1873. N°. 32.
Vrijdag 14 Maart.
31 Jaargang.
KENNISGEVING.
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
AANGIFTE VOOR DE ZEEMILITIE.
Binnenland.
HELDERSfilE
E\ XIEUWEDIEPER COURANT
„Wij huldigen het goede."
Verschijnt Dingsdag-, Donderdag- en Zaturdag namiddag.
Abonnementsprijs per wartaalf 1.30.
n franco per post - 1.65.
Bureau: MOLENPLEIN, N°. 163.
Priji der Advertentiën Van 14 regels 60 cent.
elke regel meer 15 eent.
Groote letters of vignetten worden naarplaatsrnimteberekend
VERTREKDAGEN DER BRIEVENMAILS:
Naar Ooet-lndiê: via Triest 18Maart 'savonds 6 u. 25 m.
t u v Marseilleil Maart 's avonds 6 u. 25 m.
v o Brindisi 20Maart 's avonds 6u. 25 m.
Curagao en Suriname, 16 Maart 's morg. 6 n. 25 m.
Kaap de Goede Hoop. via Southampton23Maart,
's morg. 6 ti. 25 in.
BURGEMEESTER cn WETHOUDERS ier gemeente HELDER noodigen bij
lete uit, de Lotelingen ven de ligting van dit jaar, die verlangen bij de Zee-
nilitie te dienen, om zich daartoe vóór den eersten April aanstaande
ter Secretarie dezer gemeente aan te meldeo, op een werkdag, tusachen dea
voormiddags van 9 tot 1 ure.
De Zeemiliciena ontvangen vier jaren na den dag hunner inlijving een bewijs
van ontslag uit de dienst, en worden, wanneer zij een behoorlijk paspoort hebben
ontvangen, in tijd van vrede van de dienst bij de Schutterij vrijgesteld.
De Zeemilitie wordt bestemd tot bemanning van de verdedigiugs-vaartuigen
voor de binnenlandscba dienat en langs de kusten. Zij wordt niet naar de Koloniën
ea Bezittingen van het Rijk in andere werelddeelen gezonden, tenzij, ingeval van
zeer buitengewone omstandigheden, eene nadere wet daartoe magtiging verleent.
Aan hen, die verlangen na volbragten oefeningstijd in werkelijke dienst te
blijven of to komen, zonder zich als vrijwilliger te verbinden, wordt zulks vergund.
Aan hen, die zieh met verlof bevinden, wordt in gewone tijden vergunning
tot uitoefening van de Buitenlandsche Zeevaart en Visscherij verleend.
Aan Lotelingen die vóór hunne inlijving bij de Landmilitie, hun beroep van
de Buitenlandsche Zeevaart maakten, en zich voor de Zeemilitie hebben aange
boden, doeh daarbij niet hebben kunnen worden aangenomen, wordt, wanneer
zjj zich met verlof bevioden, mede in gewone tijden vergunning tot uitoefening
tan de Buitenlandsche Zeevaart verleend.
In gewone tijden knnnen de manschappen der Zeemilitie vergunning hekomen
tot het aangaan van een huwelijk, wanneer zij hun derde dienstjaar hebben volbragt.
Voor Loteliugen die hun beroep van de Buitenlandsche Zeevaart maken, is
het alzoo van belang dat zij zich op den boven bepaalden tijd voor de Zee
militie aanmelden, omdat zij anders bij de Militie te land ingelijfd worden en
gedurende hun diensttijd geene vergunning verkrijgen om hun beroep uit te oefeuen.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Helder, STAKMAN BOSSE, Burgemeester,
den 1 Maart 1873, L. VERHEY, Secretaris.
De BURGEMEESTER der gemeente ANNA PAULOWNA;
Gelet op de onvoldoende nakoming van de art. 18 en 14 der
wet van 20 Julij 1870, Staatsblad no. 131;
herinnert allen houders en hoeders van vee in gepoemde gemeente,
aan hunne verpligting tot onmiddelijke aangifte en afzondering,
ingeval zich bij hun vee verschijnselen voordoen van
1. veepest bij herkaauwende dieren;
2. longziekte bij runderen;
3. kwaadaardig klaauwzeer hij schapen;
Sumatra met het rijk van Atsjin.
