HELDERSCHE
EN NIEUWE1MEPER COURANT.
Nieuws- en Advertentieblad voor Hollands Noorderkwartier.
1879. N°.47.
Vrijdag 18 April.
Jaargang37.
„W ij h n 1 d I ic e n
het goede."
Verschijnt Dingsdag, Donderdag en Zatnrdag namiddag.
Abonnemeutaprijs per kwartaalƒ1.30.
w franco per post - 1.65.
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
Bureau: MOLENPLEIN N°. 163.
Prijs der Advertentién: Van 14 regel» 60 Cents,
elke regel meer 15 Cents.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Eiken Donderdag vertrekt de mail naar Oost-lndiê.
Laatste ligting 's avonds 6 uur.
HELDER en NIEUWED1EP, 17 April.
De Prins van Oranje de laatste mailboot die hier
binnenkwam is gisteren morgen via IJmuiden naar
Amsterdam vertrokken, om van daar uit de reis naar
Oost-Indië te doen. De bureaux der Maatschappij Nederland
zijn van nu af te Amsterdam gevestigd, vanwaar de booten
nu geregeld zullen worden geexpediëerd.
De Zangverecniging Cecilia viert a. s. Zondag baar
20jarig jubilé. Volgens achterstaande annónce kan de
buitengewone vergadering, waarin de feestviering plaats
heeft, ook door niet-leden worden bijgewoond.
Blijkens den thans in 't licht verschenen staat der
gewestelijke vereeniging Noordholland van 't Neclerlandsch
Onderwijzers-Genootschap, telt het Genootschap in deze
provincie 31 afdeelingen, met 46 honoraire en 479 gewone
leden en 16 voorstanders. In het noordelijk deel van dit
gewest bestaan afdeelingen te Texel, Alkmaar, Alkmaar
buiten, Schoorldam, St.-Pancras, Schagen, Helder, Eenigen-
burg en Oudesluis, respectivelijk met 5, 15, '13, 7, 11, 17,
28, 7 en 11 leden.
De Commissie voor Volksbijeenkomsten en Floralia
alhier hield jl. Dingsdag eene vergadering, waarin de heer
IJ. Hosbach, bij zijn vertrek naar Amsterdam, afscheid
nam van zijne medeleden. Bij monde van den voorzitter,
den heer T. Mooy, werd den vertrekkende namens de
leden een hartelijk vaarwel toegeroepen, onder dankbe-
tuiging voor de vele en gewigtige diensten aan de zaak,
waarvoor de Commissie werkzaam is, bewezen. Als blijk
van erkentelijkheid werd den heer Hosbach een sierlijk
album ten geschenke aangeboden, en hem medegedeeld,
dat bij het bestuur van het plaatselijk departement der
Maatschappij tot Nut van 't Algemeen het voorstel is
ingediend om hem het eere-lidmaatscliap der Commissie
op te dragen.
Naar het Vaderland verneemt, heeft H. M. de Koningin
zich bereid verklaard als beschermvrouw van de industrie
school voor meisjes te 's Hage op te treden.
Volgens het Handelsblad verwacht men, gedurende
BRIEVEN UIT KENNEMERLAND.
Alkmaar, 13 April.
