1873. N°. 32. Vrijdag 14 Maart. 31 Jaargang. KENNISGEVING. Uitgever A. A. BAKKER Cz. AANGIFTE VOOR DE ZEEMILITIE. Binnenland. HELDERSfilE E\ XIEUWEDIEPER COURANT „Wij huldigen het goede." Verschijnt Dingsdag-, Donderdag- en Zaturdag namiddag. Abonnementsprijs per wartaalf 1.30. n franco per post - 1.65. Bureau: MOLENPLEIN, N°. 163. Priji der Advertentiën Van 14 regels 60 cent. elke regel meer 15 eent. Groote letters of vignetten worden naarplaatsrnimteberekend VERTREKDAGEN DER BRIEVENMAILS: Naar Ooet-lndiê: via Triest 18Maart 'savonds 6 u. 25 m. t u v Marseilleil Maart 's avonds 6 u. 25 m. v o Brindisi 20Maart 's avonds 6u. 25 m. Curagao en Suriname, 16 Maart 's morg. 6 n. 25 m. Kaap de Goede Hoop. via Southampton23Maart, 's morg. 6 ti. 25 in. BURGEMEESTER cn WETHOUDERS ier gemeente HELDER noodigen bij lete uit, de Lotelingen ven de ligting van dit jaar, die verlangen bij de Zee- nilitie te dienen, om zich daartoe vóór den eersten April aanstaande ter Secretarie dezer gemeente aan te meldeo, op een werkdag, tusachen dea voormiddags van 9 tot 1 ure. De Zeemiliciena ontvangen vier jaren na den dag hunner inlijving een bewijs van ontslag uit de dienst, en worden, wanneer zij een behoorlijk paspoort hebben ontvangen, in tijd van vrede van de dienst bij de Schutterij vrijgesteld. De Zeemilitie wordt bestemd tot bemanning van de verdedigiugs-vaartuigen voor de binnenlandscba dienat en langs de kusten. Zij wordt niet naar de Koloniën ea Bezittingen van het Rijk in andere werelddeelen gezonden, tenzij, ingeval van zeer buitengewone omstandigheden, eene nadere wet daartoe magtiging verleent. Aan hen, die verlangen na volbragten oefeningstijd in werkelijke dienst te blijven of to komen, zonder zich als vrijwilliger te verbinden, wordt zulks vergund. Aan hen, die zieh met verlof bevinden, wordt in gewone tijden vergunning tot uitoefening van de Buitenlandsche Zeevaart en Visscherij verleend. Aan Lotelingen die vóór hunne inlijving bij de Landmilitie, hun beroep van de Buitenlandsche Zeevaart maakten, en zich voor de Zeemilitie hebben aange boden, doeh daarbij niet hebben kunnen worden aangenomen, wordt, wanneer zjj zich met verlof bevioden, mede in gewone tijden vergunning tot uitoefening tan de Buitenlandsche Zeevaart verleend. In gewone tijden knnnen de manschappen der Zeemilitie vergunning hekomen tot het aangaan van een huwelijk, wanneer zij hun derde dienstjaar hebben volbragt. Voor Loteliugen die hun beroep van de Buitenlandsche Zeevaart maken, is het alzoo van belang dat zij zich op den boven bepaalden tijd voor de Zee militie aanmelden, omdat zij anders bij de Militie te land ingelijfd worden en gedurende hun diensttijd geene vergunning verkrijgen om hun beroep uit te oefeuen. Burgemeester en Wethouders voornoemd, Helder, STAKMAN BOSSE, Burgemeester, den 1 Maart 1873, L. VERHEY, Secretaris. De BURGEMEESTER der gemeente ANNA PAULOWNA; Gelet op de onvoldoende nakoming van de art. 18 en 14 der wet van 20 Julij 1870, Staatsblad no. 131; herinnert allen houders en hoeders van vee in gepoemde gemeente, aan hunne verpligting tot onmiddelijke aangifte en afzondering, ingeval zich bij hun vee verschijnselen voordoen van 1. veepest bij herkaauwende dieren; 2. longziekte bij runderen; 3. kwaadaardig klaauwzeer hij