoefte
aan grondstoffen had, doorsnuffelde hij zijne woning of er nog iets
van betere dagen was overgebleven, waarop hij eenig geld zou
kunnen bekomen. Er was niets te vinden dan de schoolboeken
zijner kinderen de laatste zaken anders, waarvan een Nieuw-
Engelander, dit zij hem ter eere gezegd, geneigd is te scheiden.
Er was echter geen ander hulpmiddel. Hij bond ze bijéén en
verkocht ze voor ruim f 12, waarmee hij een nieuwen voorraad
gom-elastiek en zwavel insloeg en zijne proefnemingen voortzette.
Geen kans tot slagen ziende in Massachusetts, besloot hij thans
eene wanhopige poging te wagen door zich naar New-York te
begevenhij had toch het volle vertrouwen, dat de monsters, welke
hij kon medenemen, den een of ander zouden overtuigen van de
voortreffelijkheid zijner nieuwe methode. Hij begon thans de oor
zaken zijner veelvuldige mislukkingen te begrijpen, maar wat hij
klaar inzag was, dat zijn mengsel niet met zekerheid kon worden
verwerkt zonder zeer kostbare toestellen. Het was eene zeer
naauwluisterende bewerking, waarbij juistheid en spoed vereischt
werden. De voorwaarden, van welke het wélslagen der bewerking
afhankelijk was, waren talrijk, en door er ééne over het hoofd te
zien, werd alles bedorven.
Gom-elastiek te vulcaniseren is ongeveer even mooijelijk, als
volkomen goed brood te bakkenmaar de kunst van broodbakken
was eene vrucht van eeuwen, en Charles Goodyear had nog slechts
vier en een half jaar aan zijne navorschingen besteed. Duizeude
schrandere mannen en vrouwen, nog buitendien geholpen door
vele gelukkige toevallen, moeten tot de achtervolgende veredeling
van het brood hebben bijgedragenmaar hij was slechts een enkel
persoon, arm en ziek. Het kostte hem duizende teleurstellingen
om te leeren, dat een weinig zuur in zijn zwavel het bladderen
veroorzaakte; dat zijn mengsel schier onverwijld na de menging
moest beslagen worden, of het zou niet te vulcaniseren zijndat
eenig loodwit in het mengsel de bewerking zeer vergemakkelijkte
en liet fabricaat verbeterde. En toen hij al deze feiten geleerd
had, werden er toch nog kostbare en werkzame proefnemingen
vereischt, om te geraken tot de beste middelen ter oudercéumenging
zijner grondstoffen, tot de beste wijze van beslaan, tot den gepasten
duur van verhitting, en tot de kennis der verschillende nuttige
werkingen, welke door wijzigingen in de verhoudingen en in den
graad van hitte verkregen konden worden. Hij verhaalt dan ook,
dat meermalen, wanneer hij, na al zijne hulpbronnen te hebben
uitgeput, er in geslaagd was eene hoeveelheid van zijn mengsel
gereed te maken om beslagen te worden, het mengsel bedierf omdat
de hare op te nemen, hoewel niets misschien aan haar
zijn vreemder is.
De liberale partij schrijft in haar programma: regering
van het volk door de besten uit het volken de besten
acht zij: de meest ontwikkelden; daarom werkt zij voor
onderwijs, verlichting en materiële welvaart.
De zuivere democratie, en hare tweelingzuster de dema
gogie, wil de regering van het volk door het volk, door
de magt van het getal, en verklaart de uitspraken van het
volk voor altijd wijs en onschendbaar, hetzij zij gegeven
zijn door de stembus of door het woord is van Yictor
Hugo het „heilige regt van opstand!"
De democratie beeft ongelijk. De Parijsche Commune
vertelt liet luide.
Misschien bestaat er in dit opzigt geen leerzamer ge
schiedenis, dan die van de stad New-York, waar het
liberale beginsel langzamerhand door het democratische is
vervangen, en waar de gevolgen niet zijn uitgebleven.
Een kort verbaal moge hier zijn plaats vinden.
New-York kreeg stedelijke regten bij koninklijk charter.
Wat zoodanig charter eigenlijk volgens Germaansch-
Engelsch stautsregt beteekende, is niet twijfelachtig. De
stad werd daardoor erkend als corporatie, zij nam
daarbij de verpligting op zich om te zorgen voor de
algemeene politiedienst, verlichting, bestrating, markt
wezen, enz. en kreeg daarvoor het regt om bare eigene
belastingen te heffen, en hare eigene magistraten te kiezen.
De Staat kende voortaan alleen de corporatie, het geheel
de vrijheden werden geschonken aan de stad, niet de
vrijheid aan de burgers. Dit laatste is een begrip uit de
Fransche revolutie en van de encyclopedisten. Hetzelfde
regt gold ook vóór en gedurende de republiek in ons
vaderland. De landsregering kende alleen de steden, over
welke zij belastingen omsloeg, enz.de persoon had geen
ander regt, dan in betrekking tot de stad. Hij was poorter
van eene stad, deelde zoo in de regten, welke die stad
kon uitoefenen; als burger van de vereenigde gewesten
kan men zich den Nederlander uit die dagen, zonder de
geschiedenis geweld aan te doen, niet denken.
