1872. W 146. Vrijdag 6 December. 30 Jaargang. AANBESTEDING. Spoorwegen, Binnenland. Uitgever A. A. BAKKER Cz. Bureau: MOLENPLEIN, N°. 163. PROVINCIE NOORDHOLLAND. ELDERSCHE E\ MEI WERIKPER COURANT. ,,W ij huldigen het goede.' Verschijnt Ding3J>ag-, Donderdag- en Zatürdag namiddag. Abonnementsprijs per kwartaalf 1.30. franco per post - 1.65. Prijs der Advertentién Van 14 regels 60 cent. elke regel meer 15 cent. Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend VERTREKDAGEN DER BRIEVENMAILS: Kaar Oost-lndiê: via Triest 14 Dec. 's avonds 6 u. 25 m. u Marseüle 19 Dec. 's avonds 6 u. 25 m. Brindisi 12 Dec. 's avonds 6u. 25 m. per Koning de.r Nederl. 7 Dec. 's av. 11 u West-lndiè: via.Southamptonl5 Dec.'s morg. 6n. 25m. Suriname via St. Nazaire 4 Jan., 's avonds 6 u. 25 m. Kaap de Goede Hoop: 8 Dec., 's morg. 6 u. 25 m. tt h n u via Triest 7 Dec. 's m. 6u.25m. Op Donderdag den 19r?e» Decetnber 1872, des namiddags ten half drie urezal, ouder nadere goedkeuring, aan het lokaal van hel Provinciaal Bestuur te Haarlem, namens en voor rekening van de besturen der hierna te noemen gemeenten, worden overgegaan tot de aanbesteding van: 1. het amoveren van het oude schoolgebouw en do onderwijzerswoning, en het bouwen van een nieuw schoolgebouw en onderwijzerswoning te „de Koog," alsmede hot houwen van eene school en onderwij zerswoning aan den Burg, beiden op Texel. 2. het bouwen van twee scholen en onderwijzers woningen in de gemeente Avenhorn. De aanbesteding zal plaats hebben bij enkele inschrijving, inge volge art. 18, 22 en 25 van de bostekken. Ieder bestek met de teekening is, tegen betaling van een gulden per exemplaar, te verkrijgen aan het lokaal van het Provinciaal Bestuur voornoemd; aan het bureau voor buitenlandsche paspoorten, gevestigd in het raadhuis te Amsterdamen aan de gemeente- secretariën van Texel en Avenhorn, voor zooveel zij die gemeenten aangaan. Gegadigden worden er aan herinnerd, dat de biljetten van in schrijving des middags ten ttoaalf ure vóór den dag der besteding in de bus moeten gestoken zijn, zoo als art. 63 434 der algemeene voorschrif ten bepaalt. Nadere inlichtingen zijn te bekomen bij de burgemeesters der gemeenten Texel en Avenhorn, voor zooveel ieder der genoemde werken aangaat, bij de ontwerpers der bestekken (van het werk te fde Koog") den heer W. Ph. DE KRUIJEE, (van liet werk aan den Burg) den heer F. J. KRIEGER, (van de werken te Aven horn) den heer T. C. VAN DER STERR, Provinciale opziglers van den Waterstaat, respectivelijk te Jlelder, te Alkmaar en te Hoorn. De aanwijzingen in loco zullen geschieden te Texel op Zaturdag en te Avenhorn op Maandag vóór de besteding. Ons staatsspoorwegnet nadert met rassclie schreden zijne voltooiing. Aan de belangrijke verbindingswerken bij Amsterdam en Rotterdam, waar Y en Maas overbrugd moeten worden, is men nog steeds druk bezig, maar zijn ook deze tot stand gebracht, dan is volledige uitvoering gegeven aan de in 1860 aangenomen wet, waarbij voor rekening van den Staat gelast werd den aanleg van eenige lijnen, die onze zeehavens en de middenpunten van onzen handel onderling en aan het buitenland zouden verbinden. In verband met dien aanleg werd de haven van Harlingen verbeterd, Vlissingen door grootscbe inrichtingen tot eene zeehaven van den eersten rang verhevende Oosterschelde en bet Sloe werden afgedamd, het Hollandsch Diep, de Maas, Waal en Lek door trotsche bruggen overspannen en door het gëheele land een aantal kunstwerken volbouwd, welke getuigenis geven van de moeilijkbeden, aan het maken van spoorwegen in ons vlak maar waterrijk land verbonden, en