LA COMPAGNIE BORDELAISE,
ïan der Ploeg's Masten,
Nieuwe Schotsche Haring.
Van der Ploeg's Brauispiiaa,
STARKS
PUBLIEKE VERKOOPING TE TEXEL,
74, Spuistraat. AMSTERDAM.
UITMDNTENDB WIJNEN, COGNACS, ©to.
uiterst billijke prijzen. Levering franco.
Prüsoouranten gratis.
Agent de Heer HEN lil M. MAN 1K US, Helder
Bij deze heb ik de oer kennis te geven, dat
ik den HeerJ.E. DE JONGH (LANGESTRAAT,
C 129), heb aangesteld als Agent mijner firma voor
HelderAieuwediep en omstreken.
W. JAGER GERLINGS,
FIRMA J. H. ENSCHEDÉ
Wijnhandelaar, HAARLEM.
De Notaris CONINCK WESTENBERG
is voornemens, om op ZJTtllDiG 7 JIM n.
des voormiiliiags r n 10 u r r, voor de
Huismanswoninggenaatnd: „OUDE HOORA
nabij Den Hoorn,
pulaliolt tc verlioopen s
44 SCHAPEN, 38 LAMMEREN, 13
ENTERLINGEN, 3 SCHOTTEN, 2
KALVEREN, 1 PAARD, 23 KIPPEN en 2
HANEN, 1 KUTTEN WAGEN, 1 driewielde KAR,
PAARDENTUIGEN, SCHAPENKRIBBEN, VOER
BAKKEN, BOEREN- en MELKGEREEDSCHAPPEN.
VoortsEenige goed onderhouden MEUBELEN, bestaande
in: 1 CHIFFONNIÈRE, 1 LINNENKAST, 2 TAFELS,
14 STOELEN, 1 ORGEL, 1 PIANO, 2 KLOKJES. 4
SCHILDERIJEN, 2 KASTJES, 1 KARPET en VLOER
MATTEN.
En eindelijk: 1 GOUDEN OORIJZER, 2 dito
ZIJNAALDEN, 1 dito HORLOGE, 1 dito DOEKSPELD,
1 dito KETTING, 2 dito OORKNOPPEN, en hetgeen
verder gepresenteerd zal worden.
Betaling '44 Juni IHS4.
ZEGT HET VOORT!
zijn meer dan 40 jaren gunstig bekend. Hunne soliditeit
is meermalen gebleken zoowel bij opzettelijke vuurproef
als toevallige brand. Voor particulieren worden de
brandkasten in mahonie- of notenboom-penantkastjes of
secretaires zeer aanbevolen, doordien hunnen vorm volstrekt
geene brandkast verraadt.
Prijscouranten en attesten worden gaarne franco gezonden.
Brandvrije kistjes a f 25, 35, 45, 55.
J. VAN DER PLOEG,
Grouw bij Leeuwarden.
Mede verkrijgbaar bij den Heer J. H WESTENBURGER,
te Hoorn.
HEDEN ONTVANGEN:
Wed. P. BEUKERS—BUDDINGH,
SP 0 0 RS Til AA T.
van de nieuwste constructie, worden om hare soliditeit en
billijken prijs zeer aanbevolen.
Tot volkomene tevredenheid, zijn door mij o. a. in
Noordholland Brandspuiten geleverd aan de gemeenten
Hoogkanspel, Hoogwoud, Sijbekarspel, Oosthuizen, Bovenkarspel
en na gehouden wedstrijd op 25 Maart.jl. te Zaandam, enz.
Zuig- en Persslangen, Brandemmers, enz. Attesten van
geleverde spuiten.
Prijscouranten en monsters van supra kwaliteit
Brandspuitslangen verzendt franco de fabrikant
J. VAN DER PLOEG,
Grouw bij Leeuwarden.
BERICHT
uitKoster's kleinen winkel te Schagen.
Ontvangen eene groote sorteering Duitsche en Ameri-
kaansche GRASZEISEN, die op proef worden verkocht
en geleverd. Men gelieve wel attent te wezen op het
merk New-York, daar bij mij alleen de echte Amerikaansche
verkrijgbaar zijn. Voorts: STREKELS en STEENEN,
Amerikaansche BUSSEN om de zeis onwrikbaar vast aan
de kolf te zetten, HOOIHARKEN en VORKEN. SIKKELS
(bijgenaamd Snikken), HAARHAMERSen AAMBEELDEN.