Ik schroom haast u te schrijven, nu Alkmaar een deel zal
bekomen van al hetgeen den Helder ontvalt. Niet genoeg, dat de
scheepvaart en met haar nu ook de maildienst op Oost-Indië uwe
gemeente verlaat, ook de nijverheid keert haar den rug toe en
wendt zich naar elders, waar zy meer voorspoed, meer opgewekt
heid vindt. Wij hebben haar niet afgewezen, al vroeg zij ons een
deel van ons plantsoenschier algemeen was de wensch der inge
zetenen, dat de gemeenteraad den heeren Bosch Reitz c. s. geene
te bezwarende conditiën zou stellen; ons fabriekwezen heeft niet
zooveel te beteekeuen, dan dat elke uitbreiding er van niet welkom
zou zijn. Het afstaon van het benoodigde terrein is dan ook
woudervlug in zijn werk gegaan, de aanbesteding der gebouwen is
reeds aangekondigd, en wie weet hoe gauw de buren, die thans
op verbetering hunner neringen hopen of voor opslag van
huishuren rreezen over oorverdoovend hamergeklop en zwarte
steeukolenrook zullen klagen. Wat het op te offeren plantsoen
aangaat, onze overheid zou zeker minder gemakkelijk tot den
afstand zijn overgegaan, indien het elders gelegen wareondenkbaar
acht ik het b. v., dat zij, voor wat prijs dan ook, een gedeelte zou
willen missen, waardoor de krans van groen, die onze veste bijna
geheel omringt, zou worden verbrokende fabriek voor ijzer-industrie
der heeren Bosch Reitz c. s. in sommige bladen een kunst-
boterfabriek genoemdzal plaats vinden daar waar het plantsoen
aan het Noord hol land scb Kanaal eindigt, en dus den samenhang
onzer wandelingen niet verbreken. Moge de nieuwe onderneming
werk in overvloed vinden en, bij de toenemende oprichting van
stoomgemalen en het toenemend gebruik van landbouwwerktuigen,
door onzen omtrek op prijs gesteld en begunstigd worden.
De stoomgemalen warden voor de omliggende polders te nood
zakelijker naarmate er meer en meer verrijzen, 't Was wel te
wenschen, dat er eenige by de uitwaterende sluizen onzer provincie
gebouwd werden, want wat baat het, of een polder zijne water
molens door een stoomgemaal vervangt, en dit stil moet staan
omdat de boezem geene opmaling meer gedoogt? Intusschcn malen
de polders, die van stoomwerktuigen voorzien zyn, thans in korten
tijd de boezems vol, en de polders, die zich nog met molens
trachten te behelpen, visschen achter het net, zoodat zij wel ge
dwongen worden om in den stoomwedloop mee te doen. De heeren
van de Schermeer zijn daartoe echter niet gezind; reeds meermalen
is door ingelanden op het belang van verbeterde bemaling gewezen,
er zijn plannen gemaakt door deskundigen en niet-deskuudigen,
maar het blijft bij het oude, het polderbestuur blijft even kalm
tegenover bedaarde vertoogen als tegenover ondeugende spotdichten.
Nabij het terrein onzer aanstaande ijzer- en kopergieterij vestigt
onze ondernemende stadgenoot Stoel, dc schepper van ons Keunemer-
park, eene kunststeenfabriek, en op eeue andere plaats is de op
richting eener fabriek van briquetten te wachten. De groote en
fraaie stoommeelfabriek aan het Kanaal, ten vorigeu jare gebouwd,
staat nog onvoltooid en verlaten. Dc vennootschap, welke de zaak
drijven zou, is in dc war geraakt, cn komt 'niet een vermogend
kooper zich over het flinke gebouw ontfermen, dau dreigt het met
zijn trotschen schoorsteen wellicht gesloopt te worden.
Ons nieuwgebouwde ijkkantoor is iu gebruik gesteld en schijnt
eene model-inrichting genoemd te mogen worden. Niet ver van
daar worden de grondslagen gelegd voor de gedeeltelijk overdekte
graanmarkt plein met galerijen aan drie zijden, hoekgebouwtjes
het aanstaand verblijf van Z. M. den Koning te Amsterdam,
de benoeming van Z. K. H. Prins Alexander tot Stedehouder
van Luxemburg.
De drie jeugdige Prinsen zu Wied zijn dezer dagen
onder behandeling van dr. van der Keilen, te 's Hage,
wegens koorts en verkoudheidhij Prins Wilhelm deden
zich jl. Donderdag avond zelfs verschijnselen voor, die
voor croup deden vreezen. Gelukkig zijn thans alle drie
herstellende.
Naar aanleiding van den moordaanslag op den Keizer
van Rusland, had jl. Dingsdag morgen in de Russische
kapel te 's Hage, aan den Scheveningschen weg, een
Te Deum plaats, dat door den Russischen gezant en geheel
het personeel van de Russische ambassade werd bijgewoond.
De minister van Marine, hersteld van zijne jongste
ongesteldheid, heeft eergisteren zijne werkzaamheden aan
het departement hervat.
