EIV IIELDERSCHE MEI WEIMEI'Elf COURANT. Woensdag 11 December. Algemeen Nieuws- en Advertentieblad voor Hollands Noorderkwartier. 1878. N°. 148./3 Jaargang 36. vóór 31 dezer maand. „W ij huldigen het goed e." Verschijnt Dingsdag, Donderdag Abonnementsprijs per kwartaal i Zuturdag namiddag, france per post f 1.30. - 1.65. Uitgever A. A. BAKKER Cz. Bureau: MOL E X PLEI X X°. 103. Prijs der Advertentiën: Van 1t regels 60 Cents, elke regel meer 15 Cents. Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend. Eiken Donderdag vertrekt de mail naar Öost-Indiê. Laatste ligting 's avonds 6 uur. De ONTVANGER der REGISTRATIE "en DOMEINEN te HELDER, Langestraat, C 112, herinnert aan de BKTAf.siüG der lOJIËB'nEXTËW, BEKEW DSVSAKINC. BURGEMEESTER en WETHOUDERS der gemeente HELDER brengen ter kennis, dnt HET TWEEDE SUPPLETOIR KOHIER VAN DEN HOOFDELIJKKN OMSLAG, VOOR HET DIENST JAAR 1-8-78, op gisteren door den Raad is vastgesteld en gedurende de eerstvolgende acht werkdagen, op de gewone kantooruren, ter Secretarie der gemeente voor ecu ieder ter lezing is nedergelegd. Burgemeester en Wethouders voornoemd, Helder, STAKMAN BOSSE, Burgemeester, den 7 December 1878. C. BOON, Secretaris. VERGADERING van den RAAD der gemeente TEXEL, op ZATURDAG 14 DECEMBER 1878, des morgens 10 ure. Punten van behandeling: Ingekomen stukken. Benoeming Leden Armbestuur. Regent en Regentes Weeshuis. Ambtenaren Burgerlijke Stand. Leden Plaatselijke Schoolcommissie. HELDER en NIEUWED1EP, 10 December. Naar wij vernemen is de betrekking van inspecteur van de geneeskundige dienst der zeemagt, ter vervanging van wijlen dr. Slot, opgedragen aan den dirig. off. van gez. H. L. Oudenhoven, chef van 's Rijks Marine-hospitaal alhier, terwijl de dirig. off. van gez. J. D. Sachse, thans in Oost-Indië, in laatstgenoemde betrekking alhier zal optreden. Midden in het wintersaizoen, als de wintervorst bloemen op onze vensterruiten schildert, en geheel de natuur in sluimering verkeert midden in dat barre saizoen bereidt de Floralia-Commissie zich voor Brieven uit de Hoofdstad. 5 December. Amice 1 Zoo zijn we dan weer in de traditioneele //donkere dagen vóór Kerstmis" beland. Regen- en sneeuwbuien aan de orde van den dag en overal //Straten als dijken," zooals de geijkte term luidt. Toeli baggeren de Amsterdammers er lustig op los, en slaakt deze of gene mopperaar al eens een verzuchting of een venvensching tegen onze onvolprezen straatreiniging, de meesten onzer hebben in de laatste dagen heel andere dingen in 't hoofd dan oppositie tegen de //gestelde machten." Wij vieren met groot en klein, blij en opgewekt, het feest van onzen schutspatroon, van onzen St.- Nicolaas, en al maakt de buitenman ons spottend voor „Amster- damsche koeketers" uit wat we aan de klaasjes te danken hebben het raakt onze koude kleéren niet. Jaar op jaar klinkt het liedeke op nieuw Sinterklaas bisschop, Zet je hooge muts op, Trek je beste tabberd an, Rijd er mee naar Amsterdam. Vriendelijk en vredig is de oude Siut weérgekomen. En het is wel een tocht door den modder waard, om nu eens een kijkje te nemen in onze helder verlichte straten, waar ge /bijna over de hoofden loopen" kunt, en waar kleine en groote winkels en maga zijnen om strijd liet beste beentje voor zetten om de kooplustigen tot het besteden hunner St.