1873. N°. 102.
Zondag 24 Augustus.
31 Jaargang.
Moeijelijke dagen!
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
Bureau: MOLENPLEIN, N°. 163.
Binnenland.
HELDERSCHE
E\ MEI WEDIEPER COURANT
,,W ij huldigen het goede."
Verschijnt Dingsdag-, Donderdag- en Zaturdag namiddag.
Abonnementsprijs per kwartaal1.30.
franco per post - 1.65.
Prijs der Advertentiën Van 14 regels 60 cent,
elke regel meer 15 cent.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
VERTREKDAGEN DER BRIEVENMAILS
Naar Oost-lndië: via Triest 2 Sept. 's avonds 6 u. 25 m.
„nu Ivlarseille 28 Ang., 's avonds 6 u. 25 m.
Brindisi 8 Sept., 's avonds 6u. 25 m.
Curagao en Suriname, 1 Sept.. 's morg. 6 u. 25 m.
u Kaap de Goede Hoop, via Sout/iampton3 Sept.,
's morg. 6 u. 25 m.
Als in September de Kamer bijeenkomt, dan zal het
ministerie...., dan zal de Kamer...., dan zullen de liberalen....,
welnu! wie waagt zich aan de voorspelling? Wie vermag
te raden, wat in September, als de Kamer bijeen zal zijn,
de kroon en de ministers, de Kamer en de partijen doen
zullen? Wie durft beweren dat bij weet, wat „men" voor
nemens is te doenwaar is de man, die zegt het vaarwater
te kunnen aanwijzen, dat het schip van staat naar de
veilige haven dragen moet?
Wat er gebeuren zal en wat er gebeuren moet, weet
niemand. Het is het ongeluk van onzen politieken toestand,
dat niemand het weet en dat het toeval beslissen zal, welke
rigting in de eerste jaren de heerschende zal zijn en in
welke handen het staatsbestuur zich zal bevinden.
Er behoort weinig kunstvaardigheid toe, om, zooals de
heer van Goltstein in de laatste zitting van de Eerste
Kamer deed, den minister te interpelleeren, hem te vragen,
wat hij denkt van den tegenwoordigen toestand en de ver
houding der partijen. Maar er behoort al de naïviteit toe
van een kamerlid, die het regt van interpellatie voor een
soort van universeel geneesmiddel, en „zijne" interpellatiën
voor onfeilbaar politiek malz-extract houdt om te gelooven,
dat op die vraag een afdoend antwoord kan worden ge
geven. De heer van Goltstein had het antwoord, dat
hij kreeg, kunnen verwachtende kroon overweegt, de
ministers overwegen, inmiddels heeft de Kamer verlof om
ook te overwegen en te zien hoever zij daarmede komt.
Als nu in September een der geloovigen in de genees
kracht der interpellatiën aan het ministerie dezelfde medicijn
voorzet, zal ook weêr het gevolg hetzelfde zijn. Misschien
zal het ministerie dan zeggen, dat het overwogen heejt,
maar tot die vervanging van het praesens door het perfectum
zal zich het resultaat der interpellatiën en der overwegingen
wel bepalen. Het ministerie en de natie bevinden zich in
den toestand van den schipbreukeling, die zich zelf niet
redden kan, en allerminst gered kan worden door zijne
„overwegingen" en de interpellatiën van zijne lotgenooten
op het vlot.
De laatste verkiezingen bragten 40 liberalen en 40 niet-
Iiberale leden in de Kamer. Waren die 40 anti-liberalen het
nu nog maar eens, vormden zij eene homogene partij, dan
zoude deze, had zij er den moed toe, eene proeve leveren
mogen van hare regeerkracht. Maar wij weten, dat dit
het eenige punt van overeenkomst en overeenstemming is
tusschen die veertig, dat zij de liberalen haten met volkomen
haat, en alle veertig geabonneerd zijn op couranten, die
zich amuseeren met al het kwaad in de wereld -- tot en
met de cholera toe te schrijven aan de liberale be
ginselen. Eenigen van die veertig zijn deftig-conservatief,
anderen zijn vroom-groeniaansch, weer anderen zijn gehoor
zaam ultramontaanscli. Zij hebben onderling bijna niets
gemeen; maar uit vreeze voor de liberalen plegen zij
elkander te steunen bij de stembus. Dan stemt de protestant
van de gemeente onder 't kruis den catholiek, wiens geloof
hem naauw beter dan bijgeloof schijnt, en de catholiek vult
De bakermat der Aziatische cholera.
