HELDERSCHE
EN NIEIIWËDIEPER COURANT.
1877. N°. 25.
Woensdag 28 Februarij.
Jaargang 35.
Algemeen Nieuws- en Advertentieblad voor Hollands Noorderkwartier.
AANBESTEDING.
Binnenland.
„Wij huldigen
het goed e."
^Veriehijnt Dingadag, Donderdag en Zatardag namiddag.
Abonnementipriji per kwartaal 1.80.
a g franco per poit - 1.65.
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
Bureau: MOLENPLEIN N°. 163.
Prijs der Advertentiën: Van 11 regels 60 Cents,
elke regel meer 15 Cents.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Eiken Donderdag: vertrekt de mail naar
Oost-Indië. Laatste, ligting 's avonds 6 uur.
Provincie NOORDHOLLAND.
Op Dingadag den 13den Maart 1877, des namiddags ten half
drie ure, zal, onder nadere goedkeuring, aan het lokaal van het
provinciaal bestuur te Haarlem, namens en voor rekening van het
bestuur der hierna te noemen gemeente, worden overgegaan lot de
aanbesteding van
Het bonwen van eène school en onderwijzerswoiiing,
te Hoorn, op het eiland Terschelling.
De aanbesteding zal plaats hebben bij enkele inschrijving, ingevolge
art. 20 van het bestek.
Het bestek en de teekening zijn, tegen betaling van Een gulden,
te verkrijgen aan liet lokaal van het provinciaal bestuur voornoemd
aan het bureau voor buitenlandsche paspoorten, gevestigd in het
raadhuis te Amsterdam, en aan de gemeente-secretarie van Terschelling.
Gegadigden worden er aan herinnerd dat de biljetten van inschrij
ving uiterlijk vóór drie ure des namiddags van den dag die de be
steding voorafgaatin de bus moeten gestoken zijn, zooals art. 68
441 der algemeene voorschriften bepaalt.
Nadere inlichtingen zijn te bekomen bij dengene, die daartoe door
den Burgemeester der gemeente Terschelling zal worden aangewezen.
De aanwijzing in loco zal geschieden op Zaturdag vóór de besteding.
HELDER en NIEUWEDIEP, 27 Februarij.
Vier Vrienden. «Hunne komst is eene gebeurtenis,»
zoo leest men in een opstel over het Florentijnsche strijk
kwartet, voorkomende in het weekblad Daheim, waarvan
wij straks den inhoud in hoofdzaak zullen mededeelen. En in
derdaad, hunne komst is eene gebeurtenis voor de vrienden
van Apollo's kunst en van muziekale geestesontwikkeling.
Zaturdag avond jj. wareu ze hier, die mannen van het
beroemde strijkkwartet. Met den meesten eenvoud en
Brieven uit JAennemerland.
Alkmaar, 26 Februarij 1877.
Onze marktkwestie is gelukkig eens van de baan geschoven. Zij
dreigde recht vervelend te worden. Eigenlijk bestond zij niet
meer, sinds het in het vorige jaar genomen besluit vau den gemeen
teraad tot aankoop en slooping van twee huizen nabij het Waagplein,
waardoor tevens was aangegeven in welke richting de noodzakelijke
vergrooting der markt zou worden voortgezet. Maar niettemin
werden er adressen geteekend en courantartikels geschreven ten
betooge van het belang der verplaatsing van de veemarkt naar de
Paardenmarkt, een plein aan de noordzijde der stad, waaraan het
eeuige logement juist te koop stond. Men heeft mij verzekerd,
dat de meeste onderteekenaars dier adressen waren, niet bezoekers
der wekelijksche veemarkten maar der groote najaarskoemarkt, en
dat bet meerendeel niet in Noordhollaud maar in andere provinciën
woonachtig was, eenigen zelfs in België en Frankrijk. De vele
logementhouders en andere neringdoenden, om en nabij het Waag
plein wonende, kwamen natuurlijk tegen deze pogingen om de
bron hunner welvaart naar een ander kwartier te verleggen op,
ook zij deden zich in courantenartikels en in een adres hooreu,
in het laatste ter zijde gestaan door de marktschippers en door
een groot aantal bezoekers der weekmarkten. Niet minder dan
969 personen van hier en van elders hebben in deze kwestie hun
gevoelen doen kennen (of eigenlijk 965, want 4 voorstanders der
verplaatsing teekenden tweemaal op hetzelfde adres) en bovendien
nog de Kamer van Koophandel, die, om advies gevraagd, ver
klaarde bij haar vroeger gevoelen tot niet-verplautsing naar de
Paardenmarkt te volharden. Van twee zijden is dat plein, waar
door de groote weg naar den Helder loopt, begrensd door de
