HELDERSCIIE
M iMIEliWEDlËPER COURANT.
1876. N°. 4.
34 Jaargang.
Zondag 9 Januarij.
Binnenland.
„W ij huldigen het goed e."
Verschijnt Dingsdag, Donderdag on Zaturdag namiddag.
Abonnementsprijs per kwartaal1 80.
franco per post - 1.65.
U i t g* e v e r A. A. BAKKER Cz.
Bureau: MOLEN I» L E I N 1¥\ 163.
Prijs der Advertentiën: Van 14 regels 60 Cents,
elke regel meer 15 Cents.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Eiken Donderdag vertrekt de mail nnnr
Oost-Indië. Laatste ligting 's avonds 6 uur.
HELDER en NIEUWEDIEP, 8 Januarij.
Sedert de laatste vijf-en-twintig jaren is de belang
stelling in onze Oost-Indische bezittingen aanmerkelijk
toegenomen. De kennis van die koloniën neemt dan ook, dank
zij de verbeterde en versnelde middelen van gemeenschap,
gestadig toe en bij voortduring worden er middelen aan
gewend om met die vruchtbare landstreken nog meer in
bijzonderheden bekend te worden.
Door het Aardrijkskundig Genootschap hier te lande
is thans het plan opgevat tot het uitzenden eener expeditie
naar de binnenlanden van Sumatra en zij roept, ter goed
making van de kosten, de geldelijke ondersteuning in van
het belangstellend publiek. Niemand make zich ongerust,
dat het hier geldt eene expeditie van krijgskundigen aard,
gelijk er, van regeringswege, naar het Noorden van
genoemd eiland (Atsjin) zijn gezonden. Het doel van deze
zending is zeer vredelievend; men beoogt daarmede: uit
breiding der aardrijkskundige kennis, bevordering van den
handel, en practische oefening voor Nederlandsche natuur-
vorschers en reizigers.
Sumatra, een der grootste en rijkste eilanden van den
aardbolSumatra, dat minstens in één opzigt, rijkdom aan
kostbare delfstoffen, aan Java den loef afsteekt behoort
thans geheel aan ons: want Atsjin zal, hoe langzaam ook,
zeker den weg volgen van Bali, Boni, Bandjermassing en
zoovele andere inlandsche Staten, wier tegenstand hard
nekkig, maar op den duur niet tegen Nederlandsche vol
harding bestand was. Doch zoo deze trotsche bezitting
niet te vergeefs ten koste van zware offers ons toebehooren
zal, moeten wij haar dienstbaar maken aan onze welvaart
en aan die van hare nog schaarsche bevolking; en om
dit te kunnen, moeten we allereerst ons volledige kennis
verzekeren van hare natuurlijke gesteldheid. In een eiland,
dat vijftienmaal grooter oppervlakte beslaat dan Nederland,
valt in dit opzigt nog veel, zeer veel te doen; en't jeugdig
Aardrijkskundig Genootschap wil wakker voorgaan.
Dat 't daartoe evenwel hulp behoeft, spreekt van zelf.
Eene som van minstens f 25,000 is noodig tot bestrijding
der kosten van de voorgenomen expeditie. Zal 't aan die
betrekkelijk geringe som falen, waar 't geldt de wetenschap
te verrijken, voor den Nederlandschen handel nieuwe bronnen
te ontdekken, der nijverheid nieuwe uitzigten te openen
waar 't eene frissche poging geldt om Nederland een deel
van zijn ouden roem als ontsluiter van zeeën en landen te
doen terugwinnen? In 't Noorden van Sumatra vordert
de oorlog millioenen schats. Eenige duizenden kunnen in
't hart des eilands een werk des vredes helpen volvoeren,
dat op zijne wijze krachtig zal bijdragen om de zege onzer
wapenen te bevestigen. Kennis is hier magt.
Ook hier ter plaatse heeft zich (in ons vorig nummer
deelden wij de namen der leden mede) eene commissie
gevormd, ter bevordering van deze belangrijke onderneming.
Zéé overvloedig zij de geldelijke steun, dat de expeditie
niet slechts kunne ondernomen worden, doch dat zij kunne
geschieden op breeden, flinken voet, veelbelovend voor hare
resultaten, en Nederland's handelsmannen, Nederland's
wetenschappelijke mannen waardig.
