HËLDERSOHE
E\ NIELIWEDIEPER COURANT.
34 Jaargang.
1876. N°. 115.
Zondag 24 September.
BEKENDMAKING.
BEKENDMAKING.
Binnenland.
„Wjj huldigen het goede."
Verschijnt Dingsdng, Donderdag en Zaturdag namiddag.
Abonnementsprijs per kwartaal 1.80.
i a a franco per post - 1.65.
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
Bureau: MOLENPLEIN N°. 163.
Prijs der Advertentiën: Van 14 regels 60 Cents,
elke regel meer 15 Cents.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Eiken Donderdag vertrekt de mail
Oost-Indië. Laatste ligting 's avonds 6 uur.
De brieven en drukwerken naar Batavia en Padangte
verzenden per mailboot «Friesland» uit Rotterdam, geschiedt
voor drukwerken den 26 September, vóór het vertrek van 1
trein C (Noordhollandsche Spoorweg), ten 6 ure des avonds, j
De sluiting der mail naar Batavia en Padangte ver- i
zenden per mailboot «Stad Amsterdam,» geschiedt voor
drukwerken den 29 Sept., na aankomst van trein III
(Noordhollandsche Spoorweg), ten 10.58 des avonds, voor
brieven den 30 Sept., na aankomst van trein I, ten 9.47
des
morgens.
Burgemeester en Wethouders der gemeente Helder brengen ter
openbare kennis, dat bet eerste Suppletoir Kohier van den Hoofde-
lijken Omslag, dienst 1876, door den Gemeenteraad in zijne zitting
van den 19 dezer is vastgesteld en gedurende de eerstvolgende
acht werkdagen op de gewone kantooruren voor een ieder ter
Secretarie ter lezing is nedergclcgd.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Helder, STAKMAN BOSSE, Burgemeester,
den 20 September 1876. L. VERHEY, Secretaris.
De Burgemeester der gemeente Helder maakt bij deze aan de
daarbij belanghebbenden bekend, dat de Voljaars-Patentbladen,
zoomede die van Slijters en Tappers, over de dienst van 1876/1877,
aan de Secretarie der gemeente te bekomen zijn, van Maandag den
25 September tot Dingsdng den 3 October 1876, van des morgens
9 tot 1 uur en des namiddags van 5 tot 7 uur, den invallenden
Zondag uitgezonderd.
Laatstgenoemde Patentbladen worden alleen afgegeven op vertoon
van het aanslagbillet.
Patenten die niet worden afgehaald, worden overeenkomstig de
Wet tegen betaling van 10 cents door den Deurwaarder bezorgd.
H e 1 d e vDe Burgemeester voornoemd,
den 21 September 1876. STAKMAN BOSSE.
De Kafler-oorlocr in de Transvaal.
De N. Itott. Crt. deelt in een brief uit Bloemfontein van den
3 Aug. jl. een zeer interessant verbaal mede van de aanleiding en
het beloop van den oorlog, dien de Transvaalscbe republiek beeft
te voeren tegen de Kaffers aan bare grenzen. Zij, die de belang
rijke beschouwingen hebben gelezen van ds. de Jongh van Arkel,
mogen ook de bier volgende regelen niet ongelezen laten.
„Het berigt: „Kaffer-oorlog in de. Transvaal" moet velen in
Nederland op minder aangename wijze hebben wakker geschud uit
schoonc en liefelijke drooincn. Nog weinige maanden geleden was
diezelfde Transvaal na een smakelijk diner of souper, onder een
glas goeden wijn, zoo welsprekend verheerlijkt, dat men er baast
't beloofde land, een Nieuw-Nederland, vruchtbaarder, rijker en
met een beter klimaat gezegend dan 't oude, in was gaan zien.
Brochures, getiteld: „Naar de Transvaal!" waren verschenen, afge
vaardigden van verschillende maatschappijen waren derwaarts ge
zonden om hoogte te nemen, onderwijzers, jongelieden van goeden
huize, ondernemende ambachtslui waren reeds vertrokken, en men
dacht er juist over, of 't niet een verstandig plan zou zijn ook
maar zijn koffers te pakken en bun voorbeeld te volgen, toen
eensklaps die tijding: „Kaffer-oorlog!" aan al zulke idealen en
plannen den bodem insloeg.
