IIELftERSCHE
i;\ MEIIWEDIEPER COURANT.
1876. N°. 31. a A
Zondag 12 Maart.
34 Jaargang.
Binnenland.
„W ij huldigen het goed e."
Verschijnt Dingadag, Donderdag en Zatnrdag namiddag.
Ab-mnementaprijs per kwartaal1-30.
franco per post - 1.65.
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
Bureau: MOLENPLEIN N°. 163.
Prijs der Advertentiën: Van 14 regels 60 Cents,
elke regel meer 15 Cents.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Bij deze courant behoort een BIJVOEGSEL.
Eiken Donderdag: vertrekt de mail naar
Oost-lndlë. Laatste ligling 's avonds 6 uur.
De sluiting der mail naar Padang en Bataviate ver
zenden per Mailboot Celebes, geschiedt voor drukwerken
den 13 Maart, na aankomst van trein III (Noordhoilandsche
Spoorweg), ten 10.58 des avonds, voor brieven den 14 Maart,
na aankomst van trein I, ten 9.47 des morgens.
De sluiting der mail naar Padang en Bataviate ver
zenden per Mailboot Prinses Amalia, geschiedt voor
drukwerken den 17 Maart, na aankomst van trein III
(Noordhoilandsche Spoorweg), ten 10.58 des avonds, voor
brieven den 18 Maart, na aankomst van trein I, ten 9.47
des morgens.
Het Gemeentebestuur vau den Helder brengt, ter voldoening aan
het bepaalde bij de artt. 6 en 7 der Wet van den 2 Junij 1875
(Staatsblad No. 95), ter openbare kennis, dat door den Heer
R. VOS Az., alhier, het verzoek is gedaan tot oprigting eener
Stoomhoutzagerij, op het perceel Sectie C, No. 4369 in de Nieuwstad,
en dat dit verzoek, met de daarbij behoorende bijlagen, ter Secre
tarie der gemeente ter visie is nedergelegd.
Bezwaren tegen die oprigting kunnen worden ingebragt op
Vrijdag den 24 Maart aanstaande, des avonds ten 7 ure, aan het
raadhuis der gemeente.
Het Gemeentebestuur voornoemd,
Helder, STAKMAN BOSSE, Burgemeester,
den 9 Maart 1875. L. VERHEY, Secretaris.
HELDER en NIEUWEDIEP, 11 Maart.
Blijkens een bij het departement van Marine ontvangen
telegram is Zr. Ms. schroefstoomscbip Aruba, onder bevel
van den luit. ter zee 1ste kl. jhr. J. A. Roëll, den 8
dezer, uithoofde van het ongunstig weder, te Cowes
binnengeloopen.
In «de Navorscher» van Dec. 1875 komt onder de
rubriek «Geschiedenis der Letterkunde» een uitgebreid
stuk voor, getiteld: «Het Oera Linda Bok.» De heer
P. Leendertz Wz., van Medemblik, heeft daarin taal en
inhoud van het genoemde handschrift getoetst aan uit
spraken van vergelijkende taalstudie en van geschiedenis.
Op grond daarvan komt hij tot het besluit: «Een van
beide dus, óf het O. L. B. is eeuwen oud, óf het is niet
ouder dan 1853.» Indien nu het bestaan van hetH. S.
vóór 1853 wordt geconstateerd, dan moet, volgens de aange
haalde uitspraak van den heer Leendertz, het O. L. B.
eeuwen oud zijn.
De tegenwoordige bewaarder van het origineel heeft de
volgende verklaring onder zijn berusting:
De ondergeteekenden verklaren bij deze, dat bij hen,
bepaaldelijk tusschen 1848 en 1850, bekend is geweest
het bestaan van het Handschrift, behoorende aan de familie
Over de Linden alhier, later door den heer dr. J. G. Ottema
te Leeuwarden vertaald en uitgegeven onder den titel van
Thet Oera Linda Bok.
Helder, 1 Maart 1876.
(geteekend) L. v. Berk, opzigter bij de magazijnen
aan 's Rijks werf te Willemsoord.
P. Uurbanus, hoofdonderwijzer Gem.-
school No. 6.
A. J. Leijer, onderwijzer in de Wis-
en Zeevaartkunde.