Met zekerheid kunnen wij mededeelen, dat het feeste
lijke onthaal van de mariniers, welke in het laatst van
deze maand worden verwacht, niet alleen hen zal gelden,
maar allen, die aan de expeditie tegen Atsjin hebben deel
genomen en hier ter plaatse aanwezig zijn. Nog eens, dat
men de commissie flink steune met geldelijke bijdragen.
Wij zijn het verpligt aan onze dapperen!
Jl. Donderdag avond werd door den heer Joh.
Dyserinck in het lokaal Tivoli weder eene voordragt
gehouden voor onderwijzers over vergelijkende taalstudie.
Omtrent tal van woorden deed spreker een helder licht
opgaan wat betreft beteekenis, klemtoon en uitspraak, een
en ander afgeleid uit de oorspronkelijke talen. Met belang
stelling werd deze voordragt door de talrijke aanwezigen,
waaronder verscheidene geïnviteerden, bijgewoond.
Het verleggen van den oostelijken afsluitdijk bij den
Paardenhoek enz., voor den spoorweg van hier naar
Amsterdam, is aanbesteed. Minste inschrijver de heer
Westmaas, te Strijen, voor f 274,862.
'Blijkens een bij het departement van Koloniën
ontvangen telegram van den gouverneur-generaal van
Nederlandsch-Indië van den ""5 dezer, is op den 2den te
voren door den generaal-majoor Pel uit Atsjin berigt,
dat Bital, Lantermin en de versterking van Toekoe Nanta
door den vijand óntPUimd zijn, tengevolge waarvan de
gemeenschap ttfsschen Pakan Badak en onzen post te
Sinangri open is. Onzerzijds zijn geene verliezen geleden.
Z. M. de Koning heeft den heer W. van Zuylen
mede-directeur der nieuwe schouwburg—vereeniging te
Rotterdam, gratie geschonken van de 15 dagen cellulaire
gevangenisstraf, hem opgelegd bij vonnis van de regtbank
te Zwolle, en die straf veranderd in een boete van 100
gulden.
H. M. de Koningin is gisteren ochtend naar Cannes
vertrokken, vergezeld van den Prins van Oranje, die zich
naar Parijs begeeft. Prins Frederik, eenige autoriteiten
en leden der hofhoudingen deden der vorstin tot aan het
Rijnspoorweg-station uitgeleide.
Er schijnt nu ernstig dan gedacht te worden om
uitvoering te geven aan het bouwen van liet reeds bij de
wet van 1863 bevolen paleis voor de natie, doch met toe
voeging van nog een aantal andere gebouwen, voor al de
ministeriële departementen on sommige hooge colleges. Twee
plannen zijn daarvoor ontworpen door den architect B.
Brouwer te 's Hage en zullen binnen weinige dagen aan
den minister van Binnenl. Zaken worden ingezonden. Volgens
deze plannen zouden de gebouwen worden opgerigt op het
Malieveld.
Den 1 Febr. a. s. zal de hoofdcommissie voor de
Philadelphia-tentoonstelling de voorwerpen, ter inzending
bestemd, derwaarts zenden en moet dus vóór dien tijd alles
ter bestemder plaats aanwezig zijn.
Tegen de aanstaande lente kan men in Europa ver
wachten een Japansch fregat, gekommandeerd door kapt.
Ito. Dit gepantserd schip, dat den 11 Nov. jl. Yokohaina
heeft verlaten, kruist thans in de Amerikaansclie wateren.
Omtrent het Nederl. rundveestamboek deelt de Landb.
Crt. mede: Het aantal ingekomen aanvrage tot opname
van vee bedraagt 152. Ingeschreven zijn in boek S. I.
(stieren van inlandsch ras) 14, in boek K. I. (koeijen van
inlandscli ras) 87, in boek S. II. (stieren van vreemd of
of gekruist ras) geen, en in boek K. II. (koeijen van
vreemd of gekruist ras) 3 stuks. De eerste aflevering zal
weldra gedrukt het licht zien.
Bedankt voor het beroep naar Oterleek door ds. J.
C. van Slee, pred. te Oostzaan.
Het vergelijkend examen, ter vervulling der vacante
betrekking van hoofdonderwijzer te Callantsoog, zal op
a. s. Dingsdag plaats hebben. Er zijn 9 sollicitanten.