-Nicolaaspenuingen aan te lokken. Het is een bont, vroolijk en schilderachtig tooneel, dat ge met genoegen aanziet en u duidelijk bewijst hoe het vermaarde, eeuwen oude kinderfeest nog in lang niet uitgestorven is. Gelukkig, in lang niet! Dat in mijn goede vaderstad het feest van den grijzen bisschop met bijzondereu luister gevierd wordt, is waarlijk niet zonder reden. Wat zou er van ons terechtgekomen zijn als de goede Sint niet ten allen tijde ons de hand boven 't hoofd gehouden hadDe relatie is trouwens van zeer ouden datum. Al bij de eerste opkomst van Amsterdam, vijf of zes eeuwen geleden, koos het gild der schippers en kooplieden onzen Nicolaas tot beschermheilige. Reeds was hij patroon aller zeevarenden. Op een reisje naar 't Heilige Land toch, werd het schip waarop bisschop Nicolaas zich bevond, door zulk een hevigen storm beloopen, dat alle man de doodsangst op 't lijf kreeg; alleen de vrome Nicolaas bleef bedaard, bezwoer den storm, bracht de zee tot zwijgen, liet een matroos, die door een rukwind overboord geslagen en verdronken was, weer opvisschen en riep hem in het leven terug. Deze lang niet alledaagsche dingen brachten de bemanning in verrukking; van dat oogenblik af was zijne reputatie gevestigd en werd hij in alle havens en op den tijd dat de ontluikende natuur de planten doet herleven en dat de zomerwarmte de bloemen in vensterbank en tuin in al baar pracht en schoonheid zal doen prijken. Na eene rust van een drietal maanden, werd in eene bijeenkomst der Commissie, dezer dagen gehouden, besloten, om eerstdaags een lijst bij de ijjge- zetenen dezer gemeente te doen rondgaan, houdende uit- noodiging tot het aanvaarden van het lidmaatschap. Het aantal leden is, door overlijden en vertrek, sinds het vorige jaar nog al verminderd en eiseht aanvulling, met het oog j op de zeer groote kosten die men te bestrijden heeft. De contributie bedraagt f 2.50 of f 1.per jaar; waarlijk, 't is niet veel. En daarvoor heeft ieder lid met zijne familie vrijen toegang op de beide Tentoonstellingsdagen. -7- In het lokaal Musis Sacrum werd gisteren avond eene vergadering gehouden door de leden der districts- afdeeling Helder en Omstreken van de Yereeniging Eigen Hulp." Aan het bestuur werd opgedragen, tegen de vol gende bijeenkomst, in Maart a. s., de noodige wijzigingen in 't reglement aan te brengen, die noodig zijn tengevolge de nieuwe statuten der Yereeniging. Over de vaststelling dier wijzigingen zal dan nader worden beraadslaagd. De raming van ontvangsten en uitgaven voor 1879 werd volgenderwijze vastgesteld: ontvangsten f378, uitgavenf2G4, vermoedelijk batig saldo f114. Bij de vaststelling dezer be grooting werd de jaariijksche contributie van f 2.50 op f 1.gebragt. Tot lid van bet distincts-bestuur, ter vervanging van den heer G. E. Kloosterhuis, werd gekozen de beer Jac. S. Pisuisse. Door den voorzitter, den heer Alting von Geuseu, werd de deelneming aan de door de Vereeniging op te rigten Levensverzekering aanbevolen. Na eene discussie, waaraan door onderscheidene leden werd deelgenomen, en waarbij de verwachting werd uit gesproken, dat deze zaak langzamerhand wel de noodige deelneming zal verwerven, lieten zich een 16tal der aan wezigen inschrijven. Ten slotte verzekerde de voor zitter, dat de leden van het bestuur bereid zijn, verdere inlichtingen te geven en inschrijvingen te aanvaarden. Op 54jarigen leeftijd is te 's Hage overleden de heer J. L. Nierstrasz, oud-lid A an de Tweede Kamer der Staten- Generaal voor Delft, en gepensioneerd kapt.-luit. ter zee. Beroepen te Alkmaar ds. A. J. Westhoff, predikant te Bennekom. zeeplaatsen als schutspatroon gehuldigd. Dub ook in de stede van Heer Gijsbrecht van Ainstcl. En de keus bleek niet slecht uitgevallen te zijn, want de zaken gingen in het eerst zoo onaanzienlijke visschcrsdorpje met den dag vooruit. Zoodra het dan ook noodig werd een kerkje te doen verrijzen, werd dit aan Sint-Nicolans toegewijd en heetten de Amsterdammers in de wandeling Sinterklaasmannen. Zelfs de tegenwoordige Oude Kerk, die later in de plaats van de kleine kapel verrees, behield den naam van Sint-Nicolaaskerk, althans zoolang zij bij de Katho lieken in gebruik was, terwijl het gedeelte Warmoesstraat in de nabijheid cr van «die