T. Mooij, hoofdonderwijzer aan eene
Gesubs. Bijz. School.
Zoodat dus de echtheid voldingend bewezen zou zijn.
De heer mr. A. Kerdijk, uit 's Hage, trad gisteren
avond in Tivoli op, in eene bijeenkomst van belangstellenden
in het streven der Vereeniging «Volksonderwijs.» Op
welsprekende wijze bepleitte spreker de dringende behoefte
tot liet nemen van afdoende maatregelen ter bevordering
van volks-ontwikkeling in ons vaderland. Spreker vergat
daarbij niet, te wijzen op de noodzakelijkheid eener wet
tot regeling van het voorbereidend onderwijs voor kinderen
beneden 6 of 7 jaar; in hoofdzaak bepaalde hij zich echter
tot het gewoon lager onderwijs, zooals het nu onder de
wet van 1857 zich vertoont. Spreker haalde, om den
onvoldoenden toestand van ons volksonderwijs te kenschetsen,
de verzekering aan, ten vorigen jare door onzen minister
van Binnenl. Zaken in de Kamer gegeven, dat het lager
onderwijs nog in lang niet aan de meest matige eischen
voldoet en dat Nederland nog niet gelijkstaat met de
natiën, bij wie 't onderwijs 't best is ingerigt en dus de
gunstigste resultaten oplevert. Curieuse, haast ongeloofbare
feiten werden door spreker medegedeeld omtrent den
bedroevenden toestand van 't onderwijs in onderscheidene
gemeenten des lands, van de al te karige bezoldiging der
onderwijzers, van hunne gebrekkige opleiding, van bet veel
te kort en zeer ongeregeld schoolbezoek, en van het geheel
verzuim der volksschool door vele honderden kinderen van
613 jaren. Op grond van een en ander schetste spreker
het werken en streven van de Vereeniging «Volksonderwijs,»
die leerpligt in hare banier heeft geschreven. De welmee-
nende pogingen van het vóór 5 jaar opgerigte «School
verbond» hebben, volgens spreker, op het duidelijkst getoond
dat met zachte, liefderijke middelen het vreeselijk kwaad,
dat het pauperisme zoozeer in de hand werkt, niet is uit
te roeijen. Hij verdedigde verpligt onderwijs dan ook als
een dringend noodzakelijke maatregel.
Ten slotte wees spreker op 't nut van de oprigting eener
afdeeling der Vereeniging te dezer plaatse; zijne aansporing
daartoe werd door de aanwezigen met blijkbare instemming
begroet, want door nagenoeg allen werd het lidmaatschap
aanvaard, terwijl werd medegedeeld dat bij den heer
Dyserinck alsnog gelegenheid bestaat om zich te doen
inschrijven.
Op verzoek maken we belangstellenden opmerkzaam
op de hierachter voorkomende annonce, waarbij eene open
bare lezing in 't belang van den Protestantenbond, te
houden in Musis Sacrum op Maandag avond a. s., wordt
aangekondigd. Tegelijk deelen wij mede, dat die bijeen
komst ook voor dames toegankelijk is.
De vischvangst aan onze kust en in de Noordzee
ondervindt in de laatste dagen in ruime mate den nadee-
ligen invloed van 't stormachtig weder. Onze kustharing-
visschers beproefden herhaaldelijk, zoowel bij nacht als bij
dag, hun geluk, doch telkens te vergeefs. Ook in de
Zuiderzee wordt nog weinig haring gevangen. En nu dat
vischje niet gevangen wordt, ligt in onze haven een ge-
heele visschersvloot tot werkeloosheid gedoemd, daar men
alzoo het benoodigde aas voor de beugvisscherij moet
ontberen. Nu er op deze wijze maar enkele sloepen in
zee zijn, wordt elk binnenkomend visschersvaartuig door
de handelaren met vreugde begroet. Bij zoo geringen
aanvoer zijn de prijzen, vooral ook door de vele vraag
tengevolge van den vastentijd, enorm hoog. Men herinnert
zich niet, dat ooit zulke hooge prijzen voor visch zijn
besteed.
In een vorig nommer werd door ons medegedeeld, dat
er twee kotters voor ingezetenen alhier in aanbouw waren.