tevens van de verdiensten onzer ingenieurs, die alle bezwaren wisten te boven te komen. Dank zij de particuliere- en Staatslijnen bestaat met België reeds eene vijfvoudige verbinding; met Pruisen bestaan er 4 aansluitingen, 1 is in bewerking en 2 doen zich weldra wachten. Langs vele wegen zullen wij dus de kostbare voortbrengselen onzer overzeesche bezittingen en de vruchten van eigen landbouw en nijverheid aan het buitenland kunnen toevoeren en aldaar bet hoofd kunnen bieden aan de geduchte mededinging van Hamburg, Bremen en Antwerpen. Schuurt dan de nieuwe Maasmond zich zeiven diep en gelukt het Amsterdamsche Noordzeekanaal, zoodat de stoompakketten onze beide groote koopsteden kunnen bereiken, dan wordt Nederland met zijne gunstige ligging en zijn laag tarief weder de markt van Europa, dan zijn wij klaar' Zouden wij dan klaar zijn en de reeks onzer groote werken ten nutte van handel en verkeer kunnen sluiten? Amsterdam zou wijzen op zijn ellendigen waterweg naar den Rijn, Nijmegen, Tiel, Gorinchem, Hoorn en Sneek zouden klaagtoonen doen booren over hunne afzondering, misdeeld en vergeten als zij zijn bij den aanleg der spoorwegen. Zouden die steden niet in staat zijn de krachten en de kapitalen te vinden, noodig tot opheffing van hun isolement Kan aanleg van spoorwegen door particulieren, zooals van Boxtel naar Wesel, hen niet helpen? Er kunnen aan een spoorwegnet langere of kortere verbindingen, schakels als bet ware, ontbreken, welke door min kostbaren aanleg of tc wachten druk verkeer voordeel aan particuliere onder nemers beloven. Maar de korte afstand tusschen Arnhem en Nijmegen vordert 2 kostbare rivier-overgangen en daar voor eene uitgaaf, die alle ondernemers moet afschrikken en indien ook elders dergelijke kostbare werken niet ver- eischt worden, waarom zal de eene stad of landstreek zich aanzienlijke geldelijke opofferingen getroosten voor iets, wat de andere zonder eenige moeite en opoffering verkregen beeft. De billijkheid vordert, dat alle deelen des lands, die gelijkelijk hun aandeel aan 's Rijks middelen leveren, zooveel mogelijk ook zullen deelen in de voorrechten, die door het verwerven van Staatsspoorwegen aan sommige oorden reeds geschonken zijn. Er komt nog iets bij. De aanleg der voornaamste spoor wegen door bet Rijk, zeker een goed en krachtig middel om den wensch naar bet verkrijgen van zoodanige middelen van gemeenschap binnen niet al te langen tijd en volgens een vast stelsel, dat de gewichtigste belangen het meest in het oog houdt, te bevredigen, is schadelijk geweest voor den particulieren ondernemingsgeest. Rente-verzekering door den Staat zou het middel hebben kunnen zijn om dien geest aan te wakkeren, en om de aanzienlijke sommen, nu in schier onbekende spoorwegen in America en Rusland belegd, dienstbaar te maken aan de belangen van ons eigen land, zoodat aan onze beurzen een handel in binnenlandsche spoorwegwaarden had kunnen ontstaan. Waar de Staat het werk ondernam is het eigen initiatief gaan slapen, en be zwaarlijk is het thans, het weder te doen ontwaken ten behoeve der gemeenten, die nog van spoorwegen verstoken zijn gebleven en ze zoo gaarne bezitten. De ontwikkeling en vooruitgang, allerwege te bespeuren, waar reeds spoor wegen bestaan en de nog veel grooter uitbreiding van handel en vertier, welke zij nog beloven, rechtvaardigen het verlangen naar hun bezit. En waarom zou de Staat dat verlangen niet bevredigen, niet een stap verder doen in de richting welke hij betreden heeft, niet een tweede net ondernemen nu het eerste welhaast gereed zal zijn, niet het voorbeeld volgen