1875. N°. 106.
Vrijdag 3 September.
33 Jaargang.
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
Bureau: M O L E IV P L E IIV N°. 163.
Binnenland.
Vaststelling der 289ste Staatsloterij.
RELDERSCHE
EV NIEUWEDIEPËR COURANT
„Wij huldigen het goede."
Verschijnt Dingsdag, Donderdag en Zatnrdag namiddag.
Abonnementsprijs per kwartaal1 80.
franco per post - 1.65.
Prijs der Advertentiën: Van 14 regels 60 Cents,
elke regel meer 15 Cents.
Groote letters of vignetten worden naar plaats-ruimte berekend.
Klkcn Donderdag; vertrekt de mail naar
Oogt-fndië. Laatste ligting 's avonds 6 uur.
De sluiting der mail naar Padang en Batavia, te ver
zenden per mailboot CONRAD, geschiedt voor drukwerken
den 3 September a. s., na aankomst van trein III (Noord-
hollandschen Spoorweg) ten 10,58 des avonds, voor brieven
den 4 September a. s, na aankomst van trein I ten 9,47
des morgens.
Het Gemeentebestuur van den Helder brengt ter openbare kennis,
dat door Z.Exc. den Minister van Financiën, bij resolutie van den
7 Augustus 11., No. 4ö, krachtens de daartoe door den Koning
verleende magtiging, is vastgesteld de 289ste Staatsloterij, bestaande
uit 21000 loten, 10500 prijzen en twee premiën, overeenkomstig
het plan aan die resolutie gehecht.
Beide stukken, geplaatst in de Staatscourant, zijn ter Secretarie
der gemeente ter lezing nedergelegd.
Het Gemeentebestuur voornoemd,
Helder, STAKMAN BOSSE, Burgemeester,
den 1 September 1875. L. VERI1EY, Secretaris.
Burgemeester en Wethouders der gemeente Anna Paulowna
maken bekend, dat de BEGROOTING DER PLAATSELIJKE
INKOMSTEN EN UITGAVEN voor de dienst van 1876, op
heden den Raad aangeboden, gedurende de eerstvolgende veertien
werkdagen op de Secretarie der gemeente voor een ieder ter lezing
nedergelegd en in afschrift tegen betaling der kosten algemeen
verkrijgbaar is gesteld.
Anna Paulowna, 31 Augustus 1875.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
C. E. PERK, Burgemeester.
A. J. DE JONGH, Secretaris.
VERGADERING van den RAAD der gemeente TEXEL,
op Dingsdag 7 September 1875, des morgens 10 ure.
Punten van behandeling
Ingekomen stukken.
Installatie nieuwbenoemde Leden.
Benoeming Wethouder.
Benoeming Ambtenaar Burgerlijken Stand.
Brieven uit Kenncmerland.
XXL
Alkmaar, 29 Aug. 75.
De zomer, die ons in Augustus slechts ééne zomermaand gebracht
heeft, is voorbijgevlogen, immers 't is heden de laatste Zondag der
kermis, najaarsVexmis zeiden we weleer, en na dezen dag begint
men in fabrieken, kantoren enz. het avondwerk te hervatten. De
hoogere burgerschool hervat hare lessen, de reizigers en badgasten
keeren huiswaarts, de schutterij staakt hare exercitiën, de najaars
vlagen zijn op komst en de winter dreigt reeds van verre. Hebt
gij van de schoone dagen gebruik gemaakt om onze heerlijke
duinstreek, om het lieve Bergen en de schilderachtige wegen naar
Schoorl en Egmond, te bezoeken, ons „Rijn-dal aan de Noordzee",
zooals Craandijk het noemt in zijne „Wandelingen", waarmee ge
zeker wel kennis hebt gemaakt? Zoo neen, kies er dan den
eerstkomenden fraaien najaarsdag voor uit het groen is er niet
minder sohoon om al toont het hier en daar een bruine tint, het
landschap is niet minder verrukkelijk, al verlicht de zon het met
minder hellen dan zomergloed, al worden de schaduwen wat langer.
De uitmuntende straatwegen langs den duinvoet hebben den kring
onzer rijtoertjes op de gelukkigste wijze uitgebreid, en stadgenooten,
en vreemdelingen hebben ze niet onbereden gelaten.
Onze kermis, nog bovendien opgeluisterd door eene harddraverij,
waarbij de onmisbare tweespalt niet ontbroken heeft, is druk bezocht
geweest. Er veel dan ook genoeg te zien en te genieten en het
werkelijk „succes van den dag" viel te beurt aan de viervoudige
opvoering van het drama „Twee Weezen". Uwe courant wordt
hier waarschijnlijk te weinig gelezen en het degelijk „Tooneeipraatje"
schijnt er weinig bekend te zijn geworden; of wel, men heeft hel
hier algemeen gelezen en juist daarom kennis willen maken met
het gewraakte stuk, het gewone gevolg van eene ongunstige recensie
en van de, den zondigen mensch ingeschapen trek naar het verbodene.
