1872. N°. 11. Vrijdag 26 Januarij. 30 Jaargang. Uitgever A A. BAKKER Cz. Binnenland. IIËLDERSCHE EN NIEEWEDIEPER COURANT. „Wij huldigen het goede/ Yerscliijnt^Dinqsdaq-, Donderdag- en Zaturdag namiddag. Abonnementsprijs per ïwartaal 1.30. franco per post - 1.65. Bureau: M O L E Si I* L E I N, N°. 1C3. Prijs der Advertenticn: Yan 14 regels 60 cent, elke regel meer 15 cent. Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend. VERTREKDAGEN DER BRIEVENMALEN Naar Oost-Indii: via Triest 6 Februarij, 's avonds 6 u. 25 m. a r Marseille 1 Febr., 's avonds 6 u. 25 m. -Bn'»idfoi8Februarij, 's avonds 6 u. 25 m. West-Indiè: via Southampton 31 Jan. 's morg. 6 u. 25 m. Suriname via St. Nazaire 4 Febr. 's avonds 6 u. 25 m. de Kust van Guinea: 27 Januarij 's morg. 6 u. 25 m. t Kaap de Goede Hoop: 8 Febr. 's morg. 6 u. 25 m. f i via Triest 7 Febr. 's m. 6 u. 25 m. HELDER en NIEUWEDIEP, 25 Januarij. Voor de reis naar Oost-Indië per mailboot Prins van Oranje zijn reeds een aantal passagiers aangenomen. Naar men ons mededeelt zijn reeds alle hutten 1ste klasse B. besproken. Aan den marinier 1ste klasse H. Bosman, bier in garnizoen, is jl. Maandag morgen voor liet front van dat corps de gouden medaille, uitgereikt voor 36jarige getrouwe dienst, benevens de daarbij toegekende geldelijke gratificatie. Met genoegen vernemen wij, dat de politie zeer waarschijnlijk op liet spoor is van de dieven, die in den laafsten tijd onderscheidene inbraken alhier hebben gepleegd. Een matroos der Marine, die een horologie ten verkoop aanbood, dat afkomstig was uit den winkel van den heer S. P. M., is in verzekerde bewaring gesteld. De onderofficieren der artillerie alhier in garnizoen, zoo deelt men ons mede, zijn voornemens op den lOden der volgende maand eene toeneelvoorstelling te geven, ten voordeele der algemeene armen in deze gemeente. Het tooneelgezelschap onder directie van den heer Driessens gaf gisteren avond in Tivoli weder eene voor stelling, opvoerende bet drama-vaudeville: „De Nachtdieven, of wat schuilt er niet al in Parijs." Niemand dergenen die dit stuk zagen opvoeren, zal er zeker dramatische verdienste aan toekennen; de wijze van opvoering was echter verdienstelijk. Judels, die in ieder der zes bedrijven in een bijzondere rol optrad, was als altijd overal op zijn plaats en werd steeds door de overige leden van 't gezelschap zeer goed ter zijde gastaan. Het nastukje: „De Parijsche grisette," werd mede flink afgespeeld. Even als ten vorigen jare, wordt thans de gelegen heid aangeboden om door de aanschaffing van een almanak voor het pas aangevangen jaar een nuttig werk mede te verrigten. Wij bedoelen liet „Jaarboekje der Maatschappij CIIARLES GOODYEAR, BEK 8TBIJDEB IK *T GEBIED DEB NIJVERHEID, (Slot.) In stoomschepen en fabrieken komt ons deze grondstof voor onder eenen vorm, welke al zeer weinig de aandacht trekt, ofschoon zij toch dient voor een doel van welligt ongeëvenaard nnt. Werktuig kundigen weten, dat sedert den tijd van James Watt tot 1850 de groote wensch van den machine-bouwer bestond in eene volkomen digte afsluiting eene afsluiting, welke evenmin stoom toe- als uit liet. Een stoomwerktuig nu is als bezaaid met afsluitingen en kleppen, waarvan de meesten spoediger of later stoom zouden laten ontsnappen, daar een werktuig in gang eene voortdurende schuring veroorzaakt, die ten slotte de beste afsluitingen vernielt, welke de kunst kan maken. Het aanbrengen der middelen tot volkomen afsluiting ging dan ook vroeger met groote kosten gepaard. Be beide oppervlakten van het ijzer moesten zorgvuldig worden geschuurd cn gepolijst, voorts op elkander geschroefd en de randen door lood opgesloten. Door bet gebruik van een dun plaatje gevulcaniseerd gom-elastiek, tusschen de beide oppervlakten gevlijd, zijn niet alleen al deze kosten gespaard, doch er werd tevens eene afsluiting ver kregen, welke volkomen digt en duurzaam heeten mag. Het is zelfs niet noodig het ruwe van het gietwerk af te vijlen, want hoe ruwer de oppervlakte, des te digter de afsluiting. Goodyear's uitvinding nu voorziet in de behoefte