f
1872. N°. 180.
Woensdag 30 October.
30 Jaargang.
IS
:s
sa
IN
Uitgever A
A. BAKKER Cz.
Voorziening tegen besmettelijke ziekten.
en
IS
SN
B i n n e n I a n d.
NS,
HELDERSCHE
M NIEUWEDIEPER COURANT.
„Wij huldigen het goede.'
Verschijnt Dingsdag-, Donderdag- en Zaturdag namiddag.
Abonnementsprijs per kwartaal1.30.
H franco per post - 1.65.
Bureau:
MOLENPLEIN, N°. 163.
Prijs der AdvertentiënVan 14 regels 60 cent.
elke regel meer 15 cent.
Grootc letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend
VERTREKDAGEN DER BRIEVENMAILS
Naar Oost-lndië: via Triest 12 Nov. 's avonds 6 u. 25 m.
Marseille 7 Nov. 's avonds 6 u. 25 m.
Brindisi 31 Oct. 's avonds 6u. 25 m.
met do Prins Hendrik G Nov. 's av. llu.
West-lndië: viaSouthampton 31 Oct., 's morg. 6 u. 25 m.
Suriname via St. Nazaire 4 Nov., 's avonds 6 u. 25 m.
Kaap de Goede Hoop: 8 Nov., 's morg. 6 n. 25 m.
a via Triest 7 Nov. 's m. 6u. 25 m.
ande
wet
I.
eni
ik
ver
efif
Na een zesdaagsch debat heeft de Tweede Kamer met
49 tegen 13 stemmen aangenomen een wetsontwerp tot
jjjjjj' voorziening tegen besmettelijke ziekten. De epidemiën van
cholera en pokken, die de laatste jaren ons volk geteisterd
hebben, en het gedurig meer voorkomen van den nood-
lottigen typhus waren wel geschikt om de overtuiging te
doen geboren worden, dat het nemen van algemeen geldende
maatregelen tot beteugeling van deze en andere besmette
lijke ziekten, en alzoo tot beveiliging der ingezetenen,
noodig was. Wel bestonden hier en daar provinciale of
3 plaatselijke verordeningen, maar zonder wenschelijke eenheid
en verband; wat de eene gemeente nuttig oordeelde werd
1 door de andere verwaarloosd; bij het veelvuldig verkeer
was bet derhalve niet mogelijk, afdoende maatregelen tegen
M het verspreiden der besmetting te nemen. Wat daartegen
H door de wetenschap wordt aanbevolen en tot nog toe in
lommige plaatsen en gewesten met goed gevolg is beproefd,
inzonderheid verwijdering van lijders uit slaapsteden en
logementen, verhindering van circulatie van besmette vaar
tuigen, wegruiming van vuil, ontsmetting van besmette
localiteiten, onteigening en vernietiging van besmette voor
werpen en spoedige verwijdering der lijken, zal nu overal,
waar het publiek belang het eischt, kunnen en moeten
worden toegepast. Daarvoor was het noodig, de vrijheid
der ingezetenen (eigenlijk de vrijheid om anderen schade
te berokkenen) eenigszins aan banden te leggen en de
bevoegdheid van de hoofden der gemeentebesturen te ver-
grooten, twee eischen waaraan ons volk niet gemakkelijk
kan toegeven. Het overgroot gewicht der zaak verdient
evenwel, dat men zich in dit opzicht eenige beperking
getroost; waar ieders gezondheiden leven op het spel
staat, moet krachtig gehandeld kunnen worden om het
dreigende kwaad te bezweren, het mag niet toegelaten
worden, door roekeloosheid of verzuim anderen in gevaar
te brengen. Wil men eene epidemie tegengaan, dan moet
de overheid in staat zijn, de vermoedelijke oorzaken zoo
veel mogelijk te bestrijden, maar ook om de lijders, die de
vertegenwoordigers der ziekte zijn, en hunne huisgenooten
te beletten de besmetting te verspreiden. Zij moge daardoor
hard schijnen jegens enkelen, het is ten beste van allen.
