1872. N°. 132.
Zondag 3 November.
30 Jaargang.
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
Binnenland.
el,
soa
verei
i ft
aapt
Prijs
rket
anze
tilog
eviu
HELDERSCHE
EN NIEUWE1SEPER COURANT.
„Wij huldigen het goede."
Verschijnt Dingsdag-, Donderdag- en Zaturdag namiddag.
Abonnementsprijs per ïcwartaal1.30.
franco per post - 1.65.
Bureau: MOLENPLEIN, N°. 163.
Prijs der AdvertentiënVan 14 regels 60 cent.
elke régel meer 15 cent.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend
VERTREKDAGEN DER BRIEVENMAILS I
Naar Oost-lndië: via Triest 12 Nov. 's avonds 6 u. 25 m,
Marseille 7 Nov. 's avonds 6 u. 25 ni.
u Brindisi 14 Nov. 's avonds 6u. 25 m.
v met de Prins Hendrik 6 Nov.'s av. 11 u.
West-lndië: viaSouthampton 15 Nov. 's morg. 6 u. 25 m.
Suriname via St. Nazaire 4 Nov., 's avonds 6 u. 25 m.
Kaap de Goede Hoop: 8 Nov., 's morg. 6 u. 25 m.
via Triest 7 Nov.'s m. 6u.25m.
3gtl
HELDER en NIEUWEDIEP,' 2 November.
Gisteren avond werd in Tivoli alhier de eerste volks-
voordragt van wege de plaatselijke afdeeling der Maat-
ichappij tot Nut van 't Algemeen gehouden. De voorzitter-
der regelings-commissie, de heer D. Dekker, opende deze
bijeenkomst met een toepasselijk woord, o. a. ook mede-
deelende, dat in de volgende bijeenkomst het 50jarig bestaan
van dit Departement der Maatschappij zal worden gevierd.
Als eersten spreker trad op de heer W. Thie Fz., die in
onderscheidene voorbeelden uit het leven aanwees hoe
moeijelijk het vaak is te weigeren en neen te zeggende.
ouders opwekkende om die groote kunst bij de opvoeding
lunner kinderen wèl in practijk te brengen. De heer
P. Uurbanus droeg voor het gedicht van A. J. de Buil,
;etiteld Eduard III voor Galais; de heer A. C. v. d. Pauwert
ee dichtstukken, een van Tollens en een van Gouverneur,
'j Endelijk werd door HH. Onderofficieren der Infanterie ten
i| itooneele gevoerd het blijspel: Jocrisse de Vondeling. Flink,
1 gelijk wij het van die lieeren gewoon zijn, werd dit stukje
0 ld' gespeeld, terwijl Jocrisse menigmaal den lachlust der
ifflwezigen opwekte. Door herhaalde muziekuitvoeringen
d ^werden verschillende werkzaamheden van dezen avond
ipgeluisterd.
De zaal was, een half uur vóór den aanvang reeds eivol
de commissie zag zich genoodzaakt om verscheidene
endij
si- di
staal
her
P'
'4 a
iri
tam]
all
1.
r ste
lei®
da® «W
64]
8ït
30j
25
246
9!)
West-Friesche Correspondentie.
XI.
In mijn laatst correspondentie-artikel heb ik een groote fout
;aan, die ik mij lipst te verbeteren. Ik heb het voor doen
"erJtSWen, alsof het in het plan van het oude spoorweg-comité lag,
p bet geprojecteerde spoor van Hoorn naar Alkmaar te doen gaan,
B(om zich daar aan te sluiten bij het Staatsspoor. Dit was onjuist.
Sten deelt mij thans mede, dat dit spoor van Hoorn naar Purme-
rend en vervolgens over Zaandam zou gaan, om zich tusschen
deal Haarlem en Amsterdam met het Hollandsche spoor te verbinden,
Bet een zijtak van Hoorn op Alkmaar.
Tot vergoelijking van deze onware voorstelling moge dienen,
lat het oude comité ons al te zeer gelegenheid gegeven heeft, hare
'innen te.... vergeten!
Inmiddels breng ik mijnen Alkmaarschen collega mijn dank voor
54. Ie beleefde terechtwijzing. Een weinigje strijd tusschen medewer-
:ers aan hetzelfde blad en in beleefde woorden vervat, kan geen
rwaad, noch voor het nieuwsblad zeiven, noch voor de goede zaak.
Voor het nieuwsblad, dat ik hier identiek met zijn lezers stel, niet,
omdat het daardoor in dezelfde kolommen verschillende zienswijzen
25} iet verdedigen, iets wat al te zeldzaam in de periodieke pers
18 ilaats vindt en voor de goede zaak niet, omdat ons luttel
40j lesckrijf al weinig invloed zal uitoefenen op den gang van zaken,
9Sj o geen geval het tot stand komen van een spoorweg in den weg
80! al staan.
