1872. N°. 115.
n
II
Woensdag 25 September.
30 Jaargang.
u
Uitgever
Bureau:
A. A. BAKKER
Cz:
Binnenland.
anr,
HELDERSCHE
m MIEUWEDIEPER COURANT.
„W ij huldigen het goed e."
Verschijnt Dingsdag-, Donderdag- en Zaturdag namiddag.
Abonnementsprijs per kwartaal1.30.
franco per post - 1.65.
MOLENPLEIN, N°. 163.
Prijs der AdvertentiënVan 14 regels 60 cent.
elke regel meer 16 cent.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
VERTREKDAGEN DER BRIEVENMAILS 1
Naar Oost-lndië: via Triest 1 Oct. 's avonds 6 u. 25 m.
Marseille 26 Sept. 's avonds 6 u. 25 m.
Brindisi 3 Oct. 's avonds 6u. 25 m.
West-lndië: \iaSouthampton 30 Sept., 's morg. 6 u. 25 m.
Suriname via St. Nazaire 4 Oct., 's avonds 6 u. 25 m.
Kaap de Goede Hoop: 8 Oct., 's morg. 6 u. 25 m.
urn u via Triest 7 Oct.,'s m. 6u. 25 m.
rem
,E8
HELDER en NIEUWEDIEP, 24 September.
Zr. Ms. schroefstoomschip Cura9ao, onder bevel van den
nt0| kapitein ter zee C. J. Damme, is heden voormiddag alhier
Tan Oost-lndië aangekomen.
Volgens ontvangen telegram is de mailboot Prins
Hendrik, kapt. J. Hendriks, den 20 dezer des avonds te
Port-Saïd aangekomen en den 22sten ten 1 ure 's ochtends
van daar naar het Nieuwediep vertrokken.
Gisteren avond werd in het lokaal Tivoli alhier gevierd
let tienjarig jubilé van het Israëlitisch Jongelings-Collegie:
,Eendragt baart genoegen.'1 De werkzaamheden bestonden
in een Dramatisch Verslag, opgeluisterd door muziek en zang
en in de opvoering van het kluchtspel: „Een schildwacht
T ionder knevels," enz.
Blijkens genoemd verslag beoogt deze vereeniging, behalve
de gelegenheid tot aangename en nuttige ontspanning, ook
een weldadig doel: zonder onderscheid te maken in kerke
lijke gezindte, verleent zij, zooveel mogelijk, materiële hulp
aan behoeftige plaatsgenooten.
Ook te Harlingen had dezer dagen eene dame, die
kig was handschoenen met naphta of benzine te wasschen,
let ongeluk zich deerlijk te branden. Door de wrijving was
de vloeistof ontvlamd en zoo de dienstbode, die terstond ter
hulp snelde, niet de tegenwoordigheid van geest had gehad
door drukking de vlammen uit te dooven, dan waren
gevolgen voorzeker noodlottiger geweest. Niet genoeg
rannen wij onze lezers waarschuwen om met dit gevaarlijke
rocht de meeste voorzigtigheid in acht te nemen.
De sterkte der zeemagt is voor het jaar 1873 als
volgt vastgesteld: voor binnen's lands en voor kruistogten
15 schepen met 2783 koppen; auxilair eskader in Oost-lndië
a I 1 schepen met 800 koppen; Indische militaire marine 21
kiltwchepen met 1850 koppen; voor West-lndië 2 schroefstoom-
ichepen met 165 koppen; totaal 5598 koppen. Het corps
mariniers bedroeg op 1 Julij jl. 53 officieren (2 overcompleet),
1741 onder-officieren en minderen (378 ontbreken). Van
n iij
tocht
IS!
,ks,
f6,
De Landbouw-Tentoonstelling te 's Hage.
Al heeft het onaangename natte en gure weder de laatste dagen
unigeen bedenkelijk het hoofd doen schudden over het succes
Nationale en Internationale-Landbouwtentoonstelling in het
falieveldde dag van Zaturdag heeft bewezen dat de pessimisten
Kn voorbarig oordeel hebben geveld. Voor zooverre een opper-
'lakkige beschouwing en een vlugtige wandeling hebben doen zien,
de regelingscommissie met zelfvoldoening op haar arbeid
trugzien en is de deelneming aan de expositie, zoowel van nati-
«ale als internationale zijde, algemeen. Wij bepalen ons tot een
Kr algemeen overzigt om later op ons gemak bet een en ander
t bekijken en te beschrijven.
