EIV
IIELDERSCHE
MEI WEIMEI'Elf COURANT.
Woensdag 11 December.
Algemeen Nieuws- en Advertentieblad voor Hollands Noorderkwartier.
1878. N°. 148./3
Jaargang 36.
vóór 31 dezer maand.
„W ij huldigen
het goed e."
Verschijnt Dingsdag, Donderdag
Abonnementsprijs per kwartaal
i Zuturdag namiddag,
france per post
f 1.30.
- 1.65.
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
Bureau: MOL E X PLEI X X°. 103.
Prijs der Advertentiën: Van 1t regels 60 Cents,
elke regel meer 15 Cents.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Eiken Donderdag vertrekt de mail naar Öost-Indiê.
Laatste ligting 's avonds 6 uur.
De ONTVANGER der REGISTRATIE
"en DOMEINEN te HELDER, Langestraat,
C 112, herinnert aan de BKTAf.siüG der
lOJIËB'nEXTËW,
BEKEW DSVSAKINC.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der gemeente HELDER
brengen ter kennis, dnt HET TWEEDE SUPPLETOIR KOHIER
VAN DEN HOOFDELIJKKN OMSLAG, VOOR HET DIENST
JAAR 1-8-78, op gisteren door den Raad is vastgesteld en gedurende
de eerstvolgende acht werkdagen, op de gewone kantooruren, ter
Secretarie der gemeente voor ecu ieder ter lezing is nedergelegd.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Helder, STAKMAN BOSSE, Burgemeester,
den 7 December 1878. C. BOON, Secretaris.
VERGADERING van den RAAD der gemeente TEXEL,
op ZATURDAG 14 DECEMBER 1878, des morgens 10 ure.
Punten van behandeling:
Ingekomen stukken.
Benoeming Leden Armbestuur.
Regent en Regentes Weeshuis.
Ambtenaren Burgerlijke Stand.
Leden Plaatselijke Schoolcommissie.
HELDER en NIEUWED1EP, 10 December.
Naar wij vernemen is de betrekking van inspecteur van
de geneeskundige dienst der zeemagt, ter vervanging van
wijlen dr. Slot, opgedragen aan den dirig. off. van gez.
H. L. Oudenhoven, chef van 's Rijks Marine-hospitaal
alhier, terwijl de dirig. off. van gez. J. D. Sachse, thans
in Oost-Indië, in laatstgenoemde betrekking alhier zal
optreden.
Midden in het wintersaizoen, als de wintervorst
bloemen op onze vensterruiten schildert, en geheel
de natuur in sluimering verkeert midden in dat
barre saizoen bereidt de Floralia-Commissie zich voor
Brieven uit de Hoofdstad.
5 December.
Amice 1
Zoo zijn we dan weer in de traditioneele //donkere dagen vóór
Kerstmis" beland. Regen- en sneeuwbuien aan de orde van den
dag en overal //Straten als dijken," zooals de geijkte term luidt.
Toeli baggeren de Amsterdammers er lustig op los, en slaakt deze
of gene mopperaar al eens een verzuchting of een venvensching
tegen onze onvolprezen straatreiniging, de meesten onzer hebben in
de laatste dagen heel andere dingen in 't hoofd dan oppositie
tegen de //gestelde machten." Wij vieren met groot en klein, blij
en opgewekt, het feest van onzen schutspatroon, van onzen St.-
Nicolaas, en al maakt de buitenman ons spottend voor „Amster-
damsche koeketers" uit wat we aan de klaasjes te danken
hebben het raakt onze koude kleéren niet. Jaar op jaar klinkt
het liedeke op nieuw
Sinterklaas bisschop,
Zet je hooge muts op,
Trek je beste tabberd an,
Rijd er mee naar Amsterdam.
Vriendelijk en vredig is de oude Siut weérgekomen. En het
is wel een tocht door den modder waard, om nu eens een kijkje
te nemen in onze helder verlichte straten, waar ge /bijna over de
hoofden loopen" kunt, en waar kleine en groote winkels en maga
zijnen om strijd liet beste beentje voor zetten om de kooplustigen
tot het besteden hunner St.-Nicolaaspenuingen aan te lokken.
Het is een bont, vroolijk en schilderachtig tooneel, dat ge met
genoegen aanziet en u duidelijk bewijst hoe het vermaarde, eeuwen
oude kinderfeest nog in lang niet uitgestorven is. Gelukkig, in
lang niet!
