HELifERSUIIE
EN NIEUWEDIEPER COURANT.
1878. N". 110.
Jaargang 36.
Vrijdag 13 September.
Algemeen Nienws- en Advertentieblad voor Hollands Noorderkwartier.
„W ij huldigen
het goed e."
Verschijnt Dingsdag, Donderdag e
Abonnementsprijs per kwartaal
Znturdag namiddag.
r post
ƒ1.30.
- 1.65.
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
Bureau: MOLENPLEIN N°. 1C3.
Trijs der Advertentiën: Van 14 regels 60 Cents,
elke regel moer 15 Cents.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
HELDER en NIEUWED1EP, 12 September.
Aan boord van bet ramscbip Guinea zijn den machinist
leerling L. twee vingers letterlijk afgesneden. Gelukkig
ft het de linkerhand.
De 24ste verjaardag van Prinses Hendrik (de
eerste dien zij in haar tweede vaderland mag beleven)
zal Zaturdag a. s. te Soestdijk gevierd worden. Dg Koning,
de Groothertog en de Groothertogin van Saxen-Weimar
zullen het geboortefeest op het buitenverblijf van Prins
Hendrik bijwonen.
De Staatscourant bevat de statuten der vereeniging
Te Huis, logement voor vrouwen te 's Ilage. De ver
eeniging stelt zich ten doel het verschaffen van goed en
goedkoop onderkomen aan vrouwen, inzonderheid uit den
dienstbaren stand, die te 't Hage zonder vast verblijf zijn.
Mede behelst het blad de statuten van de vereeniging
kweekschool voor machinisten, gevestigd te Amsterdam.
Artikel 1 luidt: De vereeniging stelt zich ten doel het
vormen van bekwame machinisten voor stoomvaart, spoor
wegen, fabrieken, bemalingswerktuigen enz., en tracht dit
doel te bereiken door het oprigten eener kweekschool voor
machinisten te Amsterdam, waar jongelieden gelegenheid
vinden zich practisch en theoretisch in het vak te bekwamen.
Door de heeren P. Crans c. s. is bij den minister
van Waterstaat, Handel en Nijverheid ingediend een aan
vraag om concessie voor den aanleg van een haven te
Scheveningen, met een scheepvaartkanaal naar de Maas.
De plannen, begrootingen en teekeningen zijn alle ont
worpen door den heer J. J. A. Waldorp, hoofdingenieur.
De begrooting der kosten beloopt 211 millioen gulden.
De uitvoering van liet geheele werk zou binnen 7 jaar
tijds geschieden.
De hoofdzaak der door de Synode ontworpen bepa
lingen omtrent de regten en de bevoegdheid der minder
heden wordt door de Kerkelijke Crt. aldus medegedeeld:
„De hoofdzaak der bepalingen is, dat in gemeenten van
twee ouderlingen en twee diakenen eene minderheid van
der stemhebbende lidmaten regt heeft tot de benoeming
van één ouderling; dat in gemeenten van twee predikanten
diezelfde minderheid aanspraak heeft op één predikant;
KLUIVSTBOTjSR..
De vervaardiging van kunstboter heeft reeds in de meeste be
schaafde landen eene groote vlugt genomen. Daar het product
echter dikwijls als ecHte boter wordt verkocht, kan men over de
toeneming van het verbruik niets naders mededeelen. In den Staat
New-York daarentegen heeft de regering reeds in 't vorige jaar,
op aandringen der Dairy-Men (melk-, boter- en kaasfabrikanten),
eene strenge wet uitgevaardigd, waardoor kunstboter slechts onder
den naam Oleomargarine in den handel kan gebragt worden.
Elk pak, onverschillig of het groot of klein is, moet met een dui
delijk leesbaar opschrift „Oleomargarine" voorzien zijn, dat zelfs op
het papier moet staan, waarin de kunstboter, zij het ook ponds-
of kwart-pondsgewijze aan consumenten verkocht, wordt gewikkeld.
Elke overtreding van het verbod, ja zelfs het nalaten alleen der
inwikkeling, wordt met 100 dollars boete gestraft.
Aan deze wet heeft men het te danken, dat zich in New-York
een kunstboterhandel begint te ontwikkelen, die niet, zooals elders,
zijn product onder valsche vlag ter markt brengt. Eene groote
fabriek, die bijna de oppervlakte van G3 vierk. meters beslaat, is
aan de 48ste straat, nabij de Hudson-rivier, opgerigt geworden en
wordt door een verslaggever als volgt beschreven:
De Maatschappij bezit vele honderden voeten gronds aan den
rivieroever en een schoon dok. Zij geeft ongeveer aan 200 arbei
ders werk. De lucht is er zuiver en men bespeurt er geen walge
lijken reuk. De onderste verdieping van het gebouw bevat ontzag
gelijk groote, vierkante kuipen, die zoo geplaatst zijn, dat wagens
tusschen hen door kunnen rijden. Toen de bezoeker binnentrad,
reden er juist onderscheidene vleeschwagens in, welke met runder-
vet beladen waren, dat zij direct van de slagtplaatsen hierheen
vervoerden. Het vet was zoo friseh, dat de dierlijke warmte er
nog aan te bespeuren was.