Wij, bier in Afrika, waren er minder door verrast; wij hadden
't reeds zoolang zien aankomen. De politiek, door Engeland tegen
over de naturellen gevolgd, leidde er met zoo mathematische
zekerheid toe, dat bet alleen nog maar de vraag kon zijn, wie van
beide, Natal of de Transvaal, van die jammerlijke en kortzigtige
staatkunde het eerste slagtoffer zou worden. Het antwoord is nu
gekomen: bet lot heeft de Transvaal getroffen. De Hollandsche
boeren zullen nogmaals met hun bloed te betalen hebben voor
misgrepen van Engelsche regeringen; en nogmaals zullen waar
schijnlijk die Engelsche regeringen met de voordeelen gaan strijken,
voor den prijs van dat bloed gekocht.
Die Engelsche politiek is niet in alle opzigten zoo slecht, als
men uit de voorafgaande uitdrukkingen geneigd zou zijn op te
makentheoretisch laat zij zich zeer goed verdedigen, rheoretisch
laat zij zich zelfs zeer schoon opsmukken; het is alleen in de
praktijk, dat zij uiterst gevaarlijk is.
Eerste principealle menschen zijn broeders, en 5t doet er niet
toe, of zij ecu witte of oen zwarte huid hebben. Uitnemend.
Tweede principede taak der blanke natiën in andere werelddeelen
kan gcene andere zijn, dan om tot beschaving en verheffing der
gekleurde rassen, met welke zij in aanraking komen, mede te
werken. Even uitnemend. Ik geloof niet, dat er velen zullen ge
vonden worden, die aan deze stellingen hunne instemming zullen
weigeren. Maar toch protesteren wij ten krachtigste, wanneer zij
tot daden leiden, die ons bestaan zelf in de waagschaal stellen.
En zulk eene daad is het, wanneer de Britsche regering liet toelaat,
dat gewetenlooze handelaars en speculanten de inboorlingen op
VERGADERING van den RAAD der gemeente
ANNA PAULOWNAop DINGSDAG den 26 SEP
TEMBER 1876, des namiddags ten 2 ure.
Anna Pauloiona, den 22 September 1876.
De Burgemeester
C. E. PER K.
Ondenoerpen ter behandeling:
1. Vaststelling Gemeente-begrooting voor 1877.
2. Suppletoire begrooting voor 1876.
3. Benoeming hulponderwijzer.
4. Mededeeling van ingekomen stukken.
IIELDER en NIEUWEDIEP, 23 September.
In de vergadering der Commissie voor Volksvoordragten,
gisteren gehouden, zijn de volksbijeenkomsten voor liet
aanstaand saizoen, in den regel 6 in getal, weder vastgesteld.
Onderscheidene lieeren hebben zich welwillend beschikbaar
gesteld tot het vervullen van spreekbeurten, en de Com
missie, die niets onbeproefd laat om deze bijeenkomsten
aan haar doel te doen beantwoorden, rekent er op, dat in
den volgenden winter weder druk gebruik zal worden ge
maakt van deze even aangename als nuttige zamenkomsten,
steeds door zeer verdienstelijke muziek-uitvoeringen opge
luisterd.
Volgens een bij het departement van Marine ontvangen
berigt is de oefeningsdivisie onder bevel van den kapt. ter
zee W. C. Klis, en bestaande uit Zr. Ms. scbroefstoom-
schepen Zilveren Kruis, Leeuwarden en Prinses Marie, den
29 Aug. jl. van Cura^.ao naar Nederland vertrokken.
In het jongste Koloniaal verslag is reeds melding
gemaakt van de voorgenomen oprigting van eenige depót-
bataillons. Thans wordt berigt, dat die depót-bataillons
zullen gevestigd worden te Padang, Buitenzorg, Magelang
en in het hoogland van Java's derde militaire afdeeling.
Voor 1877 wordt ei' gerekend op de uitzending van 2500
in stede van 4000 man suppletietroepen.
Door prof. A. C. Gerlach, hoogleeraar aan de Kon.
Veeartsenijschool te Hannover, zijn in den laatsten tijd op
110 dieren (waarvan 108 zoogdieren) proeven genomen
om te bewijzen: 1. dat de zoogenaamde parehiekte, bij de
groote schaal voorzien van uitstekende geweren en daarbij behoo-
rende patronen. Het is moeijelijk zoodanige handelwijze naar
verdienste te brandmerken.
Zij is eene domheid en eene wreedheid tevens; eene domheid,
want zij moet op zelfvernietiging uitloopeueene wreedheid, want,
terwijl enkelen zich op ellendige wijze verrijken, moeten misschien
duizenden land- en slamgenooten er met hun bloed en tranen voor
betalen.