Kerckstraete" genoemd werd. Later kwam er in die kerk zelfs een standbeeld van Sint-Nicolaas van louter zilver, dat bijna duizend Carolus-guldens kostte in dien tijd een heel kapitaal. Toen de Spanjaarden hier te lande logeerden en men gebrek aan contanten kreeg, moest het beeld er echter aan gelooven en werden er vierkante noodmunten van geslagen. Was echter het zilveren beeld verdwenen aan de koeken die op den Sint-Nicolaasdag steeds dapper geconsumeerd werden, werd nu de beeltenis van den Heilige gegeven, versierd met figuren van goudpapier (met de gezondheid stond het in die dagen beter geschapen dan met de gezondheidsleer). De poppetjes werden dan ook naar hem genoemd en kregen toenmaals onder de Amster dammers den naam van //klaasjes," schoon de volksklasse tegen woordig steeds van //Sinterklaaskoek" spreekt, onverschillig of er een man, een paard of een varken door voorgesteld wordt. Onder onze voorvaderen, die natuurlijk nog niet droomden van onze tegenwoordige prachtig uitgestalde winkels en schitterend ver lichte magazijnen, had de- viering van het St.-Nicolaasfecst natuur lijk een geheel ander karakter dan in onzen tijd. Maar do oude Amsterdammers wisten toch ook meê te doendat getuigen de vele //keuren" en verordeningen tegen een al te luidruchtig feest betoon. Onze tegenwoordige Dam werd namelijk jaarlijks in de eerste Decemberdagen herschapen in een „St.-Nicolaasmarkt." Dat was een leven, een bedrijvigheid en gewoel, zoo goed als op een Ainstcrdamsche kermis uit haar besten tijdOver de gehecle breedte van den (toen veel kleineren) Dam, van den Nieuwendijk tot aan het Rokin, stonden dan kramen met rijkelijk vergulde Sint-Claes coeck, amandelbroot, honinctaart, massepeyn en wat niet al; en om en tusschen die uitstallingen bewoog zich de joelende, vroolijke, levenslustige burgerij, die nog niet verwend was door allerlei uithcemsclie vermaken en uitspanningen, en op „den Damme" dol veel pleizier bad. Want niet alleen de koek- en poppekramen mankten de plaats aanlokkelijk voor kleine en groote kinderen, maar op verschillende andere punten waren ook dikwijls bij deze gelegenheid vertooningen te zien, die meer op den ömaak of op de beurs der volwassenen berekend waren. Zoo werd de Amster- damsche St.-Nicolaasmarkt soms bezocht door „Sprook-sprekers" of rederijkers, die allerlei zotte kluchten voor het volk opvoerden Aangenomen het beroep naar Utrecht door ds. L. Schouten, pred. te Rotterdam. Te Wolvega is benoemd tot hulponderwijzer de heer J. Meijer Drees Jr., te Dirkshorn. De heer Louis Bouwmeester heeft zich voor 1879 tot 1882 verbonden aan het Nederl. Tooneel. Mej. Engers, Aran het gezelschap Judels en BouAvmeester, is insgelijks bij het Nederl. Tooneel aangenomen. i In het jongste nommer. van de Yrngen des Tijds komt een artikel voor van den heer mj\ H. Goeman Borgesius, j den Avakkeren strijder tegen het misbruik van sterken drank. liet is een krachtige ondersteuning van het adres, onlangs i te dezer zake door den Multapatiorsbond tot den Koning 1 gerigt, en waarin als middel tot bestrijding van de kAA'aal op aanzienlijke beperking van het aantal kroegen en tapperijen I Avordt aangedrongen. j „De stoot dient te komen zoo spreekt de heer G. B. i o. a. aan 't slot uit den boezem van het Nederlandsche volk. Niet honderden, maar duizenden, ja honderdduizenden behooren tot het besef te komen, dat het hier de kAvestie is van to be or not to be. O zeker, ons volk heeft de vrijheid lief ook de vrijheid om zich te bedrinken en j de atmosfeer te verpesten door kroeglucht. De spiritualia j versterken niet zelden die kloekheid van geest, welke vrij is van eiken band van overheidsAvege, en het is A'erklaar- baar dat de Staat die edele geestdrift niet Avenscht uit te blusschen maar wij zouden toch Avillen