HEUKRSCHE
EV MEIWfilllEPER (0IRAM.
Nieuws- en AtertentiebM voor Hollands Noorderkwartier.
1885. N°. 111.
Jaargang 43
Woensdag 16 September.
Uitgever A. A. BAKKEE Cz.
POSTKANTOOR HELDER.
29> DE VRODW MET DE KARBOHKELSTEENEN.
„Wij huldigen
het goede."
Verschijut Dinsdag, Donderdag en Zalerdag namiddag.
Abonnementsprijs per kwartaal0.90.
franco per post 1.20.
BUREAU: MOLENPLEIN.
Prijs der Advertentiën: Van 14 regels 60 cents,
regel meer 15 cents. Groote letters naar plaatsruimte.
Voor winkeliers bij abonnement belangrijk lager.
Lijst der brieven, geadresseerd aan onbekenden,
gedurende de eerste helft der maand Juli.
Namen der geadresseerden. Plaatsen van bestemming.
H. MaronierAmsterdam.
Wed. A. C. v. d. Post
G. Van Bokkel
Mej. Overzee
G. ThomassenWestzaau.
Fan het Hulpkantoor Anna Pauloicna-Polder
S. Van GroningenAmsterdam.
Briefkaart:
G. SulstersAmsterdam.
Verzonden geweest naar Westiaan
C. MunnikSt. Doningo.
J. G. De Roeveru
Blnnenlan d.
Dr. Kuyper is teruggekeerd. De Standaard heeft weder
een dier artikelen, welke door vorm en inhoud de hand
van den vernuftigen en steeds strijdvaardigen hoofdredacteur
verraden.
Tot onderwerp is genomen de kabaaltjes in den laatsten
tijd hier en daar voorgekomen. Alleen de liberalen zijn
er, volgens de Standaard, de schuld van: „Ook in den
matigen vorm, waarin het liberalisme hier te lande optrad,
heelt het ons publiek er aangewend om de straatkabalen
toe te juichen, zoo het liberalistisch bederf er maar door
gebaat wierd. Ónze liberale bladen prezen o. a. de rumoer-
makers in Belgie's hoofdstad. En niet alleen dat de liberale
pers door het loven van zulke voorbeelden met vuur ge
speeld heeft, maar ze heeft ook theoretisch het volk in die
school van liet politiek geweld opgevoed.
Reeds door haar onderwijs in de historie. Of is het
niet zoo, dat 1789 en 1848 de glorierijke jaren uit haar
verleden zijn; de groote jaarcijfers, die ze met gulden
letters telkens voor het oog des volks schitteren doet? En
toch zijn het niet juist deze beide jaren waarin op de
barricade is uitgevochten, wat niet uit kon gemaakt in het
parlement?
„Maar ook haar beginsel zelf leidt tot zulk ruw bedrijf.
Was zij het niet, die naar den volkswil al meer het zwaarte
punt van het gezag o verboog? Die er de volken aan
wende om het recht te doen zwichten voor wat wijdluftig
]Naar het Duitsch van E. MARLITT.
Margarotha stond den volgenden morgen voor het geopende
venster der tuinkamer. Zy veegde de dikke sneeuwlaag van het
Btcenen buitenkozijn en strooide broodkruimels en graankorrels
voor de hongerige vogels. Boven den tuin breidde zich een
heldere hemel uit; er was niet het kleinste vlokje sneeuw in
achtergebleven, en wanneer nog hier en daar enkele zilveren
vlokjes nedervielen, kwamen zij van de zwaarbeladen, beneden
waarts gebogen lindetakken, die een deel van den zwaren sneeuw-
last van zich afschudden.... Het was zeer koud. Geen duif
waagde zich uit den til, en de vogels, voor wie het voeder uit
gestrooid was, leden liever hooger in hun schuilhoeken - niet
het minste gedruisch van fladderende vleugels verbrak de diepe
morgenstilte in den tuin, Margareiha wilde juist, daar zij door
en door koud was, het venster weer sluiten, toen de staldeur in
de wevery geopend werd en de landraad op zyn schoon bruin paard
naar buiten reed. Hy groette haar en kwam terstond onder het
venster.