aan een artikel, naar hetwelk Watt en Fullon te vergeefs zochten, terwijl tegenwoordig aan geen stoom werktuig dergelijke afsluitingen en kleppen ontbreken, welke stoom besparen, de schuriug verminderen en het uit elkander nemen der onderdeelen zeer vergemakkelijken. Het is moeijelijk, de waarde dezer verbetering in geld uit te drukken. Wij durven echter op voldoend gezag beweren, dat een stoomvaartuig van 2000 tonnen- last door het gebruik daarvan f 25,000 per jaar bespaart. Zoo groot is dan ook de vraag naar eene gom-elastieken pakking, zooals de ingenieurs dit noemen, dat de eigenaars der fabriek, waarin deze hoofdzakelijk vervaardigd wordt, na liet grootste waterrad ter wereld te hebben doen bouwen, dat nog ongenoeg zaam bevonden om aan de steeds toenemende bestellingen te voldoen, en zich verpligt zagen er eene stoommachine van 200 paarden kracht aan toe te voegen. De agent dezer vennootschap te New- lork verkoopt ongeveer voor 2J millioen gulden waarde aan pakking in het jaar. Drijfriemen voor werktuigen is nog een ander artikel, waarvoor Goodyear's mengsel de voorkeur verdient boven eenig ander, daar de oppervlakte van het gom-elastiek beter tegen het ijzeren wiel aansluit dan leêr of zeelen. Leêr schuurt zich glad en glipt van de velg af; gom-elastiek wordt niet glad geschuurd en sluit zich van Weldadigheid," in netten band gebonden, van een sierlijk plaatje voorzien en bevattende welgeschreven proza stukjes en een aantal gedichten, die zich aangenaam laten lezen. Niemand, die dit Jaarboekje aanschaft alleen met het doel om er genot van te hebben, zal zich de geringe uitgaaf van ƒ1, daaraan besteed, beklagen. Het motto evenwel, door de redactie op het titelblad geplaatst, doet zien dat er bovendien een belangrijk doel aan de uitgave is verbonden, een doel wel waardig aller belangstelling en ondersteuning. Dat motto luidt aldus: „De baten van het Jaarboekje strekken geheel tot bevordering en aanmoediging van het onderwijs in de koloniën, in den uitgestrekten zin van het woord en worden dus besteed, niet alleen ten behoeve van liet onderwijs der leerlingen van de dag- en avond scholen, maar ook voor die der teeken-, naai- en brei- scliolen." Wie zou niet gaarne zulk een heilzaam doel willen schragen? De gulden, daarvoor uitgegeven, is niet verloren, maar werpt vrucht af in het belang der jeugdige kolonisten. Heeft men vooral in den laatsten tijd leeren inzien, dat onderwijs de magtige hefboom is tegen armoede en onze delijkheid, de pogingen aangewend om in de koloniën van weldadigheid den fakkel van beschaving en verlichting te ontsteken, verdienen zeker in de eerste plaats onze toe juiching, onzen steun. Het boekje is uitgegeven bij den boekbandelaar D. B. Centen te Amsterdam en bij bestelling alom verkrijgbaar. Moge onze aanbeveling voor velen ten aansporing zijn om zich het werkje aan te schaffen I Op 31 Dec. 1870 waren in het Rijk gevestigd 349 medicinae doctoren met algemeene bevoegdheid, 625 med. doet. met beperkte bevoegdheid, 52 artsen, 1188 plattelands- en stedelijke heelmeesters, 34 eervol ontslagen officieren van gezondheid 1ste en 2de kl., 64 tandmeesters, 767 vroedvrouwen, 820 apothekers en 170 droogistwinkels. Verder waren er 75 geëxamineerde apothekers als bedien den bij anderen werkzaam, 305 apothekers-bedienden, be voegd- volgens art. 34 der wet van 1 Junij 1865 (Stbl. No. 61), 45 hulp-apothekers en 113 leerling-apothekers. Beroepen te Groningen de heer C. Nonhebei, pred. te Middelburg; te Zaandam de lieer dr. G. J. van derFlier, pred. te Heemstede. Voor een paar dagen werden do diakenen der Her vormde Gemeente te Oude Niedorp hoogst aangenaam ver rast, toen aan een hunner, door iemand die onbekend wensclit te blijven, eene som van 200 werd ter band gesteld, onder voorwaarde, dat daarvan zoo spoedig mogelijk eene buitengewone uitdeeling aan behoeftigen dier gemeente zoo digt bij het ijzer aan, dat er eeue aanmerkelijke hoeveelheid kracht bespaard wordt. Het is trouwens al geen te versmaden voordeel, leêr te kunnen besparen voor andere doeleinden, daar dit een