vragen of de verdierlijking, waarin duizenden bij duizenden zich in toe nemende mate bevinden, niet Avat te veel uit het oog Avordt verloren. Minister des Konings, minister des volks! durft gij op die vragen een ontkennend antAvoord te ge\'en! Zoo neen, laat clan in dit opzigt uwe regering de dageraad Avorden van een nieuw tijdperk. Reeds te lang heeft de overheid het drankmisbruik niet alleen niet tegengewerkt, maar bevorderd. Dat kan en moet veranderen. Yan mede- pligtige moet de regering een onverbiddelijk bestrijder Avorden." Men schrijft ons uit Anna Paulowna, dd. 8 dezer: „Door onze afdeeling Volksonderwijs was in hare ver gadering van November, besloten, om den schoolkinderen op 6 December weder een Sint-Nicolaasfeest te geven. Door bijdragen van de ingezetenen hiertoe in staat gesteld, werd dit jl. Vrijdag gehouden. zoo bad men er kwakzalvers met tal van onmogelijke recepten tegen alle mogelijke kwalen bier en daar trad een constenaer (of kunsten maker) op; elders Averden honden-en beerengevecliten georganiseerd. En toen er eens in een der tenten op de St.-Nicolaasmarkt een levenden olifant te kijk werd gesteld, toen kende de verbazing der Amsterdammers geen palen. Al wat bcenen had liep uit om „het monster" te zien en de geschiedschrijver uit die dagen meldt, dat de vertooner van den olifant goede zaken maakte. Of het aan de Arasterdammers of aan de olifanten ligt, weet ik niet, maar ze schijnen wel ten allen tijde veel sympathie voor elkaar gevoeld te hebben. Althans de geschiedschrijver uit onze dagen kan evenzeer gewag maken van lieden, die met de vertooning van olifanten goede zaken maukten. Mits hij er bijvoege, dat zoowel de olifanten als de Amsterdammers sedert de tijden der St.-Nicolaasmarkt verbazende vorderingen hadden gemaakt in be schaving en ontwikkeling. Nog in het laatst der 17de eeuw was de St.-Nicolaasraarkl op den Dam hier ter stede in volle glorie. Herhaaldelijk moest de stedelijke regeering door strenge verbodsbepalingen paal en perk stellen aan „de groote disordren, confusicn encle ongeregeltheden" die door de opeenhooping der „groote meuichte van volck uit alle hoecken der stad" ontstonden. Veel hielp het echter niet en voortdurend moesten de bedreigingen vernieuwd worden. In den aanvang der 18de eeuw echter begon de markt te kwijnenminder door de scherpe „keuren" der overheid, dan wel door de vele veranderingen en verbouwiugen op den Dam, waardoor het plein zich niet meer zoo goed tot het voorgestelde doel leende. De eenige herinnering aan de oude Sinterkhiasmnrkt is thans de steen in het huis hoek Dam en Damrak, waarop de bisschop is afgebeeld met de drie knaapjes, die door een boozen slachter tot vleesch- pasteiljes waren gehakt, maar door de wondermacht van Nicolaas weer volkomen gerestaureerd werden. Zoo veranderen de tijden en wij met hen. Maar al is de aloude markt ook te niet gegaan, het Amsterdam van den tegenwoor- digen tijd viert op zijn wijs even lustig het groote feest als onze vaderen, vier of vijf eeuwen geleden. En al gelooven onze schalken van 5 of 6 jaar niet meer zoo muurvast in den man te paard op den schoorsteen, ze leven nog altijd ieder jaar in blijde verwachting van de dingen die komen zullen en zetten nog met evenveel genot hun schoen bij den haard, als de „knechtkens" uit den grijzen voortijd. Hij is en blijft hun Sint! Hij blijve het lang! Waarschijnlijk zal na afloop der St.-Nicolaasdrukte eerst recht een begin worden gemaakt met de toebereidselen voor het groote feit en het groote feest dat ons in den aanvang van 't volgende jaar wacht: de komst van Z. M. den Koning met onze nieuwe Koningin. Op het oogenblik is nog nergens iets bijzonders te

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche en Nieuwedieper Courant | 1878 | | pagina 1