Dat in mijn goede vaderstad het feest van den grijzen bisschop
met bijzondereu luister gevierd wordt, is waarlijk niet zonder reden.
Wat zou er van ons terechtgekomen zijn als de goede Sint niet
ten allen tijde ons de hand boven 't hoofd gehouden hadDe
relatie is trouwens van zeer ouden datum. Al bij de eerste opkomst
van Amsterdam, vijf of zes eeuwen geleden, koos het gild der
schippers en kooplieden onzen Nicolaas tot beschermheilige. Reeds
was hij patroon aller zeevarenden. Op een reisje naar 't Heilige
Land toch, werd het schip waarop bisschop Nicolaas zich bevond,
door zulk een hevigen storm beloopen, dat alle man de doodsangst
op 't lijf kreeg; alleen de vrome Nicolaas bleef bedaard, bezwoer
den storm, bracht de zee tot zwijgen, liet een matroos, die door
een rukwind overboord geslagen en verdronken was, weer opvisschen
en riep hem in het leven terug. Deze lang niet alledaagsche
dingen brachten de bemanning in verrukking; van dat oogenblik
af was zijne reputatie gevestigd en werd hij in alle havens en
op den tijd dat de ontluikende natuur de planten
doet herleven en dat de zomerwarmte de bloemen in
vensterbank en tuin in al baar pracht en schoonheid zal
doen prijken. Na eene rust van een drietal maanden,
werd in eene bijeenkomst der Commissie, dezer dagen
gehouden, besloten, om eerstdaags een lijst bij de ijjge-
zetenen dezer gemeente te doen rondgaan, houdende uit-
noodiging tot het aanvaarden van het lidmaatschap. Het
aantal leden is, door overlijden en vertrek, sinds het vorige
jaar nog al verminderd en eiseht aanvulling, met het oog
j op de zeer groote kosten die men te bestrijden heeft. De
contributie bedraagt f 2.50 of f 1.per jaar; waarlijk,
't is niet veel. En daarvoor heeft ieder lid met zijne
familie vrijen toegang op de beide Tentoonstellingsdagen.
-7- In het lokaal Musis Sacrum werd gisteren avond
eene vergadering gehouden door de leden der districts-
afdeeling Helder en Omstreken van de Yereeniging Eigen
Hulp." Aan het bestuur werd opgedragen, tegen de vol
gende bijeenkomst, in Maart a. s., de noodige wijzigingen
in 't reglement aan te brengen, die noodig zijn tengevolge
de nieuwe statuten der Yereeniging. Over de vaststelling
dier wijzigingen zal dan nader worden beraadslaagd.
De raming van ontvangsten en uitgaven voor 1879 werd
volgenderwijze vastgesteld: ontvangsten f378, uitgavenf2G4,
vermoedelijk batig saldo f114. Bij de vaststelling dezer be
grooting werd de jaariijksche contributie van f 2.50 op
f 1.gebragt. Tot lid van bet distincts-bestuur, ter
vervanging van den heer G. E. Kloosterhuis, werd gekozen
de beer Jac. S. Pisuisse. Door den voorzitter, den heer
Alting von Geuseu, werd de deelneming aan de door de
Vereeniging op te rigten Levensverzekering aanbevolen.
Na eene discussie, waaraan door onderscheidene leden
werd deelgenomen, en waarbij de verwachting werd uit
gesproken, dat deze zaak langzamerhand wel de noodige
deelneming zal verwerven, lieten zich een 16tal der aan
wezigen inschrijven. Ten slotte verzekerde de voor
zitter, dat de leden van het bestuur bereid zijn, verdere
inlichtingen te geven en inschrijvingen te aanvaarden.
Op 54jarigen leeftijd is te 's Hage overleden de heer
J. L. Nierstrasz, oud-lid A an de Tweede Kamer der Staten-
Generaal voor Delft, en gepensioneerd kapt.-luit. ter zee.
Beroepen te Alkmaar ds. A. J. Westhoff, predikant
te Bennekom.
zeeplaatsen als schutspatroon gehuldigd.
Dub ook in de stede van Heer Gijsbrecht van Ainstcl. En de
keus bleek niet slecht uitgevallen te zijn, want de zaken gingen in
het eerst zoo onaanzienlijke visschcrsdorpje met den dag vooruit.