„Rijdt gij naar Dambach, naar grootpapa?" vraagde zy hem
haastig als met ingehouden adem.
„Eerst naar den Prinsenhof," antwoordde hij en streek zijne
nieuwe, elegante handschoenen glad. „Misschien gelukt het mij
beter dan u, in de vrekken der jonge dame te lezen, wat ik wil
weten wat denkt gij daarvan, Margaretha?"
„Ik denk, dat gij reeds weet en volstrekt niet noodig hebt,
een orakel te ondervragen," zeide zij bits. „Maar het is een
andere vraag, of de dame u zoo vroeg wel te woord zal staan.
Zij ziet er te welgedaan uit, dat ik zou kunnen gelooven, dat
zij vroeg opstaat."
„Dan vergist gy u weer erg. Ik wed, dat zy nu al by haar
lady Milford in den stal is en ziet of alles in orde is. Zij is
verzot op paarderyden hebt gij haar nog niet te paard gezien?"
Zij schudde het hoofd en wierp het in den nek.
„Nu, zij rijdt prachtig, en wordt ook zeer bewonderd. Zij ziet
er inderdaad prachtig uit, als men haar op haar paard ziet aan
komen. Die Lady Milford is echter geen Engclsche volbloed,
het is veeleer een zuivere Mecklenburger, goed gebouwd en mak
gij kent misschien het ras wel
„Ja wel, oom. Mijnheer Von Billingen heeft twee prachtige
Mecklenburgsche koetspaarden." Met dezen naam wierp zyzelf
hem trots den handschoenen toe. Als hij zich nu maar op dit
terrein waagde evenals haar grootmama; dat was haar toch liever,
dan de onophoudelijke lofredenen op een door haar gehate vrouw
te moeten aanhooren. Gewapend was zy, zij voelde een hevigen
strijdlust in haar binnenste opwellen.
Hy boog zich voorover en klopte zyn bruin, die onrustig werd
op den nek. „By die prachtige paarden behoort natuurlijk ook
een elegant rytuig!" zeide hij kalm.
„Zeker een zeer fraai rjjtuig, dat zelfs in Berlyn wordt
bewonderd. Op de zilvergrijze kussens zit men heerlijk. Mijnheer
Von Billingen heeft met tante en mij menig toertje gemaakt.
„Een voorname, deftige koetsier
„O ja, wel deftig, zooala ik u reeds eenmaal heb gezegd 1 Groot
het „algemeen belang" heette? En, in niet minder schul
digen zin, er steeds op uit was, om het „volk" al meer
als een optelsom aan te zien, instee van in zijn organisch
verband
Deze, en geen andere politieke spijs is het volgens de
Standaard geweest, waarmee de liberalistische pers in de
jaren harer onbenepenheid en toen ze nog dorst, ons volk
gevoed heeft, en nu is de vraag geoorloofd, of het rumoerig
karakter, dat onze straten beginnen te vertoonen, wel iets
anders dan een afdoend bewijs is, hoe uitstekend de libera
listische les door onze lagere volksklasse van buiten geleerd
en begrepen is.