Men heeft getracht den geweerhandel als een onschuldige zaak
voor te stellen en gezegd: laat de zwartjes maar een geweer koo-
pen, zo weten er toch niet meê om te gaan. Alsof een wilde,
wanneer hij een goed wapen heeft, het niet even goed, zoo biet
beter, zal leeren hanteren dan menig man van beschaving; alsof
een scherp oog, een vaste hand en stalen zenuwen niet veeleer het
deel van den natuurmensch, dan van den kunstmatig ontwikkelde
waren. En welk een algemeene begeerte, welk een koortsachtige
lust tot het bezitten van dien schat, een goed geweer, zich van
alle Zuid-Afrikaansche staramen heeft meester gemaakt, dat kan hij
beoordeelen, die maar eens een bezoek aan de Diamantvelden ge-
brngt en de drukte en beweging van zwarte koopers in en bij de
tallooze geweerwinkels heeft waargenomen. Hij weet, hoe de Kaffers
van heinde en ver derwaarts stroomden en den zwaren mijnarbeid
verrigtten, alleen om dat ééne doel te bereiken: zooveel geld tö
besparen, dat zij met een geweer huiswaarts konden keeren. En
't spreekt wel vau zelf, dat het kostbaar bezit niet zonder invloed
op de stemming der zwarte rassen kon blijven eu op hunne hou
ding tegenover de blanke bevolking. Over de geheele oostgrens
woelde en gistte het. Vau de Groote Kcirivier in 't oosten der
kolonie tot aan de Limpspo bemerkte men ontevredenheid en een
vijandige houding, aangevuurd door godsdienstige opwekking, 't
opstaan van zoogenaamde profeten en profetessen, die, onder allerlei
bewegingen en verdraaijingeu, waarschuwden tegen afval van de
zeden en gewoonten der voorvaderen, enz.
Tot eene uitbarsting moest het spoedig komen, en 't is nu
daartoe gekomen. Een zekere Johannes, een klein Kufferhoofd,
staande onder 't gezag van het hoofd Secocoeni, en even als deze
een onderdaan der Transvaalscbe regering, begon al te onbeschaamd
te plunderen en te rooven, en toen daarover bij Secocoeni geklaagd
werd, was zijn antwoord van dien aard, dat der Transvaalscbe
regering, wilde zij haar gezag handhaven, geen andere keus over
bleef dan de oorlog. En dat zij die keus zoude doen, was geen
oogenblik twijfelachtig, nu een man ais President Burgers 't bewind
in handen heeft. Gelukkig was daarmede ook gewaarborgd, dat
alle maatregelen met de noodige voortvarenheid en kracht genomen
zouden worden en dat daarin de eenheid heerschen zoude, die tot
nog toe iu Zuid-Afrikaansche oorlogen zoozeer had ontbroken.
Sneller dan men 't hier gewoon was. stonden de kommando's uit
alle deelen des lands in 't veld, en weldra stond ook de President
zelf, nog weinige maanden geleden de gevierde gast van ons vader
land, tegenover zijn zwarten barbaarsoheu vijand, om 't prestige
dieren in het algemeen en bij het rundvee in het bijzonder,
overeenkomt met de knobbeltering bij den inensch; 2. dat
door het gebruik van het vleesch van parelzieke dieren,
hoofdzakelijk runderen en hoenders, knobbeltering bij den
mensch kan worden teweeggebragt; 3. dat de ongekookte
tuberkelstof der genoemde dieren (de raauwe parels), op
bet ribbenvlies en in de longen, als voedsel aan andere
dieren verschaft, meestal constant bij deze de verschijnselen
van knobbeltering doet ontstaan, minder constant als zij
vooraf gekookt is; 4. dat uit inenting en voeding van
vele dieren met menscbelijke knobbelteringstof (tuber-
culeuse materie) de genoemde ziekte teweeggebragt wordt.
Al deze proeven zijn bevestigend uitgevallen. De feiten
zijn van groot gewigt voor de publieke gezondheid, daar
de parelziekte vooral hij runderen vaak voorkomt, zelfs
rekent men bij 2 6, 3 pCt. der volwassen runderen. Volgens
een ander geneesheer, Schneiber, te Koningsbergen, zou
zelfs het gebruik der melk van parelzieke runderen een
gewigtigen ziekmakenden invloed uitoefenen.
In het Weelcbl. voor Geneesk., No. 32, 1876, wordt
door dr. L. Ali Cohen deze gewigtige zaak uitvoerig
besproken.
Bedankt voor het beroep naar Veenendaal door
ds. E. B. Gunning, pred. te Alkmaar.
Door het Prov. kerkbestuur van Noordholland is aan
den heer J. Cramer, th. dr. en pred. te Amsterdam, op
zijn verzoek, met 1 Oct. a. s. emeritaat verleend.