De jongste berigten uit Oost-Indië hebben inzonderheid de aan
dacht gevestigd op het eiland Sumatra, waar de Sultan van 't rijk
van Atsjin aanleiding schijnt gegeven te hebben tot verwikkelingen,
die de tusschenkomst van land- en zeemagt noodzakelijk maken.
Nog al te weinig is dit eiland bekend, en daarom zal de volgende
beschrijving, aan het Utrechtsch Dagblad ontleend, onzen lezers
Zeker niet onwelkom zijn.
Sumatra, het westelijkste der Soenda-eiianden, welks volledig
bezit door Nederland, in het algemeen belang van veiligheid van
handel en rust en orde in zijne kolonie, wel mag gewenscht worden,
al mag het niet naar een middel zoeken om zijn gebied bepaald
uit te breiden, wordt, naar de laatste berigten, op 8100 vierk. mijlen
geraamd, dat is niet veel minder dan de oppervlakte van Spanje
of Frankrijk. Het getal inwoners wordt op 2J millioen begroot,
door anderen op veel meer Het eiland, 236 mijlen lang en 33
tot 50 mijlen breed, is over zijne geheele lengte door een vulka
nische bergketen doorsneden, die op omstreeks 20 mijlen langs de
westkust loopt. Het westelijk gedeelte van het eiland is bergachtig
en wordt door een bergketen van het oostelijk deel, dat vlak en
moerassig is, geheel afgescheiden. In die bergketen is een 16tal
vulkanen, waarvan 4 of 6 nn en dan nog werken. Bij de uit
barsting van den Toroeboro kwamen, zegt men, 12,000 tnenschen
am. De hoogste berg is de piek van Indrapoera, 14,500 voet
hoog. Daarna komen de Qphir, de Merapi, Sengalang, Boekith-
Kaba en Goenong Dempo.
Van Sumatra behoort het zuidelijke twee derde, het zuidoostelijke
eu grootste deel der westkust aan Nederland; de ontoegankelijke
binnenlanden, meestal hoogvlakten, en hét noordelijk deel Atsjin,
met onderhoorige staatjes, zijn nog niet onderworpen. Daarentegen
hebben wy de eilanden Simaloe, Nijas, de Batoe-eilanden, de
hfentawei-archipel, Groot en Klein Nassau, Engano, Banka, de
bmgga-eilanden, de archipel vaD Siak en de Riouw-groep in bezit,
waardoor het eiland als wordt ingesloten. Het eiland, dat ten
zuiden door de Soendastraat van Java en ten noorden door de
itraat van Malakka, van het schiereiland van dien naam wordt
gescheiden, heeft westelijk prachtige bosschen, en slechts een paar
harte rivieren, de Sinkel en Tapoes, die in den Indischen Oceaan
loopenoostelijk, waar het terrein vlak of golvend, langs de kusten
mudig of moerassig is, vindt men de rivieren de Rakan, de Siak
•f Tabong, de Kampar Besaar, de Indragiri, de Djambi en de
Soesang of Moesie, die in de Javazee stroomen. De kusten hebben
Een aardrijkskundige o. a. schat het aantal inwoners op niet
minder dan 11 millioen.
4. kwade droes en huidworm bij eenhoevige dieren
5dierenschurft bij paarden en schapen
6. pokken bij schapen
7. miltvuur by alle vee;
8. hondsdolheid bij alle vee.
Zullende by verzuim tegen de nalatigen met de meeste gestreng
heid gehandeld worden.
Anna Paulowna, De Burgemeester voornoemd,
den 11 Maart 1873. C. E. PERK.
HELDER en NIEUWEDIEP, 13 Maart.
Volgens een berigt uit Leigh is het instructie-vaartuig
Ternate, commandant luit. ter zee 1ste kl. Dinaux, aldaar
aangekomen, na zwaar weder doorgestaan te hebben. Men
had twee sloepen verloren.
