1875. N°. 58.
Vrijdag 14 Mei.
33 Jaargang.
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
Binnenland.
HELDERSCHE
EN NIEUWEDIEPER COURANT.
„Wij huldigen het goede."
Verschijnt Dingsdag, Donderdag en Zaturdag namiddag.
Alonnementsprijs per kwartaal1 80.
v h ii franco per post - 1.65.
Burean: MOLENPLEIN N\ 103.
Prijs der Advertcntiën: Van 14 regels 60 Cents,
elke regel meer 15 Cents.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Eiken Donderdag vertrekt de inail naar
Oogt-Indië. Laatste ligting 's avonds 6 uur.
Met de mailboot Prins Hendrik, vertrekkende 15 Mei,
kunnen ook brieven en drukwerken verzonden worden naar
Oost-Indië.
HELDER en NIEUWEDIEP, 13 Mei.
In den afgeloopen nacht had aan boord van de mailboot
Koning der Nederlanden een begin van brand plaats, dat
ernstige gevolgen had kunnen hebben. Uit goede bron
wordt ons het volgende omtrent dit voorval meêgedeeld:
«Circa half twee ure ontdekte men brand in een der
nog bewoonde hutten met het gevolg dat een viertal
benevens de koekoek spoedig geheel in vlam stonden. Aan
de goede orde aan boord van genoemd schip, de werking
van stoom- en magazijnspuiten, alsmede die van marine
en gemeente is het te danken dat men den brand ten 4 ure
meester was. Vermoedelijk is de brand ontstaan in een
der hutten nog bewoond door eene familie, lijdende aan
mazelen, die in overleg met den quarantaine-doctor nog
eenige dagen aan boord zou vertoeven.»
Lees verder de rubriek «Latere berigten.»
Den 15 dezer zal van het Koloniaal Werfdepot te
Harderwijk per spoortrein over Utrecht en 's Hage naar
hier vertrekken een detachement suppletietroepen, sterk 75
man (waaronder 4 onderofficieren), om denzelfden dag alhier
te embarkeeren aan boord van de via Suez naar Java
bestemde mailboot Prins Hendrik. Het bevel over dat
detachement is opgedragen aan den kapt. der genie van
bet O.-I. leger J. C. Dozy, die van verlof naar Java
retourneert en tot medegeleide heeft den 2den luit. der
artill. van gemeld leger J. P. de Graaff.
We mogen niet verzuimen nog melding te maken
van het vertrek van den kapt. ter zee jhr. J. H. van Capellen,
kommandant van het ontbonden escader. Bijna alle officieren
van het drietal schepen deden hun algemeen geachten chef
Maandag aan het station uitgeleiden. Ook het stafmuziek
korps der Marine liet zich daar hooren.
Gisteren avond hadden we het genoegen La fille de
madame Angot in haar oorspronkelijk Eransch costuum te
zien. De artisten van het «Théatre Royal Eranyais de la
Haye,» onder directie van den heer Lucien van Swieten,
gaven het met blijkbaar veel succes.
Naar men verneemt zal de Prins van Oranje dezer
dagen tot herstel van gezondheid voor geruimen tijd naar
Carlsbad vertrekken.
Ietü over een dorpstoren.
Wij verkeeren in den drukken en ongezellige» tijd van liet „schoon
maken," zooals onze huismoeders zeggen. In zulke dagen worden
alle kasten en kisten leeggeplunderdoude zaken worden dan, als
nietswaardige ballast, weggeworpen of ten vure gedoemd.
Tot die oude zaken, die in dezen tijd van den „schoonmaak"
moeten worden opgeruimd, behoort ook wonderlijk moge het
klinkenonze toren. Op dit oogenblik is hij bijna aan den
grond gelijkgemaakt om er een steviger en sckooner voor in de
plaats te stellen.
Alle menschen zeggen, dat de absentie van zijue hoogheid eene
heele maaktkeid en ledigheid geeft op het dorpen dit is ook vol
komen waar. 't Is, alsof we nu met onze zustergemeente
alle gemeenschap hebben afgebrokenalsof we den schijn op
ons laden, dat we van het denkbeeld uitgaanwij willen voortaan
op ons zeiven levengij behoeft ons zoo heel uit de verte reeds
niet te kunnen bekijken; het is niet noodig, dat we u voortdurend
door een hoog boven ons dorp uitstekend punt het woord doen
hooren: wij zijn er nog!