De Standaard werkt dat denkbeeld nog wat uit en geeft,
van het algemeene tot het bijzondere afdalend, aan het
liberalisme de schuld, dat zich in de groote steden allenge
een ongeëvenredigde massa opeenhoopte; het liberalisme
heeft het stadsleven steeds boven het leven in de provin
ciën opgehemeld, het heeft door verkeerde economische
theorieën een tijdlang de stoflijke welvaart derwijs doen
toenemen, dat onbezonnen huwelijken bij duizenden zijn
gesloten. Daardoor is er in korte jaren overdadig gebouwd,
het aantal werklieden is verdriedubbeld en nu het buiten
gewone werk plotseling ophoudt zijn er duizenden handen
te veel. Ja, de arbeidende klasse heeft in het oog van
de Standaard gelijk als ze thans het liberalisme toeroept:
„Gij, die ons door uw valsche voorspiegelingen en foutieve
theoriën naar de groote centra gelokt, tot huwen verleid,
onze behoeften vermeerderd en ons aantal verdriedubbeld
hebt, zorg nu dan ook voor ons brood."
En als het volk nu straks weder om algemeen stemrecht
vraagt, dan is het historisch liberalisme, het liberalisme
der pers daar weder de schuld van.
Vrij wat kalmer luidt de beschouwing van de Amster
dammer. De rumoerige tooneeltjes, hier en daar in het
vaderland waar te nemen, is een gewoon verschijnsel in
slechte tijden, dat komt en gaat,, zonder iets van beteekenis
achter te laten.
Meer gewicht hecht het blad aan de meer en meer in
omvang en kracht winnende beweging van het algemeen
stemrecht. De beweging rust op een juisten grondslag,
want een regeering, waarbij een stand met opzet wordt
buitengesloten, moet eenzijdig zijn. Men vraagt een waar
borg, dat de belangen van het overgroote deel des volks
niet verwaarloosd zullen worden, een eisch, zoo billijk,
dat er in een groot aantal staten van Europa, o. a. in
en breed, en blozend als appelbloesem! üp en top het Noord-
Duitscbe type, zooals bv. de jonge dame op den Prinsenhof."
Hij sloeg een vluchtigen blik op hare van toren bevende lippen,
haar hoogroode wangen cn glimlachte. „Komaan, sluit het
venster, Margaretha! Gij zult verkouden worden," zeide hij.
„Zulke dingen kunnen het best verteld worden aan de gezellige
theetafel." Hij groette en reed weg, en zij sloot haastig het
venster.
Terwijl zij op den naastbijzijnden stoel nederviel, verborg zij
haar gelaat in de over elkander gekruiste armen, die zij op de
vensterbank legde. Zij had wel kunnen schreien van ergernis
over zichzelf tegenover zyn lachende kalmte moest zij altyd
het onderspit delven.
Herbert keerde tegen den middag weer terug, spoedig daarop
kwam grootmama naar beneden, om met groote deftigheid mede
te deelen, dat de bewoonster van den Prinsenhof haar en haar
kleindochter heden middag bij zich verwachtte.
Nu vloog de arreslede tegen drie uur 's middags weer over
de uitgestrekte sneeuwvlakte daar buiten. Ditmaal zat grootmama
naast het jonge meisje, dat zich haast niet kon roeren van al de
zijde en het fluweel.
Herbert reed zelf. Hij zat achter de dames en als hy zich
voorover boog, kon Margaretha zijn adem op haar wang voelen.
Heden had zij zijn pels niet noodig; zij had in allerijl een Hinken
pels gekocht en het was haar bij het instijgen in het oog gevallen,
dat hij dezen nieuwen aankoop met spotachtigen blik had bekeken.
Het kasteel kwam men in vliegende vaart naderbij. Met zijn
groote in nen zonneschijn schitterende spiegelruiten lag het daar
in het uitgestrekte sneeuwlandschap als een edelgesteente op een
wit fluweelen kussen.... Daar ginds in Dambach dampten de
fabrieksschoorsteenen en deze getuigen van den arbeid stegen als
reusachtige zwarte zuilen naar den hemel en bedekten op verren
afstand zijn helder blauw met rookwolken; maar de doorzichtige
luchtlaag boven den Prinsenhof werd er niet door bezoedeld.
Mevrouw de ambstraad maakte met blykbare tevredenheid haar
zoon daarop opmerkzaam.