De vereeniging voor in- en uitwendige zending heeft zich beijverd,
een slagboom te stellen aan de zondige kermisneigingen, en daartoe
in de afgeloopen week eiken avond een anderen spreker doen
optreden, om heden avond met de optreding van twee negers te
besluiten. Of het iets gebaat en de kermisgasten van hun pret
teruggehouden heeft, of de voordrachten door andere personen dan
de gewone bezoekers van dergelijke bijeenkomsten zijn aangehoord?
Ik geloof het niet, maar dit, dat de hoofdmannen der zending de
standvastigheid hunner gewone toehoorders gewantrouwd en ter
bewaring van dezen een tegenwicht tegen de verlokkingen der
kermis noodig geoordeeld hebben.
Sedert de herstelling van de eendracht tusschen de orthodoxe
predikanten was een der evangelisatie-localen overcompleet geworden.
Dit locaal hoe wisselen de wereldsche dingen toch (een vroegere
vergaderplaats van de „Vrienden der Waarheid" is in een danszaal
herschapen) is, zeker uit weerwraak over de houding van den
amsterdamschen kerkeraad tegenover de portugeesche israëlieten,
HELDER en NIEUWEDIEP, 2 September.
Op 15 dezer zal alhier de aanbesteding plaats hebben
van het doen van grondboringen en peilingen op de Harssens,
aan de oostzijde van den havenmond te Nieuwediep. De
raming is f 8000. Gelijk bekend is, bestaat het plan
aldaar eene kustbatterij te bouwen.
In de algemeens vergadering der Hollandsche Maat
schappij van Landbouw, afdeeling Helder en Omstreken,
gisteren avond in het lokaal Musis Sacrum gehouden, is
besloten geworden, met het oog op de onkosten, geen afge
vaardigden te zenden naar de veetentoonstelling te Zaandam.
Verder is gekozen tot secretaris-penningmeester, in de
plaats van den beer J. W. Hattinga Raven; die als zoo
danig bedankt heeft, de heer W. Appel jr., in te gaan
1 Oct. a. s., terwijl de verkiezing van een voorzitter, in
de plaats van den heer mr. Ch. Bosch Reitz, die insgelijks
bedankt heeft, is uitgesteld tot de algemeene vergadering
in Oct. a. s. te houden.
De sergeant van der Horst, van het reg. vesting
artillerie te Brielle, tijdelijk hier gedetacheerd, om deel te
nemen aan de oefeningen met het getrokken geschut, kreeg
bij het verplaatsen van een vuurmond van 16 cM. eene
belangrijke verwonding aan den voet, die hem zeer waar
schijnlijk voor verdere dienst ongeschikt zal maken. De
man, een zeer verdienstelijk onderofficier, heeft eene vrouw
en vijf kinderen, die tengevolge zijne eventueele pensio
neering, in eene niet zeer benijdenswaardige positie geraken.
De warme belangstelling en deelneming, die van der Horst
in de infirmerie alhier ondervindt, verzachten, volgens zijne
verklaring, als het ware, de geweldige smarten die hij lijdt.
De goedkoope volkstrein van Rotterdam, Schiedam,
Delft, 's Hage en Leiden naar hier, bragt hier gisteren
circa 1000 passagiers aan.
Met leedwezen verneemt men het gerucht, dat de
talentvolle kapitein-directeur der stafmuziek van het reg.
grenadiers en jagers, de heer F. Dunkier, aan Z. M. den
Koning zou hebben aangevraagd, om op non-activiteit te
worden gesteld. (D. v. 's Gr.)
aangekocht door het kerkbestuur der israëlietische gemeente. Heeft
die bedoeling bestaan, de straf is niet uitgebleven. Het ontruimde
gebouw der confessioneelen 't is geen hatelijkheid aan hun
adres heeft wel een voor-en een achterfront, maar geen zijmuren,
zolders en dak hangen op die van de buren, 't Is daardoor
genoegzaam ondoenlijk, dit perceel, zonder ondermijning van andere,
in te richten tot een voor de israëlietische bevolking onmisbaar
badhuis, ter vervanging van het bestaande, waarin het eerste ver-
eischte voor een bad, water, ontbreekt. De onvermogende geloofs-
geuooten dringen aan op de voortzetting van het werk, de meer
bemiddelde, voor welke Amsterdam nabij gelegen is, dringen er op
aan, den gewaagden bouw niet te beginnen. Yan daar geschil,
gekijf en een proces, waarhij niet alleen tegen den koop van het
perceel geprotesteerd, maar zelfs de wettigheid van het bestaande
kerkbestuur betwist wordt. Even als tc Zaandam en te Meppel
dus ook hier, verdeeldheid onder de joden. Waarom ook niet, 't is
immers onder de christenen geen zier beter?