Het werd in de kuipen geworpen. Deze werden gelijkertijd met
zuiver crotou (d. i. New-Yorker waterleiding-water) gevuld. Iedere
kuip bevat 20,000 pond vet, en is van een ijzeren pijp voorzien,
die het overtollige water afvoert, zoodat een overloopen in het
gebouw niet plaats kan vinden. Andere buizen leiden naar goed
vinden warm of koud water in de kuipen. Met het warme water
worden de kuipen na elk gebruik schoongemaakt en uitgespoeld.
Nadat het vet in deze kuipen een langeren tijd gelegen heeft,
en (van aanklevend bloed, enz.) uitgeloogd en gezuiverd is, wordt
het in dergelijke kleinere kuipen geworpen, waarin het echter met
zuiver water gereinigd wordt. Dan wordt het door ervaren vleesch-
houwers stuk voor stuk onderzocht. De uitgelezen stukken gaan in
eene derde kuip, de afgekeurde stukken worden daarentegen in
vaten gepakt en naar de zeepziederijen verzonden. Nadat eerstge-
noemden voor de derde maal gewasschei) zijn, gaan zij in kisten,"
welke op rails naar het hijschtoestel worden gereden, dat ze in de
derde verdieping brengt. Binnen 24 uren vrorden gewoonlijk 200,000
pond vet op deze manier gewasschen en gezuiverd.
Op de derde verdjeping worden de vetladingen in de kisten
in gemeenten van meer clan twee predikanten heeft zij
aanspraak op één predikant, indien zij een zooveelste deel
stemgeregtigde lidmaten heeft als er predikanten in de
gemeente zijn. Het getal predikanten, waarop eene minder
heid aanspraak heeft, wordt berekend naar hare getalsterkte."
De Kerk. Crt. voegt hieraan toe: „Wat voor vijf jaren
door de middenpartij in de Commissie van Negen werd
voorgesteld, wordt dus nu door de Synode overgenomen."
Beroepen te Groningen dr. II. Smeding, predikant
te Haarlem.
•;A De hoofdcommissie der Vereeniging voor Christelijk
Nationaal Schoolonderwijs deelt als voorloopig berigt mede,
dat zij eerlang, „zoo de Heer wil," den toestand der Ver
eeniging wensebt mede te deelen en daarbij een beroep
zal doen op allen, die belijden prijs te stellen op een school
met den Bijbel. Dat zulks niet reeds gedaan is, en ook
nu nog eenige dagen zal moeten wachten, heeft ecniglijk
zijn oorzaak in de opgestapelde werkzaamheden van den
secretaris, grootendeels door het volkspetitionnement
ontstaan.
De Hoofdcommissie in zake het nationaal huldeblijk,
aan het vorstelijk echtpaar HH. KK. HH. Prins en Prinses
Hendrik ter gelegenheid van hun huwelijk aan te bieden,
is gisteren ten 2 ure op het paleis te Soestdijk door HI1.
KK. HH. in audiëntie ontvangen. De commissie was
geheel voltallig, al de provinciën althans waren vertegen
woordigd. Jhr. mr. C. J. A. den Tex, voorzitter der
hoofdcommissie, rigtte het woord tot het vorstelijk echtpaar
en bragt daarbij den oorsprong van het nationaal huldeblijk
in herinnering. Naauwelijks tocli had de blijde mare van
het aanstaand huwelijk zich door het land verspreid of
eenige heeren te 's Ilage en te Amsterdam hadden het
initiatief genomen tot het aanbieden van een geschenk,
waaraan iedereen zon kunnen deelnemen en welk denkbeeld
allerwege met de grootste sympathie werd begroet. Ofschoon
dit geschenk nog niet gereed was, had de commissie
gemeend niet langer te moeten wachten met het aanbieden
van het album, waarin de namen der schenkers vermeld
zijn. Hij uitte vervolgens, namens het Nederlandsche
volk, de beste wenschen voor het geluk van het vorstelijk
echtpaar, en besloot met den wensch, dat HH. KK. IIH.
door een toestel (eene groote zoutstroobos) gezouten en naar de
kakmacliines gevoerd, die ze in verschillende rigtingen zoo door
snijden, versnijden en losmaken, dat de wanden der cellen verscheurd
worden. Tengevolge hiervan druipt de inhoud der vetcellen iu
vloeibare gedaante in een hellenden trog, die onder iedere hak-
machine staat, en deze voert hem in een grooteu ketel. De ketels
staan in een grooten vergaarbak, welke met warm water gevuld is,
en boven eiken ketel hangt een plakkaat met de woorden:
Ieder werkman, die de temperatuur in de ketels tot boven de
120° (Fahrenheit rr 39^° lleaumur) laat stijgen, zal ontslagen
worden.