De stad nu deed hare regten uitoefenen, niet door alle
ingezetenen, maar door de poorters, dat waren zij, die de
stedelijke ambten en persoonlijke lasten (schutterij) droegen,
belastingen opbragten, een gevestigden staat hadden (beroep
uitoefenden, gilden) en „vrije mannen" waren.
Dit algemeene beginsel gold ook in New-York. Ook
daar bad niemand aandeel in het bestuur, dan die belas
hij, met zijne gebrekkige toestellen, het beslaan niet tijdig genoeg
bewerkstelligen kon.
Naar New-York alzoo rigtte hij zijne schreden. Louter om er
te komen, moest hij zich grooter en langduriger inspanning ge
troosten, dan de menschen gewoonlijk kunnen volhouden. Eerst
wandelde hij naar Boston, op 3 J uur afstand, waar hij van een ouden
bekende een dikke honderd gulden hoopte te kunnen leenen, om
in de behoeften van zijn gezin te voorzien en zijne vracht naar
New-York te betalen. Niet alleen slaagde hij hierin niet-, maar
hij werd bovendien voor schulden aangehouden en gegijzeld. Zelfs
in de gijzeling trachtte hij, terwijl zijn vader alle mogelijke moeite
deed om hem er uit te bevrijden, mannen van kapitaal voor zijne
uitvinding belangstelling in te boezemen, en deed hij voorstellen
om eene fabriek in Boston op te rigten. Na zijne vrijheid te
hebben terugbekomen, nam hij zijn intrek in een herberg en ver
spilde eene week in vergeefsche pogingen om een kleine som ter
leen te krijgen. Zaturdag avond kwam, en daarmee de rekening
voor zijn logies, welke hij niet bij magte was te voldoen. In eene
vlaag van beschaamdheid en bekommering ging hij nog eens naar
eenen vriend en smeekte hem f 12 ter leen, ten einde hij als
eerlijk man naar huis zou kunnen terugkeereu. Hij ondervond
eene volstandige weigering. In de diepste neerslachtigheid, wandelde
hij, uit den herberg verdreven, tot laat in den avond de straten
op en neer, en dwaalde ten slotte, schier geheel builen zichzelvcn,
naar Cambridge af, waar hij het op nieuw waagde een beroep te
doen op een vriend en dezen om huisvesting voor dien nacht te
vragen. Hij werd gastvrij ontvangen, doch wandelde den volgenden
morgen met loome schreden huiswaarts, zonder geld en in wanhoop.
Op den dorpel zijner woning kwam hem een lid van zijn gezin te
gemoet met de tijding, dat zijn jongste kind, twee jaren oud,
hetwelk hij in blakenden welstand had achtergelaten, op sterven
lag. Binnen weinige uren had hij in zijn huis een dood kind,
doch geen middelen om het te begraven, en vijf levende wezens
zonder eene bete broods voor hun onderhoud. Een winkelier in
de buurt had wel beloofd iu de behoeften van het gezin te voorzien,
maar ontmoedigd door het langgerekt uitblijven van den vader,
had hij juist dien dag geweigerd nog meer te borgen. In deze
vreeselijke omstandigheden wendde hij zich tot een vriend, op wiens
edelmoedigheid hij meende te kunnen vertrouwen, en die nog
nooit hem had begeven. Hij kreeg in antwoord eenen brief, vol
harde eu bittere verwijten, doch met een kleine twintig gulden er
in, onder kennisgeving dat zulks alleen geschiedde uit medelijden
met zijn onschuldig en lijdend gezin. Een vreemdeling, die toe
vallig er bij tegenwoordig was toen deze brief aankwam, zond hun
een vaatje meel eene tijdige en op hoogen prijs gestelde uit
redding. Den volgenden dag begeleidde de familie te voet het
dierbaar overschot van den jeugdigen kleine naar het graf.
tingen betaalden (to pay scot) en persoonlijke diensten
bewezen (to hear lot).
Men ziet, dat hoeveel verschil er ook bestaan moge in
den vorm, het beginsel hetzelfde was, als wat thans nog
wordt voorgestaan door de liberale partij; de invloed op
de regering afhankelijk gesteld van zekere waarborgen van
kennis, en van het hebben van dadelijk belang bij de
instandhouding van rust en orde, waarvoor men tot op
den lmidigen dag nog geen beteren maatstaf heeft weten
te vinden, dan die oud-Germaanschehet betalen van
belastingen, de census.
Even als na de afzwering van den Koning van Spanje
in de Vereenigde Nederlanden, de Staten-Generaal een
voudig in de plaats traden van den verdreven Vorst, maar
overigens de provinciale regering en die der steden niet
werd gewijzigd, zoo liet ook de Amerikaansche constitutie
bet inwendig beheer der verschillende koloniën en der
steden onaangeroerd. De President en het Congres traden
in de plaats van den Koning en het Parlement, en dit
was aanvankelijk de eenige verandering, die de onafhanke
lijkheid bragt in het bestuur der verschillende staten.