De bevolking der gemeente Callantsoog is gedurende
1875 vermeerderd: door geboorte met 14 mann. en 15
vrouw, pers., door vestiging met 30 mann. en 36 vrouw,
pers., te zamen 44 m. en 51 vr. pers.; en verminderd:
door sterfte met 4 m. en 8 vr. pers., door vertrek met
17 m. en 26 vr. pers., te zamen 21 m. en 34 vr. pers.,
zoodat de bevolking is toegenomen met 40 personen.
Op 31 Dec. 1875 bedroeg de bevolking 322 m. en
295 vr., totaal 617, in de onderscheidene godsdienstige
gezindheden zich verdeelende als volgt: 551 Ned. Herv.,
59 R.-Cath., 6 Doopsgez. en 1 Evang. Luth.
Het getal lotelingen voor de ligting van dit jaar
bedraagt voor Callantsoog 10 en voor Zijpe 41.
In het jaar 1875 zijn te Anna Paulowna geboren:
62 jongens en 56 meisjes, te zamen 118, overleden zijn
68 personen, waarvan 37 van het mannelijk en 31 van
het vrouwelijk geslacht. In de gemeente hebben zich
gevestigd 273 en haar verlaten 359 personen.
De bevolking, die op 31 Dec. 1874 bedroeg2924, telde
op 31 Dec. jl. 2888 personen en verminderde alzoo met
36 personen. Het getal huwelijken bedroeg 21. Naar de
verschillende godsdienstige gezindheden is de bevolking
verdeeld als volgt: Ned. Herv. 2213, Evang. Luth. 17,
Herst. Luth. 8, Doopsgez. 160, Remonstr. 2, Oir. Geref.
152, R.-Cath 328, B. Clerezy 2. Tot geene gezindheid
behoorende 6.
In het jaar 1875 zijn te Wieringerwaard geboren:
29 jongens en 23 meisjes, te zamen 52, overleden zijn
32 personen, waarvan 17 van het mannelijk en 15 van
het vrouwelijk geslacht. In de gemeente hebben zich
gevestigd 127 en haar verlaten 135 personen.
De bevolking, die op 31 Dec. 1874 bedroeg 1359, telde
op 31 Dec. jl. 1371 personen en vermeerderde alzoo met
12 personen. Het getal huwelijken bedroeg 11. Naar de
verschillende godsdienstige gezindheden is de bevolking
verdeeld als volgt: Ned. Herv. 1133, Evang Luth. 12,
Doopsgez. 207, Chr. Geref. 2, R.-Cath. 17.
Te Schermeer is, tengevolge der duisternis, een
man in het water geraakt en verdronken.
Jl. Maandag werd te Broek op Langedijk de school
voor Christelijk nationaal onderwijs, die onder de leiding
staat van den hoofdonderwijzer Milo, in tegenwoordigheid
van vele belangstellenden, op plegtige wijze geopend met
ongeveer 80 kinderen, waarvan de meeste tot deze en
enkele tot naburige gemeenten behooren. De openbare
school aldaar mist nu ongeveer de helft van het vroegere
getal leerlingen.
De zedelijke vereeniging «Oud papier» beeft in het
afgeloopen jaar 95,000 kilog. oud papier verzameld, waarvan
35,000 kilogr. uit Amsterdam. Na aftrek van alle onkosten
leverde deze hoeveelheid een zuivere winst op van f 3000,
die aan den Paus is overgemaakt.
Het Florentijner strijkkwartet van Jean Becker zal
op Maandag den 17 dezer te Amsterdam een concert geven.
Er zijn, die met verbazing de handen in elkander
hebben geslagen, dat te Amsterdam nu reeds tusschen de
acht en negenduizend honden voor de belasting zijn aan
gegeven, zoodat bet getal exemplaren van de gens canina
dat aldaar rondwandelt, wel op 10,000 kan worden geschat.
Wat zullen die verbaasden echter zeggen, als zij ver
nemen, dat in den Amerikaanselien staat Tennessee niet
minder dan 225,000 honden zijn, waarvoor belasting wordt
betaald. En dat op een bevolking van 142,652 zielen!
Een statisticus heeft uitgerekend, dat die dieren per jaar
voor drie millioen dollars opeten .de 45,000 schapen,
die zij jaarlijks dooden, niet meegerekend. Tennessee is
dus een ware honden-staat. (Amst. Crt.)