Jl. Zondag voormiddag had te Hoorn op Texel de
bevestiging plaats van den heer A. S. van Eerde, pred. te
Hensbroek. De bevestiger, de heer D. Post, pred. te Oude
Schild, sprak naar Mal. II 57. Des namiddags aan
vaardde de bevestigde zijne bediening met Joh. VI 68m.
De bevestiging en intrede van den te Akersloot be
roepen leeraar, den heer P. Th. Wielandt, zal plaats hebben
op Zondag den 1 Oct. a. s. Bevestiger de heer R. J.
Koning, pred. te Limmen.
De door den Raad te Harencarspel vastgestelde
begrooting voor 1877 bedraagt zoowel in ontvangst als in
uitgaaf f 28,485.18|. Onder de ontvangsten komen voor:
t 2002.501 wegens restanten van vroegere diensten, f 2547
wegens huur of pacht van landerijen, f 2341.52 i wegens
opcenten op 's Rijks directe belastingen, f 4566.16"| wegens
bet gedeelte van de opbrengst der Rijks-belasting op het
personeel, f 1500 wegens den hoofdelijken omslag en f 15,000
van den blanke en daarmede de bedreigde ontwikkeling en be
schaving in deze verre gewesten te verzekeren.
Het begin der vijandelijkheden kenmerkte zich door 't gewone
verloop van een Zuid-Afrikaanschen Kafferkrijg. Duizenden wilden
vielen de grensplaatsen aan, brandden en moordden eu voerden al
't vee, dat zij in handen konden krijgen, weg. Een enkele troep
gewapenden, die dit trachtte te verhinderen, was tegen zulke over-
magt natuurlijk niet bestand. Maar een geweldige wraak liet zich
niet lang wachten. Een der oproerige Kafferhoofden, Mathebi, had
zich in een sterke rotsvesting verschanst, waar hij zijn blanken
tegenstander meende te kunnen trotseren. Toen een genoegzaam
aantal manschappen op die plek bijeen was, werd de aanval be
gonnen en met werkelijk bewonderenswaardigen moed en volharding
ten uitvoer gebragt. Voet voor voet werd het terrein veroverd eu
na 48 uur strijdens was de zege behaald, met een betrekkelijk
gering aantal dooden, waaronder drie blanken. Spoedig werd de
zegepraal door een tweede gevolgd, de sterkte van Johannes werd
bestormd en genomen; Johannes zelf en bijna al de zijnen, geregte
straf voor hunne euveldaden, kwamen daarbij om. Daarmede zijn
de twee buitenwerken van Secocoeni vermeesterd en reeds rukt
men tegen dat hoofd zelf op. „Nu de witte man," zegt de Kaffer
in zijn schilderachtige taal, „den duikerbok geschoten heeft, „zal hij
den steenbok ook wel spoedig schieten."
Zoo hopen wij weldra de Transvaal in de eerste plaats, ons zeiven
in de tweede plaats te kunnen geluk wenschen met de overwinning.
Reeds loopt het gerucht, dat een groote witte vlag van Secocoeni's
sterkte waait, ten teeken dat hij vrede wenscht. Dat die vrede zal
gelijk staan met volkomen onderwerping, daarvoor staat Jt bekende
karakter van Burgers alweder borg. Een dergelijke loop van zaken
is wel een gelukwensch waard. Naar hetgeen ik heb laten vooraf
gaan over den algemeenen toestand, kan mijn geduldige lezer zich
eenigszins voorstellen, wat het gevolg eener nederlaag zou geweest
zijn. Achter Secocoeni loert Ketclnvayo, de trotsche en magtige
en nu reeds vrij onhandelbare Zulu-koning, en wee Natal! als hij
zijn horden tegen de schaarsche en verspreid wonende bevolking
dier kolonie loslaat. Laten wij hopen, dat de tuchtiging aan
Secocoeni toegediend een heilzame uitwerking moge hebben
De laatst ontvangen berigten hebben dé hier uitgedrukte
hoop van den briefschrijver den bodem ingeslagen.
De Morning Post zegt: „Tengevolge van de nederlaag van den
President der Transvaalsche republiek door de Kaffers en van den
door hem nitgedrukten wensch, dat de Britsche koloniale autori
teiten haar eigen onderdanen in Transvaal zouden beschermen,
alsook met het oog op eene waarschijnlijke overgave dier provincie
aan hare Britsche majesteit, heeft het Engelsche gouvernement
besloten versterkingen te zenden aan den luit.-geu. Cunyughama,
den opperbevelhebber te Kaapstad. Het stoomschip St. Lawrence
zal Zaturdag of Maandag e. k. met het eerste detachement troepen
vertrekken."