Zaturdag morgen ten elf ure werd de tentoonstelling door prof.
der Boon Mesch met een kort maar warm en krachtig woord
141 lopend. Spreker deed uitkomen hoe groot de vooruitgang der
gern isatschappij geweest is, die, niettegenstaande zij met kleine middelen
tgon, thans zes en vijftig hoofdafdeelingen en tien duizend leden
'It, en thans een som van f 20,000 heeft kunnen beschikbaar
Mlen voor het uitloven van prijzen en premiën. Daarna wijdde
•preker een woord van dankbare hulde aan den vroegeren secretaris
Otk te maatschappij, de heer Gevers Deynoot, die gedurende een
4 Jjdsverloop van 21 jaar het hoofdbestuur getrouw ter zijde stond,
TMi door ziekte genoodzaakt werd zijn ontslag te nemen, en ook
M door ziekte verhinderd was deze plegtigheid bij te wonen.
Het hoofdbestuur had gewensoht, zoo ging spreker verder, dat
ie tentoonstelling in 's Gravenhage zou worden gehouden, en
ttderdaad deze keuze heeft ons niet berouwd; de residentie zal in
geschiedenis der maatschappij nooit worden vergeten. Daarna
N.' «ankte spreker de leden van lands- en stadsregering (de Commis-
Ws des Konings in deze provincie, vele leden der Eerste en
tweede Kamer en van den gemeenteraad waren aanwezig) en de
Inwezige vreemdelingen- en landgenooten-inzenders voor hun
tgenwoordigheid en medewerking en de beoordeelaars voor de
'tmgting hunner moeijelijke taak. Tevens bragt hij grooten lof
ilik ta de leden der regelingscommissie, de beeren van der Ouder-
Kulen, van Lennep en Crommelin, en aan den algemeenen
80 ij JMetaris, den heer Waldeck, die met grooten ijver voortdurend
en ii beste krachten aan bet welslagen der tentoonstelling heeft
[wjjd.
ahf' Heeds in de oudheid, zoo ging de president verder, waren de
ttilbouwfeesten in aanzienzij toonen de welvaart, de kracht van
'olk en de zamenhang van de wetten en krachten der natuur
ben wordt aan iedereen de wijze waarop aan menschen en
m voedsel verschaft wordt, duidelijk, en op zulk een feest
i#
het corps zijn geëmbarkeer 10 officieren en 969 onder-offic.
en minderen, aan wal 43 offic. en 772 onder-offic. en minderen.
Blijkens achterstaande annonce wordt de gelegenheid
opengesteld tot deelneming aan eene op te rigten maat
schappij tot het leggen en exploiteeren van drijvende1
drooge dokken in Nederlandsch Oost-lndië. Met de plannen,
teekeningen en berekeningen van hen, die dit omvangrijke1
pogen te ondernemen, hebben wij kennis gemaakt en voor
zoover wij zulks kunnen beoordeelen, meenen we te mogen
verzekeren dat die onderneming ondersteuning verdient.
Niet slechts handel en scheepvaart hebben belang bij deze
zaak, maar ons volk zou het, als zeevarende natie, niet tot
eer verstrekken als zulk eene onderneming niet tot stand
kon komen. Wij bevelen die aangelegenheid in de belang
stellende aandacht van hen die in dezen iets vermogen.
Aan een particuliere correspondentie uit Sunderland
ontleenen wij het volgende:
„De prijzen der steenkolen zijn in Engeland omstreeks'
200 a 300 pCt. hooger dan in 't begin van dit jaar. Zulks
wordt door de mindere productie veroorzaakt. De werk
uren in de mijnen zijn nagenoeg de helft korter dan
vroeger, terwijl het kolen-verbruik bij de voortdurende
uitbreiding der ijzer-industrie steeds vermeerdert. Algemeen
gelooft men, dat er aan den tegenwoordigen toestand een
einde zal komen, maar nog is men niet aan het keerpunt
genaderd. Men denkt, dat de reactie in de ijzerfabrieken
en bij de ijzeren-stoomboot-bouwers zal beginnen.
Als een bewijs van den hopeloozen toestand, waarin
handel en nijverheid thans verkeeren, diene het volgende:
Een firma alhier, die wekelijks 5000 p. st. aan arbeids-
loonen betaalt, bevindt zich in groote geldelijke ongele
genheid. Zij is aan de Bank niet minder dan 200,000 p. st.
schuldig; op voorwaarde van openlegging van zaken en
van voortdurende controle, wordt de firma in dezen nood
bijgestaan, opdat de in aanbouw zijnde schepen hunne vol-
tooijing mogen erlangen. Mogten zulke groote ondernemingen
te niet gaan, dan zouden zij in de gevolgen voor andere
tot voorloopers dienen. De schade zou dan enorm zijn.
Maar zouden dan eindelijk de werklieden, die nu door
hooge eischen en werkstakingen de nijverheid en den
handel zoo goed als ten val brengen, inzien, dat de op
drijving der loonen aller verderfelijkst werkt? Dan zullen
ze welligt blijde zijn als ze, voor minder loon en bij meer
dere werkuren, hier of daar werk kunnen vinden.
