HËLI»ERS€HE
EiV \IEITWED1EPER COURANT.
1876. N°. 93.
34 Jaargang.
Vrijdag 4 Augustus.
BEKENDMAKING.
„Wij huldigen het goede."
Verschijnt Dingsdag, Donderdag en Zaturdag namiddag.
Abonnementsprijs per kwartaal 1.80.
0 00 franco per post - 1.65.
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
Bureau: MOLENPLEIN N°. 1#3.
Prijs der Advertentiën: Van 14 regels 60 Cents,
elko regel meer 15 Cents.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
ElLken Donderdag vertrekt de inail naar
©ost-Indii*. Laatste ligiing 's avonds 6 uur.
De sluiting der mail naar Padang en Batavia, te ver
zenden per mailboot Conuad, geschiedt voor drukwerken
den 4 Aug. a. s., na aankomst van trein III (Noord—
Hollandsche Spoorweg), ten 10.58 des avonds, voor brieven
5 Aug., na aankomst van trein I, ten 9.47 des morgens.
Burgemeester en Wethouders der gemeente Anna Paulovvna
brengen ter openbare kennis, dat de rekening der inkomsten en
uitgaven van deze gemeente, over het dienstjaar 1875, op heden
den Baad aangeboden, gedurende de eerstvolgende veertien werk
dagen, op de Secretarie der gemeente, voor een ieder ter lezing
nedergelegd en in afschrift tegen betaling der kosten algemeen
verkrijgbaar is gesteld.
Anna Paulowua, den 81 Julij 1876.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
C. E. PEUK, Burgemeester.
A. J. DE JONGII, Secretaris.
Uittreksel uit liet Verslag van den toestand
der provineie Noordholland, gedaan aan de
Provinciale Staten van dat gewest, door de
Gedeputeerde Staten, in de zomervergadering
van het jaar 1876.
(Vervolg.)
Bevolking. Op 31 December 11. was de bevolking in deze
gemeenten als volgt: Amsterdam 289982, Haarlem 34132, Helder
21328, Zaandam 12392, Alkmaar 12076, Abbekerk 836, Akersloot
1384, Andijk 2371, Anna Paulowna 2888, Avenhorn 1253, Bar-
8ingerhorn 2421, Beets 632, Bergen 1359, Berkhout 2158, Bever
wijk 3523, Blokker 1641, Bovenkarspel 1409, Broek op Langedijk
1088, Callantsoog 617, Castricum 1456, Egmond aan Zee 1917,
Egmond-binnen 1240, Enkhuizen 5473, Grootebroek 2073, Haren-
karspel 2037, Heerhugowaard 2693, Heiloo 1202, Hensbroek 917,
Hoogkarspel 1230, Hoogwoud 2159, Hoorn 9616, Koedijk 1060,
Limraen 907, St. Maarten 1061, Medemblik 2168, Midwoud 972,
Nibbikswoud 1133, Nieuwe Niedorp 1552, Noordscbarwoude SOS,
Obdam 958, Opmeer 499, Opperdoes 815, Oterleek 766, Oudendijk
651. Oude Niedorp 1169, Oudkarspel 1161, Oudorp 650, St. Pau-
cras 488, Petten 457, Sehagen 3022, Schellinkhout 634, Schoorl
1268, Spanbroek 1503, Sijbekarspel 1280, Terschelling 3236, Texel
6437, Twiek 801, Uitgeest 2160, Ursem 12o7, Venhuizen 1938,
Vlieland 705, Warmenhuizen 1192, Werverskoof 1828, Westwoud
948, Wieringen 2272, Wieringerwaard 1371, Winkel 1718, Wog-
num 1575, Wijdenes 770, Zuidscharwoude 1028, Zwaag 1160,
Zijpe 4930.
Uit den staat der landverhuizingen in 1875 blijkt, dat uit dit gewest
25 mannen en 4 vrouwen naar buiten 's lands zijn vertrokken om
zich elders te vestigen. Met die 25 mannen vertrokken 9 vrouwen
en 20 kinderen, tot hunne gezinnen behoorende. Naar Kaap de
Goede Hoop vertrokken 3 hoofden van gezinnen of vrijgezellen,
naar de Transvaolsche Bepubliek 2, naar Amerika 9, naar Suriname 1,
naar Indië 8, naar Japan 2.