Zoodra het dan ook noodig werd een kerkje te doen verrijzen,
werd dit aan Sint-Nicolans toegewijd en heetten de Amsterdammers
in de wandeling Sinterklaasmannen. Zelfs de tegenwoordige Oude
Kerk, die later in de plaats van de kleine kapel verrees, behield
den naam van Sint-Nicolaaskerk, althans zoolang zij bij de Katho
lieken in gebruik was, terwijl het gedeelte Warmoesstraat in de
nabijheid cr van «die Kerckstraete" genoemd werd. Later kwam
er in die kerk zelfs een standbeeld van Sint-Nicolaas van louter
zilver, dat bijna duizend Carolus-guldens kostte in dien tijd
een heel kapitaal. Toen de Spanjaarden hier te lande logeerden
en men gebrek aan contanten kreeg, moest het beeld er echter aan
gelooven en werden er vierkante noodmunten van geslagen.
Was echter het zilveren beeld verdwenen aan de koeken die
op den Sint-Nicolaasdag steeds dapper geconsumeerd werden, werd
nu de beeltenis van den Heilige gegeven, versierd met figuren van
goudpapier (met de gezondheid stond het in die dagen beter
geschapen dan met de gezondheidsleer). De poppetjes werden dan
ook naar hem genoemd en kregen toenmaals onder de Amster
dammers den naam van //klaasjes," schoon de volksklasse tegen
woordig steeds van //Sinterklaaskoek" spreekt, onverschillig of er
een man, een paard of een varken door voorgesteld wordt.
Onder onze voorvaderen, die natuurlijk nog niet droomden van
onze tegenwoordige prachtig uitgestalde winkels en schitterend ver
lichte magazijnen, had de- viering van het St.-Nicolaasfecst natuur
lijk een geheel ander karakter dan in onzen tijd. Maar do oude
Amsterdammers wisten toch ook meê te doendat getuigen de
vele //keuren" en verordeningen tegen een al te luidruchtig feest
betoon. Onze tegenwoordige Dam werd namelijk jaarlijks in de
eerste Decemberdagen herschapen in een „St.-Nicolaasmarkt." Dat
was een leven, een bedrijvigheid en gewoel, zoo goed als op een
Ainstcrdamsche kermis uit haar besten tijdOver de gehecle
breedte van den (toen veel kleineren) Dam, van den Nieuwendijk
tot aan het Rokin, stonden dan kramen met rijkelijk vergulde
Sint-Claes coeck, amandelbroot, honinctaart, massepeyn en wat
niet al; en om en tusschen die uitstallingen bewoog zich de joelende,
vroolijke, levenslustige burgerij, die nog niet verwend was door
allerlei uithcemsclie vermaken en uitspanningen, en op „den Damme"
dol veel pleizier bad. Want niet alleen de koek- en poppekramen
mankten de plaats aanlokkelijk voor kleine en groote kinderen,
maar op verschillende andere punten waren ook dikwijls bij deze
gelegenheid vertooningen te zien, die meer op den ömaak of op
de beurs der volwassenen berekend waren. Zoo werd de Amster-
damsche St.-Nicolaasmarkt soms bezocht door „Sprook-sprekers"
of rederijkers, die allerlei zotte kluchten voor het volk opvoerden
Aangenomen het beroep naar Utrecht door ds. L.
Schouten, pred. te Rotterdam.
Te Wolvega is benoemd tot hulponderwijzer de heer
J. Meijer Drees Jr., te Dirkshorn.
De heer Louis Bouwmeester heeft zich voor 1879 tot
1882 verbonden aan het Nederl. Tooneel. Mej. Engers,
Aran het gezelschap Judels en BouAvmeester, is insgelijks bij
het Nederl. Tooneel aangenomen.
i In het jongste nommer. van de Yrngen des Tijds komt
een artikel voor van den heer mj\ H. Goeman Borgesius,
j den Avakkeren strijder tegen het misbruik van sterken drank.
liet is een krachtige ondersteuning van het adres, onlangs
i te dezer zake door den Multapatiorsbond tot den Koning
1 gerigt, en waarin als middel tot bestrijding van de kAA'aal
op aanzienlijke beperking van het aantal kroegen en tapperijen
I Avordt aangedrongen.
j „De stoot dient te komen zoo spreekt de heer G. B.