Wie durtt ontkennen, dat zoo'n toren een uiterst gewigtig ding
is! Wie durft er iets kwaads van spreken! Wie zou het wagen,
dit getimmerte als onnoodig te veroordeelen
Een toren is de hooge en deftige inwoner, die de dorpsgenooten,
bij helder weer en vroolijken zonesehijn, naar buiten vertegenwoor
digt; die hun bij al de gemeenten, die hen omringen, den eernaam
geeft van: dorp, een naam, dien ook wij niet gaarne voor den al
te bescheiden titel: gehucht zouden willen ruilen. Immers, wat in
de rij der staten de groote mogendheden zijn tegen over de kleine
en zwakke rijkjes, dat zijn de dorpen tegenover de gehuchten,
Zij worden nauwelijks gehoord, als er zaken van gewigt op het
spel staan.
Helaas, dat we thans niet tot de groote mogendheden mogen
behooren! Wel zullen we ons spoedig weer herstellen, wel zullen
we onze plaats, die ons wettig toekomt, weer heroveren, maar nu,
ons past bescheidenheid en nauwlettende zorg, dat we in dit
tijdperk van overgang den vrede in eigen boezem en de goede
verstandhouding met onze naburen geen oogenblik verstoren.
Zeg ons, gij oude grijze, waarom waart gij toch niet langer
bestand tegen die geweldige en niemand en niets sparende magt,
waarmede de lange duur der tijden over al het ondermaansche
De artillerie-instructie compagnie te Schoonhoven is
thans 132 jongelingen sterk, waaronder 29 korporaals-titulair.
Den 4 dezer werden 18 jongelingen toegelaten. Sedert 1
Jan. werd de compagnie vermeerderd met 35 jongelingen
tot korporaal-titulair werden bevorderd 32; naar verschil
lende korpsen vertrokken 42.
Tot indiensttreding bij het instructie-bataillon te Kampen
zijn tegen 18 dezer weder 35 jongelieden opgeroepen.
In de den 30 April jl. gehoudene vergadering der
Vereeniging tot beoefening der krijgswetenschap is door
den heer de Casembroot met den meesten nadruk gewezen
op de hooge noodzakelijkheid om de positie HelderTexel
onneembaar te maken. De vijand zal, volgens spreker,
zonder twijfel alles in 't werk stellen om die positie te
nemen. Eenmaal daar meester, staat hij voor de poorten
van Amsterdam. Spreker hoopt, dat men het omtrent de
bevestigingswijze eens zal worden, forten alleen zullen wel
nimmer den toegang afsluiten. Alleen het plongeerend
schot kan veel kwaad doen, doch onze werken liggen
daartoe te laag, onze oevers zijn niet hoog genoeg. De
vijand zal dus op de reede komen, het is moeijelijk anders
te wachten, doch dan moeten de offensieve torpedos en de
pantsers op hem af. Is onze landmagt goed, dan is voor
eene landing 'in deze stelling niet veel kans en is tot het
afslaan dier landing geen sterk personeel noodig. De
heer de Bas stemt met den heer de Casembroot in, als hij
aan de positie van Helder groote staat- en krijgskundige
beteekenis hecht. Deze spreker neemt aan, dat die positie,
is zij eenmaal van beter geschut voorzien, met succès kan
worden verdedigd; doch gelooft dat ingeval van aanval
wel degelijk moet worden gerekend op de hulp der Marine,
die den vijand den doortogt der zeegaten zal hebben te
betwisten.
Het plan bestaat om te Amsterdam eene openbare
vergadering te houden ter bespreking van het in 't weekblad
Pro Patria geopperde denkbeeld tot het indienen van een
adres aan Z. M. den Koning, tot afschaffing der dienst-
vervanging bij de Nationale Militie.
Beroepen te Amsterdam ds. P. Barstra, pred. te
Klundert; te Groningen de heer Sjoers,pred. te Oppenheuzen;
te Utrecht ds. A. C. Renier, pred. te Bergschenhoek; te
Ouddorp ds. W. M. de Vries, pred. te Driehuizen en Zuid-
Schermer: bij de Evang.-Luth. gemeente te Kampen, ds.
J. H. F. Michelsen, pred. te Zierikzee.
De heer J. Hanou jr. hoeft de betreking van gemeente
geneesheer te Abenes niet aangenomen.