Onder de bevolking te Hoorn werden gerekend 93 personen
behoorende tot de laudmagt, te Naarden 316, te Amsterdam 1340,
te Haarlem 711 en te Helder 280. Tot de zeemagt 200 te Amster
dam en 1032 te Helder.
Gevangenen waren: 315 te Hoorn, 177 te Alkmaar, 177 te
Amsterdam en 52 te Haarlem.
Krankzinnigen 778 te Bloemendaal en 135 te Amsterdam.
Het aantal geboorten in deze provincie in 1875 (zonder de
levenloos aangegeveuen) was 23310, levenloos aangegeven 1244,
sterften 16810, huwelijken 5660.
Van de 4504 huwelijken, die in 1875 werden gesloten tusschen
jonkmans en jongedochters, waren er 126 waarbij de man alleen,
415 waarbij de vrouw alleen en 104 waarbij beide partijen ver
klaarden niet te kunnen schrijven. Alzoo konden van elke honderd
niet schrijven van de mannen 5.11; van de vrouwen 11.52; van
alle te zamen 8.27.
Het aantal kiezers voor de Prov. Staten bedraagt in het hoofd
kiesdistrict Helder 777, waarvan 466 te Helder, 97 te Terschel
ling, 201 te Texel en 13 te Vlieland. Het aantal leden door het
kiesdistrict te benoemen bedraagt 3. In het hoofdkiesdistrict
Sehagen, worden 4 leden gekozen. Het aantal kiezers bedraagt
er 1684, waarvan te Sehagen 163, te Zijpe 262, te Callantsoog
23, te Anna Paulowna 59, te Wieringerwaard 76, te Wieringen
103, te Barsingerhorn 98, te Harenkarspel 90, te St. Maarten
52, te Warmenhuizen 66, te Koedijk 44, te Bergen 66, te
Schoorl 52, te Petten 7, te Heerhugowaard 124, te Winkel 78,
te Oudkarspel 61, te Zuidscharwoude 30, te Noordscharwoude
30, te St. Pancras 22, te Broek op Langedijk 39, te Nieuwe Niedorp
79 en te Oude Niedorp 60. Het hoofdkiesdistrict Alkmaar
benoemt 3 leden. Het telt 1008 kiezers, waarvan te Alkmaar 549,
te Oudorp 37, te Heiloo 51, te Egmond aan Zee 27, te Castricum
50, te Limmen 41, te Uitgeest 93, te Heemskerk 27, te Akersloot
76 en te Egmond binnen 57. Het hoofdkiesdistrict Enkhuizen,
waarin het getal te verkiezen leden 4 bedraagt, telt 1411 kiezers.
Hiervan wonen 164 te Enkhuizen, 14 te Urk, 76 te Medemblik,
126 te Hoogwoud, 84 te Andijk, 79 te Wervershoof, 101 te
Grootebroek, 65 te Bovenkarspel, 111 te Venhuizen, 72 te Sijbe
karspel, 55 te Midwoud, 61 te Twisk, 42 te Abbekerk, 38 te
Opperdoes, 71 te Spanbroek, 26 te Opmeer, 68 te Hoogkarspel,
68 le Westwoud, 49 te Obdam en 41 te Hensbroek. Het
hoofdkiesdistrict Hoorn zendt 3 leden Ier vergadering der Prov.
Staten. Het telt 1145 kiezers, waarvan 393 te Hoorn, 140 te
Berkhout, 85 te Wognum, 61 te Nibbikswoud, 58 te Zwaag, 88
te Blokker, 32 te Beets, 67 te Avenhorn, 29 te Oudendijk, 47 te
Wijdenes, 32 te Schellinkhout, 60 te Ursem en 53 te Oterleek.
De in 1875 vastgestelde lijst der hoogst-aaugeslagenen in de
Bijks directe belastingen bevat even als de vorige 192 namen. De
hoogste en laagste aanslag, op die lijst voorkomende, bedroegen in
de drie laatste jaren als volgt: in 1873 hoogste aanslag f 7000.48,
laagste aanslag f 808.60; in 1874 hoogste f 6052.91, laagste
f 817.23; in 1875 hoogste f 4597.26^, laagste f 818.06.