artikel is, waarvan de toevoer binnen bepaalde grenzen beperkt blijft. Het is toch niets ongewoons, dat er gom-elastieken riemen geleverd worden, tot welke, indien ze uit leêr vervaardigd werden, stellig honderd koehuiden zouden verbruikt zijn. In den jongsten tijd heeft men ook schuur- of smergelwielen van deze grondstof in den handel gebrngt. Vroeger werden ze vervaardigd uit hout, bekleed met amaril of smergel, dat er al zeer spoedig afsleetvolgens de nieuwe methode wordt het amaril door de gansche massa van liet wiel heengekneed, zoodat dit kan afgeschuurd worden totdat liet bijna geheel op is. Naar dezelfde beginselen vervaardigt men tegenwoordig ook werktuigen om zeisen te wetten. Dat eindelijk gom-elastiek insgelijks met vrucht gebezigd wordt als een grondslag voor kunstgebitten, is bereids aan menigeen bekendnaar men wil zijn ze ligter, aangenamer in het gevoel, minder kostbaar dan die van goud of platina, en niet minder duurzaam. Ook hebben we zeer nette horologie-kasten van deze grondstof gezien, welke zeer smaakvol met goud waren ingelegd. Het blijkt alzoo, dat de uitslag van Goodyear's langdurige en smartvolle worsteling bestond in het verkrijgen eener grondstof, welke nu met de hoofdartikelen van handel en nijverheid, als glas, koper, staal, papier, porcelein verfstoffen, wedijvert in belangrijkheid. Met betrekking tot zijn bijzonder en veelvuldig nut staat het ge vulcaniseerd gom-elastiek welligt alleen beneden papier, staal en glas. Wij zien ook, dat het bezigen dezer veredelde grondstof het verbruik vermindert van verscheidene artikelen, als ivoor, ebbenhout en leêr, waarop het juist wenschelijk was te kunnen besparen, omdat de vraag naar die artikelen sneller toeneemt dan de aanvoer. Wanneer een stel ivoren billartballen honderd vijf-en-twintig gulden kost, en de beschaving beperkt het gebied van den olifant binnen steeds euger grenzen, dan is het wel geraden onze kammen en vouwbeenen uit eene andere grondstof te vervaardigen. Dat zoo schatbare uitvindingen betwist en de daarbij verkregen regten niet geëerbiedigd zouden worden, was iets, waarop de geschiedenis van alle groote uitvindingen aan Goodyear zouden hebben kunnen leeren verdacht te zijn. Wij behoeven hier niet in het breede op te halen, welke geschillen te dien aanzien zijn leven verbitterden; zijn gestel ondermijnden en zijnen tijd verslonden. We kunnen er meê volstaan te doen kennen, dat menig pleidooi door hem voor de regtbank moest gevoerd worden, alvorens hij zijne uitvindingen als wettig eigendom erkend zag en bereids vroeger voerden we enkele voorbeelden van getuigenissen bij dergelijke gelegenheden aan. Nog in 1858 verkreeg hij eerst na groote moeite eene uitbreiding van zijn octrooi tot het vulcanisceren van zou worden gedaan. Aan die yoonvaarde is uitvoering gegeven. Erwten, gort en rijst zijn reeds aangekocht, welke levensmiddelen over circa 50 huisgezinnen, naar gelang van de behoeften, zullen worden verdeeld. Ook te Noordscharwoude heeft zich een commissie gevormd, ter ondersteuning van de nationale feestviering op 1 April a. s. Zij wil daartoe niet alleen gelden ver zamelen ter bevordering van de plannen der Brielsche commissie, maar ook voor het houden van een schoolfeest aldaar. Johannes Moud 24 jaren, deurwaarder der directe belastingen in het Arrondissement Alkmaar, werd gisteren morgen, bij arrest van liet Prov. Geregtshof te Amsterdam, onder aanneming van verzachtende omstandig heden, veroordeeld tot eene cellulaire gevangenisstraf van 6 maanden en 38 geldboeten ieder van 50, ter zake van 10 verduisteringen van gelden den Staat toebehoorende, 10 knevelarijen, 25 valschheden in geschriften en het 13maal gebruik maken daarvan. (Kl. Crt.) Als bijdrage tot den hoogen huurprijs der weilanden in het algemeen kan ook van Scliermerhorn gemeld worden, dat het zoogenoemde Kerkeland aldaar thans verhuurd is voor bijkans een derde hooger dan dit twee jaar geleden gebeurde. Toen bragt het op ruim 1000 en thans ruim 1400. De arrondissements-regtbank te 's Hage heeft den magnetiseur J. J. "VVeteling, te