Dit is eenigszins onjuist. Uit goede bron vernemen we
thans, dat vier groote schoenersloepen besteld zijn, geheel
ingerigt naar het model, dat de Amerikanen voor den
kabeljaauw-vangst gebruiken. Te Glocester in Massachusetts
heeft men niet minder dan 300 vaartuigen van dat model
in de vaart gebragt.
Wij juichen deze onderneming, die zeker ook in 't belang
is van onze gemeente, ten zeerste toe en hopen dat zij
de beste resultaten moge opleveren.
Nog vernemen wij, dat eene vereeniging van plaatsge-
nooten eene visscherij met botters wil tot stand brengen;
reeds zouden twee dezer vaartuigen besteld zijn.
De heer G. B. Filbri alhier is niet benoemd tot
hofleverancier van Z. K. H. Prins Fi'ederik, maar van
Prins Hendrik.
Uit Sclieveningen werd dezer dagen berigt, dat op
het strand aldaar proeven zijn genomen met een verbeterden
misthoorn, inzonderheid ook bestemd tot het geven van
signalen aan zeevarenden, die zich nabij de kust bevinden.
De resultaten dier proeven zijn zeer gunstig geweest.
De heer L. J. Lefèbre, van 's Hage, die zich de ver
betering van dit hoogst nuttig instrument ten doel stelt, is
voornemens tot het doen van mededeelingen te dezer zake
eerstdaags te Utrecht, te Amsterdam, te Rotterdam en ook
alhier op te treden. Hij stelt zich voor te leveren: a. eene
proeve niet spoorweg-noodsignaal ten behoeve van den
spoorwegreiziger; b. eene aanschouwelijke voorstelling van
de geluid-voortplanting in afgesloten cylinder-vormige
luchtruimte; en c. bijdrage met proeven over den misthoorn.
Voorzeker is deze zaak ieders belangstelling ten volle
waardig, en met genoegen vernemen wij dat stappen gedaan
worden om het optreden van den heer Lefèbre nog in den
doop dezer maand in Musis Sacrum alhier voor te bereiden.
De anti-dienstvervanging-bond bestaat thans uit
54 plaatselijke afdeelingen en een algemeene afdeeling.
De algemeene afdeeling bevat al de leden, die niet tot
eene plaatselijke afdeeling behooren. Op 6 Maart was het
hoogste volgnummer der vereeniging, die evenwel in vollen
groei is, 6911.
Volgens de lijsten van den bond, telde de algemeene
afdeeling op 3 Maart 1876, ongeveer 954 leden.
In Junij a. s. herdenkt de vereeniging Nederlandsch-
Mettray haar vijf-en-twintigjarig bestaan. Het voornemen
bestaat om dit feestelijk te vieren; commissarissen hebben reeds
besloten in de kolonie een verloting te houden van slagtvee,
meubelen, boeken, enz.
Bij de Nederlandsclie hoofdcommissie voor de tentoon
stelling te Pliiladelphia is uit New-York het telegraphisch
berigt ontvangen, dat het stoomschip Scholten den 8 Maart
met de leden der hoofdcommissie en verder personeel en
met de uit Nederland voor die tentoonstelling bestemde
goederen aldaar is aangekomen.
Wegens de hooge prijzen, die voor papierfabrieken
en andere bestemmingen voor stroo besteed worden,
gebruikt men in de vette Dollardpolders bijna geen stroo
meer voor de mestbereiding. Daar de bestanddeelen van
het stroo intusschen een belangrijken factor in de zamen-
stelling der stalmest uitmaken, moet dit, wanneer dat kwaad
blijft toenemen, volgens de meening, die de heer C. de
Leeuw Jr. daarover in de Landb. Crt. uitspreekt, leiden
tot een bedenkelijk tekort.
Beroepen te 's Hage ds. B. Mossel, pred. te Renkum.
Ds. Themmen de Lang, te Oosterend op Texel, komt
voor op het drietal te Oosterwolde.
Te Callantsoog zal den 19 dezer, 's voormiddags 10
ure, de bevestiging plaats hebben van ds. A de Joode,
door ds. Th. van Berkum, pred. te Oude Niedorp c. a.
Intrede des namiddags ten 2 ure.
Door het provinciaal bestuur van Noordholland is
jl. Donderdag bij enkele inschrijving aanbesteed, het her
stellen van 's Rijks zeewering op het eiland Wieringen.