hoogere burgerschool en de gasfabriek, zoodat daar nimmer de
noodzakelijke herbergen kunnen verrijzen; eene gelegenheid tot het
wegen van vee ontbreekt er, en voor de marktschepen is er geen
andere gelegenheid tot nadering dan in het afgesneden Kanaalvak,
dat ook veelvuldig tot plaats van aanvoer van steenkolen, steen
en grint en van lossing voor balken wordt gebezigd. Wel ligt de
Paardenmarkt korter dan eenig ander plein bij het spoorwegstation
maar indien de kwestie hierdoor moet beheerscht worden, dan
ware het misschien beter de markt naar een stuk land bij den
spoorweg over te brengen. Alkmaar houdt echter zijne markten,
voor welker bloei het geene uitgaven ontziet en zelfs kostbare
wegen tot uren ver buiten de stad heeft aangelegd, niet uitsluitend
in het belang van den handel, maar in de eerste plaats in het
belang der ingezetenen, en dit wordt niet gediend door de over
brenging der markt bew.eging naar een uithoek of buiten de wallen
der stad. Toen in den gemeenteraad de kwestie die geen
kwestie meer was aan de orde kwam, merkte de heer Vonk
aan, dat, volgens de steeds gevolgde usance, op elk verzoek, door
particulieren in hun eigen belang gedaan, eene beslissing genomen
en een antwoord gegeven werd, maar dat verzoeken van meer
algemeene strekking ter secretarie werden nedergelegd, waarna het
zonder omhaal of veel beweging plaatsen zij zich op de
teregtstaande zetels, en op een wenk van den eersten
violist beginnen zij hun meesterlijk spel, waarmede zij
hunne toehoorders als 't ware betooveren. Hun spel grenst
aan het volmaakte. De virtuositeit van elk dezer kunste
naars is meer dan bewonderenswaardig. Hoeveel moeite,
zorg en studie moet het dit edele viertal gekost hebben,
om eene eenheid van spel te verkrijgen, zooals dit kwartet
in werkelijkheid bezit. Wij betwijfelen of de classici, wier
werken zij bij voorkeur vertolken, zich een dergelijke bijna
volmaakte uitvoering hunner toonscheppingen ooit hebben
kunnen denken. De nuanceering, die in hunne werken
zulk eene voorname rol speelt, geeft in het edele spel der
Elorentijnei-s het ondubbelzinnigste bewijs van de welbe
grepen en welbestudeerde uitvoering der klassieke werken.
Het was een verblijdend teeken, dat de zaal van Musis
Sacrum Zaturdag jl. een deftig en talrijk auditorium
bevatte. Wij herhalen verblijdend in den waren zin van
het woord, omdat wij uit die talrijke opkomst reden hebben
te gelooven, dat de goede smaak in het muziekale hier
nog de bovenhand heeft. Wij zullen ditmaal ons onthouden
verder over het edele spel der Florentijners uit te weiden.
Het daverend applaudissement, dat aan 't slot van ieder
nomnier plaats had, de diepe stilte, vooral merkbaar bij de
pianissimos, was voor de vier vrienden zeker een bewijs,
dat ook de bewoners van dit barre noorden harten bezitten
en gevoel hebben voor alles wat schoon is en wel luidt.
Yoor hen, die aangaande het leven dezer vier artisten
nog iets naders willen weten, laten we hier het meerge
melde opstel uit Daheim volgen:
Met warmte en gevoel wordt in het weekblad Daheim
de geschiedenis van dit onvergelijkelijk kwartet (Jean
Becker, E. Masi, L. Chiostri en L. Hegyesi) medegedeeld,
maar natuurlijk spreekt het in de eerste en voornaamste
plaats over den talentvollen Jean Becker, uit wiens merk
waardige kunstenaarsloopbaan veel te lceren valt. We
zien er, hoe hij het allereerste onderligt in het vioolspel
genoot van zijn vader, die een eenvoudig, maar degelijk
handwerksman was, hoe hij dezen weldra overvleugelde
en toen verder les kreeg van den concertmeester Kettenus
den raadsleden vrijstond de zaak al of niet op te vatten en er
een voorstel van 1e maken. Deze juiste opmerking werd algemeen
gedeeld, en de adressen zijn voor de liefhebbers gedeponeerd.
Onze weekmarkten zijn in het vorige jaar minder toegenomen
dan vroeger; toch bedroeg de vermeerdering nog 3124, het totaal
cijfer 112,450 stuks. De graanmarkt met een aanvoer van 89,549
mudden gaf eene vermeerdering van 12,047 mudden, de kaasmarkt
met 3,977,737 ponden eene verminderiug van 385,854 ponden aan.