II Tegenover epidemische ziekten, die reeds duizenden menschen
weggerukt en groote ellende en armoede veroorzaakt
hebben, mogen de handen niet in den schoot gelegd worden;
zijn zij niet geheel te verhoeden, wij meenen, dat zij door
tijdige en gepaste middelen spoediger bedwongen, in hevig
heid en in treurige gevolgen verminderd kunnen worden,
dat de daarvoor noodige uitgaven wel besteed zullen
zijn, grooter uitgaven zullen voorkomen. Wij beschouwen
de aangenomen wet als eene poging in dien zin, welke wij
van harte toejuichen.
't Ontbrak in de Kamer niet aan bezwaren tegen de
voorgestelde bepalingen. Aan den eenen kant werd geijverd
om ze te verzachten, aan den anderen om ze te verscherpen.
Een stortvloed van amendementen was daarvan het gevolg,
'aarvan de meeste afgewezen, sommige door den minister
overgenomen en eenige goedgekeurd zijn, waardoor de
wetsvoordracht nog al belangrijk gewijzigd is. Over laatst
genoemde zullen wij in de eerste plaats het een en ander
mededeel en.
Op art. 1, de opsomming bevattende van de ziekten,
(li Waarop de wet toepasselijk is en tevens de bepaling
inhoudende, dat zij voor zekeren tijd, doch niet langer dan
fén jaar, geheel of gedeeltelijk toegepast kan worden op
andere ziekten, werd aangenomen een amendement van den
heer Wintgens, om die toepasselijk-verklaring te doen
voor aan te wijzen gemeenten, deelen van het Kijk of het
geheele Rijk; op art. 3, maatregelen tot ontsmetting en
andere maatregelen tegen verspreiding voorschrijvende, een
amendement van den heer van Loon, om de ontsmetting
niet ten koste van den eigenaar te brengen; op art. 14,
het bezoeken van scholen, fabrieken en werkplaatsen door
besmette personen verbiedende, een amendement van den
heer Viruly, om op scholen voor leerlingen boven den
twaalfjarigen leeftijd den toegang niet te ontzeggen aan
Jongelieden uit gezinnen, waar mazelen en diphteritis
heerschen; en een ander van den heer Heemskerk, met
P
opname van het vorige amendement, het geheele artikel
vervangende, zoodanig, dat dit verbod van toegang slechts
voor scholen bestaat en van fabrieken en werkplaatsen niet
meer gesproken wordt. Door de aanneming hiervan verviel
een amendement van den heer van Houten, om hen, die
door genoemd verbod hun loon moesten missen, schadeloos
stelling van gemeentewege te verleenen. De minister be
schouwde de fabrieken als brandpunten van besmetting en
oordeelde de hardheid jegens een enkelen besmetten werk
man noodig in het belang van diens mede-arbeiders en van
het algemeen; maar de heeren Rombach en Heemskerk
achtten met den heer van Houten het verbod onbillijk en
onuitvoerlijk dan tegen schadevergoeding, terwijl de heeren
Moens en Heemskerk ook aanvoerden, dat de besmette
werkman en zijne kinderen toeli niet te huis blijven en
aldus de besmetting weder in andere kringen verspreiden
zouden.
Art. 17 onderging nog eene veel grootere verandering,
waarbij wij in een volgend nummer meer bepaaldelijk
wenschen stil te staan.
Van de vele verworpen amendementen zullen wij slechts
enkele noemen, en wel: van de heeren Viruly c. s. en
Wintgens op art. 1, om de mazelen en om de roodvonk
en diphteritis uit de optelling der besmettelijke ziekten te
doen wegvallen; van den heer Saaymans Vader op art. 6,
om de bevoegdheid van burgemeester en wethouders tot
het, bij het dreigen of verschijnen van besmettelijke ziekten,
ten koste der gemeente doen opruimen en onschadelijk
maken van verzamelingen van mest en ander vuil (nadat
de betrokkene in de gelegenheid is gesteld binnen een
bepaalden termijn daarin op eigen kosten te voorzien)
te beperken tot verzamelingen in de bebouwde kom der
gemeente; van den heer Begrara op art. 23, om het verbod
van het houden van kermissen en jaarmarkten in gemeenten
waar cholera, pokken of roodvonk epidemisch zijn waar
genomen, niet tot de jaarmarkten uit te strekken; en van
den heer Smidt op (nieuw) art. 37, om de bevoegdheid
tot het vaststellen van verordeningen tot voorkoming,
wering of beteugeling van besmettelijke ziekten, voor zoo
verre zij niet in strijd zijn met de bepalingen dezer wet,
alleen toe te kennen aan de gemeente- en niet aan de
provinciale besturen.
