1873. N°. 125.
Vrijdag 17 October.
31 Jaargang.
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
GEMEENTERAAD.
HELRERSCHE
EN NIEUWEDIEPER COURANT
„Wij huldigen het goede."
Verschijnt Dingsdag-, Donderdag- en Zaturdag namiddag.
Abonnemeatsprijs per kwartaal1.30.
franco per post - 1.65.
Bureau: MOLENPLEIN, N°. 163.
PrijB der Advertentiën Van 14 regels 60 cent,
elke regel meer 15 cent.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
VERTREKDAGEN DER BRIEVENMAILS
Naar Oost-lndiê: via Triest 28 Oct. 's avonds 6 u. 25 m.
i i i Marseille 23 Oct., 's avonds 6 u. .25 m.
i i it Brindisi 20 Oct., 's avonds 6u. 25 m.
Curafao en Suriname, 1 Nov., 's morg. 6 u. 25 m.
Kaap de Qoede Hoop, via Southampton: 23 Oct.,
's morg. 6 u. 25 m.
Zitting van Dingsdag den 14 October 1873.
zijn de heeren de Lange, de
in de vorige zitting
Voorzitter de heer Burgemeester.
Tegenwoordig 14 leden; afwezig
Breuk en Janzen.
De aanteekeningen van het verhandelde
worden gelezen en goedgekeurd.
De heer Boom, herbenoemd tot lid van den Baad, legt in handen
des Voorzitters de gevorderde eeden af en wordt met zijne herbe
noeming geluk gewenscht.
De Voorzitter deelt mede, dat door den heer Graat zijne benoe
ming tot Wethouder is aangenomen.
Aan de orde wordt gesteld de behandeling der begrooting voor
het dienstjaar 1874. De Voorzitter noodigt den heer Werendlijn
Smit, algemeen rapporteur, uit, om het eindverslag uit te brengen
nopens het onderzoek in de afdeelingen. Uit dat verslag blijkt,
dat men zich over het geheel met de verschillende posten van
ontvangst en uitgaaf heeft kunnen vereenigen, terwijl over enkele
onderwerpen eene gedachtenwisseling met B. en W. heeft plaats
gehad. Ten aanzien van de reorganisatie der politie werd de
wensch uitgesproken om binnen een niet te verwijderd tijdstip een
bepaald plan van uitbreiding en tot regeling der jaarwedden in
behandeling te kunnen nemen.
Met eenparige stemmen worden daarop deze wijzigingen in de
begrooting opgenomena. de geraamde opbrengst der plaatselijke
belasting op het gedistilleerd wordt van f 89,000 tot f 40,000 ver
hoogd 5. de post voor tractementen der nachtwachts wordt met
f 250 verhoogd, waardoor hun aantal met twee wordt vermeerderd;
en c. de tractementen der hulponderwijzers worden gebragtvoor
de 1ste hulponderwijzers met de aete vnn hoofdonderwijzer op
f 600, voor de overige hulponderwijzers in 't bezit eener hoofd
onderwijzers-acte op f 550 en voor de overige hulponderwijzers
op f 500.
De begrooting der gemeente, in ontvangst en uitgaaf tot een
bedrag van f 157,076.91, wordt daarop in stemming gebragt en
met aigemeene stemmen goedgekeurd.
Daarop worden, mede met eenparige stemmen, goedgekeurd de
begrooting voor 't Burgerlijk Armbestuur, tot een bedrag van
10,750, die van 't Algemeen Weeshuis, ten bedrage van f14,505.73,
en eindelijk die van de dd. Artillerie-Schutterij, bedragende f 1365,
allen in ontvangst en uitgaaf tot een gelijk bedrag. De goedkeu
ring der begrooting voor de Schuttery geschiedde niet zonder de
gewone vermindering van den post voor hoornblazers van f 52 tot
f 40 voor ieder.
Er wordt gelezen eene missive van den heer Commissaris des
Konings in deze provincie, houdende mededeelingen van de tegen
den 30 dézer aangekondigde aanbesteding van de nieuwe school in
de Ooslslootstraat, alhier en uitnoodiging dat de Voorzitter met
twee leden van den Baad deze besteding komen bijwonen. De
Voorzitter geelt in overweging, daartoe twee leden van de Com
missie voor de Gemeentewerken te verkiezen. Gekozen worden de
heeren Braaksma en Maalsteed, ieder met 12 stemmen. Op den
heer de Lange werden 4 stemmen uitgebragt. De gekozenen nemen
die opdragt aan.