„Wij hebben nu westenwind," zeide hij. „De noordenwind is
niet zoo toegeeflijkhij brengt de rookwolken dikwyl tot door de
ramen, zooals de dames klagen."
„Maar, mijn hemel, is daar dan niets aan te doen?" riep de
oude dame toornig.
„Ik zou niets anders weten, dan dat men bij zulk een wind de
vuren uitdoofde
„En dan kon een gedeelte der arbeiders rondloopen en had
niets te eten," zeide Margaretha bitter.
Grootmama keerde zich om en zag haar in 't gelaat. „Is dat
een toon!.... Gij zijt wel goed voorbereid op een voorstelling bij
eene hoogadelijke familie! Ik moet u dringend verzoeken, u en
ons niet in een bespottelijk licht te stellen met uwe liberale
gemeenplaatsen, zooals ik ze helaas van u gewoon ben! Het
liberalisme is niet meer in de mode GoddankIn de kringen,
waarin ik het geluk heb te verkeeren, heeft het nooit wortel
geschoten, en als hier en daar een der onzen zich met de vroegere
humaniteits- en vrijheidbeginselen heeft ingelaten, dan is hy er
nu geheel van genezen en wil het verledene ongedaan maken."
Herbert liet in dit oogenblik de zweep op den rug der paarden
Duitschland, Frankrijk, Zwitserland, reeds aan voldaan
werd.
Het blad juicht dan ook de demonstratie voor algemeen
stemrecht, den 20 September te Den Haag te houden,
zeer toe. Men klaagt dat het Nederlandsche volk geen
belang stelt in de politiek. Welnu, juist zulk een vreed
zame en ordelijke manifestatie kan belangstelling bij het
groote publiek wekken.
Maar keurt het blad de voorgenomen demonstratie zelf
goed, de proclamatie, waarin de werklieden worden aan
gespoord er deel aan te nemen, kan het minder billijken.
Men kan de tegenwoordige werkeloosheid niet toeschrijven
aan het gemis van stemrecht. Het gebrek aan werk spruit
voort uit algemeene, voor een goed deel onnaspeurlijke
oorzaken. Eens aanwezig, zal het ook onder het algemeen
stemrecht nog lang kunnen blijven bestaan. Verbindt
men aan het algemeen stemrecht zulke verwachtingen,
dan voert men de menigte op socialistische paden en
leidt haar tot teleurstellingen, die zeer grievend zullen
zijn. (Zwolsche Crt.)
De Haagsche correspondent der Middelb. Crt., meldt
het volgende over de opening der Kamers:
Ik kan nogmaals verzekeren, dat de Koning wel degelijk
zelf aan de gewone plechtigheid zal deelnemen, en dat de
troonrede reeds in den ministerraad is vastgesteld.
Eindelijk zegt dezelfde berichtgever - kan ik mede-
deelen, dat de Staatscommissie, verleden jaar benoemd tot
het ontwerpen van een wetgeving op de levensverzekeringen
met haren arbeid gereed is en de zaak reeds in behandeling
is bij bet Departement van Binnenlandsche Zaken. Ook
de begrafenisfondsen zijn, zegt men, in de ontworpen
regeling opgenomen. Misschien zal de troonrede, onder
meerdere nieuwtjes, ook wel vermelden, of dit jaar een
wetsontwerp bij de Staten-Generaal zal inkomen.
Door den luitenant-generaal, inspecteur van het wapen
der infanterie, is bepaald, dat bij het exerceeren in de
compagnie- en bataillonsschool voortaan van tijd tot tijd
de manschappen van meerdere compagniën zullen worden
vereenigd, tot het verkrijgen van afdeelingen op oorlogs
sterkte. Deze wijze van oefening wordt vooral noodig
geacht voor eene behoorlijke oefening van officieren en
kader in de aanvoering van troepen.