Volgens de in 't verslag opgenomen staten van de plaats gehad
hebbende verkiezingen voor de gemeenteraden in deze provincie
kwamen bij de algemeene verkiezing van 't getal kiezers opte
Amsterdam 25.4 pCt., elders in de provincie 46.3 pCt., in't geheel
40.6 pCt.bij de herstemming 52 5 pCt. Bij de buitengewone
verkiezingen: te Amsterdam 40.3 pCt., elders in de provincie
48.6 pCt., in 't geheel 43 pCt.; bij de herstemmingen: te Amster
dam 24.4 pCt., elders in de provincie 43.6 pCt., in het geheel
31.5 pCt. Bij alle stemmingen te zamen was de gemiddelde op
komst ten 100 in 1866 29.9, in 1867 31.6, in 1868 33.3, in
1869 47.3, in 1870 39.1, in 1871 41, hi 1872 45.5, in 1873
43, in 1874 32.6 en in 1875 41.
Begraafplaatsen. Op het einde van 1874 waren vijf burgerlijke
gemeenten, t. w. Anna Paulowna, Spnarndam, Texel, Weesperkarspel
en Wijdewormer, nog niet in 't bezit eener algemeene begraafplaats.
De gemeente Anna Paulowna heeft in het afgeloopen jaar de
begraafplaats der Ned. Herv. gemeente aldaar aangekocht, met
bestemming tot algemeene begraafplaats. Te Texel is eene nieuwe
algemeene begraafplaats aangelegd. Met betrekkiug tot de drie
andere gemeenten is de zaak nog steeds hangende. Te Wieringer
waard is een aanvang gemaakt met den aanleg eener nieuwe alge
meene begraafplaats. Het aantal algemeene begraafplaatsen in deze
provincie bedraagt 182; 17 daarvan, in eigendom toebehoorende
aan Herv. gemeenten, werden door burgerlijke gemeenten beheerd.
Te Nibbikswoud is bij de in aanbouw zijnde nieuwe B. C. kerk
eene begraafplaats aangelegd, die de bestaande begraafplaats der
B. C. gemeente zal vervangen. Het aaptal bijzondere begraafplaatsen
in deze provincie bedraagt 130; daarvan behooren 32 aan Ned.
Herv., 77 aan B. C. gemeenten, 1 aan eene gemeente der Oud—
Bisschopp. Clerezy, 13 aan Ned. Isr. gemeenten, 1 aan eene Port.
Isr. gemeente, 1 aan 't Huis van Correctie te Hoorn, 1 aan 't
krankzinnigengesticht Meerenberg, 4 nan particulieren. Tn 1875
werden ter aarde besteld 18000 lijken, waarvan 12328 op alge
meene en 5672 op bijzondere begraafplaatsen.
Gemeente-archieven. De nieuwe regeling van het archief van
Nieuwe Niedorp, waarmede in 1874 was aangevangen, is voort
gezet. Dat te Obdam heeft eene betere regeling ondergaan.
Het archief te Zijpe is, voor zooveel de jaren 1854 tot en met
1874 betreft, geïnventariseerd geworden.
In de afdeeling /Handelingen van den Geneeskundigen Baad"
wordt herinnerd aan do oprigting der Vereeniging het Witte Kruis,
tot bestrijding van epidemische ziekten en tot hulpbetoon tijdens
epidemiën, welke Vereeniging 11 afdeelingen en ruiin 600 leden
telt; alsmede aan de oprigting van een herstellingsoord te Hilver
sum, waarvoor f 100,000 is bijeengebragt.
Volgens opgave door den inspecteur van 't Geneeskundig Staats-
toezigt zijn iu 1875 overleden aan pokken 2 personen, aan roodvonk
20, aan mazelen 234, aan typhus 309, aan angina dipterina 49,
aan cholera 8, aan croup 444 en aan kinkhoest 481 personen.