Zonder het te bedenken, werkt menig werkman in
deze veelbewogen dagen mede tot zijn eigen verderf, den
bloei van nijverheid en handel door zijne hoogst onrede
lijke eischen met totale vernietiging bedreigende."
mag dan ook zeker niet de dankbaarheid aan God vergeten worden,
aan de Voorzienigheid, wier wijsheid voor alles zorgt; tot haar
rigtte spreker de bede dat de veeziekte spoedig moge worden
afgeweerd en dat rijken en armen in de gelegenheid zouden zijn
van al die voortbrengselen gebruik te maken, door de natuur zoo
rijkelijk geschapen.
Ten slotte wees spreker op de afdeeling der Maatschappij tot bescher
ming van dieren, olfdeze tentoonstelling vertegenwoordigd, een maat
schappij die tot eer strekt van stad en land. Met een wensch voor den
bloei van het vaderland, en een heil aan Z. M. den Koning en
het geheele vorstelijke huis, besloten met een „leve Oranje!"
eindigde deze rede, die door het muziekkorps der schutterij in een
muziektempel, op het veld geplaatst, met fanfaren werd begroet.
Nu nam de burgemeester der residentie het woord om een hartelijk
welkom toe te roepen aan alle aanwezigen en zijn vreugde uit te
spreken dat de vorstelijke residentie gekozen was tot liet houden
der tentoonstelling eener maatschappij, die zooveel heeft bijge
dragen tot vermeerdering van stoffelijke welvaart door een wel-
dadigen invloed op den landbouw uit te oefenen en haar ontwikkeling
te bevorderen. Spreker zeide daarna dat de gewezen secretaris,
de heer Gevers Deynoot, hoewel ziek, met hart en ziel bij de
tegenwoordige plegtigheid aanwezig was en hetzelfde belang stelt
in d?n vooruitgang en den bloei der maatschappij als vroeger.
Nogmaals dankte spreker voor de eer aan de residentie bewezen,
waarop het muziekkorps het Volkslied speelde en de aanwezigen
zich verspreidden om van het vele schoone, dat overal overvloedig
te bezien en te bewonderen is, te gaan genieten.
Hel Malieveld is voor het grootste gedeelte door de tentoonstelling
en de daarbij behoorende parken en gebouwen ingenomen. Over
een lengte van 250 en een breedte van 190 meters strekt zich de
oppervlakte uit. Het tentoongestelde beslaat een zuiver vierkant,
waarvan het achterste uiteinde wordt ingenomen door het hoofd
gebouw dat 120 meters lang en 50 meters breed is, behalve een
verande in het midden, die 25 meters lang en 1£ meter breed is.
Boven deze verande is een zeer sierlijke decoratie aangebragt
van voorwerpen op den landbouw betrekking hebbende, afgewisseld
door de afbeeldingen van vee, het geheel bekroond met een
schild waarin de jaartallen van de oprigting der maatschappij
en van de viering van het vijf en twintigjarig bestaan zijn gegrift.
Het wapen van 's Gravenhage prijkt onder de decoratie. Eegts
van het hoofdgebouw bevindt zich een doelmatig ingerigte restau
ratie, terwijl het geheel met vlaggen en wimpels is versierd.
Behalve deze twee gebouwen strekken zich aan de andere uit
einden van het vierkant groote loodsen uit, waarin gedeeltelijk de
landbouwwerktuigen zyn geplaatst; de ruimte daarvoor iseveneens
Jl. Donderdag is te Bonn plotseling overleden J. C.
baron Gevers, kamerheer van Z. M. den Koning in buiten
gewone dienst, vroeger gezant te Petersburg en te Londen.
Er is een fonds gesticht voor den vroegeren tenor
zanger Willem Pasques de Chavonnes Yrugt, een Neder
lander, die eenmaal een Europeeschen naam had. Den
23sten October zal hij 75 jaar oud zijn. Dr. Wap heeft
een feestalbum ontworpen, dat voor 2,50 of meer ver
krijgbaar zal zijn, waarin de levensbeschrijving van Yrugt
voortkomt, met zijn handschrift, zijn portret uit 1830 en
een uit 1870, en 20 facsimiles van musici, die tijdgenooten
van Yrugt waren.
Beroepen hij de Doopsgezinde gemeente te Emden
de heer P. N. Muller, pred. te Zwartsluis.
Op de voordragt voor hoofdonderwijzer te Sloten
komen voor, de hoofdonderwijzer K. H. A. Heeroma, te
Callantsoog en de hulponderwijzer W. S. P. Hoff, te
Alkmaar.
De hazenjagt is te Texel in vollen gang. Het getal
jagers is meer dan in andere jaren. Onder hen bevinden
zich twee Fransche heeren met hunne dames, welke sedert
eene maand reeds op het eiland verblijf houden. De heeren
gaan dagelijks ter jagt.