De hoofdingenieur Dirks is benoemd tot lid van het
internationaal comité van ingenieurs, geographen en zee-
vaartkundigen, dat 15 Mei e. k. onder praesidium van den
heer de Lesseps t,e Parijs bijeenkomt, ter beoordeeling van
de verschillende ontwerpen tot doorgraving van de land
engte van Panama.
De strandmetingen in het afgeloopen jaar van de duinen
langs de Noordzee in Noordholland, vergeleken met de eerste
metingen in 1843, toonen aan, dat de duinvoet is afge
nomen 13.06 meter en dat de hoog- en laagwaterlijn zee
waarts zijn verplaatst onderscheidenlijk 8.77 en 7.88 meter.
Die in het afgeloopen jaar in Zuidholland, vergeleken met
de eerste metingen in 1857, toonen aan, dat de duinvoet
is afgenomen 6.75 meter en dat de hoog- en laagwaterlijn
duinwaarts zijn verplaatst respectivelijk 10 en 8 meter.
De Stoomvaart-Maatschappij Nederland keert over
a. p. 2| percent uit.
Het plan bestaat een obligatie-leening te sluiten van een
millioen gulden.
Voor de Texelsche veehouders is het een zeer kwaad
voorjaar. Door de aanhoudende koude hebben voox*al de
jonge lammeren 't hard te verantwoorden, dewijl de schapen,
tengevolge van het weinige gras, weinig melk voor de
kleine diertjes hebben.
Er moet dus hard gevoederd worden met boonen en hooi,
en hei aau ile voorzijde waarvan de bouw voor f 17971, d. i.
f 3309 onder de raming:, is aangenomen. Voor de graanmarkt
mocht de stad waarlijk wel wat doen: de aanvoer wordt steeds op
den kant van den wal gezet en staat daar aan den regen prijs
gegeven. De ter markt gebrachte hoeveelheid bedroeg ten vorigen
jare bijna, in 1877 iets meer dan 87000 mudden rekent men
daarbij den handel op monster, dan is de belangrijkheid dezer
markt niet te miskennen. Maar ons hoofdartikel blijft de kaas en
wat deze betreft speelt onze markt dc eerste viool: 1878 ging
1877 met de kleinigheid van 295543 KG. te boven en bracht het
kolossaal cijfer van 4,718,355 KG. ter schale. NVat de aanvoer
van vee betreft, 107800 stuks, bleven wij in 1878 4477 stuks
beneden het vorige jaar. 't Staat te vreezen, dat, bij de moeilijk
heden, welke de aanvoer van levend vee van het vasteland in
Engeland gedurig ondervindt en de gebleken mogelijkheid om
levende runderen uit Amerika naar Engeland te vervoeren, onze
Noordhollandsche veemarkten hare grootste hoogte reeds bereikt
hebben, althans in de eerste jaren geen uitzicht op toeneming aanbieden.
Onze ijsclub heeft zich dezen wiuter wakker kunnen werenna
de eerste aankondiging van eeu wedstrijd viel de dooi in en men
verheugde zich reeds, dat de kou geleden zou zijn; maar ditmaal
keerde de vorst terug, regeerde ouderwetsch, en gunde gelegenheid
tot het houden van twee hardrijderijen op schaatsen. Van het
ijsvermaak is druk gebruik gemaakt, en wel door alle standende
liefhebberij, welke eenige jaren lang bij de meer aanzienlijken
geweken scheen, was weder tot alle ruugen doorgedrongen. Geluk
kig dat in den langen winter, die zoo menig bedrijf deed stilstaan,
de armen niet vergeten werdeneene buitengewone collecte voor
de Hervormde diaconie bracht bijna f 500 op, een concert voor de
verschillende armbesturen bijna f 600, en een tweede concert,
waarvan de opbrengst in bons voor levensmiddelen werd uitgereikt,
misschien evenveel.