Amsterdam, wegens het onbevoegd uitoefenen der geneeskundige practijk, veroor deeld tot eene geldboete van f 100. De regtbank besliste, dat de heer W. wel bevoegd is om consulten te geven, doch niet om recepten voor te schrijven. Men weet dat hij de arrondissments-regtbank te Amster dam een dergelijke zaak aanhangig is. Jl. Vrijdag morgen is uit den stal van de wed. P. S. te Rosendaal een paard ontvreemd. De dief, die den Nispenschen weg er mede was opgegaan, liet op het gezigt van iemand, die hem wat vlug volgde, het ontvreemde ros op den weg staan en koos het hazepad. De gewaande politie-agent leidde daarop het paard naar de gemeente terug en bragt het bij den eigenaar J. v. d. W. te Rosendaal. De dader is nog niet ontdekt. De Arr. Regtb. te Arnhem heeft den wisselwachter te Heeg, door wiens onachtzaamheid een botsing tussehen twee treinen ontstond, veroordeeld tot oen cellulaire ge vangenisstraf van 2 maanden. In Friesland circuleren adressen van landbouwers aan den Minister van Binnenl. Zaken, ten einde eenige wijziging gom-elastiek, en toen men vier jaren na zijn dood ten behoeve zijner schuldeischers en naaste betrekkingen op eene verlenging van dit octrooi voor nog andere zeven jaren meende te mogen aan dringen, werd de eerbied voor zijn genie gesmoord in de kuiperijen van 't eigenbelang, dat onder de lens van „geen monopolie" den strijd in de dagbladen van dien tijd aanvaardde en helaas in de afmatting van 't Congrrs de beste bondgenooten vond, om de be slissing te doen verschuiven, totdat het octrooi van zelf verloopen was. Toen Goodyear de fabricatie van gom-elastieken schoenen en weefsels in de Yereenigde Staten naar wensch gevestigd zag, en zijne regten tegen alle aanranding schenen gewaarborgd te zijn door een in 1852 te Trenton verkregen vonnis, vertrok hij, nog steeds ouder schulden gehukt, naar Europa, om zijne grondstof onder de oogen der kapitalisten te brengen. De groote fabrieken van gevulcaniseerd gom-elastiek in Groot-Brittanië, Frankrijk eu Duitschland zijn liet gevolg van zijne bemocijingendoch de eigenaardigheid der octrooiwetten in die lauden, of wel zijn eigen onbedrevenheid in het doen gelden zijner regten te dien aanzien, belette hem de vruchten van zijn werk te plukken. Hij bleef zes jaren buiten 's lands. Op de wereldtentoonstellingen te Londen en Parijs maakte bij een grooten naam met zijne menigvuldige voorwerpen uit gom-elastiek, welke zoowel zijn land als hemzelven tot eer verstrekten en eenen aanloop gaven lot den voorspoed dier velen, die rijk zijn geworden door zijne ontdekkingen. Bij de tentoonstelling te Londen had hij drie inéénloopende vertrekken geheel gemeubeld en opgesierd met louter gom-elastiek; zelfs lagen er gom-elastieken vloerkleedeu in. Te Parijs vertoonde hij een groot assortissement van gom-elastieken bijouterieën, toiletkistjes, werkdoozen, schilderij-lijsten, enz., welke de grootste aandacht tot zich trokken. Zijne belooningen waren vier dagen verblijf in de gijzeling en het kruis van het Legioen van Eer; een gebrek in de Amerikaansche bescheiden van uitklaring bezorgde hem de eerste, des Keizers gunst de laatste. Wij hebben in den aanvang ook nog gezien, dat hij door middel van een reddingsgordel met het gom-elastiek bekend werd. Zijne laatste bemoeijingen golden insgelijks toestellen tot het redden van menschenlevens, waarvan hij trouwens eene groote verscheidenheid uitvond of aan de hand gaf. Zijne waarlijk uitmuntende vrouw las hem op zekeren avond een artikel voor uit een tijdschrift, waarin vermeld stond, dat er elk uur twintig personen in 't water omkomen. Het bijéénzijnd gezelschap verschrikte bij zoo onverwachte bewering en kwam er over in druk gesprek, terwijl Goodyear zelf stil en ingetrokken bleef zitten mijmeren. Verscheidene nachten achtereen kon hij alsnu geen slaap vatten, zooals gemeenlijk liet geval met hem was wanneer hij over eene nieuwe toepassing van zjjne grondstof nadacht. Daar deze vlagen van overspanning ge-

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche en Nieuwedieper Courant | 1872 | | pagina 1