De schrijver van de Alkmaarsche correspondentie-artikelen zegt,
lat ik den heer W. v. d. K., waar hij met blijkbare iugenomen-
75j eid over de plannen van het oude komité schrijft, ten onrechte
i3j «schuldig eene oratio pro domo te houden, d. i. voornamelijk het
itlaug van Alkmaar op het oog te hebben. Hij voegt er zelfs bij,
ZEd. juist voor Hoorn pleit. Dit, dunkt mij, geeft ons wel
tanig recht tot het gezegde r. t. a., welke initialen mijn mede-
Hrker wel zal kunnen aanvullen en dan uit het latijn vertalen!
Trouwens, het zou den heer v. d. K., ingezeten en lid van den
iteraad te Alkmaar in het geheel niet fraai staan, als hij,
60 Mar het zaken geldt van het hoogste commercieel belang, zijn
pen niet in de eerste plaats wijdde aan het belang der
tas zijner inwoning. En hier ligt, dunkt mij, juist het Zwaarte-
64j fuut van het verschil der beide partijen.
mag volstrekt niet uit het oog verliezen, dat wij hier te
hebben met een particulier en niet met een staatsspoor. Is
j5Jj tr in de Tweede Kamer sprake van den te kiezen weg voor een
Mn te leggen staatsspoordan mogen de afgevaardigden, bij de
appreciatie der voorgestelde richtingen, zich slechts de vraag stellen,
95] Welke het meest voldoet aau het algemeen belang. Zij moet zich
5} beschouwen als de vader van een talrijk huisgezin, waarvan alle
gelijke rechten hebben op hare bescherming. Is het al on-
61 ^gelijk
«oor de
kan
jjJ middelen
bet met
tdief
alle kinderen hetzelfde te geven, zij moet zorgen althaDs
gunsten, den een verleend, den ander niet te benadeelen
ook dit niet vermeden worden, dan is het haar plicht
te beramen, om het verbroken evenwicht te herstellen,
govemo van wien het aangaat, maar geheel anders is
een particulier spoor. Ik heb het in mijn vorig artikel
bezoekers af te wijzen wegens gebrek aan ruimte. Naar
wij ver nemen heeft zij besloten in het vervolg volstrekt
geene kinderen toe te laten, al zijn ze ook van entrée-
billetten voorzien.
Heden morgen is uit het kanaal om 's Rijkswerf het
lijk opgehaald van een marinier.
De Prins von Wied, zijn gemalin, prinses Maria der
Nederlanden en de jonge prins worden, naar men verze
kert, tegen 12 of 15 dezer te 's Hage verwacht, om er
geruimen tijd verblijf te houden.
De spoorweglijn DordrechtRotterdam (hulpstation
Fijenoord) is jl. Donderdag feestelijk geopend.
Naar de Amst. Crt. met genoegen verneemt, is de
doorgraving van het duin en het strand onder Yelzen, voor
zoover die tot afwatering vereischt wordt, jl. Donderdag
voltooid en is Vrijdag nacht ten 3 uren voor het eerst
Ywater in de Noordzee afgestroomd.
Het Provinciaal geregtshof in Noordholland heeft
gisteren uitspraak gedaan in de zaak van Martina van Duin
dienstbode, beschuldigd van opzettelijke brandstichting met
gevaar voor menschenlevens, in de schuur grenzende aan
de woning van haren meester den landbouwer Jan Groot
te Tutjehorn, gemeente Haringcarspel, waarbij te voorzien
was, dat eenig menschenleven kon worden in gevaar gebragt
en van diefstal ten nadeele van genoemden Jan Groot. Bij
breedvoerig gemotiveerd arrest is de beschuldigde aan de haar
ten laste gelegde feiten schuldig verklaard en deswege
veroordeeld tot tuchthuisstraf voor den tijd van 6 jaren.
Sedert de opening van het Rijks-telegraafkantoor te
Texel op 20 Oct. tot het einde dier maand zijn aldaar behandeld
237 berigten, waarvan 124 verzonden en 113 ontvangen.
De gemeenteraad van Alkmaar heeft jl. Woensdag
besloten^ twee ijzeren bascule-bruggen te doen maken en
daarvan het metselwerk enz. en het ijzerwerk elk afzonderlijk
aan te bestedenvoorts om het achterdeel van het stadhuis,
thans eene schouwburgzaal, te verbouwen tot een museum,
Latijnsche school en lokaal voor de regtbank. Ook is
eindelijk besloten om het kantoor van waarborg voor goud
even aangestipt en beloofd er later op terug te komeneen parti
culier spoori. i. een door bijzondere personen tot stand gebracht
en voor eigen rekening en risico geëxploiteerd spoor, behoeft slechts
te voldoen aan de belangen zijner ondernemers en van zijne eigene
exploitatie.