van België, dat na den aanleg van zijn eerste net bestendig is voortgegaan om de mazen kleiner en elke plaats van eenig belang tot een knoop van dat net te maken? Het uitzicht is thans geopend, dat aan de zoo vurig gekoesterde wenschen voldoening zal worden gegeven. Reeds bij de aanbieding der Staatsbegrooting had de regeering gewezen op de noodzakelijkheid van het ondernemen of bevorderen van werken van openbaar nut, waarvoor zij geene vermeerdering van uitgaven of verzwaring van lasten zou schromen, bij de beraadslaging over de begrooting voor de Staatsspoorwegen heeft de minister van Binnen landsche Zaken verklaard, dat in overweging is wat te doen, wanneer men na de voltooiing der Staatsspoorwegen de handen vrij zal hebben. Bij hem was de vraag opgerezen, of het niet raadzaam zou zijn den aanleg van nieuwe spoorwegen te doen plaats hebben voor rekening van den Staat, even als tot dusver is geschied. Hij hoopte, dat het overieg der regeering omtrent deze zaak tot een spoedig resultaat zou leiden. Wanneer er iets gedaan werd tot ondersteuning, dan zou de spoorweg ArnhemNijmegen in de eerste plaats in aanmerking komen. De heer Heemskerk wees er op, hoe de meeningen ten aanzien van spoorweg-aanleg door den Staat of door par ticulieren sedert 1860 veranderd zijn. Hij verwonderde er zich over, dat de regeering, niettegenstaande zich particuliere krachten naast en met den Staat ontwikkeld hadden en niettegenstaande den altijd ernstigen financiëelen toestand, door hare verklaring een zwaren last op de schatkist dorst leggen, nu zij het uitzicht opende op een tweede stel van spoorwegen ten koste of gedeeltelijk ten koste van den Staat. Hij achtte het echter voorbarig, alreeds een oordeel daarover uit te spreken. De heer van Akerlaken hoopte, dat vóór, niet na de voltooiing van het spoorwegnet, maatregelen zouden worden genomen om de thans nog stiefmoederlijk bedeelde streken van ons land van spoorwegen te voorzien, en wel van Staatswege, en hij betuigde zijnen dank aan de regeering voor hare verklaring. De heer van Eek kwam op tegen het betoog van den heer Heemskerk. De spoorwegen zijn in het algemeen belang, elk deel van het land heeft er evenveel aanspraak Behoudens de uitbreiding van bestaande ondernemingen (de lijn Goudaden Haag door de Rijnspoorweg-Maatschappij, de lijn Haarlem Uitgeest en de Oosterspoorweg door de Holl. Spoorweg- Maatschappij), valt er op de, door de slechte resultaten van den Centraal spoorweg ontmoedigde, particuliere krachten niet te bogen. op. Bij den aanleg der eerste reeks heeft men met veel eenzijdigheid en jaloezie te kampen gehad, 't werd tijd die eindelijk te doen ophouden. Voor de financiëele gevolgen was deze spreker niet bang. Voor zulke werken als spoor wegen is er nog geld genoeg, en zoo het er niet mocht zijn, dan zou het dienen gevonden te worden. De minister gaf ten slotte te kennen, dat, zoo hij, gelijk de heer Heemskerk aanvoerde, door zijne verklaring een zwaren last op de schatkist had gelegd, hij bereid was de verantwoordelijkheid daarvan op zich te nemen, onder op merking echter, dat de Kamer zelve een deel van die verantwoordelijkheid zou te dragen hebben, wanneer voor stellen daaromtrent aan hare beslissing werden onderworpen, en dan geloofde de minister, dat het aantal leden, die het met zijn hoofddenkbeeld eens zijn, grooter zon zijn dan dat dergenen, die zich bij den heer Heemskerk zouden aansluiten. Wij deelen dat geloof ten volle en hopen, dat het den minister Geertsema zal gegeven zijn, zijnen naam te ver binden aan liet tweede Nederlandsche spoorwegnet. Do heer Heemskerk