Een drooge zomer levert steeds een goed graan-, een slecht kaas
jaar; voor de stad is het omgekeerde zeker verkieslijker met het
oog op de wik- en weegloonen, waarvan de heffing op het oude
bedrag weder voor 5 jaren door de Staten-Generaal is vergund.
Van onze plaatselijke vertegenwoordiging, waarvoor door weinig
meer dan een derde der kiezers een nieuw lid verkozen werd met
der uitgebragte stemmen, heb ik u nog eeuige meer of minder
belangrijke beschikkingen te melden. Zij wees een voorstel af der
commissie voor het middelbaar onderwijs, om de lessen der hoogere
burgerschool voor rekening der gemeente te doen bijwonen door
10 leerlingen der armen- en tusschenscholen, van elk dezer beide
scholen 's jaarlijks één aan te wijzen, welke alsdan vooraf twee
jaren de burgerschool kosteloos zouden moeten bezoeken om de
noodige kennis van het Frausch te verkrijgen. Overeenkomstig de
meening van burgemeester en wethouders, verklaarde de raad zich
wel bereid om, deed zich een knaap van bijzonderen aanleg voor,
dezen aldus te bevoorrechten; maar niet om dit stelsel voor een
vast bepaald getal in te voeren, waardoor lichtelijk teleurstelling
kon ondervonden en de niet voor het eindexamen slagenden onge
lukkiger zouden worden dan wanneer zij in hun stand gelaten
waren en een ambacht geleerd hadden. Daarentegen vereeuigde
de raad zich met het door de plaatselijke schoolcommissie, naar
aanleiding van een adres om tractements-verhooging van de hulp
onderwijzers der armen- en tusschenscholen, gedaan voorstel om
alle hulponderwijzers-tractementen dadelijk met f 50 te verhoogen
en nog drie jaren achtereen telkens eene verhooging van f 50 te
verleenen aan hen, die naar genoegen van hoofdonderwijzer en
schoolcommissie zullen zijn werkzaam geweest; een flinke maatregel,
welke onzen hulponderwijzers tot een huwelijk in staat zal stellen,
ook zonder dat zij de voor slechts een deel hunner te verwerven
betrekking van hoofdonderwijzer erlangen.
Voor het plaatsen van een ijzeren hek om het monument van
1573 is f 680, voor het veranderen en verfraaien der beplanting
daar om heen f 1340 toegestaan; een ontwerp van den gemeente
architect om het geheele Victoriepark te veranderen, werd als te
groote kosten eischende (f 2500) ter zijde gelegd.
De commissie voor de strafverordeningen heeft een voorstel ingediend
ter voorkoming van brandgevaar in schouwburgen. Wat ik in het
verslag der Alkm. Courant over breedte van gangen en trappen,
van ijzeren schermen ter afsluiting van tooneel en galereien gelezen
heb, komt mij zeer fraai maar voor eene plaats ak Alkmaar zoo
veeleiscbend voor, dat, wordt dit voorstel aangenomen, men ons
tooneel als voor goed opgeheven zal kunnen beschouwen. Wy zijn
en hoe hij reeds op lljarigen leeftijd zich in zijne ge
boorteplaats Mannheim liet hooren en de menschen verbaasd
deed staan. Tengevolge van krachtigen aandrang van
kunstvrienden, werd zijn vader bewogen zijn zoon te laten
voortstudeeren te Parijs bij Alard, destijds de hoogste
autoriteit in het vioolspel.
Als ontwikkeld kunstenaar keerde de jongeling naar
Mannheim terug, kreeg er weldra de betrekking van
concertmeister van het orchest en deed een gelukkig huwe
lijk. Na tien jaren was het hem onmogelijk het betrek
kelijk eentoonige leven aldaar vol te houden; hij haakte
naar eene verandering, eene verruiming van werkkring.
Hij trok naar Italië, liet zich in Florence hooren, en
de bescheiden concertmeister werd er door zijn heerlijk,
gevoelvol spel de held van den dag.
Daar, in de sckoone Arno-stad, ontstond en rijpte bij
Jean Becker het plan om zich toe te leggen op een zooveel
mogelijk volmaakte uitvoering van het kwartetspel, waar
voor hij van oudsher eene sterke voorliefde had gekoesterd,
een trek, dien hij met alle waarlijk groote vioolkunste
naars gemeen heeft.