Nu moge men veel fraais of leelijks zeggen van de algemeene
belangen van handel en nijverheid en van verouderde kleinstadtische
begrippenwaar het handel en industrie geldt, rekent ieder persoon
of iedere gemeente, ook ieder rijk, zich tot middenpunt van het
algemeen belang en geldt de spreuk: charité bien ordonnce commence
par soi même!
Waarlijk,,ik heb veel liefde voor Alkmaar, maar meer verbonden
aan de belangen van Hoorn en het overige West-Friesland, zag ik
ongaarne een spoorweg tot stand komen, die de West-Friesche
producenten langs den koristen weg naar Alkmaar en ons langs
een omweg naar Amsterdam bracht.
Ik zou mij zeer in den goeden koopmansgeest der Alkmaarsche
leden van het oude Comité vergissen, als bij hen niet dezelfde
factoren in rekening werden gebragt, maar heb dan ook recht mijn
collega uit het Kennemerland, waar hij zegt, dat door het oude
Comité juist op de belangen van Hoorn is gelet, aan den ouden
Trajaan te herinneven, die mistrauisch het schoone paard der Grieken
lorgnetteerend, niet nalaten kon uit te roepen: Timeo JDanaos... enz.
Of wij daarom', als het blijken mogt, dat het nieuwe Comité zijn
taak moest opgeven en het oude de concessie verkreeg, dit laatste
niet zouden ondersteunen? Dit is een geheel andere kwestie,
waarop het antwoord voorwaardelijk moet zijn, maar wel wil ik
constateeren, dat het oude Comité in deze streken, misschien met
uitzondering van Enkhuizen, veel van zijn populariteit heeft ver
loren. Het heeft al te lang gedommeld om nu ter elfder ure van
zijne zijde veel energie te verwachten en zijn optreden juist op het
oogenblik, dat het nieuwe Comité, gesteund door aanmerkelijk
succes en algemeene sympathie veel kans van slagen schijnt te
hebben, doet het niet in achting rijzen. Er wordt gezegd, of het
waar is, weet ik niet, dat liet oude Comité zich insgelijks tot het
Eugelsch bankiershuis Hutton Vignolles gewend heeft met de vraag,
of genoemd huis, ingeval het hun mocht gelukken de concessie te
erlangen, genegen zou zijn, ook deze te exploiteeren. Behelst dit
gerucht waarheid, dan kan zulk eene handelwijze van het oude
Comité, mijns inziens, en ik sta hierin niet alleen, in geen geval
nobel genoemd worden. Als twee jongens uit hengelen gaan en,
na lang vruchteloos dobberen, één van beiden eindelijk beet krijgt,
gebeurt het ook wel eens, dat de ander, nl. die nog geen beet had,
plotseliug zijn snoer naast de bevoorrechte in het water werpt, met
het doel om hem het kansje af te snoepen, maar waardoor hij niet
zelden hel vischje verschrikt en de kans van beiden bederft. Zulk
een hengelaars-manoeuvre heet men bijleggen, en de jongens zeggen,
dat het valsch is
Voor eenige dagen ging hier het gerucht, dat de heer Linse,
zooals men weet lid van het oude Comité, de definitieve concessie
had verkregen. Een onzer afgevaardigden had zulks uit den Haag
aan een belangstellend vriend geschreven en de Hoornsclie Moniteur,
had het, hoewel onder reserve, in den bescheiden kring zijner
lezers verspreid. Groote sensatie en.... lange gezichten bij de leden
van het nieuwe Comité. Het merkwaardigst was, dat tegelijk een
en zilverwerk te verbouwen tot eene tusschenschool. Een
en ander is geraamd op p. m. 70,000.
In de zitting van den raad te Hoorn werd op
jl. Woensdag de begrooting van ontvangsten en uitgaven
voor 1873 vastgesteld, zoo in ontvang als in uitgaaf op
118,125.871.
Het dezer dagen ook door ons opgenomen berigt, dat
de heer P. Heijman, onderwijzer te Purmerende, de eerste
is, die in Noordholland met gunstig gevolg examen heeft
afgelegd in de Landbouwkunde, is, volgens de N. Rott. Ct.,
niet juist. Reeds voor 5 of 6 jaar verkreeg de heer A.
Egmond, toenmaals hoofdonderwijzer in de Weere, gemeente
Hoogwoud, een acte voor dat vak van onderwijs.
Gisteren namiddag is een werkman van den Holl.
IJzeren Spoorweg, op het station te Haarlem, derwijze met
zijne borst beklemd geraakt tusschen de buffers van twee
wagens, dat hij onmiddelijk is overlpden.