De Arnh. Crt. wijdt aan deze vreeselijke ziekte een hoofdartikel.
Over weinig geneeskundige zaken is zooveel geschreven als over
de cholera en over de vraag of ze besmettelijk is, is wel het meest
getwist. Frankrijk heeft in 1866 het eerst een onderzoek naar
het wezen der cholelfe uitgelokt, door het internationaal congres te
Konstantinopel bijeengeroepen; men moest de ziekte in haar oor
sprong nagaan. De Engelsche regering zond twee jeugdige genees-
heeren dr. Cunigham en dr. Lewis naar Indië, terwijl dr. Bryder
de epidemische beweging der cholera in Bengalen en in de Pendscha
van 18551869 tot een onderwerp van studie maakte en de
vruchten daarvan in een cholera-atlas neerlegde. Sedert de ver
schijning van dien atlas, zegt genoemd blad, waarin de verspreiding
vau de cholera in de jaren van gemeld tijdvak door scherp geteekende
lijnen wordt voorgesteld, is men omtrent den oorsprong van de
cholera asiatica niet meer in het onzekere. Op elk blad van dit
Hanenboek vertoont zich de Delta van den Ganges als het uit
gangspunt van een groot aantal lijnen, die den gang van de
ziekte aanduidenen niet zonder grond dus wordt dit ge
deelte van Neder-Bengalen de bakermat van de Aziatische cholera
genoemd.
Deze delta, de grootste der wereld, bestaat over eene uitge-
zijn stembriefje in met conservative namen, hoewel hij weet
dat de conservative partij altijd aan de catholieken gelijke
regten heeft geweigerd, en ze weêr weigeren zoude, indien
zij door de liberalen niet werd in bedwang gehouden. Een
ministerie gevormd uit ds. Kuiper, Haffmans en Heemskerk
is een ondenkbaar ding, iets dat men wel kan overwegen,
maar niet kan tot stand brengen, zoolang men althans
gesteld blijft op een ministerie, waarvan de leden kunnen
blijven zitten zonder elkander in 't haar te vliegen.
Hoe, „men" overweegt, „men" zal nooit komen tot een
ander resultaat, dan dat de veertig liberalen in de Kamer
de rigting van het bewind bepalen, dat de liberale partij
nog isregeringspartij, en dat bij de tegenwoordige zamen-
stelling der Kamer behoort te blijven.
Dit is alles behalve aangenaam, en alles behalve heil
zaam voor de liberale partij, die behoefte heeft om zich in
de kalmte der oppositie te herstellen van de vele débauches
van bandeloosheid, tuchteloosheid en eigen-geregtigheid,
waaraan zich hare leden hebben schuldig gemaakt.
Maar het is hare pligt om te blijven en het bewind te
voeren. Niet omdat zij het goed kan, maar omdat de
andere partijen het nog veel minder goed kunnen doen.
Dat is eene harde waarheid, maar de organen der liberale
partij hebben er nooit baat bij gevonden om harde waar
heden te verzwijgen. De waarheid moet ons allen vrij
maken. Zij alleen kan ons uit den tegenwoordigen toestand
redden.
Nu is het de waarheid, dat de liberale partij in de tegen
woordige omstandigheden weinig tot stand kan brengen.