schapen; Sumatra met het rijk van Atsjin. De jongste berigten uit Oost-Indië hebben inzonderheid de aan dacht gevestigd op het eiland Sumatra, waar de Sultan van 't rijk van Atsjin aanleiding schijnt gegeven te hebben tot verwikkelingen, die de tusschenkomst van land- en zeemagt noodzakelijk maken. Nog al te weinig is dit eiland bekend, en daarom zal de volgende beschrijving, aan het Utrechtsch Dagblad ontleend, onzen lezers Zeker niet onwelkom zijn. Sumatra, het westelijkste der Soenda-eiianden, welks volledig bezit door Nederland, in het algemeen belang van veiligheid van handel en rust en orde in zijne kolonie, wel mag gewenscht worden, al mag het niet naar een middel zoeken om zijn gebied bepaald uit te breiden, wordt, naar de laatste berigten, op 8100 vierk. mijlen geraamd, dat is niet veel minder dan de oppervlakte van Spanje of Frankrijk. Het getal inwoners wordt op 2J millioen begroot, door anderen op veel meer Het eiland, 236 mijlen lang en 33 tot 50 mijlen breed, is over zijne geheele lengte door een vulka nische bergketen doorsneden, die op omstreeks 20 mijlen langs de westkust loopt. Het westelijk gedeelte van het eiland is bergachtig en wordt door een bergketen van het oostelijk deel, dat vlak en moerassig is, geheel afgescheiden. In die bergketen is een 16tal vulkanen, waarvan 4 of 6 nn en dan nog werken. Bij de uit barsting van den Toroeboro kwamen, zegt men, 12,000 tnenschen am. De hoogste berg is de piek van Indrapoera, 14,500 voet hoog. Daarna komen de Qphir, de Merapi, Sengalang, Boekith- Kaba en Goenong Dempo. Van Sumatra behoort het zuidelijke twee derde, het zuidoostelijke eu grootste deel der westkust aan Nederland; de ontoegankelijke binnenlanden, meestal hoogvlakten, en hét noordelijk deel Atsjin, met onderhoorige staatjes, zijn nog niet onderworpen. Daarentegen hebben wy de eilanden Simaloe, Nijas, de Batoe-eilanden, de hfentawei-archipel, Groot en Klein Nassau, Engano, Banka, de bmgga-eilanden, de archipel vaD Siak en de Riouw-groep in bezit, waardoor het eiland als wordt ingesloten. Het eiland, dat ten zuiden door de Soendastraat van Java en ten noorden door de itraat van Malakka, van het schiereiland van dien naam wordt gescheiden, heeft westelijk prachtige bosschen, en slechts een paar harte rivieren, de Sinkel en Tapoes, die in den Indischen Oceaan loopenoostelijk, waar het terrein vlak of golvend, langs de kusten mudig of moerassig is, vindt men de rivieren de Rakan, de Siak •f Tabong, de Kampar Besaar, de Indragiri, de Djambi en de Soesang of Moesie, die in de Javazee stroomen. De kusten hebben Een aardrijkskundige o. a. schat het aantal inwoners op niet minder dan 11 millioen. 4. kwade droes en huidworm bij eenhoevige dieren 5dierenschurft bij paarden en schapen 6. pokken bij schapen 7. miltvuur by alle vee; 8. hondsdolheid bij alle vee. Zullende by verzuim tegen de nalatigen met de meeste gestreng heid gehandeld worden. Anna Paulowna, De Burgemeester voornoemd, den 11 Maart 1873. C. E. PERK. HELDER en NIEUWEDIEP, 13 Maart. Volgens een berigt uit Leigh is het instructie-vaartuig Ternate, commandant luit. ter zee 1ste kl. Dinaux, aldaar aangekomen, na zwaar weder doorgestaan te hebben. Men had twee sloepen verloren. De mailboot Koning der Nederlanden is den 10 dezer