Hoe wij overigens getracht hebben de winteravonden genoegelijk
te slijten, behoef ik u niet te melden. Veel van hetgeen wij te
zien of te hooren kregen werd ook ten uwent aangeboden; wat
onze vereenigingen van nut en vermaak gaven, deden met meer of
minder gewijzigd programma ook de uwe. Op dit gebied viel
echter dit voor, dat onze beide concurreereude feestlocaliteiten in
céne hand geraakten, waardoor wij geen gevaar meer zullen loopen
van twee avonden achtereen eene tooneelvoorstelling te moeten
genieten, of, wat nog erger is, van op één avond twee voorstellingen
te moeten bijwonen. Ik vrees niet, dat de heer Switzar, nu alleen-
heerscher geworden, ons zijne macht door eutrce-verhooging zal
doen gevoelen, hij weet reeds, dat onze beurzen weinig rekbaar
zijn maar wel geloof ik, dat onze genootschappen, die door den
nenen oudernemer nog gemakkelijker geholpen werden dan door
den ander, voortaan voor hunne repetitiëu en uitvoeringen in den
buidel zullen moeten tasten.
Ik zou een zeer vermaard man wellicht beleedigen, indien ik,
van onze winteravondvermakelijkheden sprekende, hem noemde; ik
had met hem moeten aanvangen, maar, dit verzuimd hebbende,
ben ik nu wel genoodzaakt iets te zegden van de voordracht, hier
gehouden door den heer Douices Dekker, welke eenige dagen stof
voor onze gesprekken heeft opgeleverd. Om het belangrijke van
den inhoud? vraagt gij zeker. Neen, om de groote teleurstelling,
welke zij gebaard heeft. Vermoedelijk heeft hij stellingen verkon
digd, die den Alkmaarders nieuw, vreemd voorkwamen, hunne
godsdieustige overtuiging geschokt, hen door den rijkdom en de
stoutheid zijner denkbeelden overstelpt, verbaasd hebben, men heeft
iets wat den Loeren ontzettend veel geld kost. Vele schapen
en lammeren zijn er bereids tengevolge van 't koude weèr
omgekomen.
Door den heer li. Koomen, te Winkel, is de vraag
behandeld: Wat te doen tegen de overweldigende con
currentie van Amerika, in zake de voortbrengselen van
den landbouw? Men bepale in Europa, hetzij in iederen
Staat afzonderlijk, hetzij door alle Staten te zamen in ver
eeniging, standaardprijzen voor de verschillende landbouw-
voortbrengselen, daaronder ook begrepen de vleescli- en
z u i vel-producten
Die prijzen bepale men vooral niet te hoog, doch zoo,
dat een bekwaam en vlijtig landbouwer, bij middelmatige
oogsten, in zijne behoeften en in die van zijne arbeiders
zal kunnen voorzien.
Dalen de marktprijzen tot beneden die standaardprijzen,
dan heffe men, bij invoer in Europa een inkomend regt
tot bet bedrag van het verschil tusschen markt- en stan
daardprijs. Stijgen daarentegen de marktprijzen in Europa
tot boven de standaardprijzen, dan zou die invoer niet
alleen vrij kunnen zijn, maar zou men in het wederkeerig
belang der verbruikers, eene premie op den invoer kunnen
stellen.
Door zoodanigen maatregel zouden het grondbezit en de
landbouw tegen groote schokken beveiligd zijn en zouden
de prijzen der landbouwproducten voortaan meer stabiel
zijn dan tot nu toe.
Als straf voor den Amsterdamschen student, die het
signaal der politie nabootste, geeft de Midd. Crt. in over
weging hem te gelasten een obligaat te blazen op den Dam,
op het oogenblik dat de beurs aanvangt.
Jl. Zaturdag morgen heeft in een hotel te Amsterdam
een vreemdeling, een Franschman, getracht een juwelier op
te ligten. Deze was door hem uitgenoodigd, om in het
hotel te komen met een partij diamanten van groote waarde.
De vreemdeling bekeek ze aandachtig en nam er eindelijk
een paar, ter waarde van ongeveer f 8000, om ze aan zijne
moeder, die, naar liet heette, in een aangrenzende kamer
logeerde, te laten zien. De juwelier liet hem gaan, maar
naauwelijks was dc Franschman de kamerdeur uit, of hij
holde den trappen af en de straatdeur uit. Die snelle gang
hein niet begrepen, zijne vlucht niet kunnen volgen meent gij?