Voor kennisgeving wordt aangenomen de mededeeling, dat bij
de op den vorigen dag gehoudene verificatie van de boeken en de
kas des gemeente-ontvangers een en ander is in orde bevonden,
terwijl zich in kas bevond de som van f 46,254.53^.
Op voorstel van heeren directeuren van 't Gemeente-Ziekenhuis
en de Apotheek, wordt aan den leerling-apotheker J. J. Sterk eene
gratificatie verleend van f 100.
Op zijn daartoe gedaan verzoek wordt aan den heer G. Sohoorl,
met ingang van 1 Nov. e. k., eervol ontslag verleend uit zijne
betrekking van hulponderwijzer bij eene der Gemeentescholen, uit
hoofde van zijne benoeming tot hulponderwijzer te Oterleek.
Tengevolge van 't vertrek van den heer G. Scholten, is eene
vacature ontstaan in de Commissie voor het Middelbaar Onderwijs.
Door de plaatselijke Commissie voor dat deel van 't Onderwijs
wordt een dubbeltal voorgedragen tot het doen eener keuze, be
staande in de heeren P. A. C. Hugenholtz en A. Plaes. De
uitslag der stemming is deze: Gekozen is de beer Hugenholtz met
13 steramen; op den heer Flaes is 1 stem uitgebragt. De gekozene
verklaart zich bereid die betrekking te aanvaarden.
Eene mededeeling van HH. Gedeputeerde Staten, dat de reke
ning en verantwoording der dd. Artillerie-Schutterij alhier door
hen is goedgekeurd, wordt voor kennisgeving aangenomen.
Er geschiedt voorlezing van eene missive van de zich hier ge
vormd hebbende Commissie tot regeling eener plaatselijke feest
viering ter gelegeuheid van het 25jarig koningschap van Z. M.
Willem III. De Commissie geeft daarin den Baad kennis van haar
.bestaan en doel, en vraagt of er bij het Gemeentebestuur ook plan
bestaat van zijnentwege te dier gelegenheid feestelijkheden te orga-
niseeren. In het andere geval noodigt zij den Baad uit haar te
Steunen in haar pogen. De Voorzitter deelt mede, dat dit stuk
nog niet bij B. en W. in behandeling is geweest; hij stelt voor,
het daarom voor heden voor kennisgeving aan te nemen, en het
in de volgende zitting aan de orde te stellen. Dienovereenkomstig
wordt besloten.
Niemand der leden verlangt bij de gewone rondvraag het woord.
De vergadering wordt daarop door den Voorzitter voor gesloten
verklaard.
Binnenland.
HELDER en NIEUWEDIEP, 16 Ootober.
De mailboot Koning der Nederlanden, kapt. M. C. Braat,
is den 14 dezer, des morgens ten 5 ure, van Suez naar
Batavia vertrokken.
Een oppassend jongeling, die sedert eenigen tijd lijdende
■was aan verstandsverbijstering, heeft zich gisteren avond
circa één uur gaans buiten deze gemeente op de rails
geworpen juist op het oogenblik dat de trein aankwam
welke ten 7 ure van hier was vertrokken. De ongelukkige
was direct een lijk.
Het letterminnend genootschap Liefde tot Kunst
alhier opende op jl. Dingsdag avond de reeks harer winter
vergaderingen met de opvoering van een paar welgekozene
stukken.
Jl. Woensdag vijf-en-twintig jaren geleden is de
grondwet van 1848 door den Koning bekrachtigd.
Door den minister van Binnenl. Zaken is het volgend
schrijven gerigt aan de commissarissen des konings in de
provinciën
„Ter voorkoming van de verspreiding de Aziatische
cholera is het van veel belang, dat privaten, waarvan wordt
gebruik gemaakt door reizigers, meermalen daags worden
ontsmet.
De verschillende spoorwegmaatschappijen hier te lande
worden door mij uitgenoodigd, daarvoor zorg te dragen
voor de stations aan hunne spoorwegen.
Ik verzoek u de aandacht der gemeentebesturen op dit
onderwerp te vestigen, met verwijzing naar art. 6 der wet van
4 Dec. 1872 (Staatsblad no. 134), waar aan burgemeester
en wethouders de bevoegdheid wordt verleend om, hij het
verschijnen of dreigen van besmettelijke ziekten, verzamelingen
van mest en ander vuil, waar die zich ook bevinden, op te
ruimen of onschadelijk te maken. Het schijnt raadzaam,
dat thans van deze bevoegdheid worde gebruik gemaakt,
inzonderheid ten opzigte van logementen en slaapsteden.