ten 9 ure voormiddags van Batavia vertrokken met volle lading en als passagiers: 51 volwassenen, 46 kinderen 1ste klasse, 9 volwassenen, 12 kinderen 2de kl., en 25 soldaten. Heden is uit het kanaal, nabij de Nieuwe Kerk, het lijk opgevischt van den oud-zeeloods D. Onze Koningin is door het verlies getroffen, dat reeds gedurende eenige weken te verwachten was. Koningin Paulina Theresia Louisa, weduwe van Koning Willem I van Wurtemberg, wiens derde gemalin zij was, heeft, zooals onze lezers reeds kortelijk is vermeld, jl. Maandag namiddag het tijdelijke met het eeuwige verwisseld. De overledene, dochter van hertog Lodewijk Frederik Alexander van Wur- temburg, was geb. 4 Sept. 1800, trad 15 April 1820 met haren neef in den echt, welk huwelijk 25 Junij 1864 door zijnen dood ontbonden werd. Uit het derde huwelijk van Willem I zijn in leven twee dochtersPrinses Catharina Frederika Charlotte geb. 24 Aug. 1821, sedert 9 Mei 1870 weduwe van Prins Frederik van Wurtemberg, en Prinses Augusta Wilhelmina Henriëtte, geb. 4 Oct. 1826 en sedert 17 Junij 1857 gehuwd met Prins Herman Bernard George van Saksep-Weimar. Uit bet tweede huwelijk leeft behalve onze geliefde Koningin nog eene dochter: Prinses Maria Frederika Charlotte, geb. 30 Oct. 1816 en sedert 16 Nov. 1865 weduwe van Alfred graaf van Neipperg. Ten einde verspreiding der longziekte zooveel moge lijk te beletten gedurende den aanstaanden weidetijd, is het in het algemeen geen diepe bogtenaan de oost- en noordoostkust zijn nog de aanzienlijkste baaijen. Het klimaat is niet zoo drukkend als men verwachten zou; 's morgens is de temperatuur gewoonlijk 70° Pahr.op den dag stijgt die tot 82 a 88°, Van Mei tot October waait de drooge moesson; de andere helft van het jaar is het regentijd. De rijkdom van het eiland aan houtsoorten is onbegrijpelijk; er wordt rijst, sago, gierst, kokosnoten, betel, suikerriet, kurkema, gember, koffij en rotting geoogst; de wijnstok is er niet zonder vrucht geplant. De uitvoer is peper, stofgoud, kopererts, zwavel, kamfer, muscaatnoot, kruidnagel, foelie, koraal, benzoïn, gutta- percha, tin, ijzer, steenkolen (die van de Ombilien zijn zelfs beter bevonden dan de Engelsehe kolen), naphta, zeep, zink en kwik wordt nog gevondenbuffels zijn er veelde paarden zijn klein maar vlug; varkens en geiten vindt men in wilden en tammen staat; olifanten en beeren, die er op Java niet zijn, rhinocerossen, tygers, herten, leven in de bosschen; en in de rivieren treft men den hippopotamus en krokqdil aan. Men ziet, het land is in alle opzigten rijk en gezegend, en zou, goed bestuurd, ontwikkeld en sterker bewoond, eene bezitting kunnen worden, die voor Java niet zou behoeven onder te doen. De bewoners zijn Maleijers, Redjangs en Bataks, en ook Papoeas, Chinezen, Hindoes en Europeanen. De inboorlingen bouwen hunne woningen meestal op palen; ze zyn bedreven in bet bewerken van goud- en zilverdraad; ook zijden en katoenen stoffen, aardewerk, wapens en matten, verlakte kommen en schalen worden er vervaardigd. De Bataks in het binnenland zyn meestal heideDende Redjangs zyn mahomedaansch en landbouwers. Vroeger beoorloogden de verschillende stammen elkander voortdurend; het Nederlandsch gezag heeft aan die ver warring grootendeels een eind gemaakt, zoodat