Och, wij kunnen hier heel wat verdragen en hadden er ons wel op
gespitst, dat er eeu en ander zou gezegd worden wat in de kerken
nooit gehoord wordt; maar wij luidden wat pittigs, wat mannelijks,
wat geestigs, wat geniaals verwacht, en wij kregen slechts eene
aaneenrijging van machtspreuken, gemeenplaatsen, flauwe aardig
heden, veel wat voor ieder die wat gelezen en gedacht heeft vol
strekt niet nieuw, veel wat zeer betwistbaar is, wat vooral in eene
rede over „onwaarheid" zeer misplaatst was; en dat alles in een
zuiver, goed gestyleerd Hollandsch. De heer Douices Dekker
improviseert zeer verdienstelijk, maar de inhoud van hetgeen hij
gaf beantwoordde volstrekt niet aan den schoonen vorm. Hij vol
deed dan ook maar aan weinigen zijner hoorders, en deze zullen
het waarschijnlijk wel laten, hunne gunstige meening te motiveeren,
zooals van tegenovergestelde zijde in de Alkm. Courant is gedaan.
Het ontbreekt Multatuli niet aau bewonderaars en volgelingen, die,
wat hij verkondigt, als orakeltaal aannemen, aU splinternieuwe
waarheid wat reeds voorlang door auderen is gezegdoppervlakkige
beoordeelaars en vooral dezulken, die de kennisueming der beweging
op godsdienstig gebied van onzen tijd beneden hunne aandacht,
tijdverspilling keuren, sleept hij gemakkelyk mede. Hij mocht hier
ongeveer 350 hoorders vinden, waarvan geen gering deel uit om
liggende gemeenten, en velen daarvan hebben hun gulden of daalder
beklaagd, weinigen zullen dien op nieuw offeren, mocht hij weder
herwaarts komen.
De heer Bouman, van Amsterdam, die hier eene belangrijke
voordracht hield over het op de lagere scholen in Zweden en
Denemarken ingevoerde onderwijs in handwerken, mocht zich niet
over een groot publiek verheugen. Sinds de vaststelliug der nieuwe
wet op het lager onderwijs schijnt ook ten onzent de ijver voor
de Vereeniging „Volksonderwijs" veel verminderd, al wordt aan de
opheffing der aan leden talrijke afdeeling niet gedacht.
Wat de oprichting van een gymnasium of progymnasium betreft,
zijn wij nog niet veel gevorderd. In een onvolkomen inrichting
schijnt de raad geen zin te hebben, en eene volledige eischt eeu
bedrag, dat zelfs met genot van eene Rijks-subsidie bedenkelijk
wordt geacht. De raad heeft op het voorstel van B. en W. tot
vestiging van een gymnasium nog geene beslissing genomen, maar
aan eene commissie van drie leden een nieuw onderzoek opgedragen.
De plaatselijke schoolcommissie heeft den gemeenteraad opmerkzaam
gemaakt op het te kleiu worden der tusschenschool, waarvan de
vergrooting, reeds gevorderd door het toenemend aantal leerlingen,
ook noodzakelijk wordt door de toevoeging eener voorbereidende
klasse aan de Rijks-normaallessen, waarvoor zich vele candidaten
hebben aangemeld en waarvan de opening eerlang kan worden te
geraoet gezien. De gemeente zal dus weder aan het bouwen moeten
en eene raadscommissie, belast met het onderzoek van het brand
wezen, heeft onze spuiten onvoldoende verklaard en stelt het aan
schaffen vau nieuwe voor; en het uurwerk van den Waagtoren is
zoo verouderd, dat het plaatsen van een nieuw geene weelde is;
en de bewoners van het nieuwbebouwde terrein der vroegere zout-
keeten wenschen zoo vurig naar het herbouwen eener vroeger als
overbodig weggeruimde brug! Zal dal alles uit de gewone midde
len kunnen geschieden? Ik zwijg nog, hoe wenschelijk eene flinke
school voor voorbereideud onderwijs, ter vervanging der met fiuan-
ciëcle raoeielijkheden worstelende algemeenc bewaarschool, hoe
wenschelijk eene badinrichting is. Maar wilde ik aan 't wenschen
gaau, dan kwam ik niet aan een einde, daarom is 't maar goed,
dat mijn volle blad mij verplicht aan dit schry ven eeu einde te maken.