Mijn vorige eindigde ik tegenover de gesloten stembus. Dat de
uitslag velen stof tot blijdschap gaf kunt gij begrijpen, en die
blijdschap gaf zich lucht in luide juichtoonen, zoodra mr. van der
Kaay het voor zijne benoeming tot lid der Kamer vereischte aantal
stemmen bekomen had. Al kozen velen, ter verbreiding van het
heugelijk nieuws, den verren weg naar het minder drukke telegraaf
bureau van den spoorweg, het Rijks-telegraafkantoor had op dien
Vrijdag niet minder den 332 depêches te verzenden, waarvan 130
tusschen 's namiddags half 4 en half 6. Kwamen de conservatieven
slecht van de reis en was de uitslag voor hen, die minstens op
eene herstemming gerekend hadden, verpletterend, ook de antirevo
lutionairen, die het vooral te doen was om door zelfstandige
optreding hun beginsel te handhaven en hunne krachten te meten,
hadden, gering aantal stemmen als hunne candidaten verwierven,
reden tot teleurstelling; en wel groot moet die geweest zijn, aangezien
zij bij de latere verkiezingen voor" den gemeenteraad, al tellen zij
hunne partijgenooten vooral onder de kiezers met lageren census,
het stilzwijgen bewaarden, ofschoon hunne kiesvereeniging was
opgerigt met het doel om zich ook de verkiezingen voor de Provin
ciale Staten en den gemeenteraad aan te trekken.
De onlangs met een 7 Ütal leden opgerichte R. Cath. kiesvereeniging
had geen beter succes. Zij eindigde, nadat er allerlei ware ot
onware geruchten omtrent de door haar verlangde candidaten geloopen
hadden, met de aanbeveling der herkiezing van 4 der 5 aftredende
raadsleden, onder welke 4 een Roomsch-Catholiek was; het vijftle
lid, mede R. C., vond echter geen genade in de oogen der ver
eeniging, hij werd niet aanbevolen, maar ook geen ander in zijne
plaats candidaat gesteld. Het gevolg was, dat vele protestanten het
voor hem opnamen en dat het geheeie boekje herkozen werd,
waarbij bedoeld lid nog geen 50 stemmen minder bekwam dan de
best bedeelde zijner ambtgenooten.
Na de indiening van het ministerieel spoorwegontwerp heeft de
gemeenteraad het noodig geacht, een adres aan de Tweede Kamer te
richten, met verzoek, de tian te leggen lijnen te vermeerderen met
eene, van Alkmaar strekkende tot het Huikje, het punt waar de
Beroepen te Utrecht ds. H. Y. Hogerzeil, pred. te
Arnhem.
Beroepen bij de Christ. Geref. gemeente te Alkmaar
de heer S. Goslinga, proponent.
Op Dingsdag 7 dezer en volgende dagen zal voor
het Prov. geregtshof in deze provincie teregt staan H. H.
E. Ostendorf, geboren te Westerkappel (in Pruissen), gefail
leerd sigarenfabrikant, wonende alhier en A. E. Koekoek,
huisvrouw van II. H. E. Ostendorf, geboren te Amsterdam.
Beide zijn beschuldigd van bedriegelijke bankbreuk en
medepligtigheid daaraan; 32 getuigen zijn gedagvaard. Voor
den lsten beschuldigde is als verdediger benoemd de heer
mr. Mesritsz en door de 2de gekozen de heer mr. Benjamins.
Te Texel bestaat het plan, om in het aanstaande
najaar een cursus te openen voor onderwijs in wis
en natuurkunde, als voorbereiding tot zeevaartkundig
onderwijs.
De hoofdonderwijzers-jaarwedde te Bergen, bij Alkmaar,
is tot f 1000 verhoogd.
De commissie uit de te Midwoud bestaande vereeni
ging tot bevordering van getrouw schoolbezoek heeft jl.
Vrijdag met een 28tal leerlingen der 2de en 3de klasse
de kermis te Alkmaar bezocht. Veel, zeer veel werd op
dien dag door de jeugd genoten. Den volgenden dag
ontvingen 18 leerlingen der laagste klasse fraaije prijzen
voor getrouw schoolbezoek.
De werking der vereeniging geeft bevredigende uitkomsten.