Jl. Woensdag avond heeft te Amsterdam een persoon,
die des ochtends in den echt was getreden, zich door ophanging
van bet leven beroofd, terwijl de genoodigden zijne bruiloft
vierden.
De heer D. W. Jacqui te Amsterdam herdenkt
Maandag a. s. zijn 30jarige tooneeldienst o. a. door de
vervulling van de rol van Sullivan in het gunstig bekende
stuk: «Een blik in het leven van een tooneelspcler.»
Aan een particulier schrijven uit Venezuela ontleent
het Vaderland het volgende:
«In Holland schijnt men te denken, dat de maatregelen
van wapening, het sluiten van havens, versterking, enz.,
enz. door den president Guzman Blanco genomen, geheel
alleen tegen Holland gerigt zijn. Volgens mijn gevoelen
is dit volstrekt niet het geval. In Maart of April a. s.
moet de president aftreden. Tevens ducht hij nog steeds
het werken van zijn tegenpartij, waarvan de generaal
Colina een van de voornaamste leiders is. Tegenover deze
eventuele binnenlandsche verwikkelingen volgt Guzman
Blanco een concentratie-politiek. Alles concentreert hij in
Caracas, niet alleen wat betreft versterking, maar ook
handel en scheepvaart. Hierin ligt de grootste aanleiding
tot het sluiten van andere havens, terwijl hij tot dusverre
in de verwikkelingen met het Hollandsche gouvernement een
uitstekend middel vond om de ware reden hiervan, e Venals
van het aankoopen van geweren en andere genomen maat
regelen, te verbergen.»
De kunstschilder Sam. L. Verveer is na een zeer
korte ongesteldheid te 's Hage overleden.
Op de veemarkt te Delft is aangevoerd een zoo
genaamd Engelsch kalf met blaauw, gekruld haar. Ofschoon
het slechts 13 dagen oud was, woog het dier naar gissing
ruim 60 kilo. 't Is verkocht voor f 40 aan den bouwman
Rodenburg, te Rijswijk.
In de N. Rott. Crt. wordt ons toekomstig landbouw
onderwijs besproken, nu weldra de school te Wageningen
in eene rijks-landbouwschool hervormd zal worden; Die
school zal, volgens den schrijver, gezegende vruchten voor
den Nederl. landbouw kunnen afwerpen, mits men met de
keuze der landbouwleeraars uiterst voorzigtig te werk ga.
Hij waarschuwt er voor om bet vijftal jongelieden, dat in
't vorige jaar op rijkskosten naar de universiteit te Halle
werd gezonden om daar landbouw te bestuderen, niet
dadelijk nadat zij voldoend examen hebben afgelegd als
docenten aan de rijks-landbouwschool te plaatsen. Die
jongelieden toch hebben nog slechts zeer weinig practisclie
ervaring opgedaan en eerst wanneer zij na hun vertrek
uit Halle minstens een vijftal jaren aan liet hoofd van
eene landbouwonderneming werden geplaatst, zou men
redelijkerwijze kunnen verwachten, dat hun onderwijs
vruchtbaar zou kunnen zijn.
't Zal niet gemakkelijk gaan in ons land de bij uitstek
practische mannen te vinden, die aan de hooge eischen,
die men mag stellen, kunnen beantwoorden. Zij moeten
wetenschappelijk ontwikkeld en met de Nederl. landbouw-
toestanden grondig bekend zijn. Van de keuze van een
of twee uitstekende mannen hangt intusschen de toekomst
van ons landbouw-onderwijs af. Wanneer de proef nu
na de vergeefsche proefnemingen van gemeentewege en
door particulieren genomen mislukt, dan is er veel
kans, dat de redenering ingang vindt, dat landbouw-onder
wijs in Nederland eene utopie is.
Uit Wageningen wordt gemeld, dat de perceelen, benoodigd
voor de op te rigten rijks-landbouwschool met proefstation
door het gemeentebestuur reeds aangekocht zijn.
Uit Wageningen ontvangt men het volgend berigt:
«Het vermoeden, dat de persoon, wiens lijk të Andelst
gevonden is, vermoord zou zijn, heeft zich bevestigd. Een
der vijf personen, die op vermoeden waren gevangen genomen,
is gebleken de schuldige te zijn. Het is zekere Gillingen,
i die te Andelst eene';hërberg houdt.