Verder: FABRIEKSZEISEN, die een weinig zijn beslagen,
voor 1.50, zoolang de voorraad strekt. Voorts: BOEREN-,
BOUW- en KEUKENGEREEDSCHAPPEN, alsmede
onvervalschte KAASSTREMSEL en KLEURSEL (Kerbet)
per kruikje 55 cents, SCHAPENSCHAREN, DEUR
SLAGEN om lammeren te merken, HOUT-, TOUW-,
MAND- en BORSTELWERK, alsmede beste Duitsche
LEBBEN.
\B. THERMOMETERS en MAATGLAZEN, onmis
baar bij het maken van boter en kaasook PEKEL-,
MELK- en ALCOHOLWEGERS, alsmede eerste
soort MACHINE-OLIE.
Kosters Kleine Winkel te Schagen.
Stift-Heiningdraad, onmisbaar voor koeien en paarden, langs
bouwland, enz.
Best gewoon Heiningdraad, N°. 9, 19.de 100 kilogram.
Gegalvaniseerde Krammen 60 cents de 100 stuks.
Gegalvaniseerde Melkkommen van af 70 cents.
Melkemmers in soorten.
Melkmaten, Halsjukken, Melkzeeften, Thermometers voor
de zuivelbereiding, Amerikaansche en Engelsche stalen
Hooiharken, Grasmaaimachines, prijzen zeer voordeelig,
beste Machine-Olie, enz.
Verkrijgbaar bij J. J. KUIJPER, te Oosterend op Texel-
UescliililDaar
I bij J. v. d. VLIES te Callantsoog, nabij
1 de GrooteKeeten: 6GH jarige
STIER, aangegeven voor het
Stamboek (kind van den Stier van
i J. J. Bakker, gen. Willem II, N°. 183
S.), tegen een dekgeld van 1.50 a contant
bij den eersten sprong.
Eigenaar C. J. SCHENK, te Wieringerwaard.
Tana poeaer
Tandpasta en
Mondwater
erkrijgbaar bij P. v. WIJNGAARDEN
cn W. VERHOEVE BRUINVIS.
II I X A E DE C II I E E Z E V.
In 't jongste nommer van de Revue des deux mondes treedt
een Oosterling, de kolonel Tcheng-Ki-Tong, militair attaché bij
de Chineesche ambassade te Parijs, op om het voor de zeden en
gewoonten van zijn land op te nemen. Het doel van den schrijver
is voornamelijk om door een schets van de Chineesche zeden,
zooals hij die door ondervinding en waarneming kent, de voor-
oordeolen en de scheeve, vaak ongerijmde voorstellingen te be
strijden, die zich onder den invloed van lichtgcloovige en opper
vlakkige reisbeschrijvers ingang hebben verschaft. Is het zijne
schuld dat zijn poging om de gebruiken van zijn land in het
juiste licht te doen uitkomen, nu en dan de Wcstcrsche beschaving
wat in dc schaduw stelt? Voor dat geval, wanneer namelijk zijn
onderwerp hem zoover mocht meeslepen, dat zijn opstel zijn
lielde voor zijn land mocht doen uitkomen, doet hij zelf een
beroep op de vergevensgezindheid van allen die hun vaderland
liefhebben.
In een Fransch, zoo kristalhelder, dat menig Westerling,
menig Frnnschraan zelfs, hem mag benijden, behandelt hij achter
eenvolgend dc familie, den godsdienst en de wijsbegeerte, het
huwelijk, de echtscheiding en dc stelling der vrouw bij dc
Chineezen.
De eigenlijke grondslag van het geheelc maatschappelijke
gebouw en van het bestuur is dc familie. De Chineesche maat
schappij is niet anders dan een vereeniging van familiën. Elke
daarvan is een rijk in miniatuur, waarover 1 et gezag aan liet
oudste lid der familie toekomt, cn aan het hoofd van het geheel
staat de Keizer, die met denzelfden eerbied wordt bejegend,
dien men in eiken familiekring aan het hoofd heeft leeren toe
dragen.
De Chineesche familie is het best tc vergelijken bij een groote
burgerlijke maatschap, die, elke op zichzelf, aan vaste regelen
gebonden is. Alle leden zijn elkander hulp en bijstand ver
schuldigd en de goederen blijven het gemeenschappelijk eigendom
der familie, waarvan elk lid de dure verplichting heeft om te
zorgen voor het behoud der goede verstandhouding tusschen
allen, 't Is waar, ook hier is de volmaaktheid niet bereikt;
nu en dan, maar dan toch uiterst zeldzaam, kan die verstand
houding niet bewaard of hersteld of de orde in dc familie niet
gchandhanfd worden. Voor die gevallen laat dc wel een scheiding
van dc goederen der gemeenschap toe, waarin dan alleen de
mannelijke leden der familie voor geldelijke aandeelen optreden.