In de laatste 12 maanden bedroeg 't gemiddeld onwettig
verzuim slechts vijf schooltijden per kind, en dat de ver
eeniging daar algemeen bijval vindt, blijkt vooral daaruit,
dat in 1873, het jaar der oprigting, slechts 14, en in 1874
reeds 23 kinderen telkens te Amsterdam Artis mogten
bezoeken, terwijl dit jaar, zooals reeds gemeld is, zelfs 28
kinderen op bovengenoemde wijze konden worden beloond.
Het bestuur te Medemblik heeft besloten, op Maandag
den 13 dezer eene harddraverij met paarden te houden,
waarvoor als prijs f 125 en als premie eene som van
f 50 zijn uitgeloofd. De eigenaars van paarden, die aan
deze harddraverij wenschen deel te nemen, zullen zich
minstens 3 dagen te voren moeten aanmelden bij bet bestuur
dier gemeente. Des avonds zal een vuurwerk worden
afgestoken.
lijn Hoorn Purmerende ons liet meest nadert. Uwe gemeenteraad
heeft, tot mijn genoegen, goedgevonden, dit adres te ondersteunen
en daardoor medegewerkt om de verlangde verbinding tot een
provinciaal belang niet tot een uitsluitend Alkmaarsch belang,
gelijk men te Hoorn beweert te verklaren. Al gelukt de door
graving van Holland op zijn smalst ook volkomen, toch is bet
wenscbelijk te achten, dat de schoone haven van het Nieuwediep
niet immer ongebruikt blijft voor de verscheping der veeteelt- en
landbouwproducten onzer provincie naar Engeland; een uitvoer,
waaraan nooit te denken is, zoolang de spoorwegverbinding tusschen
het oosten en het westen der provincie blijft ontbreken. Maar
hetzij naar het Nieuwediep, hetzij naar Velzen, hetzij naar Rotterdam,
de kortste weg van Hoorn naar deze havens leidt over Alkmaar.
Verbeeld u den omweg: HoornPurmerendeZaandamAmsterdam
HaarlemVelsen op Rotterdam. Over Alkmaar zou Hoorn voor
de verzending der marktwaren hoogstens een half uur sporens bij
genoemde stad ten achter zijn, maar langs den omweg, nog boven
dien leidende langs het drukke centraal-station te Amsterdam?
Men schijnt dit te Hoorn niet te willen inzien, en toch, meer dan
een half uur sporens, om te beginnen zet men zich nog twee jaren
bij Alkmaar ten achter, daar de zandaanvoer voor de banen in het
oosten van Alkmaar uit onmiddelijk kan beginnen, en anders tot
de voltooide overbrugging van de Zaan moet wachten. Gedurende
die jaren zullen de reeds zoo gemakkelijk voor de kooplieden te
bereiken Alkmaarsche markten voortgaan zich te bevestigen en uit
te breiden, en wat dat zeggen wil kan men te Hoorn zeer goed weten.
De aanvoer van vee te Alkmaar in 1874 overtrof die van 1873
met 8882 stuks, die van graan vermeerderde met 13169 mudden
te Hoorn daarentegen viel eene vermindering te betreuren van
1509 stuks vee en 2143 mudden graan; treffende cijfers, welke
het nut der spoorwegen en de dringende behoefte van Hoorn aan
dit middel van vervoer bewijzen. Toch wil Hoorn liever aan één
spoorweg liggen dan een brandpunt van spoorwegen zijnhet vreest
een gedeelte zijner aanvoeren aan Alkmaar te zullen verliezen.
Maar zou Alkmaar niet het tegenovergestelde mogen vreezen? Van
eene verbinding AlkmaarHoorn zou gewis die stad het meeste
voordeel bemachtigen, die er het beste partij van weet te trekken,
die hare markten het best inricht, het gemakkelijkst, het meest
vrij maakt. Daarnaar te streven zou eene heerlijke concurrentie zijn
Men weet, dat de minister Heemskerk zich met maatschappijen
over de exploitatie van spoorlijnen tracht te verstaan, alvorens lijnen
aan de Kamers voor te dragen. Daardoor trekt hij niet met vaste
i hand de voor het algemeen belang noodzakelijke lijnen, maar
j schippert hij en wijzigt hij zijne plannen naar de inzichten en
belangen der maatschappijen, welker medewerking hij voor de
exploitatie zal behoeven Men weet ook, hoe weinig oog de Holl.
Spoorwegmaatschappij heeft voor het groot aanbelang van onzen
binnenlandsclien handel, en men zal begrijpen dat zij het is, die
de verbinding AlkmaarHoorn bij den minister niet bevorderd heeft.
't Is niet de eerste keer, dat dit onderwerp mij bezig gehouden
en mijn papier te spoedig vol gemaakt heeft; tot nader dus, over
weinige dagen. Inmiddels gegroet.