De gemeenteraad van 's Hage heeft jl. Donderdag
besloten tot eene geldleening van 120,000; daarna is
de begrooting met 23 tegen 8 stemmen vastgesteld op
1,510,411.481 in ontvang en uitgaaf.
De Telegraaf, van ridderorden sprekende, deelt het
volgende voorval mede, voor welks waarheid zij instaat:
In een groot dorp van Zuidholland woonde iemand, die
zeer met zichzelf was ingenomen en grooten rijkdom, zonder
eenig verstand, oordeel of opvoeding bezat. In zijn eigen
oogen ontbrak hem, om volmaakt te zijn, slechts één ding,
en dat was de orde van den Nederlandschen Leeuw.
Meermalen had hij zich daarover uitgelaten en te kennen
gegeven, dat, zoo hij die kreeg, hij een schitterend algemeen
dorpsfeest zou geven, zoo als daar en in de omstreken nog
nooit beleefd was.
Om er den dwaas te doen inloopen en hem feest te
laten vieren, verscheen zijn benoeming tot ridder van den
Nederl. Leeuw in een daar ter plaatse zeer populaire
courant, maar droeg men tevens zorg dat de Staatscourant
te loor raakte.
De vlieger ging best op. Er volgde een schitterend feest
extra bijvoegseltje van de Purmerender Courant verscheen, waarin
het nieuwe comité bekend maakte, dat zijne opmetingen, peilingen,
enz. in vollen gang waren en gemeentebesturen en autoriteiten in
de beide betrokken provinciën uitgenoodigd werden, hunne daarbij
benoodigde medewerking te verléenen. Nu wist niemand meer,
waar het eind aan vast zat, tot eindelijk bij een der leden van
het nieuwe Comité een ministerieel schrijven werd ontvangen,
waarin de minister mededeelde, dat hij den heer Linse had uitge
noodigd, op te geven, op welke voorwaarden deze vooralsnog de
concessie zou verlangen.
Men ziet het, en ik lever zelf het bewijs mede, wij hebben een
spoorweg in spe en over zulk een spoorweg kan men schrijven,
kan men lezen, kan men soezen, kan men redevoeringen houden,
kan men zich zelfs boos maken, één ding is jammer,men kan
er niet over rijden
En nu hebben we voor dezen keer genoeg gespoord en mogen
we wel eens afstappen, waarschijnlijk zullen we later nog wel eens
gelegenheid vinden, een ridje meê te doen.
Terwijl het eene gedeelte van West-Friesland de Westerkogge
ruimschoots ondervindt, hoe veel voordeel, vooral bij natte herfsten
en weinig wind, een stoom-watermolen oplevert, immers heeft men
in dezen polder niettegenstaande de meest ongunstige omstandig
heden geen last van het water, gevoelt een ander eu zeer groot
deel, de vier noorder Coggen, dat ook in deze niet alles couleur
de rose is. De groote stoomwatermolen bij Medemblik, die dezen
uitgestrekten polder bemaalt, is nl. sedert bijna drie weken defect en
schijnt nog in geen maand te kunnen werken, zoodat geheele
landerijen in deze streken onder water staan. Het gebrek schijnt
gezeteld in den cylinder. Mij dunkt wel een spoorslag voor andere
polderbesturen, wier polders door een stoommachine bemaald worden,
om een dubbel stel der voornaamste werktuigen na te houden, die
de machine samenstellen.
't Water is trouwens de oude vijand van de Hollandsche natie
en schijnt steeds op wraak bedacht voor al het land, haar schoot
ontwoekerd. Ook de Beemster, de Schermer, de polder Meissen en
al de polders, die op de ringslooten malen, wier water in het
Noordhollandsch Kanaal althans gedeeltelijk moet worden geloosd,
zitten bijster met hun water verlegen. De afdamming van het IJ
bij Schellingwoude schijnt nu reeds een groot bezwaar voor de
waterloozing in het Noordhollaudsch kanaal op te leveren, maar
veel grooter zal de waterlast worden, als eenmaal het IJ veranderd
is in een door schutsluizen geheel afgesloten kanaal. Men spreekt
er van, een groot stoomgemaal te plaatsen te Schardam aan het
oostelijk einde der ringsloot, dat ten allen tijde het overvloedige
water uit de ringsloot in de Zuiderzee kan werpen. Zulk eene
machine zou zeker veel kosten, maar het groote morgental dat
er door bemaald zou worden, zou den druk, bij algemeene deel
neming, zeer licht maken.
Maar die algemeene deelneming! Het is niet gemakkelijk veel
hoofden in één zak te krijgen.... en dan nog wel polderbestuurs
hoofden GÉRAltD:
Ik ben gelukkig geen notaris en een Westfriesche correspondentie
is geen officieel stuk, ik kan dus zonder vrees voor den strafrechter
nog oude vlaktematen noemen.