Bij elk wetsvoorstel, waarin zij hare kenmerkende beginselen
neêr zal leggen, zal zij stuiten op de vereenigde oppositie,
zal zij de correspondenten in alle werelddeelen van den
heer Nierstrasz met de lantaarn van den heer Haff'rtians en
de koe van den heer van Foreest vereenigd vinden tot een
onoverkomelijken dam. In deze omstandigheden moet wel
het liberale kabinet zich bepalen tot het gaande houden
der zaken, tot het voeren der administratie en het ver
dedigen eener begrooting van enkel cijfers, indien het niet
wil of niet kan zijn: een ministerie van openbare werken,
een ministerie, dat zich wijdt aan het in de politiek tamelijk
neutrale terrein der staathuishoudkunde en der bevordering
van materiëele welvaart. Dit laatste zoude naar onze
meening verreweg het gelukkigste, het beste voor alle
partijen zijn. Of het tegenwoordig ministerie daartoe de
kracht en de bekwaamheid heeft, of de noodige speciale
kennis daartoe in de ministeriëele bureaux, zooals zij op dit
oogenblik zijn zamengesteld, wordt gevonden, wagen wij
niet te beslissen, maar zeker is het, dat de liberale partij
technische krachten en theoretische kennis genoeg in haar
boezem telt, om een uitstekend ministerie tot dit doel
zamen te stellen. Men behoeft zich echter niet voor te
stellen, dat de leden van zulk een kabinet benijdenswaardig
zouden zijn, of van hunnen arbeid groote resultaten zouden
zien. Daartoe zit de oppositie-makerij te veel in 't bloed
van een al te groot aantal onzer afgevaardigden. Zij, die
deze taak op zich nemen, hebben aanspraak op de dank
baarheid van allen, die 't wel meenen met het land, want
de grootste waarde van hun werk zal liggen in de voor
bereiding van hetgeen eerst in latere jaren van magtige
volksovertuigingen en aaneengeslotene meerderheid kan wor
den uitgevoerd.
Als dan een Kamerlid opstaat en interpelleert, dan kan
men begrijpen, dat de minister antwoordt: ik overweeg.
Ik overweeg, of ik mij voor mijn geweten verpligt acht
nog langer het ondankbare werk van een minister-admini
strateur op mij te nemen, of ik lust heb een ministerie van
openbare werken en nijverheid te helpen vormen, terwijl
strektheid van ongeveer 40 uren lengte en 20 uren breedte uit
moerassen, slijkgronden en laaglanden, die, behalve door de 8
hoofdarmen van den Ganges, door tal van kleinere rivierarmen
worden doorsneden. Jaarlijks, op onregelmatige tijden, wordt
deze gansche streek overstroomd en daarmede tevens een groot
deel der weelderige gewassen vernield, die zich hier, op vrucht
baren bodem en bij eene tropische hitte, in or.geloofelijk korten
tijd hebben ontwikkeld, doch nu bij massa's aan verrotting zijn
prijs gegeven. Het behoeft naauwelijks gezegd, dat onder zulke
omstandigheden de delta van den Ganges tot de meest ongezonde
landstreken der wereld moet worden gerekend, en de cholera hier
haar regt van bestaan handhaaft, even als bij ons de tusschen-
poozecde koortsen in. moerassige streken.
Het is bijna aan geen twijfel onderhevig, dat, wanneer de delta
van den Ganges door indijking en kanalisatie in drooge gronden
kon worden herschapen, de Aziatische cholera van de aarde zou
verdwijnen, en als van zelf doet de vraag zich nu voor: is zoodanige
droogmaking mogelijk? Weinigen zijn bevoegd de daaraan ver
bonden bezwaren met juistheid te meten, en wij 't allerminst.
Dat het hier een reuzenwerk geldt, is zeker; maar voor welk
reuzenwerk deinst onze eeuw terug? Heeft zij niet spoorwegen
gelegd over den Andes en door het hart van de Alpen? Heeft
zij niet werelddeelen door transatlantische kabels verbonden en
zeeën door doorgraving van landengten met elkander vereenigd?
ik geene de minste zekerheid heb, dat de Kamer aan mijne
plannen zelfs de eer van een grondig onderzoek zal be
wijzen, en ze niet more solito begraven zal onder de phrases
en groote woorden van een sectie-verslag. Men kan be
grijpen, dat de minister op de eene of andere manier de
Kamer te verstaan gaf, dat zij bij al dat „overwegen" niets
verliest, omdat „handelen" toch onmogelijk is bij deze
zamenstelling der Kamer, waarbij elke partij sterk genoeg
is om tegen te houden en geene enkele, ook de liberale
niet, de noodige kracht heeft tot voortgaan.
Maar, heeft men gezegd en gevraagdwaarom dan geene
Kamerontbinding? Waarom niet algemeene verkiezingen,
die aan eenige partij, welke dan ook, eene meerderheid
zouden geven om te regeren Indien een Kamerontbinding
ergens toe kon leiden, zou die in de tegenwoordige om
standigheden volkomen geregtvaardigd zijn. Maar wij weten
het bij ondervinding, de kiezers zijn te koel, te onver
schillig in staatszaken, te gehecht aan den afgevaardigde,
die hen jaren lang vertegenwoordigde. Daarom, wijl elk
kiesdistrict weêr dezelfde personen naar het Binnenhof
zendt, voert eene Kamerontbinding tot niets, en hebben wij
alleen van den tijd verbetering van den toestand te wachten.