De staatsconstitutie van New-York van 1777, die dan
ook het kiesregt afhankelijk maakte van een census, bleef
niettegenstaande de onafhankelijkheidsverklaring onge
schonden. Ook de constitutie van 1822 handhaafde het
zelfde beginsel.
Na dien tijd wordt echter de invloed van de democra
tische leer der volks-almagt steeds merkbaarder. De
Fransche theorie begon vreemd genoeg in het practisclie
Amerika bet oude regt te overheerscken. In het jaar
1826 werd bet algemeen stemregt ingevoerd, en daarmede
bet overwigt verplaatst van de denkende en bezittende
klasse naar de ruwe onwetende menigte. De eerste volks
keuzen gaven de theoretici reden tot vreugde. De uitge-
bragte stemmingen bevestigden de eerlijke mannen aan het
roer, en de verkiezingen handhaafden eene weldenkende,
ontwikkelde meerderheid in het gemeentebestuur. Daarom
vond de maatregel, in 1833 genomen, om den mayor (de
burgemeester) niet langer te doen kiezen door den gemeente
raad, maar direct te doen aanwijzen door liet volk, alleen
tegenstand bij die scherpzinnige staatslieden, die zich door
een aanvankelijk welslagen niet lieten verblinden. En deze
weinigen hadden gelijk. Het volk, dat eerst met wan
trouwen en aarzeling, meer dan met bescheidenheid, van
zijn nieuwe bevoegdheid bad gebruik gemaakt, verloor
meer en meer allen schroom, nadat het zich bewust was
Een aanverwant in een afgelegen gedeelte van het land, aan
wien Goodyear zijne omstandigheden had bekend gemaakt, zond
hem f 125, waarmeê hij in staat gesteld werd naar New-York te
reizen. Thans had hij grond gevonden, en de ergste zijner beproe
vingen waren voorbij. Te New-York eindelijk had hij het geluk
in kennis te geraken met twee broeders, William en Ernery Rider,
menschen van eenig vermogen en groot doorzigt, die zijne monsters
onderzochten, naar het verhaal zijner wederwaardigheden luisterdeu,
hem geloofden, en besloten hem in het voortzetten zijner proef
nemingen behulpzaam te wezen en zijn gezin te onderhouden, tot
dat hij zijne ontdekking voor de practijk zou hebben geschikt
gemaakt. Sedert dien tijd, ofschoon hij doorgaand in bekrompen
omstandigheden bleef verkeereu, onbrak het den zijnen nimmer aan
brood en zag hij zich niet meer verpligt zijne proefnemingen te
staken. Geholpen door het kapitaal, de sympathie en de schrander
heid der gebroeders Rider, sleet hij een jaar te New-York in de
geduldigste pogingen tot het te bovenkomen van de bezwaren in
het beslaan van zijn mengsel. Alvorens hij echter hierin slaagde,
waren hunne hulpbronnen uitgeput; doch hij had toch zoo groote
vorderingen gemaakt in het bewijs der mogelijkheid zijner methode,
dat zijn zwager, William De Forrest, een bekend wollenmanufac-
turier, thans in allen ernst zich het ontwerp aantrok en hem hielp
dit tot volkomenheid te brengen. Nogmaals echter werd hij voor
schuld gegijzeld, maar thans zette hij zijne aarzeling ter zijde om
zich te beroepen op de gunstige bepalingen der wet op bankero.'-
tiers, waardoor hij zich voor goed van het gevaar eener inhechte
nisneming ontheven zag. Wij moeten hier trouwens bijvoegen dat
hij, zoodra zijne ontdekking eenige winsten begon af te werpen,
zijne verpligtingen jegens zijne vroegere schuldeischers erkende en
deze gaandeweg afbetaalde.
Het was niet vóór 1844, meer dan tien jaren nadat hij zijne
proefnemingen begon, en meer dan vijf jaren na de ontdekking
van het geheim der vulcanisatie, dat hij in staat was de bereiding
inet volkomen zekerheid te bewerkstelligen en gcvulcaniscerd gom
elastiek met de vereischte snelheid en spaarzaamheid te vervaar-
digen. Wij kunnen ons trouwens eenig denkbeeld vormen van de
hierbij overwonnen zwarigheden door het feit, dat de voorschotten
i van De Forrest tot het voortzetten van de proefnemingen de som
van f 115,000 te boven gingen een bedrag, waarvoor de uit
vinder niet lang genoeg leefde om het terug te betalen.
Zijne zegepraal was lang uitgebleven en we hebben reeds voor
een gedeelte gezien hoeveel zij hem gekost had; doch zijn eindelijk
slagen bleek de kosten vol-op waard te zijn. Hij had de nijver
heid niet alleen verrijkt met eene nieuwe grondstof, doch met eene
nieuwe reeks van grondstoffen, welke tot een ontelbaar aantal
nuttige doeleinden konden worden aangewend. Zijn product bezat
grooter veerkracht dan gom-elastiek, terwijl het ontdaan was van