Die gevallen zijn echter zoo schaars, dat ze kunnen worden
beschouwd als de uitzonderingen die den regel bevestigen, en die
n gel heeft heilrijke gevolgen, niet alleen door de voordeelen, die
hij oplevert voor de verpleging van zieken en den onderstand
aan onden van dagen en gebrekkigen, maar vooral omdat hij
voor het geheele leven den band vasthoudt, die tusschen kinderen
van hetzelfde huis gelegd is. Waar de Westersche beschaving
die kinderen uiteen doet gaan, ieder zijn eigen weg en in zijn
eigen richting, totdat ze weldra elkander hebben vergeten, om
ieder op nieuw een lniis te bouwen voor zichzelf, misschien, om
eindelijk na jarenlange verwijdering na den dood weêr vercenigd
te worden in hetzelfde familiegraf, daar heeft China een familie
leven, dat, iu de eerste jeugd reeds ingeprent en op eerbied
gegrond, de liefde voor het gezin tot een werkelijke maatschap
pelijke kracht maakt. De beginselen, die haar vormen en samen
houden, zijn: trouw aan den Souvercin, hoeksteen van het geheele
gebouw, eerbied voor de ouders, innigheid tusschen echtgenooten,
goede verstandhouding onder broeders en standvastigheid in de
vriendschap.
Wat den godsdienst betreft, is de schrijver, die, hoezeer hij
niet over de waarde der verschillende godsdiensten wil twisten,
tocli zijn denkbeelden over den besten en zuiversten godsdienst
beknopt ontwikkelt, van oordeel, dat China voor liet godsdienstig
geloof liet Westen niets behoeft te benijden. Meer uitvoerig
schetst hij den godsdienst of wil men liever? de wijsbegeerte
van Confusius, die de godsdienst is der geletterden. Iedereen
vrijlatende in de wijze zijner godsvereering, streeft zijn stelsel
daarheen, dat het het hart van den mensch verheffe, en als een
gevolg van verkregene zedelijke volmaking zijn gedachten op
God richte. Rechtvaardigheid en wijsheid zijn volgens hem het
onveranderlijk ideaal van het menschclijk hart, maar in de vijf
zinnen bezit het een macht van verleiding, die telkens verder
voert van het ideaal. Krachtig en gewapend optreden tegen het
gevaar van die verleiding is het middel, door Confucius den
zijnen aangewezen, eerbied is het wapen dat hij hun in handen
geeft. De leer van Confucius, uit de schatkamer van wiens
wijsheid en vroomheid tal van proeven worden medegedeeld,
houdt de schrijver roor een der schoonste eerezuilcn door den
mensch aan zijn Schepper opgericht; aanvankelijk liet die leer
noch beelden noch priesters toe; maar in den loop der eeuwen
heeft men eenige vormen aangenomen, die zich tot een gcregelden
eeredienst hebben ontwikkeld, maar die weinig vat hebben op de
geesten, die tot de beginselen doordringen.
Eenheid op godsdienstig gebied bestaat in China evenmin als
elders; maar laat de schrijver ondeugend volgen als China
meer dan een godsdienst heeft, haast ik mij er bij fce voegen,
dat het er slechts drie heeft en dat is heel weinig. Behalve
den godsdienst van Confucius, heeft men nog dien van Lao-Tsé,
die vooral onder de onontwikkelde klassen zijn aanhangers vindt,
en waarvan de zielsverhuizing de grondslag is en dien van
Fö of het Bouddhisme, die de stoffelijke wereld een hersenschim
noemt en den mensch als hoogste roeping het streven aanprijst
om zich tc midden der natuur af te zonderen en, onbewegelijk
en onbewogen, in de beschouwing van God, d. i. van het on
stoffelijke, op te gaan. Ook deze leer heeft hare tempels, hare
altaren en haren luisterrijken eeredienst, terwijl de monniken van
Bouddha, die in uitgestrekte kloosters samenwonen, over groote
schatten beschikken.
Het atheïsme is, naar men zegt, een vrucht der hedendaagschc
beschaving. In China zegt de schrijver zijn we nog niet
beschaafd genoeg, om het zonder eenig geloof te kunnen stellen.