De mailboot Koning der Nederlanden is den 10 dezer
ten 9 ure voormiddags van Batavia vertrokken met volle
lading en als passagiers: 51 volwassenen, 46 kinderen 1ste
klasse, 9 volwassenen, 12 kinderen 2de kl., en 25 soldaten.
Heden is uit het kanaal, nabij de Nieuwe Kerk, het
lijk opgevischt van den oud-zeeloods D.
Onze Koningin is door het verlies getroffen, dat reeds
gedurende eenige weken te verwachten was. Koningin
Paulina Theresia Louisa, weduwe van Koning Willem I
van Wurtemberg, wiens derde gemalin zij was, heeft, zooals
onze lezers reeds kortelijk is vermeld, jl. Maandag namiddag
het tijdelijke met het eeuwige verwisseld. De overledene,
dochter van hertog Lodewijk Frederik Alexander van Wur-
temburg, was geb. 4 Sept. 1800, trad 15 April 1820 met
haren neef in den echt, welk huwelijk 25 Junij 1864
door zijnen dood ontbonden werd. Uit het derde huwelijk
van Willem I zijn in leven twee dochtersPrinses Catharina
Frederika Charlotte geb. 24 Aug. 1821, sedert 9 Mei 1870
weduwe van Prins Frederik van Wurtemberg, en Prinses
Augusta Wilhelmina Henriëtte, geb. 4 Oct. 1826 en sedert
17 Junij 1857 gehuwd met Prins Herman Bernard George
van Saksep-Weimar. Uit bet tweede huwelijk leeft behalve
onze geliefde Koningin nog eene dochter: Prinses Maria
Frederika Charlotte, geb. 30 Oct. 1816 en sedert 16 Nov.
1865 weduwe van Alfred graaf van Neipperg.
Ten einde verspreiding der longziekte zooveel moge
lijk te beletten gedurende den aanstaanden weidetijd, is het
in het algemeen geen diepe bogtenaan de oost- en noordoostkust
zijn nog de aanzienlijkste baaijen. Het klimaat is niet zoo drukkend
als men verwachten zou; 's morgens is de temperatuur gewoonlijk
70° Pahr.op den dag stijgt die tot 82 a 88°, Van Mei tot
October waait de drooge moesson; de andere helft van het jaar
is het regentijd.
De rijkdom van het eiland aan houtsoorten is onbegrijpelijk; er
wordt rijst, sago, gierst, kokosnoten, betel, suikerriet, kurkema,
gember, koffij en rotting geoogst; de wijnstok is er niet zonder
vrucht geplant. De uitvoer is peper, stofgoud, kopererts, zwavel,
kamfer, muscaatnoot, kruidnagel, foelie, koraal, benzoïn, gutta-
percha, tin, ijzer, steenkolen (die van de Ombilien zijn zelfs beter
bevonden dan de Engelsehe kolen), naphta, zeep, zink en kwik
wordt nog gevondenbuffels zijn er veelde paarden zijn klein
maar vlug; varkens en geiten vindt men in wilden en tammen
staat; olifanten en beeren, die er op Java niet zijn, rhinocerossen,
tygers, herten, leven in de bosschen; en in de rivieren treft men
den hippopotamus en krokqdil aan. Men ziet, het land is in alle
opzigten rijk en gezegend, en zou, goed bestuurd, ontwikkeld en
sterker bewoond, eene bezitting kunnen worden, die voor Java niet
zou behoeven onder te doen. De bewoners zijn Maleijers, Redjangs
en Bataks, en ook Papoeas, Chinezen, Hindoes en Europeanen.
De inboorlingen bouwen hunne woningen meestal op palen; ze
zyn bedreven in bet bewerken van goud- en zilverdraad; ook
zijden en katoenen stoffen, aardewerk, wapens en matten, verlakte
kommen en schalen worden er vervaardigd. De Bataks in het
binnenland zyn meestal heideDende Redjangs zyn mahomedaansch en
landbouwers. Vroeger beoorloogden de verschillende stammen
elkander voortdurend; het Nederlandsch gezag heeft aan die ver
warring grootendeels een eind gemaakt, zoodat orde en regt vry
goed worden gehandhaafd.