Eenige ingezetenen van Alkmaar hebben dezer dagen
een bewijs van kunstzin en van belangstelling in oude monu
menten gegeven, dat wel verdient geprezen te worden, en
dat gunstig afsteekt bij de onverschilligheid, welke elders
gebiedt? Een drietal eeuwen misschien hebt gij in uw grauw en
versleten kleed de felle rukwinden en gierende stormvlagen verdra
gen, wanneer zij, over de Zuiderzee gekomen, uwe gebinten deden
trillen eu schudden! Tot uwe grondvesten vermolmd en vergaan,
boogt ge u angstwekkend neer, als wildet ge u onverwacht op de
aarde storten in dreigende vaart verpletterend, wat te verpletteren was.
En toeh, wie dorst u, in uw hardnekkigen strijd om het bestaan,
langzaam ontkleeden en sloopen, uit zelfbehoud? Wie zou het
wagen? Wie had den verinetelen moed u te berooven van uw sie
raad en uwe kroon,het piepend en knarsend scheepje, dat eeuwen
lang in den golvenden luchtstroom zich heeft bewogen en als eene
gouden vonk zoo hoog boven onze hoofden placht te schitteren?
Ha, daar treedt een wakkere dorpsgenoot naar voren. Zijne oogen
flikkeren van koenheid. Hij wijst op zijne borst en zegt: ik! Met
ingehouden adem zien honderd oogen omhoog, als hij straks onver
schrokken de steile eu hangende ladders opklimt, het doodsgevaar
verachtende. Ziet, daar is hij er reeds; ja, eindelijk! Triumphan-
telijk slaat hij de hand aan de ijzeren stang, waarop het scheepje
draait. Hij trekt en scheurt en rukt en stoot, daar liggen stang
en scheepje reeds op den grond.
„Welk een gevaarte, men zou het, zoo waar, nooit hebben gedacht
Ook ziet het inderdaad veel leelijker en minder kunstig bewerkt,
dan we ons hadden voorgesteldGewis, maar zoo gaat het meer met
de wereldsche zaken, van naderbij bezien, vallen ze wel eens niet mee.
Van mond tot mond gaat nu het groote feit van den dag: het
scheepje is van den toren, daar is er een bijgeklomroen driest en
stout, 't is alles heerlijk gelukt!
Ach, gij moest eens weten, welk een inagtig groot ongerief die
moedige klimmer ons heeft bezorgd. Ofschoon wij hier volstrekt
niet achteruit zijn en zeer goed weten, wat ons te doen staat, weten
wij thans nauwelijks uit welken hoek de wind waait; want ons zoo
vroolijk en dartel scheepje is nu ten eenemale de koers kwijt
geraakt.
En dat alleen, omdat ze onzen toren hebben weggebroken, door
de geweldige kracht van breekijzer en mokerslagen. Neen wij mogen
niet toelaten, dat op de vaste en onvergankelijke fundamenten van
onze ouden kolossus een krachtvoller eu sierlijker gevaarte verrijze,
vóórdat we ons nog eenmaal aan hem hebben herinnerd.
O, wat hebt gij een belangrijk aandeel gehad in de wisselende
levensomstandigheden, die ons en onze vaderen zijn wedervaren
Een lange reeks van allerlei gedachten knoopt zich aan uw lang
durig bestaan voor ons vast! Trots op uw bezit, naar 't scheen,
in de laatsten tijd waargenomen werd. Het bekende fraaie trap-
torentje van het oude hof van Sonoy, thans behoorende aan de
diaconie, werd met slooping bedreigd, omdat zich teekenen
van bouwvalligheid aan dat gebouwtje hadden voorgedaan,
en de diaconie geen kans zag om de f1480 bijeen te bren
gen, voor een herstelling noodig. Men heeft te Alkmaar
niet gelijk in andere steden wel eens geschiedde
gevraagd of de oude mannen en vrouwen, die den trap
van den toren opstrompelen, ingeschreven zijn bij de Ned.
Hervormde gemeente, of wel bij de R.-Katho)ieke, of bij
de Luthersche, of wel bij de Christelijk Afgescheidene, af
bij de Israëlitische, of bij de Portugeesche of bij de Turksche.
Men heeft eenvoudig begrepen, dat het hier gold de redding
van een gebouwtje dat, hoewel gering van omvang, toch
zeer merkwaardig en zoowel voor de naaste omgeving als
voor de geheele stad een sieraad is.
Men heeft begrepen, dat het voor het moderne Alkmaar
pligt is de gedenkteekenen van zijn ouden luister te behouden
en zijn gebouwen te bewaren als zoo vele bewijzen van
den voortreffelijken smaak en den kunstzin van het voorge
slacht. 15 ingezetenen van Alkmaar hebben zich tot een com
missie vereenigd met het doel om de noodige gelden tot
restauratie van het torentje uit vrijwillige bijdragen bijeen
te brengenhet zijn de heeren Blok, Bruinvis, Coster,
Dorbeck, Timmer Eckelboom, Hartman, Janssen, Klasener,
Krieger, van Lelyveld, van Leeuwen, Ibink Meienbrink,
Post, De Sonnaville en Cohen Stuart.