orde en regt vry goed worden gehandhaafd. Het Nederlandsch gezag heeft de bezitting verdeeld in: de Westkust, met de residentie Tapanoeli, waarin Sinkel, onze noor delijkste bezitting; de residentie Padang met de hoofdplaats van dien naam, met 10,000 inwoners, en de vruchtbare streek Indrapoera, en de residentie Padangsche-bovenlanden, een koel hoogland, met Boekit-Tinggi of fort de Koek, op den 3000 voet hoogen Agam, als hoofdplaats. De bovenlanden zijn zeer vruchtbaar; de dorpen zijn kleine republieken, waarvan de radjahs erfelijk en alle vrije volwassen mannelijke personen stemgeregtigd zijn. Benkoelen, ongezond maar vruchtbaar, heeft goede steenkolen; de hoofdplaats van dien naam heeft 12,000 inwoners. De Lampongsche districten zijn bergachtig; er is veel rijstbouw; men vindt er veel Chinesche handwerkers. De residentie Palembang heeft uitgestrekte rijst velden, veel bamboe, prachtige bosschende stad Palembang, in 1821 door de Nederlanders veroverd, telt 40,000 inwoners; Djambi behoort tot deze residentie. Tot Riouw behooren Indragiri en raadzaam, dat de verdachte koppels, al zijn ze ingeënt, niet in de weide worden gebragt, zoolang de termijn niet verstreken is gedurende welken zij in verdachten toestand behooren. Volgens de Standaard bestaat het voornemen om het derde Evang. Noordelijk Zendingsfeest te houden op Woens dag 9 Julij in het Oranjewoud, bij Heereveen. Voor het Prov. Geregtshof in Noordholland werd eergisteren behandeld de zaak van Janus Vierhergen, beschuldigd van diefstal bij nacht in een bewoond huis. Ten laste van den beschuldigde is zoowel door zijn eigen bekentenis, als door de verklaringen der getuigen gebleken, dat hij in den avond van Woensdag 15 Januarij 11., des avonds omstreeks 9 uur, in de drukkerij der firma Metzier en Basting, op het Rokin, E 143, te Amsterdam, waar hij werkzaam was als machine-draaijer, 8 vellen couponbladen arglistig ontvreemd en zich toegeëigend heeft, 6 bevattende 24 coupons en 2 talons, en 2 bevattende 12 coupons en 1 talon, behoorende bij certificaten groot f 500 4 pCt. Ned. W. Schuld, van het administratie-kantoor van Sam. en Dav. Saportas, van Maarseveen en Le Jolle, en Buijs en Kerkhoven, loopende van 1 April 1874 tot en met 1 Oct. 1879, elk groot f 9,90 en geteekend ,/W. O. Kerkhoven," alle welke coupons door de firma Metzier en Basting, ten behoeve van voorzegd administratie-kantoor, op gemelde vellen gedrukt waren, waarna de beschuldigde die naar zijne woning medegenomen en aldaar in eene chiffonnière heeft verborgen, waar zij bij de kort daarna gehouden huiszoeking zijn gevonden. Vijf getuigen werden gehoord. Conform het rekwisitoir van het O. M. werd Vierhergen veroordeeld tot 6 maanden cellulaire gevangenisstraf. Als verdediger was hem ambts halve toegevoegd mr. G. J. Rive, advocaat te Amsterdam. Aan boord der loodsschuit Vlieland No. 4 schipper N. P. Koudenburg, den 8 Maart jl. naar de reede zeilende, ontdekte men in de buitengronden, benoorden het N. W. gat, een schip in nood; tevens ontwaarde men den loods- kotter Terschelling No. 10 bij de buiten West-ton van Stortemelk; daar men aan boord der loodsschuit begreep spoediger bij het schip te kunnen wezen dan genoemde kotter, besloot de schipper Koudenburg naar het schip te zeilen. Hij