Art. 25, met eenige volgende, de benoeming en werk
kring van cholera-commissiën behandelende, vooral be
streden door den heer Rombach, op grond dat dergelijke
commissiën wegens haar tijdelijk karakter niet in deze wet
tehuis behooren, werd verworpen met 43 tegen 16 stemmen,
waarna de minister de artikelen 2631 introk.
Met genoegen zagen wij de aanneming van art. 7, waarbij
de gemeentebesturen verplicht worden om daar, waar zulks
door Gedeputeerde Staten wordt bepaald, eene gelegenheid
tot afzondering en verpleging voor lijders aan besmettelijke
ziekten in te richten. Men zal zich herinneren hoe eenige
maanden geleden de wenschelijkheid daarvan in dit blad
besproken werd.
In het oog vallend was bij de behandeling dezer wet de
afwezigheid van vele leden der Vertegenwoordiging. Van
14 tot 26 waren bij afwisseling niet tegenwoordig. Dat
getuigt of van weinig beschikbaren tijd tot het waarnemen
hunner betrekking, of van weinig belangstelling voor het
aan de orde zijnde onderwerp, of misschien ook van de
zucht om neutraal te blijven bij de beslissing over moeilijke
vraagstukken.
HELDER en NIEUWEDIEP, 29 October.
Groote gebeurtenissen op politiek gebied zijn er niet te
meldenr Men zegt, dat de staatkunde tegenwoordig vacantie
heeft. Des te meer beweging heerschte er in de jongst-
verloopene dagen in de financiële wereld, die een weinig
gunstige toestand openbaarde. Geldschaarschte aan de banken
veroorzaakte eene ernstige bezorgdheid, zoodat ter beurze
een zeer gedrukte stemming heerschte.
Het Fransch-Engelsch handelstractaat, dat reeds gereed
heette te zijn, schijnt nieuwe moeijelijkheden te ondervinden.
De Kamer van Koophandel te Manchester heeft zich niet
vergenoegd met haar schriftelijk antwoord aan de regering,
maar zij heeft zelfs eene deputatie afgezonden, die bij lord
Granville een krachtig pleidooi ten gunste van den vrijen
handel heeft gehouden. Zij deed daarbij uitkomen hoezeer de
nijverheid, en inzonderheid de katoen-industrie, van de
beschermende regten in Frankrijk zouden te lijden hebben.
Men verzekert dat die pleitrede niet zonder invloed is
gebleven.
Uit Frankrijk, Duitschland en Noord-Amerika verneemt
men thans weinig andere dan berigten, die alleen van
locaal belang zijn te achten. In laatstgenoemd land zijn
de pogingen der partijen tot ondersteuning der candidaten
voor het presidentschap belangrijke bijdragen tot de kennis
van dit land en zijne bijzondere gewoonten en gebruiken.
Op Vrijdag 1 November a. s. vangt de winterdienst
op den Noordhollandschen spoorweg aan. De uren van
vertrek en aankomst zijn bijna onveranderd gebleven. Alleen
deze wijzigingen zijn aangenomen: de laatste trein vertrekt
van hier ten 6 u. 35 m. en de aankomst der avondtreinen
alhier is bepaald op 7 u. 45 m. en 11 u. 10 m.
Jl. Zondag hield het Artillerie-Vrijkorps alhier zijn
gewonen jaarlijkschen schietwedstrijd. De uitslag was als
volgtKoningsprijs (op 200 pas), een gouden horologie-
ketting, ter mededinging voor de 6 leden, die in het
loopende jaar het meest zijn opgekomen hij de exercitie,
behaald door den sergeant D. V. van HoolwerfF; op 300
pas: 1ste prijs een pendule, aangeboden door het bestuur
van het Vrijkorps, door den fourier K. W. Feith; 2de
prijs, een goudvischstel, aangeboden door den president mr.