Het zich in den ketel verzamelende vet wordt machinaal omge
roerd. Men voegt er pepsiue bij en tengevolge dezer bijmenging
scheidt zich de olie van het vet, van de medegevoerde huidcellen
af, en het vet wordt gemakkelijk vloeibaar. Na een tijdsverloop
van verscheidene uren, waarin men iriet het omroeren onafgebroken
voortgaat, zinken de verscheurde vliezen allengs en de olie van het
vet drijft op de oppervlakte. Bij eiken ketel staat een werkman,
die van tijd tot tijd een thermometer in de massa dompelt, om de
temperatuur zooveel mogelijk op het punt van de natuurlijke warmte
te houden, onder wier invloed het vet in de koemelk, iu boter
verandert.
Heeft de scheiding tusschen de vaste huidcellen en het vloeibare
vet plaats gehad, zoo wordt er een kraan opengedraaid, waardoor
het vloeibare vet in kleinere, op de tweede verdieping staande
ketels, vloeit, waarbij het dan onderweg door een zijdenweefsel
wordt gefiltreerd. Dan heeft het eene schoone gele kleur en ruikt
evenals versehe boter (in het botervaalje). Het wordt nu in groote
blikken bussen gedaan, welke in een koel vertrek gebragt worden,
waar zij in eene temperatuur van 85° (Fahrenheit) dertig uren
blijven staan.
Door deze afkoeling scheidt zich de stearine, welke zich in de
vloeibare vetmassa bevindt, van de boter-olie af. De stearine stolt
vloksgewijze, terwijl de vloeibaar gebleven boter-olie zich in- en
'tusschen de vlokken bevindt. De koelbakken worden nu bij eene
ijzeren hydraulische pers gebragt, de halfvloeibare massa wordt er
uit geschept, in grove linnen doeken gedaan en aan de drukking
der pers onderworpen, die 350 ton per vierk. duim bedraagt.
Door deze drukking wordt de boter-olie er uit geperst en dan
in blikken pannen opgevangen. In de pers blijven nu zuivere
stearine-koeken over, die aan de kaarsenfabrikanten worden verkocht.
Yan uit deze pannen wordt de boter-olie in een grooten, koel-
staanden vergaarbak overgebragt, waaruit zij slechts genomen wordt
om óf verkocht, óf in de fabriek tot boter verwerkt te worden.
De boter-olie heeft eene barnsteeuheldere kleur, gelijkt voor 't
overige op gesmolten boter, is echter geheel smakeloos. Het botcr-
maken zelf heeft iu een vertrek op de tweede verdieping plaats.
De olie wordt uit den voorraadbak in ketels gepompt, waar zij,
al naar dat de behoefte is, uitgenomen wordt.
Elk botervat, waarin een horizontaal, door de machine in draaijing
gebragt schofi'elrad den arbeid verrigt, wordt ten naastebij met 80
nog vele jaren tot geluk en voorspoed van Nederland
mogten vereenigd blijven.
Prins Hendrik dankte op hartelijke wijze voor dit blijk
van waardeering van het Nederlandsche volk, en verzocht
den heer den Tex zijn tolk te willen zijn bij dat volk,
hetwelk ook hij zoo innig liefhad, en welks geluk hij beloofde
te bevorderen, overal en zooveel in zijn vermogen.(Amst.Crt.)
De Stoomvaart-Maatschappij Nederland is in overleg
getreden met de regering van Ned.-Indië om ééns in de
twee maanden eene stoomboot te laten varen van Soerabaya
naar Hongkong, Macao en Amoy en van daar terug over
Manilla en Macasser. De reizen naar China zullen plaats
vinden óf over Saigon (Cochin-China) óf over Macasser en
Manilla. De Indische regering betaalt voor elke reis over
Saigon een subsidie van f 12,000 en over Manilla f 20,000,
maar ontvangt 50 pet. terug over dc meerdere vracht boven
f 40,000 per reis. Op de Indische begrooting is daarvoor
f 100,000 uitgetrokken.
Men schrijft ons van Texel, dd. 11 dezer:
„Begunstigd door het fraaiste weder, dat bij mogelijkheid
denkbaar is, had heden namiddag te Oosterend de aan
gekondigde harddraverij plaats.
Twaalf paarden namen aan den wedstrijd deel, 9 uit
deze gemeente en 3 van den vasten wal.