In China is kef huwelijk regel; oude vrijers en oude jonge
juffrouwen zijn er een uiterst zeldzame uitzondering. Zooals in
sommige Westersche lauden ieder soldaat is, die geschikt is voor
den dienst, huwt in China ieder, die huwen kan. Men trouwt
er jong, meestal vóór het twintigste levensjaar, terwijl huwelijken
van jongelieden van 16 en 14 jaar geen zeldzaamheid zijn. En
ilit is niet aan den invloed van het klimaat toe te schrijven,
maar het wortelt in 's lands zeden, daar hetzelfde verschijnsel
wordt waargenomen zoowel in de streken, waar Siberische koude
als in die, waar tropische hitte hcerscht. Het huwelijk is meer
de zaak der familie dan die van het individu. De ouders verstaan
zich dikwijls reeds zeer vroeg over de aanstaande vereeniging
hunner kinderen, die dikwijls tot dezelfde familie, maar bijna
zonder uitzondering tot denzelfden raaatschappelijken stand bc-
liooren. Is de keus bepaald en de tijd van het huwelijk vastgesteld,
dan wordt het huwelijkscontract door de ouders en de hoofden
der wederzijdsche familien onderteekend, en dit geldt voor de
plechtige verloving, waarbij het familiehoofd, even als hij in alle
gewichtige levensomstandigheden de familie bestuurt en voor haar
optreedt en beslist, de hoofdrol vervult. Eenigen tijd later heeft
de uitwisseling der bruidsgeschenken plaats, en binnen een jaar
daarna moet het huwelijk worden voltrokken. Beide, zoowel de
uitwisseling der geschenken als het huwelijk, geven aanleiding
tot enkele plechtigheden en tot luisterrijke feestenmaar zij
worden gevierd zonder eenige tusschenkomst van burgerlijk of
geestelijk gezag; zij hebben plaats in het midden en ten over
staan van de familie en van de vrienden, die bij het feest der
geschenken en bij dat der huwelijksvoltrekking ongenoodigd
toegang hebben. Geen wonder, dat ook dit deel zijner beschou
wingen den schrijver rijke stof' geeft tot vergelijking, al schijnt
het, dat zijn blik hier, waar hij de Westersche beschaving meent
waar te nemen, nu en dan beperkt is tot hetgeen te Parijs cn
daar in de hoogere kringen waargenomen kan worden. De
algemeenheid van het huwelijk in China tegenover de schare
van ongchuwden in het Westen, de wijze, waarop het huwelijk
in China wordt vastgesteld, door het wijs bestel der naaste
bloedverwanten, tegenover de ijdele vertooning van eenige weken,
vóór het huwelijk, gedurende welke men in Europa aan de
de jongelieden de gelegenheid geeft, om elkander te leeren
kennen en, als 't kan, elkander te leeren liefhebben te midden
van feestmalen en feestgedruiech de plechtigheid eindelijk,
waarmeé het huwelijk in China voltrokken wordt, tegenover de
sluitende verveling, die onafscheidelijk schijnt van een Europeesch
huwelijk, waar ieder, de jonggehuwden ingesloten, geen ander
streven kent, dan zoo spoedig mogelijk het feestgewaad af te
leggen en weg tc komen deze alleen zijn volgens hem zoo
vele punten, waarin het Oosten het tegenover 't Westen niet
behoeft af te leggen.
Ofschoon het huwelijk in ChinA over 't algemeen, uit hot
oogpunt der familie, als niet ontbindbaar wordt beschouwd, zijn
er tocli enkele, maar zeer zeldzame, gevallen van echtscheiding
aan te wijzen. De wet laat haar toe en geeft zelfs nog racer
redenen om echtscheiding te vragen dan de Europeesche wet
gevingen, daar zij ook oneerbiedigheid jegens de ouders van den
anderen echtgenoot en kinderloosheid van het huwelijk als zoo
danig toelaat. Het gebruik heeft echter over de echtscheiding
bijna volkomen den staf gebroken. Vooral in hoogere kringen
wordt daarop met minachting neergezien. In de aristocratische
familiën is men aristocraat door en door en treedt men gewillig
in wederzijdsche schikkingen, liever dan de geheimen van het
huiselijk leven aan openbaarheid prijs te geven. Daar komt bij,
dat de vrouw in China geen geld ten huwelijk brengt; zij komt
in de familie van haren man en verlaat dc hare en dus ook
haar deel in het gemeenschappelijk familie-vermogen. Van huwe
lijken om geld en hunne noodlottige gevolgen kan dus nimmer
sprake zijn. De vrouw daarenboven, die niets anders bezit dan
de titels en onderscheidingen van haren man, maar deze dan ook
als zijn echtgenoot ton volli, heeft er belang bij om den vrede te
bewaren en het huwelijk in stand te houden. Eensgezindheid van
gehuwden wordt in China in hooge eer gehouden.