scheen te gevoelen, dat ook de meerder heid der Vertegenwoordiging zich in deze zaak liever aan de zijde des ministers dan aan de zijne zoude scharen, althans hij verklaarde voornemens te zijn geweest, bij amendement de kosten van het personeel met 5 pCt. te verminderen, maar daarvan af te zien, nu hem uit de zitting van heden (27 Nov.), die allergewichtigst voor de toekomst der spoor wegen was geweest, gebleken was, dat het nog geruimen tijd zou duren alvorens de kosten van aanleg der Staats spoorwegen van de begrooting zouden verdwijnen. HELDER en NIEUWEDIEP, 5 December. Onder de belangrijke gebeurtenissen van den dag verdient niet onvermeld te blijven de aftreding van den Franschen minister van Binnen]. Zaken, den heer Lefranc, tengevolge van de aanneming eener voor hem zeer onaangename motie van orde door de meerderheid in de Nationale Vergadering. Met 305 tegen 298 stemmen verklaarde dat ligchaam, dat die minister de wet niet had toegepast op de gemeen teraden, die in strijd met de bestaande voorschriften adressen hadden ingediend. De heer Lefranc begreep, dat het na die uitspraak best was heen te gaan. De houding door de Nationale Vergadering in de laatste dagen aangenomen, maakt het gerucht niet onwaarschijnlijk, dat te eeniger tijd de vernieuwing der wetgevende magt als het eenige middel zal worden aangegrepen om den staatkundigen dampkring te zuiveren en aan de tegenwoordige crisis voor goed een einde te maken. Uit Pesth wordt berigt, dat het Transleithaansch minis terie zijn ontslag aan den keizer van Oostenrijk ingediend en reeds verkregen heeft. De tegenwoordige minister van Koophandel, de heer Szlavv, is met de zamenstelling van een nieuw kabinet belast; inmiddels nemen de aftredende ministers hunne departementen waar. Het Volkshuis is tot nadere bijeenroeping uiteengegaan, op het vernemen van deze mededeeling. De benoeming van nieuwe leden van het Heerenhuis, ter verzekering van den goeden uitslag der kreitswet, is den 3 dezer geschied. Een 20tal hooge staatsbeambten en eenige rijke grondbezitters zijn door de regering daarvoor uitgekozen. Omtrent den hoofdinhoud der Boodschap, door clen presi dent Grant aan het Congres te Washington gerigt, verwijzen wij naar de mededeelingen onder Amerika in de rubriek „Buitenland". Met 1 Mei zullen o. a. het 1ste bat. van het 7de reg. der iuf. te Hoorn naar Nijmegen en het 2de bat. te Utrecht naar Hoorn verplaatst worden; het 3de bat. alhier vertrekt alsdan naar Amsterdam, terwijl het 4de bat. te Amsterdam alhier in garnizoen komt. De 5de en 13de comp. van het 1ste reg. vesting-art. te Amsterdam, zullen alsdan mede van standplaats ver wisselen met de 12de en 14de comp., alhier in garnizoen. Ook onze landgenoot dr. H. van de Stadt is tot de ontdekking gekomen, dat de meteoren, die in den avond van den 27 November in overvloed zigtbaar zijn geweest, deelen zijn van de komeet van Biela, waarmede de aarde in botsing geweest is. In het op 1 dezer in het licht verschenen nommer der Nieuwe Bijdragen voor Onderwijs en Opvoeding, komt voor een berigt, betreffende de benoeming van een hoofd onderwijzer te Hedikhuizen (3de district van Noordbrabant). Daaruit blijkt dat, na het gehouden vergelijkend examen, de waarnemer der school, ondanks de bedenkingen van den schoolopziener, door Burgemeester en Wethouders op de voordragt is geplaatst. De schoolopziener gaf als zijne meening te kennen, dat de waarnemer wegens onvoldoende kennis niet op de voordragt mogt vermeld worden. Op grond van

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche en Nieuwedieper Courant | 1872 | | pagina 1