H. C. Mill en echtgenoote te Anna Paulowna, wier
huis dezer dagen door brand is vernield zijn, na eerst een
langdurig verhoor te hebben ondergaan, naar het huis van
arrest te Alkmaar overgebragt.
Jl. Zaturdag werd te Schagen, onder presidium van
den schoolopziener, den heer P. J. Heijning, de jaarlijksche
algemeene vergadering gehouden van de onderwijzers in het 7de
schooldistrict van Noordholland. Ruim een 60tal leden
waren tegenwoordig. Er hadden belangrijke discussiën
plaats over de navolgende onderwerpen:
1. De vastgestelde vacantiën en schooluren zijn zeer ver
schillend en op vele plaatsen strijdig met het belang van
leerlingen en onderwijzers. Is eenparigheid mogelijk? Is
zij wenschelijk? Kan iets tot verbetering worden gedaan?
2. Heeft de behandeling der vaderlandsche geschiedenis,
waarbij de oorlogen en krijgsbedrijven der voorvaderen in
het licht worden gesteld, niet hét nadeel, dat daardoor
ruwheid en lust tot oorlogvoeren worden aangekweekt? 3.
In de tegenwoordige tijdsomstandigheden is het dringend
noodig, dat de onderwijzers-tractementën verhoogd worden.
4. De afdeeling Sneek van het Nederlandsch Onderwijzérs-
Genootscliap heeft den wensch uitgedrukt tot afschaffing
der vergelijkende examens. Zijn er redenen om met den
wensch dier afdeeling in te stemmen? 5. Verbetering van
het volksgezang is, onder de tegenwoordige omstandigheden,
door maehineriën, de meeste met stoom- of paardenkracht in
werking, ingenomen. Het middelgedeelte van de ruimte, door het
vierkant gevormd, is een sierlijk ingerigte tuin, een lusthof, met
bloemperken en vreemde plantsoorten versierd, inderdaad een
waardige vertegenwoordiging van die beide vakken van landbouw,
boom- en bloementeelt. Daaromheen zullen op de in het programma
vermelde dagen de levende blijken van den vooruitgang en den
bloei van onzen landbouw worden geplaatst. De totale oppervlakte
van de tegen regen en wind beschutte ruimte, die zich reeds
gedurende de hevige regenbuijen van de laatste dagen als zeer
deugdelijk heeft doen kennen, bedraagt thans bijna 6600 vier
kante meters.
Wat het hoofdgebouw van binnen betreft, het laat inderdaad
niets te wenschen over. Gemakkelijk voor de wandelaars, geschikt
voor de exposanten, practisoh ingerigt voor naauwkeurige beschou
wing, doet het aan al het tentoongestelde regt wedervaren, daar
door de wijze van inrigting eigenlijk niets slecht geplaatst is, en
dus aan de gewone groote grief van ongelukkig geplaatste beoor
deelaars is tegemoet gekomen.
De uitgebreide catalogus met register geeft aan den weetgierigen
bezoeker naauwkeurig berigt van alles. Al dadelijk vielen ons in
het hoofdgebouw de zeer belangrijke collectie vruchten en de uil
den aard der zaak zeldzame verzameling van de Maatschappij van
Dierenbescherming op. Het bestuur dezer maatschappij (president
de heer Potter, secretaris luitenant Bergé) heeft inderdaad bijzonder
veel eer van hare bijeengebragte verzameling, waaronder ons bijzonder
de kunstmatige vogelnestjes, de gemakkelijke hoefijzers en de
weinig pijn veroorzakende slachtwerktuigen in het oog vielen.
Van de groote landbouwwerktuigen zijn de tentoongestelde
exemplaren hoofdzakelijk afkomstig van de beeren Marshall, Sons
and Co. limited te Gainsborough, (representanten voor Nederland
de heeren Landré en Glinderman te Amsterdam), Woods, Cock-
redge en Warner te Stowmarket, de firma wed. J. C. Massé en
Zoon te Goes, Boeke en Huidekoper te Groningen, J. Peignat en
Co (van het gebouw Arts et Métiers) te Amsterdam en Voorbeytel
en Co. te Bergen-op-Zoom, benevens de firma Smyth and Sons
te Roosendaal.
Van de eerstgenoemde firma trok een nieuwe dorschmachine
al dadeljjk onze aandacht. Door eene locomobile in beweging
gebragt, zijn de gevulde korenaren naauwelijks op de machine, of
haar rijke goudgele inhoud is niet alleen uit het hulsel ontlast,
doch reeds in de gereed staande zakken opgevangen. Van de
laatstgenoemde firma zijn zaaimachines van nieuwe combinatie
tentoongesteld, die niet alleen dienen tot het brengen van graan
zaden in de geopende voren, doch ook om het land met kunst-