Het Nederlandsch gezag heeft de bezitting verdeeld in: de
Westkust, met de residentie Tapanoeli, waarin Sinkel, onze noor
delijkste bezitting; de residentie Padang met de hoofdplaats van
dien naam, met 10,000 inwoners, en de vruchtbare streek Indrapoera,
en de residentie Padangsche-bovenlanden, een koel hoogland, met
Boekit-Tinggi of fort de Koek, op den 3000 voet hoogen Agam,
als hoofdplaats. De bovenlanden zijn zeer vruchtbaar; de dorpen
zijn kleine republieken, waarvan de radjahs erfelijk en alle vrije
volwassen mannelijke personen stemgeregtigd zijn. Benkoelen,
ongezond maar vruchtbaar, heeft goede steenkolen; de hoofdplaats
van dien naam heeft 12,000 inwoners. De Lampongsche districten
zijn bergachtig; er is veel rijstbouw; men vindt er veel Chinesche
handwerkers. De residentie Palembang heeft uitgestrekte rijst
velden, veel bamboe, prachtige bosschende stad Palembang, in
1821 door de Nederlanders veroverd, telt 40,000 inwoners; Djambi
behoort tot deze residentie. Tot Riouw behooren Indragiri en
raadzaam, dat de verdachte koppels, al zijn ze ingeënt,
niet in de weide worden gebragt, zoolang de termijn niet
verstreken is gedurende welken zij in verdachten toestand
behooren.
Volgens de Standaard bestaat het voornemen om het
derde Evang. Noordelijk Zendingsfeest te houden op Woens
dag 9 Julij in het Oranjewoud, bij Heereveen.
Voor het Prov. Geregtshof in Noordholland werd
eergisteren behandeld de zaak van Janus Vierhergen,
beschuldigd van diefstal bij nacht in een bewoond huis.
Ten laste van den beschuldigde is zoowel door zijn eigen
bekentenis, als door de verklaringen der getuigen gebleken,
dat hij in den avond van Woensdag 15 Januarij 11., des
avonds omstreeks 9 uur, in de drukkerij der firma Metzier
en Basting, op het Rokin, E 143, te Amsterdam, waar hij
werkzaam was als machine-draaijer, 8 vellen couponbladen
arglistig ontvreemd en zich toegeëigend heeft, 6 bevattende
24 coupons en 2 talons, en 2 bevattende 12 coupons en
1 talon, behoorende bij certificaten groot f 500 4 pCt. Ned.
W. Schuld, van het administratie-kantoor van Sam. en
Dav. Saportas, van Maarseveen en Le Jolle, en Buijs en
Kerkhoven, loopende van 1 April 1874 tot en met 1 Oct.
1879, elk groot f 9,90 en geteekend ,/W. O. Kerkhoven,"
alle welke coupons door de firma Metzier en Basting, ten
behoeve van voorzegd administratie-kantoor, op gemelde
vellen gedrukt waren, waarna de beschuldigde die naar zijne
woning medegenomen en aldaar in eene chiffonnière heeft
verborgen, waar zij bij de kort daarna gehouden huiszoeking
zijn gevonden.
Vijf getuigen werden gehoord. Conform het rekwisitoir
van het O. M. werd Vierhergen veroordeeld tot 6 maanden
cellulaire gevangenisstraf. Als verdediger was hem ambts
halve toegevoegd mr. G. J. Rive, advocaat te Amsterdam.