Gelief ook door tusschenkomst der gemeentebesturen de
ondernemers van stoombootdiensten uit te noodigen, de
privaten op die vaartuigen meer dan gewoonlijk te willen
doen reinigen en eenige malen daags te doen ontsmetten.
Volgens het koninklijk besluit van 17 April 1873
(Staatsblad no. 43) 5, worden privaten ontsmet door
daarin eene oplossing te storten van ijzervitriool, en karbolzuur,
vooral ook langs de wanden der trechters.
Deze oplossing wordt bereid door eene oplossing van 1 kilo
gram ijzer-vitriool in 15 liter of een emmer water, vermengd
met liter ruw karbolzuur, waarbij is op te merken, dat het
ijzer-vitriool gemakkelijker oplost in heet dan in koud water."
De Standaard antwoordt op de verwijten, tot haar
gerigt, omdat zij beweerd heeft, dat de kinderen van bijzondere
scholen niet met die der openbare konden meedoen bij het
aanbieden van een geschenk aan den Koning in Mei a. s.
De Standaard zegt, van ganscher harte te wenschen, dat de
geheele vaderlandsche jeugd zal zamenwerken ter opluistering
van 's konings feest. Maar men late de school er buiten.
Op ondoordachte en onvoorzigtige wijze heeft men dit
kindergeschenk voor den Koning te kwader ure gehaakt
aan de schoolkwestie. De schoolkwestie is in ons vaderland
nu eenmaal tusschen de liberalen en de anti-revolutionairen
een „kruidje roer mij niet". Men eische niet dat de kinderen
gezamenlijk zullen jubelen als kinderen der school. Zijn de
liberalen bereid de schoolkwestie weêr uit de toebereidselen
voor het koningsfeest weg te nemen, dan zal voor de
Standaard natuurlijk het bezwaar tegen zamen werking vervallen
en het zamengaan van alle kinderen des lands hartelijk
door haar worden toegejuicht. Maar blijven de ontwerpers
van het plan er op staan, dat het geschenk uit de school
kome: is kinderen niet genoeg, moeten het schoolkinderen
zijn, dan blijft de Standaard bij haar advies. Zij, die aan
hare partij het meêdoen onmogelijk maken, dragen dan
de schuld.
De laatste maanden des jaars leveren bij uitnemendheid
ruime inkomsten voor de schatkist op. Deze regel heeft
op nieuw zijne bevestiging gevonden in het overzigt van
de opbrengst der Rijksmiddelen over de maand September.
Het totaalcijfer der opbrengsten over deze maand bedraagt
niet minder dan f 8,086,000, terwijl de berekening van
1/12 der raming van het volle jaar niet hooger klimt dan
f 6,387,000. Alleen de maand September heeft dus 17 ton
meer dan het middelcijfer over ééne maand opgeleverd.
Trouwens, ook verleden jaar waren de opbrengsten in deze
maand ongemeen hoog, namelijk f 7,538,000.
Toezegging van beroep is gedaan aan ds. P. Huet,
te Dirksland naar Doesborgh.
Drietal te Rotterdamds. van Hoogstraten te Almelo
dr. Rutgers te Brammen en ds. Gertli van Wijk, te Groningen.
Schippers van Texel rapporteren dat jl. Maandag
avond, tusschen Urk en Enkhuizen, een tjalk, beladen
met turf, is omgeslagen door een hevigen windvlaag, met
het ongelukkig gevolg dat daarbij de vrouw van den
schipper en zijn kind het leven verloren. Schipper en
knecht hebben zich weten te redden.
De heer P. Meurs is, met aigemeene stemmen door
de ingelanden van den Schager-polder, herbenoemd als
hoofdingeland van Westfriesland.
Zondag a. s.. des morgens ten 10 ure, zal ds. van
Gorcum, van Amsterdam, in het kerkgebouw der Doops
gezinde gemeente te Barsingerhorn optreden.
Dezer dagen had te Westzaan het volgend ongeluk
plaats. De houtzaagmolen „Het Hart" wierp een roede
weg, die rechtstandig in den molen neêrkwam, juist hoven
den meesterknecht J. K., die zoodanig werd getroffen,
dat hij oogenblikkelijk een lijk was; zijn lichaam was als
't ware vermorzeld.