vond het bedoelde schip liggende in de branding en vreeselijk stootende. Alhoewel de wind van het W.Z.W., slechts met een marszeilskoeltje woei, stond de zee zeer on stuimig en hoog, naardien het den vorigen avond en nacht Siak, en vele hierbij gelegen eilandende staat Riouw heeft 20,000 inwoners en staat in stoomverbinding met Singapore, Batavia, enz. Banka is een granieteiland, beroemd om zijn tin, meestal door Chinezen bewerkt; het fort bij Muntok is een der schoonste van Indië. Billiton heeft 27 tinmijnen, die aan de particuliere nijverheid zijn overgelaten; Tandjong Pandang is de hoofdplaats. Wat Atsjin aangaat, hetwelk nog alleen geheel onafhankelijk kan heeten, met zijne onderhoorige rijkjes, al zijn de binnenlanden van Sumatra ons nog geheel onbekend, dit wordt op 1200 vierk, mijlen oppervlakte berekend, tweemaal zoo groot als Nederland. Het klimaat is er gezondde landbouw is er in eere, en de grond minstens even vruchtbaar als op geheel Sumatra; de bevolking is er half Bataksch, half Maleisch; ook zijn er Arabieren. Klein en donker, zijn de Atsjinezen bedrijvig, scherpzinnig, maar ook valscli en moordzuchtig. Zij zijn goede zeeliedenze zijn hartstogtelijk aan hanengevechten en opium verslaafd. Aan den Sultan zijn de kleinere nabijliggende Staten leenpligtig. De hoofdstad is in verval, de reede weinig zeker, en waren de Atsjinezen vroeger bekend om hunne vaardigheid in het geschutgieten, thans is daarvan geen sprake meer. Ook de groothandel van vroeger heeft opgehouden en is naar Singapore verlegder is nu eigenlijk slechts kusthandel meer, waarmede echter veel zeeroof en menschenroof gepaard gaan. Men zegt, dat pandelingen (orang boedak) en zelfs Sumatraansche meisjes (boedak anak doera) op Malakka worden verkocht. In Atsjin hield van de helft der 17de eeuw tot 1700 zich de vrouwe lijke heerschappij staande; later volgden overweldigers elkander op. De Sultan moet in al zijn handelingen te rade gaan met zes erfelijke hoofden, pauglima's, onder wie de radjahs staan, en onder deze de dorpshoofden. Merkt men op, hoe belangrijk Sumatra reeds is, en wat het kan worden, wanneer de hand er aan wordt geslagen, dan moet men erkennen, dat het onverdeeld bezit van het prachtig eiland een zaak van hoog gewigt moet zijn voor Nederland. Zal het verdrag van 1871 zijne vruchten dragen en het verlies van de Kust van Guinea eenigermate worden vergoed, zullen wij dan niet moeten zorgen, dat de concessie van Engeland, welke die van 1824 slechts bevestigde, althans niet zonder goede gevolgen voor ons blijve? Nu of later zal het ongetwijfeld tot eene ernstige botsing komen met Atsjin, dat ons, in tegenstelling met vroegere tijden, niet vriendschappelijk gezind meer is, de nabuurstaatjes zelfs tegen ons opruit, en door zee- en menschenroof onze inmenging wel noodzakelijk maakt. Bij de zekerheid van zulk een botsing, die zicb, naar luid der jongste berigten uit Indië, reeds dreigt te ver wezenlijken, moge de regering er zorg voor dragen, dat de regeling van ons gezag op Sumatra zoo min mogelijk offers vordere, en, wij herhalen het, dat men niet met half werk beginne. Wij mogen op dit punt toch wel ééns wijs worden!

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche en Nieuwedieper Courant | 1873 | | pagina 1