Aan boord der loodsschuit Vlieland No. 4 schipper
N. P. Koudenburg, den 8 Maart jl. naar de reede zeilende,
ontdekte men in de buitengronden, benoorden het N. W.
gat, een schip in nood; tevens ontwaarde men den loods-
kotter Terschelling No. 10 bij de buiten West-ton van
Stortemelk; daar men aan boord der loodsschuit begreep
spoediger bij het schip te kunnen wezen dan genoemde
kotter, besloot de schipper Koudenburg naar het schip te
zeilen. Hij vond het bedoelde schip liggende in de branding
en vreeselijk stootende. Alhoewel de wind van het W.Z.W.,
slechts met een marszeilskoeltje woei, stond de zee zeer on
stuimig en hoog, naardien het den vorigen avond en nacht
Siak, en vele hierbij gelegen eilandende staat Riouw heeft 20,000
inwoners en staat in stoomverbinding met Singapore, Batavia,
enz. Banka is een granieteiland, beroemd om zijn tin, meestal
door Chinezen bewerkt; het fort bij Muntok is een der schoonste
van Indië. Billiton heeft 27 tinmijnen, die aan de particuliere
nijverheid zijn overgelaten; Tandjong Pandang is de hoofdplaats.
Wat Atsjin aangaat, hetwelk nog alleen geheel onafhankelijk
kan heeten, met zijne onderhoorige rijkjes, al zijn de binnenlanden
van Sumatra ons nog geheel onbekend, dit wordt op 1200
vierk, mijlen oppervlakte berekend, tweemaal zoo groot als Nederland.
Het klimaat is er gezondde landbouw is er in eere, en de grond
minstens even vruchtbaar als op geheel Sumatra; de bevolking is
er half Bataksch, half Maleisch; ook zijn er Arabieren. Klein en
donker, zijn de Atsjinezen bedrijvig, scherpzinnig, maar ook valscli
en moordzuchtig. Zij zijn goede zeeliedenze zijn hartstogtelijk
aan hanengevechten en opium verslaafd. Aan den Sultan zijn de
kleinere nabijliggende Staten leenpligtig. De hoofdstad is in verval,
de reede weinig zeker, en waren de Atsjinezen vroeger bekend om
hunne vaardigheid in het geschutgieten, thans is daarvan geen
sprake meer. Ook de groothandel van vroeger heeft opgehouden
en is naar Singapore verlegder is nu eigenlijk slechts kusthandel
meer, waarmede echter veel zeeroof en menschenroof gepaard gaan.
Men zegt, dat pandelingen (orang boedak) en zelfs Sumatraansche
meisjes (boedak anak doera) op Malakka worden verkocht. In
Atsjin hield van de helft der 17de eeuw tot 1700 zich de vrouwe
lijke heerschappij staande; later volgden overweldigers elkander
op. De Sultan moet in al zijn handelingen te rade gaan met zes
erfelijke hoofden, pauglima's, onder wie de radjahs staan, en onder
deze de dorpshoofden.
Merkt men op, hoe belangrijk Sumatra reeds is, en wat het kan
worden, wanneer de hand er aan wordt geslagen, dan moet men
erkennen, dat het onverdeeld bezit van het prachtig eiland een
zaak van hoog gewigt moet zijn voor Nederland. Zal het verdrag
van 1871 zijne vruchten dragen en het verlies van de Kust van
Guinea eenigermate worden vergoed, zullen wij dan niet moeten
zorgen, dat de concessie van Engeland, welke die van 1824 slechts
bevestigde, althans niet zonder goede gevolgen voor ons blijve?
Nu of later zal het ongetwijfeld tot eene ernstige botsing komen
met Atsjin, dat ons, in tegenstelling met vroegere tijden, niet
vriendschappelijk gezind meer is, de nabuurstaatjes zelfs tegen
ons opruit, en door zee- en menschenroof onze inmenging wel
noodzakelijk maakt. Bij de zekerheid van zulk een botsing, die
zicb, naar luid der jongste berigten uit Indië, reeds dreigt te ver
wezenlijken, moge de regering er zorg voor dragen, dat de regeling
van ons gezag op Sumatra zoo min mogelijk offers vordere, en,
wij herhalen het, dat men niet met half werk beginne. Wij mogen
op dit punt toch wel ééns wijs worden!