Wij noemen deze namen met vreugde; te zelden is
men helaas! in de gelegenheid om mannen te noemen, die
door woord en daad belangstelling in onze oude monumen
ten betoonen. Alkmaar moge hun verwachting op mede
werking en ondersteuning niet beschamen! (Het Vad.)
De algemeene vergadering der Maatschappij Tot Nut
van 't Algemeen zal dit jaar den 10 Aug. te Amsterdam,
onder voorzitterschap van den heer H. Me Veer, gehouden
worden. Behalve de huishoudelijke werkzaamheden zijn
reglementen vast te stellen op het verleenen van toelagen
uit de kas der Maatschappij voor onderwijs, op het toe
kennen van eervolle onderscheidingen en op de schade
loosstelling aan afgevaardigden ter algemeene vergadering
voor reis- en verblijfkosten.
Deventer doet een voorstel om de oprigting van crèches
te bevorderen; Haaften stelt voor, aan het hoofdbestuur
een crediet van f 25,000 te verleenen, om de oprigting
van voorschotbanken te bevorderen; hetzelfde departement
wil aandringen bij de hooge regering op wettelijke regeling
der coöperatieve vereenigingen; Delft wil een verzameling
van boekwerken betreffende het sociale vraagstuk aan de
bibliotheek der Maatschappij toevoegen, en tevens een
congres ter bespreking van het spaarbankwezen.
hield gij onze kerkklok verborgen, die wij uit honderd andere
zouden kunnen onderscheiden, vanwege hare zware en welluidende
tonen, welke duizende malen statig en plegtig over onze stille akkers
hebben gerold! Dikwijls heeft zij ons diep geroerd en in verruk
king doen uitspreken: „Schoone, zuivere moltoon, hoe vertrouwlijk,
hoe beminlijk is me uw achtbre roepstem
Vivos voeo, ik roep de levendenZóó klolik ons hare stem, als
zij de breede schare van mannen en vrouwen deed opgaan naar
den tempel, waar de liederen en gebeden dankbaar en' Ootmoedig
opklimmen tot den eeuwigen troon des Scheppers. Mortuos plango,
ik beween de doodenDat was de doffe galm, die den diep-
hedroefden tegenklonk, zoo dikwijls zij in ongekunstelde!) eenvoud
hunne dooden ter laatste rustplaats brachten.
Gelijk wij opmerkten, wordt in de schatting van menigeen een
gemeente door een toren tot een dorp gemaakt, en ook daarom
zullen wij een nieuwen bouwen; want den naam van dorp zullen
wij blijven dragen. Niet, om „een naam voor ons te maken,"
gelijk „de kinderen der menschen," die eenmaal in de vlakten van
Sinear dien mytischeu toren hebben opgerigt, maar om in de
eendracht onzen kracht, onzen bloei en ons maatschappelij k gehik te
vinden.
Wij haten alle dorpsche bekrompenheid en geestverheffing. Wij
gruwen van die kleingeestige uitsluiting en dwaze hooghartigheid,
ten opzigte van de gemeenten, die ons omringen. In dezen zin
nemen wij het met den grenspaal van ons dorp zoo nauw niet,
wetende, dat het gemis van krachtige zamenwerking tusschen de
verschillende gemeenten onderling den stoffelijken en zedelijken
vooruitgang van de geheele streek, die wij bewonen, niet weinig
placht te belemmeren.
Onze toren is altijd geweest het hoogste punt van ons dorp en
de nieuwe zal dat ook weer worden. Hij zal ons heL vriendelijk
symbool zijn van het verhevene en reine, waarvoor wij de geestdrift
en de liefde moeten behouden, indien wij niet willen ondergaan
in de drukten en zorgen van onzen dagelijkschen arbeid. Een schoon
en hoog opgericht teeken zal hij ons wezen, dat ons bestendig
herinnert aan het: Opwaarts, hooger, beter, verder opgeklommen op
de ladder van schoone volksontwikkeling en waarachtige beschaving
Met deze wenschen vervuld, zeggen wij van harte: hij sta daar
vast en fier; veel eeuwen tartende, wind en weer trotseerende, tot
in lengte van dagen! Dr. L.
V. (Gron. Crt.),