Typhus vertooude zich iu 68 gemeenten. Een epidemisch karakter
nam deze ziekte wel op meerdere plaatsen aan. maar zij bleef daar
overal tot een enkel huis of tot eene buurt beperkt. Dit laatste
wa9 het geval te Oudkarspel en te Amsterdam, waar respect. 26
en 13 gevallen bekend werden. Als vermoedelijke oorzaken worden
opgegeven, in eerstgenoemde plaats de nabijheid van sterk vervuilde
en doodloopende slooteu en in laatstgenoemde het laten liggen van
uitgebaggerde specie bij het maken van een brug.
De mazelen heerschtcn in 1875 vooral op de eilanden Vlieland
en Terschelling en te Wijdenes.
In de gast- en ziekenhuizen in deze provincie werden verpleegd:
te Alkmaar 88 personen met 4320 verpleegdagente Amsterdam in de
gemeente-gasthuizen 4594 volwassen personen en 189 kinderen, te
zamen met 196770 verpleegdagen, in 't Ned. Isr. gasthuis aldaar
271 personen met 22376 verpleegdagen, in 't Port. Isr. gasthuis
aldaar 33 personen met 761 verpleegdagen, in 't kinderziekenhuis
aldaar 186 kinderen met 14361 verpleegdagen; te Haarlem in 't
St. Elizabeth's gasthuis 238 personen met 8992 verpleegdagen, in
't stads armen- en ziekenhuis 80 personen met 3687 verpleegdagen;
te Helder 69 personen met 2275 verpleegdagen; te Hoorn 130
personen met 4278 verpleegdagen; te Purraerend 31 personen,
getal verpleegdagen niet opgegeven. In de gemeente-gasthuizen
te Amsterdam bedroegen de verpleegkosten per dag f 1.25 en
waren de kosten per recept f 0.087.
Het personeel der bedienden in 't krankzinnigengesticht Meeren
berg bestond uit 91 mannen en 62 vrouwen. Het gezamenlijk
getal verpleegden was 14 grooter dnn dat van 1874 en ruim 40
grooter dan het gemiddelde in de laatste 10 jaren. De verhouding
tusschen het getal overledenen tot dat der verpleegden was, in
vergelijking met andere jaren, vrij ongunstig. Er stierven op de
100 verpleegden ongeveer 8.2, terwijl in de laatste 10 jaren ge
middeld 7.6 pCt. der bevolking was overleden. Over het algemeen
was de gezondheidstoestand goed. Geen enkele ziekte verkreeg
belangrijke uitbreiding. Er werden gereed gemaakt 45600 recepten.
Dwangmiddelen werden ook dit. jaar uiet aangewend.
Het personeel der bedienden in het Isr. krankzinnigengesticht te
Amsterdam bestond uit 7 mannen en 12 vrouwen. Het getal
verpleegdagen der lijders en lijderessen bedroeg 48639. De gezond
heidstoestand der verpleegden was voldoende; er werden gereed
gemaakt 1542 recepten.
De genoemde gestichten hadden op 31 Dec. 1875 eene bevol
king: Meerenberg 863 mannen, 416 vrouwen, totaal 779; 't Isr.
gesticht te Amsterdam 58 mannen, 77 vrouwen, totaal 135 personen.
Wordt vervolgd.)
Binnenland.
HELDER en NIEUWEDIEP, 3 Augustus.
Bij het Departement van Koloniën zijn per telegrammen
van den gouverneur-generaal van Nedérl.-Indië de navol
gende berigten uit Atsjin ontvangen:
«Den 7 Julij zijn twee kolonnes onder de leiding van
den generaal-majoor Wiggers van Kerchem uitgerukt om
het gebergte in de IV en VI Moekim van vijanden te
zuiveren en de plaatsen te verwoesten, waar zij zich schuil
hielden of hunnen voorraad borgen. Dit doel was den
20 Julij geheel bereikt. Alleen zocht men nog in het
gebergte van Atsjin-hoofd naar de schuilplaats van Hadji
Aboe, wiens kampong Lambaroe was verbrand.
Op den linkeroever der Koerong Raba wordt een post
opgerigt. Bij het bouwen van eene brug over dien rivier
mond werden twee man gekwetst.
Eene patrouille uit Beloel-zuid heeft bij nacht eene
vijandelijke kampong overrompeld, wapens en ammunitie
buit gemaakt en zestig huizen verbrand. De vijand liet 7
dooden achter. Aan onze zijde werd slechts 1 man
ligt gewond.