i o. a. aan 't slot uit den boezem van het Nederlandsche
volk. Niet honderden, maar duizenden, ja honderdduizenden
behooren tot het besef te komen, dat het hier de kAvestie
is van to be or not to be. O zeker, ons volk heeft de
vrijheid lief ook de vrijheid om zich te bedrinken en
j de atmosfeer te verpesten door kroeglucht. De spiritualia
j versterken niet zelden die kloekheid van geest, welke vrij
is van eiken band van overheidsAvege, en het is A'erklaar-
baar dat de Staat die edele geestdrift niet Avenscht uit te
blusschen maar wij zouden toch Avillen vragen of de
verdierlijking, waarin duizenden bij duizenden zich in toe
nemende mate bevinden, niet Avat te veel uit het oog Avordt
verloren. Minister des Konings, minister des volks! durft
gij op die vragen een ontkennend antAvoord te ge\'en! Zoo
neen, laat clan in dit opzigt uwe regering de dageraad
Avorden van een nieuw tijdperk. Reeds te lang heeft de
overheid het drankmisbruik niet alleen niet tegengewerkt,
maar bevorderd. Dat kan en moet veranderen. Yan mede-
pligtige moet de regering een onverbiddelijk bestrijder
Avorden."
Men schrijft ons uit Anna Paulowna, dd. 8 dezer:
„Door onze afdeeling Volksonderwijs was in hare ver
gadering van November, besloten, om den schoolkinderen
op 6 December weder een Sint-Nicolaasfeest te geven.
Door bijdragen van de ingezetenen hiertoe in staat gesteld,
werd dit jl. Vrijdag gehouden.
zoo bad men er kwakzalvers met tal van onmogelijke recepten tegen
alle mogelijke kwalen bier en daar trad een constenaer (of kunsten
maker) op; elders Averden honden-en beerengevecliten georganiseerd.
En toen er eens in een der tenten op de St.-Nicolaasmarkt een
levenden olifant te kijk werd gesteld, toen kende de verbazing der
Amsterdammers geen palen. Al wat bcenen had liep uit om „het
monster" te zien en de geschiedschrijver uit die dagen meldt, dat
de vertooner van den olifant goede zaken maakte.
Of het aan de Arasterdammers of aan de olifanten ligt, weet ik
niet, maar ze schijnen wel ten allen tijde veel sympathie voor
elkaar gevoeld te hebben. Althans de geschiedschrijver uit onze
dagen kan evenzeer gewag maken van lieden, die met de vertooning
van olifanten goede zaken maukten. Mits hij er bijvoege, dat
zoowel de olifanten als de Amsterdammers sedert de tijden der
St.-Nicolaasmarkt verbazende vorderingen hadden gemaakt in be
schaving en ontwikkeling.
Nog in het laatst der 17de eeuw was de St.-Nicolaasraarkl op
den Dam hier ter stede in volle glorie. Herhaaldelijk moest de
stedelijke regeering door strenge verbodsbepalingen paal en perk
stellen aan „de groote disordren, confusicn encle ongeregeltheden"
die door de opeenhooping der „groote meuichte van volck uit alle
hoecken der stad" ontstonden. Veel hielp het echter niet en
voortdurend moesten de bedreigingen vernieuwd worden. In den
aanvang der 18de eeuw echter begon de markt te kwijnenminder
door de scherpe „keuren" der overheid, dan wel door de vele
veranderingen en verbouwiugen op den Dam, waardoor het plein
zich niet meer zoo goed tot het voorgestelde doel leende. De
eenige herinnering aan de oude Sinterkhiasmnrkt is thans de steen
in het huis hoek Dam en Damrak, waarop de bisschop is afgebeeld
met de drie knaapjes, die door een boozen slachter tot vleesch-
pasteiljes waren gehakt, maar door de wondermacht van Nicolaas
weer volkomen gerestaureerd werden.
Zoo veranderen de tijden en wij met hen. Maar al is de aloude
markt ook te niet gegaan, het Amsterdam van den tegenwoor-
digen tijd viert op zijn wijs even lustig het groote feest als onze
vaderen, vier of vijf eeuwen geleden. En al gelooven onze schalken
van 5 of 6 jaar niet meer zoo muurvast in den man te paard op
den schoorsteen, ze leven nog altijd ieder jaar in blijde verwachting
van de dingen die komen zullen en zetten nog met evenveel genot
hun schoen bij den haard, als de „knechtkens" uit den grijzen
voortijd. Hij is en blijft hun Sint!
Hij blijve het lang!
Waarschijnlijk zal na afloop der St.-Nicolaasdrukte eerst recht
een begin worden gemaakt met de toebereidselen voor het groote
feit en het groote feest dat ons in den aanvang van 't volgende
jaar wacht: de komst van Z. M. den Koning met onze nieuwe
Koningin. Op het oogenblik is nog nergens iets bijzonders te