Mogt echter inmiddels ieder, in en buiten de Kamer, in
en buiten de pers, begrijpen, dat de onmagt van allen, het
aan allen tot pligt maakt, gematigd te zijn en billijk in het
oordeelen, regtvaardig en niet veeleischend(f)
HELDER en NIEUWEDIEP, 23 Augustus.
Ten behoeve van de Urksche scliippersweduwe, die dezer
dagen op onze kust haar man en zoontje verloor, laat de
firma den Duik van Oterendorp, vischhandelaren, een
inteekenlijst circuleren om gelden in te zamelen.
Men vraagt ons een woord van aanbeveling. Een opwek
king tot hen die meer dan brood hebben, om iets af te
zonderen voor eene weduwe die broodeloos is en daarbij
vijf kinderen heeft groot te brengen. Welnu, men geve
mild. Waar de zee, wreed als zij kan zijn, haar den
levenssteun ontnam en de knaap die, vader's ruw bedrijf
gekozen, mede haar slagtoffer werd, zal een penningske
afgezonderd tot steun zijn op haar waarlijk niet benijdens-
waardigen weg.
De ramsehepen Buffel en Schorpioen, kommandanten
de kapitein-luitenants ter zee Sluyterman van Loo en
Coops, vertrekken den 3 Sept. van hier naar Vlissingen,
ten einde tegenwoordig te zijn bij de feestelijke opening der
havenwerken aldaar.
De officieren van de dd. Artillerie Schutterij en
het Artillerie-Vrijkorps alhier, zijn jl. Donderdag aan den
kolonel Camp, stelling-kommandant, voorgesteld.
Op a. s. Woensdag zal alhier een volkstrein aankomen
uit Rotterdam en verdere hoofdstations in Zuidholland.
Z. M. de Koning is Donderdag avond van zijne
buitenlandsche reis te 's Hage aangekomen.
Het plan bestaat tot oprigting van een West-Indische
Stoomvaart-Maatschappij. Het kapitaal, voorloopig op
f 600,000 bepaald, strekt om een tweemaandelijksche stoom
vaart in te rigten en aanvankelijk slechts Suriname, Deme-
rary en Curayao aan te doen, zoo noodig later de directe
vaart naar Barbados en St. Thomas uit te strekken.
Aangenomen het beroep naar de Christ. Ger. gemeente
alhier door ds. J. J. de Visser, pred. te Bodegraven.
Beroepen bij de Doopsgezinde gemeente Krommenie,
ds. S. Lulofs, pred. te Broek op Langendijk.
Denkt men in Nederland zelfs niet ernstig aan de droogmaking
van een uitgestrekten inham der zee?
liet moge hier een reuzenwerk gelden, men zal ook over reuzen
krachten kunnen beschikken. Alle volken des aardbodems zullen
tot de uitvoering van een plan willen medewerken, als zij weten
dat daardoor het uitzigt op eindelijke verdwijning van de meest
gevreesde ziekte geopend wordt. Heeft Mohammed Ali Pacha de
pestziekte, die te Kaïro soms 10,000 raenschen wegraapte, niet
voor goed uit die stad verdreven, door een uitgestrekt moeras,
dat zich te midden der bevolking bevond, in een schoon park te
herscheppen? Wat een Onderkoning van Egypte vermogt in Kaïro,
dat zullen de vereenigde krachten van alle beschaafde volken
gemakkelijk vermogen in de vlakten van Neder-Bengalen, en het
loon zal evenredig zijn aan het streven.
De cholera spot tot nu toe met alle middelen tot bestrijding
en werpt alle theoriën omtrent haar wezen omverdat men thans
eene poging aanwende haar te voorkomen. Er is een tijd geweest
dat de pest en de pokken alleen in Europa jaarlijks honderd
duizenden wegvaagden; tegen beiden trad de geneeskunde magteloos
op, maar werd aan de eerste geen paal en perk gesteld door de
hygiène en de laatste niet overwonnen door een Jenner? De
droogmaking van de Ganges-delta is mogelijk het eenige middel
om het mensohdom voor altijd van dezen geesel te verlossen; zou
onze eeuw die taak te zwaar achten?