Als een bijzonderheid deelt men aan het Vaderland
mede, dat er jl. Vrijdag tegen den avond op enkele plaatsen
in het zuidwesten van Scheveningen sneeuw is gevallen.
neerkomen, en met dubbele snelheid gleed de slede over de gladde
baan, om na enkele oogenblikken voor de deur van den Prinsenhof
stil te houden.
„Ach ja, wij wonen hier vreeselijk eenzaam!" antwoordde de
dame des huizes op een los gezegde van mevrouw de ambstraad
en staarde met een diepen zucht op het stille met sneeuw be
dekte landschap. De voorstelling was afgeloopen, en men had in
de salon plaats genomen.
Het haardvuur knapte en knetterde gezellig; men zat prettig
en warm te midden van antieke pracht en heerlijkheid. Het
ameublement van den Prinsenhof was sedert onheugelijke tijden
hetzelfde gebleven, onverschillig of een prins van den bloede of
een vorstelyke weduwe de tijdelijke bewoners geweest waren.
Prachtige meubelen uit den tijd van Lodewijk XIV, vulden de
kamers en de met zilver, brons en schildpad ingelegde versierselen,
schitterden en blonken nu nog eveneens als voor meer dan honderd
jaren. Alleen de overtrekken der kussens en de gordijnen scheen
men voor de tegenwoordige bewoonsters vernieuwd te hebben;
zy waren nieuw en smaakvol, maar zeer eenvoudig.
„Ik heb sedert mijn zestiende jaar in de groote wereld geleefd,"
ging de dikke dame voort, en acht mijzelf volstrekt Diet geschikt
voor een kluizenaarsleven. Ik zou hier van verdriet wegkwijnen,
als ik niet wist, dat er spoedig uitredding moet komen." Zij
lachte den landraad met een veel beteekenenden blik toe en hij
boog toestemmend het hoofd. Maar de kleine mevrouw van den
ambtsraad groeide zichtbaar onder dien blik. Zij keek verrukt
naar den kant, waar de schoone Heloïse zat.
De jonge dame zat in haar armstoel, rijk gekleed en met
voorname achteloosheid als een vorstin. Zij had een paar vrien
delijke woorden tot Margaretha gesproken en sedert dien tijd
gezwegen. Maar er sprak heden inderdaad meer innerlijk leven
uit haar gelaatstrekken en dat verhoogde haar schoonheid op
verrassende wyze. Op vrij grooten afstand, maar vlak achter
haar aan de smalle zijde van het salon hing een dames portret
in olieverf. Zij was in zwart fluweel geklead; prachtig blond
haar kwam te voorschijn van onder een hoedje met lange witte
veeren en haar linkerhand rustte op den kop van een naast haar
staanden windhond.
De gelykenis tusschen haar en de schoone Heloïse was in het
oog loopend, en mevrouw de ambtsraad erkende dit met be
wonderende blikken.
„Ja, de gelijkenis is groot en gemakkelijk te begrijpen het
is het portret van mij u zuster Adéle," zeide de barones Taubeneck.
„Zij was met graaf Sarma gehuwd en stierf tot mijn groote
smart twee jaar geleden. En denk nu eens, mijn zwager, de
zestigjarige man, speelt ons nu een leelijken poets en huwt de
I dochter van zyn rentmeester! Ik ben er door buiten mijzelf!"
„Dat begrijp ik," zeide mevrouw de ambtsraad toornig. „Het
i is hard zulke elementen in de familie te moeten dulden, het is
j werkelyk om moedeloos te worden. Maar naar mijn oordeel zyn
i de moderne huwelijken met vrouwspersonen van het tooneel,
1 gelijk de groote heeren tegenwoordig sluiten, toch nog veel
verschrikkelijker. Als ik er aan denk, hoe een theater-prinses,
misschien zelfs een ballet-danseres, die nog weinige dagen te
voren in een schaamteloos kort rokje door de heeren toegejuicht
werd, plotseling als gebiedster zulk een oud grafelyk huis binnen-