Met buitengewonen tact wist Becker de mannen te kiezen
die hij voor zijn doel noodig had, en hij vond ze in Masi,
Chiostri en Hilpert (de laatste is eerst verleden jaar door
Hegyesi opgevolgd). Den 12 Nov. 1865 werd te Florence
de eerste uitvoering gegeven, nadat de vier leden zich
druk in het zamenspel geoefend hadden, twee- tot driemalen
daags zelfs. De uitslag beloonde hunne moeite; hij was
schitterend, en over de ontvangst, die zij op de volgende
concerten in die stad en later op hunne kunstreizen genoten,
hebben zij waarlijk niet te klagen. Waar zij komen, komen
zij als vrienden en vinden er vrienden; hunne komst is
eene gebeurtenis. Zonder twijfel zijn er hier te lande
velen, die zich nu reeds verheugen in het vooruitzigt hen
in bet voorjaar te hooren. En hoe kan dat ook anders,
waar vier kunstenaars de schoonste en heerlijkste scheppingen
der groote meesters op ideale wijze voordragen, door den
zuiversten smaak geleid.
Het kwartet reist van het einde van October tot het
begin van April. De verhouding van de leden onderling
met ons tooneel dezen winter niet gelukkig geweest. Na 3 slecht
bezochte voorstellingen, waarvan 2 door het Nederlandsch Tooneel
eu één door Prot en Kistemaker, heeft van Tellingen, wiens
pogingen tot verbetering zijner inrichting zoo weinig bijval vonden,
den strijd opgegeven en het veld gelaten aan zijnen mededinger,
waar Bouwmeester zijne drama's opvoerde. Of het publiek het
beste deel gekozen heeft raag betwijfeld wordenBouwmeester is
een acteur vau groote verdiensten, maar het geheel van zijn gezel
schap laat veel te wenschen over en de keuze zijner stukken schijnt
niet altijd gebillijkt te mogen wordenwat ik van het laatst opge
voerde //Jeanne, de dochter van den landman" hoorde en in de
A. C. las, luidde ver van gunstig, maar gij weet dit reeds, immers
de discussie daarover werd in uw blad voortgezet.
Op muzikaal gebied viel in de laatste weken nog al te profiteeren
de afdeeling der Maatschappij van Toonkunst en andere vereeni-
gingen gaven concerten, het Zweedsche zangerskwartet oogstte veler
bijval in, en de Vereenigiug van den H. Vineentius gaf ter viering
van haar 25jarig bestaan een groote zang- en muziekuitvoering, bij
welke gelegenheid de groote zaal van Vervloet te klein voor de
opgekomen menigte was. Eene goede recette stelde het bestuur
der Vereeniging in staat, niet alleen hare eigen armen te bedenken,
maar bovendien eene gift aan de Israëlitische af te staan en den
verpleegden in het Burgerweeshuis, het R. C. Wees- en Oude
vrouwenhuis en het Diaconiehuis der Hervormde gemeente een mild
onthaal te verschaffen. Dergelijke zaken zijn steeds aangenaam te
berichten.
Onze vereenigingen zyu weder met eene vermeerderd, met eene
afdeeling van den Protestantenbond. Met medewerking van eeuige
predikanten uit den omtrek hebben de vrijzinnige protestauten de
behoefte gevoeld zich meer aaneen te sluiten tegenover de talrijke,
goed gedisciplineerde en vooral ijverige orthodoxe partij. Zal die
afdeeling wat uitwerken? Men mag 't in twijfel trekken als men
verneemt, dat in eene eerste vergadering wel velen toegetreden zijn,
maar in eene tweede velen afwezig bleven. En ziet men, dat tal
van de z. g. modernen in het hervormd kerkgenootschap bij de
kerkelijke verkiezingen afwezig blijven, dat de godsdienstoefeningen
der in de vacature optredende vrijzinnige predikanten van elders
maar schaars bijgewoond worden door hen, die zich met de prediking
der orthodoxen niet vereenigen kunnen, dan besluit men, dat het
aan ijver en aan belangstelling beiden mangelt.
De laatste vergadering onzer afdeeling van Volksonderwijs,
eigenlijk belegd ter bespreking van het wetsontwerp-Heemskerk,
deed de voor- en tegenstanders der openbare school weder tegen
over elkander in het krijt zien. De predikant derChrist.-Gereformeerden
Brummelkamp achtte elke wetsverandering doelloos, zoolang de
grieven zijner partij niet werden weggenomen, zoolang «de rechts
kwestie" niet was opgelost. Mr. A. P. de Lange gaf hem een
aardig lesje aangaande hetgeen practisch recht is, niet datgeen wat
enkelen of velen volgens hunne gewetensovertuiging voor recht
houden, maar wat volgens de gewetensovertuiging der meerderheid
in de wetten opgenomen is. Wie zijne overtuiging voor beter