Te Weesp en omstreken is sedert eenige dagen eene
ziekte onder de paarden uitgebroken, die tot nog toe onbe
kend wasde dieren doen niets dan drinken, maar eten
niet. Een spoedige dood is meestal het gevolg van
de ziekte.
Jl. Zaturdag heeft zich te Noordwijk een meisje van
8 jaren door middel van ophanging van het leven beroofd.
De heer Koopmans van Boekeren, te Leiden, gaat,
zooals hij in het Leidsch Dagblad aankondigt, daar ter stede
„vertelavonden" inrigten. Hij meent dat er behoeften aan
is; in sommige kringen vooral op Zaturdagavond, als
een mensch te moe is, om zich nog veel in te spannen, en
toch wel iets zou willen hebben, zoo'n mopje, zooals men
dat noemt (Sic) De eerste vertelling zal getiteld zijn: „De
Graaf de Monte Christo."
Jl. Dingsdag namiddag is het stoffelijk overschot van
ds. J. Stephanus, predikant bij de Evangelisch-Luthersclie
gemeente te Rotterdam, op de begraafplaats onder Crooswijk
ter aarde besteld. Een groot aantal leden dier gemeente
en andere vrienden, die met den overledene in verschillende
kringen in betrekking hadden gestaan, waren aldaar hijeen-
gekomen om hem mede de laatste eer te bewijzen. Nadat
zijne beide ambtgenooten met den kerkeraad en andere aam
de gemeente verbonden personen zich met dien stoet rondom
het graf hadden geschaard, werd de treurige plegtigheid
geopend met het zingen van Gez. 307 vs. 1 en 2 door .de
weezen en leerlingen der Zondagschool. Vervolgens rigtte
de oudste predikant, ds. J. R. Eilers Koch, tot de aan
wezigen eene roerende toespraak, ter herinnering aan
hetgeen de afgestorvene voor allen was geweest. Na deze
woorden, die blijkbaar een diepen indruk maakten, werd
het 10de vers van Gez. 313 aangeheven, waarna de jongste
leeraar, ds. Ch. Plaat, en vervolgens de heer M. Retemeijer,
buiten-ouderling, den afgestorven vriend, ook namens
anderen, het laatst vaarwel toeriepen en de omringende
schare een warm woord van vertroosting in hun smartelijk
verlies toevoegden. Nadat daarop de heer van der Werf,
voorlezer bij de gemeente, in eenige toepasselijke dicht-
woorden hulde had gebragt aan de nagedachtenis van den
geliefden doode, betuigde de heer Sander, namens de familie,
zijn dank voor de vele bewijzen van achting en genegen
heid, die den afgestorvene in zijn leven, vooral ook gedu
rende zijne ziekte en thans hier bij de geopende groeve
mogten ten deel vallen. Onder den vollen indruk van
zooveel aandoenlijke herinneringen werd de plegtigheid
gesloten met het aanheffen van het laatste vers van het
kerklied: Stille rustplaats van Gods dooden." (N.R.Crt.)
Jl. Maandag avond is bij het verwisselen van treinen
te Breda een wisselwachter daaronder geraakt en letterlijk
vermorseld. De ongelukkige laat eene weduwe met drie
kinderen achter.
Aan het verslag der eerste vergadering van het De
partement Groningen der Maatschappij ter bevordering van
Nijverheid, voorkomende in de Gron. Crt., ontleenen wij
het volgende
„Van de „ponke" waren twee exemplaren, 't eene zooals
zal blijken, van reusachtigen omvang; aanwezig. De heer
Ali Cohen deelde daarover mede, dat hij, afgaande op de
courantberigten, twee korrels uit Workum ontboden had,
die in den Hortus waren gepoot in Mei. Later bleek, dat
de korrels niet van een plant afkomstig waren, maar tot
verschillende variëteiten behoorden de zaadjes door den
spreker van de nieuwe vrucht gewonnen en getooid, ver
schilden dan ook nog al in grootte en vorm. De planten
groeiden met verbazende snelheid. De hoofdrank van de
eene (de plant, die eene komkommersoort is, schiet ranken
als deze) werd een kleine 50 voet lang met eene dikte van
drie vingers, 't Eene zaadje bragt negen vruchten voort.