De verhouding van de vrome tot de Chineesche samenleving
levert de stof voor het vijfde hoofdstuk. Wat al vooroordoelen
had de schrijver hier op te ruimen, wat scheeve voorstellingen
te bestrijden, waar men in Europa gewoon is geraakt zich de
Chineesche vrouw voor te stellen als een wezen van lagere
orde, die ter nauwernood gaan kan, en in haar binnenhuis is
opgesloten, omringd door haar dienstboden en de favorieten van
haar man! Volgens hem stelle men zich gerust, de vrouw in
China loopt als de beste en beweegt zich met volkomen vrijheid.
Maar waarheid is, dat zij zich met de staatkunde niet bezig
houdt, dat hoogere wetenschappelijke ontwikkeling voor haar is
afgesloten. In China staat de meerderheid van den man boven
de vrouw als natuurwet vast, cn de opvoeding is in haar geheel
daarop gericht, dat beiden aan de bestemming kunnen beant
woorden, die hun aard en de natuur hun aanwijzen. Daarom
voor den man de studiën, die noodig zijn om deel te nemen nun
het bestuur en de ontwikkeling van den Staat, voor de vrouw
eenige nuttige kundigheden, maar bovenal de kostelijke weten
schap van het huisbestier. Haar wordt de studie van letteren
en wetenschappen onthouden, niet omdat zij zich die niet eigen
zou kunnen maken, maar omdat ze haar van den weg zouden
brengen, waarop zij behoort. Daaruit volgt echter op verre na
de slaafsche ondergeschiktheid niet, waaraan het huwelijk in het
Westen de vrouw onderwerpt, die daarbij haar recht van beschikken
en haar burgerlijke zelfstandigheid inboet. De Chineesche vrouw
is vrij en vervangt den man in alle omstandigheden van het
burgerlijk leven, en in haar huis oefent zij een gezag uit, waarvan
de Europeesche vrouw geen denkbeeld heeft. Het familieleven,
niet de wetenschap, vormt de Chineesche vrouw; zij wil alleen
uitmunten in de kunst om haar huis te bestieren, zij regelt en
bestuurt de opvoeding van haar kinderen, is voldaan wanneer zy
voor dc haren leven kan en zeker de gelukkigste der vrouwen,
wanneer de hemel haar een goeden echtgenoot geschonken heeft.
En de gemeenschappelijke huishouding dan met de favorieten
van den manOntegenzeglijk bestaat dat verschijnsel, en even
min als het zich laat wegredeneeren, mag het worden doodge
zwegen. Het bestaat, maar is volstrekt niet zoo algemeen als
men in Europa beweert, 't Is wellicht raoeielijk te verdedigen,
maar laat zich in dc meeste gevallen gemakkelijk verklaren,
en steekt in elk geval gunstig af bij hetgeen men in Europa
ziet gebeuren. Wat China in dit opzicht op te merken, wellicht
af te keuren heeft, is niets meer, ook niets minder dan de ver
houding, die in den voortijd in het gezin van Abraham den
aartsvader bestond.
Hoe kloek de schrijver ook voor dc zeden en gewoonten van
zijn land een lans breekt, cn hoe geestig hij daarbij niet zelden
een schel licht laat vallen op menig ziekelijk uitwas der Wes
tersche beschaving, 't is niet waarschijnlijk, dat hij er in geslaagd
is, eenige Europeesche vrouw, zelfs de meest noeste huismoeder
onder deze, van dc grootere voortreffelijkheid der Chineesche
toestanden te overtuigen, al is het waar wat hij beweert, dat im
Europa menige heer der schepping die toestanden gaarne in-
heemsch zou zien.
Ook schijnt het, dat nog menige vraag zou moeten beantwoord,
nog menige kantteckening zou moeten opgehelderd, voordat eenige
natie den scheldnaam ;/de Chineezen" van Europa" haar eenmaal
naar het hoofd geslingerd, voortaan als eeretitel mocht gaan
beschouwen. Aan de lezenswaardigheid van het artikel doet dit
niet af. (Zw. Crt.)
Snelpersdruk van A. A. Bakker Cz., Nieuwcdiep.