Het weder was droog en zeer warm, en de gezondheids
toestand, behoudens enkele choleragevallen, niet ongunstig.
De opiumpacht in Atsjin is aan een Chineschen pachter
van Batavia afgestaan voor f 10,540, de pacht der dobbel
spelen voor f 8500 's maands.»
Bij gunstig weêr zal het muziekkorps der artillerie
schutterij Zondag a. s., des middags ten half twee ure,
eene muziek-uitvoering geven op het Stationsterrein alhier.
Het te houden concours der Scliietvereeniging Willem
Teil is bepaald op Zondag den 6 Aug. a. s., des middags
ten 1 ure. Het muziekkorps der artillèrie-schutterij zal de
leden der Schietvereeniging uitgeleide doen.
Dingsdag 8 Aug. a. s. wacht den leden van het
muziekkorps der artillerie-schutterij en der Schietvereeni
ging Willem Teil een hoogst aangename avond.
Beide vereenigingen zullen dien avond een vauxhall
organiseeren, dat volgens het programma iets fraais en
degelijks belooft.
Op dien avond geschiedt tevens de uitreiking der prijzen
aan de overwinnaars op het concours. Tal van prachtige
prijzen zijn voor die gelegenheid reeds ingekomen. Onder
meer vermakelijkheden, als concert, vuurwerk, enz. zal er
dien avond ook een wedstrijd gehouden worden door tien
dames (bij loting aan te wijzen) met het Flaubertgeweer
(kamerbuks). Het bestuur van Willem Teil heeft voor dit
dames-concours drie fraaije prijzen aangekocht. Nadere
bijzonderheden zullen aan heeren leden der beide veree
nigingen door het feestprogramma worden bekend gemaakt.
De inspecteur bij het wapen der genie, kolonel
Holtzschue, hield heden eene inspectie over de vesting
werken alhier in aanbouw.
Ruim 100 passagiers maakten gisteren den togt mede
van Harlingen naar hier met de stoomboot Burgemeester
Zijlstra.
Z. M. de Koning heeft dezer dagen bepaald, dat met
het toezigt op dc opleiding en de oefeningen van de muziek
korpsen en hoornblazers bij de regimenten infanterie wordt
belast de directeur der muziek van het regiment grenadiers
en jagers, de heer Dunkier, welke directeur tevens den
titel zal hebben van inspecteur van de muziekkorpsen der
infanterie. (V.J
De schade aan de Noach IV, den 23 Mei 11. ter
reede van Brouwershaven door Zr. Ms. monitor Adder
toegebragt, is dezer dagen door deskundigen bepaald op
eene som van f 9000, en zal door het Rijk worden gedragen.
Van 25 Aug. tot 25 Sept. 1876 zal door de Société
centrale d'apiculture et d'insectologie, in de Orangérie des
Tuileries te Parijs, eene tentoonstelling worden gehouden
van nuttige insecten en hunne voortbrengselen en van
schadelijke insecten en hunne verwoestingen.
Een exemplaar van het programma is gezonden aan de
Nederlandsche Entomologische vereeniging (F. M. van der
Wulp, secretaris te 's Hage), met verzoek nadere inlich
tingen te verstrekken aan hen, die ze mogten verlangen.
Naar aanleiding van het Kamer-verslag over het
voorstel Moens, bevat de Wekker, Weekblad voor Onder
wijs en Schoolwezen, een artikel, waaraan wij de volgende
regelen ontleenen
«Als het 't onderwijs geldt, dan zult gij en ieder ander
met mij toestemmen, dient men op een dubbeltje na te
weten, wat het kosten moet. Iets geheel anders ware het,
zoo het achterlaadgeweren, Krupp-kanonnen, gepantserde
oorlogschepen, een nieuw model sabelkwasten, schouder
belegsels, knoopen, vangsnoeren, kapotjassen of zoo iets
betrof. Ik heb onlangs gelezen, dat een Engelschman de
opmerking gemaakt heeft, dat voor hetgeen tegenwoordig
een kanon ik weet niet meer van hoeveel cM. met