Ch. Bosch Reitz, door het werkend lid C. Vis; op 200
pas, 1ste prijs, twee bloempotten, aangeboden door het
eere-lid R. J. A. Bouricius, te Batavia, door den luit.
adj. J. H. de Meijer; 2de prijs, een petroleumlamp, aan
geboden door de sociëteit Mars, door den sergeant F. J.
Bussing; 3de prijs, een veldflesch, aangeboden door het
bestuur van het Vrijkorps, door het werkend lid P. J.
Kries; op 100 pas: 1ste prijs, een couvert in etui, aange
boden door den majoor-kommandant D. P. H. Aberson,
door het werkend lid J. J. D. van der Klaauw2de prijs,
een sigaren-standaard, aangeboden door het bestuur van
het Vrijkorps, door het werkend lid G. P. Simons; voor
leden der sociëteit Mars: een juchtlederen sigarenkoker,
door den sergeant der schutterij H. A. Stadermannen de
prijs voor officieren van alle wapenen, een gebeeldhouwde
inktkoker, door den majoor-kommandant Aberson.
's Avonds werden die prijzen in Musis Sacrum uitge
reikt met gepaste toespraken van den vice-president, die
daarbij hulde bragt aan hen, die 't pogen van deze ver-
eeniging op nieuw hebben geschraagd.
Van Texel meldt men, dd. 25 dezer: De pokziekte
heeft zich onder de schapen in den polder Eijerland niet
verder verspreid en zich tot eene hofstede bepaald. Het
verbod van uitvoer van schapen zal nu spoedig worden
ingetrokken.
Men schrijft ons van Texel, dd. 28 Oct.:
„Met het beste succes werden door de werkende leden der
sociëteit „Neptunus" te Oude Schild, op Zondag 27 dezer
een paar tooneelstukken opgevoerd; als He Graaf
de Monte Christo en het blijspel: He Bloedzuigers of de
minnehandel in de Apotheek. Het luide applaus, dat zich
telkens bij het einde van ieder bedrijf deed hooren, over
tuigde de spelers van de tevredenheid van het talrijk
publiek. Naar wij vernemen zal door eenige leden van
genoemde sociëteit op a. s. Donderdag avond, de eerste
volksvoorlezing in dit saizoen worden gehouden. De voor
dragten zullen worden afgewisseld, door het zingen van een
zevental fraaije liederen, door de oudste leerlingen der
school."
Dezer dagen overleed te Texel eene vrouw in den
hoogen ouderdom van 81 jaren, die nooit van Texel geweest
en gedurende al die jaren zelfs nooit van woning veran
derd was.
De heer P. Heiman, onderwijzer te Purmerend, heeft
te Haarlem met goed gevolg het examen afgelegd ter verkrij
ging van de acte voor landbouwonderwijs (Wet op het
L. O. lett. m.) Hij is de eerste, die zoodanig examen
aldaar heeft afgelegd.
Gisteren was het 224 jaren geleden, dat de eerste
steen van het stadhuis op den Dam te Amsterdam, thans
paleis, is gelegd.
In het jl. Zondag te 's Hage gehouden buitengewoon
Groot-Oosten der orde van vrijmetselaren in Nederland,
dat zeer talrijk bezocht werd is met overgroote meerder
heid aangenomen eene motie, waarbij de vergadering den
wensch uitdrukt, dat Prins Hendrik als grootmeester-
nationaal worde gekozen ter vervanging van Prins Frede-
rik. De vergadering is daarop verdaagd. Prins Frederik
blijft de functiën van grootmeester-nationaal, door hem
gedurende 57 jaren bekleed, voorloopig waarnemen, tot
zijn opvolger zal zijn benoemd.
Voorts werd goedgekeurd de aanvrage tot de vestiging
van eene vierde Loge te 's Hage. (N. Rott. Crt.)
Jl. Zaturdag zat een vrouw op een stoep aan de
Bierkade te 's Hage met een dooden zuigeling op den schoot.
Volgens verklaring van een inmiddels ingeroepen doctor
moet het kind tengevolge van uitputting en gebrek gestor
ven zijn.
In de openbare vergadering der Vereeniging tot bescher
ming van dieren, jl. Vrijdag te 's Hagé gehouden, trad o. a.
als spreker op de heer A. van Eek, uit Hoorn, die tot
onderwerp had „het mishandelen van dieren." Spreker