Aan deze laatsten zijn de prijs en premiën ten deel
gevallen en wel de prijs ad f 75 aan den heer Ellerbroek,
van Hoorn, de 1ste premie ad f 25 en de 2de premie
ad f 15 aan den heer Clay, van Schagen.
Als eene bijzonderheid verdient te worden vermeld, dat
de heer Clay, hoewel reeds 71 jaren oud, beide de hem
toebehoorende paarden bereed.
Een talrijke menigte was bij dit feest tegenwoordig, dat
aan den avond met het afsteken van eenig vuurwerk werd
besloten."
De meestoof Onverwacht, een solied gebouw, voor
korte jaren in den polder Eijerlaud op Texel opgerigt,
zal dezer dagen in publieke veiling tot amotie worden
verkocht. Dat is dan de tweede fabriek, maar ook de
laatste voor de meekrap gebezigd, die gesloopt wordt.
Was zij, gelijk haar naam aanduidt, onverwacht verrezen,
zij is ook onverwacht heengegaan, want wie zou het kunnen
pond zuivere, verschc landmelk gespijsd, waaraan 16 oneen Auatto,
ter verkrijging van de gewenschte marktkleur der afgewerkte waar,
worden toegevoegd. Dan wordt het rad zoolang rondgedraaid,
totdat de boter zich begint te vormen. Nu eerst voegt men er
400 pond boter-olie bij en wordt het schoffelrad 30 minuten langer
rondgedraaid. Terwijl dit geschiedt, worden houten kisten, welke
met gruis-ijs gevuld zijn, naderbij gebragt. Ter regter tijd wordt
de geheele inhoud van een botervat in zulk eene kist geledigd, en
binnen J0 minuten neemt dc uitgestorte massa het aanzien van
bereide boter aan. De inhoud der kist wordt met groote vorken
(hooivorken) dan nog een tijd lang omgeroerd, waardoor het ijs en
de boter volkomen worden dooreengemengd en de boter totaal
wordt afgekoeld. In dezen toestand wordt de massa op groote
tafelbladen uitgestort, waarvan het ijswater afloopt, zoodat de boter
alleen, in verstijfden, zeer vasten vorm, overblijft.
Nu komt zij echter andermaal in eene machine, welke de geheele
massa in fijne, lange, op balein gelijkende reepen snijdt. Deze gaan
op hunne beurt weder in eene botermachine, die echter niet zooals
de eerste, een horizontaal, maar een verticaal schofi'elrad heeft. Nog
eens wordt er versehe melk bijgevoegd, en eene tweede botervor-
ming maakt van beide bestanddeelen eene gelijkvormige massa.
Uit deze machine komt de kunstboter in even kneedbaren toestand
te voorschijn, als zuivere, slechts uit melk vervaardigde landboter.
De kunstboter wordt dan in eene „Philadclphia" kneedmachine
overgebragt en zoolang gekneed, totdat het bijgevoegde zout zich
gelijkmatig heeft verdeeld en de botermelk is uitgeperst.
Is dit geschied, dan is de boter tot verkoop geschikt. Zij wordt
iu houten, ongeveer 100 pond houdende vaten van esschen- of
eikenhout verpakt, die, om aan de wet te voldoen, het woord
„Oleomargarine" ingebrand op hunne buitenzijde hebben. Hierop
wordt zij aan den kleinhandelaar verkocht.
Uit deze beschrijving blijkt, dat het geheele vervaardigiugs-proces
door en door zuiver is. Indien er lieden zijn, die de meening zijn
toegedaan, dat doode honden, katten en dergelijken slechts in een
molen behoeven geworpen te worden, om in den vorm van een op
boter gelijkend smeersel daaruit te voorschijn te komen, zoo mogen
zij tot hunne geruststelling vernemen, dat elke verontreiniging van
het zuivere rundervet, het gelukken van het geheele proces onmo
gelijk maakt. In de behandeling bij dit proces wordt de natuur
naauwkeurig nagebootst, en baseert de behandeling zich wezenlijk
op de onderzoekingen van een Frausclnnan, den heer Mege, die
van de Fransche regering den last ontving om proeven in 't werk
te stellen, ten einde een middel ter vervanging van gewone boter
te ontdekken, dat goedkooper zou zijn, en tegen elk klimaat bestand
was, zonder, evenals gewone boter, aan het ransig worden te zijn
blootgesteld. Hij ontdekte in den loop zijner onderzoekingen, dat
het botervet bij de koe zich uit het gewone rundervet vormt, daar
dit door de ademhalings-organen van zijne stearine beroofd en dan
door de zich in den uijer vormende pepsine in boter-olie wordt
veranderd. Hij poogde dit proces kunstmatig na te bootsen, en dit
gelukte hem volkomen. Hij verkreeg een artikel, dat als boter er