Daarvoor was de minste inschrijver de heer J. Poppen, te
Wieringen, ad f 6583.
De heer A. H. Nijland, leeraar aan de H. Burger
school te Hoorn, is benoemd tot leeraar in de Ned. taal
en letterkunde aan de afdeeling H. B. School van het
gymnasium Willem III te Batavia.
Gisteren werd op 's Rijks werf te Amsterdam, bij
enkele inschrijving, in het openbaar aanbesteed: het maken
van 2 overdekkingskappen met hellingen, over de conser
vatie van stoomkanonneerbooten, en van daarmede in ver
band staande kaaimuren op 's Rijks werf aldaar; laagste
inschrijvers de heeren Schep en Ambagtsheer, voor f 184,800.
Jl. Dingsdag avond omstreeks 8| ure is in een
Amerikaansch barkschip, geladen met katoen en liggende,
in het Entrepotdok te Amsterdam, brand ontstaan, die met
behulp van de dokspuit, een stoomspuit en drie handspuiten
tegen 10 uur gebluscht is. Het schip is van binnen nagenoeg
geheel uitgebrand. De oorzaak is onbekend. Men vermoedt
dat de brand door broeijing van de katoen is ontstaan.
De Omnibus-Maatschappij te Amsterdam werkt op
dit oogenblik met een kapitaal van f 200,000 aandeelen en
f 244,000 obligatie. Ze vervoerde in 1875, 7000 personen
per dag en heeft tot haar dienst 39 omnibussen en 204
paarden.
Het dividend is bepaald op f 66 per aandeel van f 1000.
Het schijnt, dat de- Maatschappij bedacht is op groote
uitbreiding, daar de directie gemagtigd is successivelijk voor
f 1,000,000 aandeelen uit te geven.
Te 's Hage heeft een oud moedertje een muntbillet
van f 100, dat deze van haar stervende mevrouw gekregen
had, 20 jaar lang bewaard. Nu zou ze 't eindelijk moeten
gaan gebruiken, maar nu heeft het geen waarde meer.
Er worden voor deze sloof, het offer harer onwetendheid,
giften gevraagd, ter vergoeding van het geleden verlies.
De 19jarige dochter eener fatsoenlijke Haagsche familie
stond jl. Woensdag voor de regtbank te 's Hage teregt
wegens opligterij. Hoewel zij de schrik was van een
aantal winkeliers en op onderscheidene namen grootere en
kleinere voorwerpen had weten magtig te worden, had het
O. M. zich slechts bepaald ééne vervolging in te stellen
voor het duidelijkst te bewijzen feit, namelijk: het bij den
winkelier W. op den naam van mevr. v. d. S. v. P. zich
j doen afgeven van twee zijden parapluies ter waarde van
f 10. Voor dit feit eischte de subst.-officier, mr. van der
Kemp, eene celstraf van hoogstens twee jaren. De bekl.
i beleed, tranen stortende, hare schuld en trachtte zich te
I verdedigen door aan den regter mede te deelen, dat zij
I plan had de parapluies, die voor verjaar-cadeaux van
1 familieleden waren bestemd, wanneer zij daartoe in de
I gelegenheid was, te betalen. De uitspraak is bepaald op
den 16 dezer.
Men zal zich herinneren dat onze beroemde zeeheld
M. A. de Ruyter, nu twee eeuwen geleden, in 1676, te
Napels, door zijne voorspraak, de in-vrijheid-stelling heeft
bewerkt van 26 Hongaarsche predikanten, die om hunne
belijdenis van het Evangelie uit hun Vaderland naar Italië
gevoerd waren en op de galeijen in de vreeselijkste slavernij
I zuchtten. Dit is in de vorige maand, den 11 Februarij,
i feestelijk herdacht door de Hervormde hoogeschool te
j Debrecen in Hongarijë, tot eer der nagedachtenis van onzen
onvergetelijken de Ruyter. Aan de godgeleerde faculteit
der Utrechtsche hoogeschool is van deze feestelijke herdenking
door een Latijnsehen brief kennis gegeven, met bijvoeging
van de meest hartelijke wenschen voor den welstand en
bloei van het koningrijk der Nederlanden, van de Neder-
