I i
P. Th. YPMA,
Margarine Boterfabriek,
Kostefs KIbido Wel te StteB.
Kostei's Kleine Mei te Sclape
Magazijn van Duitsche en Fransche PIANINO'S
en Amerikaansche HARMONIUM-ORGELS.
PIANINO'S en ORGELS te huur.
STEMMEN EN REPAREEREN
van JOH. J U R G E N S te Osch.
Agent: J. KLEIN, 120 Geldersehekade, Amsterdam.
BERICHT UIT
KACHELS! KACHELS!
PUBLIEKE VEBKOQPING TE TEXEL.
Langestraat. A. 35. Alkmnnr.
RUIME KEU Z E in de goedkoopste solide en meer exellente soorten.
Allen met vijf jaren guarantie.
Gebruikte of oude Pianino's worden in ruil genomen.
volgens zoor milljlio condities en prijzen.
MET IDE OKTTPAKKIISTGr
der a. s. December-geschenken
is in het Verkoophuis „DE ROODE KOUS"
een aanvang genomen.
J&OQTOS ItOSESrCAEI..
PulKo K.waUtelten, lage prijzen.
Vraag Prijscouranten.
Ruim gesorteerd in Kachels en Opeu Haarden,
gegoten en gelakte Kolen- en Turfbakken, Haard
stellen, Poken, Tangen en Kolcnlepels, Stallampcu
en Lantaarns, prachtige Opschuiflampen, Petroleum -
kooktoestellen zonder brandgevaar, giftvrije Potten.
Pannen en Ketels voor alle mogelijke huishoudelijke
artikelen, alsmede Boeren- en Bouwgereedschap, als:
Vorken, Graven, Schoppen, Dorscbgcrcedschap,
Stofbrillen, Machine-olie, Thermometers en Maat
glazen, eerste soort Bascules, Maten en Gewichten,
Tafel-bascules, Hont-, Touw- Mand- en Borstelwerk,
alsmede Stalkcttinge», Koelen- en Paardenscharen.
NB. Ook voorhanden de wijdvermaarde Vnl-rcgula-
teur-kachels, die van 12 tot 24 uren achtereen
branden, zonder bijgevuld te worden.
Buskruit (Crèpée N°. IJ en Hagel.
J. H. MOO.JEX, Makelaar,
zal, op Donderdag 5 November a. s. (en niet op
12 November, zooals in de vorige annonce abusivelijk
vermeld staat), 's morgens 10 uren precies, ten verzoeke
van den Heer BERNARDUS HUISMAN, bij diens
woonhuis in de Krim in den Polder Eierland,
ten overstaan van een bevoegd beambte, publiek verkoopen
1 zevenjarig bruin Merriepaard,
1 Kalfkoe, 1 Kalf, 90 beste Fok-
j schapen, 6 Lammeren, 13 Geiten JLèsSËL.
en 1 Bok, 1 vet Varken, 7 Kippen en 1 Haan, 15 wagens
Hooi, 25 wagens Ruigte, 10 hectoliter Aardappelen, eene
partij Pootaardappelen, Boerenwagen, Kapwagen, driewielde
Kar, Eggen, Ploeg, Hout- en Ijzerwerk, Boeren-, Bouw
en Melkgereedschappen, enz.
Voorts: Meubilair, Huisraad en Inboedel.
Breeder bij biljetten omschreven.
Betaling 1 November des volgenden jaars.
HANDELSDRUKKERIJ.
Molenplein 103.
aflev]
x stee
uitget
aflevering van alle modellen boek- en
steen drukwerk geschiedt spoedig, net
uitgevoerd en tegen de laagste prijzen.
Kamer-vruchtboomen. Aan de overzijde van het Kanaal
past men een wijze van vruchtboomen-cultuur toe, waaraan eigen
aardige voordeelen verbonden zijn en die ook in Frankrijk na
volging vindt. Men kweekt daar namelijk vruchtboomcn in vazen
van Chineesch porcelein of wel in gewone aarden pottenniet
alleen groeien de boomen goed, maar ze geven bovendien goed
vruchten, die uitnemend van smaak zijn. Men heeft er salon
perziken-, abrikozen- en kerseboomen van 50 centimeter.
De beer Th. Rivers, die de grootste voorstander van deze wijze
van cultuur is, gelooft dat deze boomen bestemd zijn de eerste
plaats op ons dessert in. te nemen. Men zal toch niet langer
perziken, kersen, enz. op schotels durven rond te dienen als de
gelegenheid bestaat, ze van de boomen zelf te plukken. De boom
is zoo klein, ook al is hij met vruchten volgeladen, dat men
zonder bezwaar naast iederen gast een perzike- of abrikozeboom
zal kunnen plaatsen, die ternauwernood 25 a 30 centimeter hoog
is en gemiddeld 3 tot 5 vruchten draagt.
Het geheim van deze wijze van kweeking is niet ver te zoeken,
zegt Cosmos. Het is voldoende om in een pot een jongen vrucht
boom te planten, na hem ontdaan te hebben van zijn grootste
wortels hy voedt zich door middel van de fijnere wortelvezels
en ook een kleine pot bevat aarde genoeg, om de ontwikkeling
van den kleinen lx>om te doen plaats hebben. Volgens den
Moniteur industriëel beeft de heer Ingram, hoofdtuinier van
Engeland's Koningin, tot zes trossen druiven verkregen van
wijngaardplanten, die nauwelijks achttien maanden oud en in een
pot gekweekt waren. De nienwe cultuur laat zich samenvatten
in deze drie woorden: Snel, goed en gemakkelijk.
Iedereen zal dus voortaan een tuin met vruchtboomcn kunnen
hebben en, zy 't ook op een zolderkamertje, abrikozen, perziken,
kersen, peren, enz. kunnen verbouwen.
INUNDATIE EN DROOGMAKING,
door JAN KRITIEK.
(Slot.)
Daar niet alleen de voor- en tegenspoed, die bij cene indijking
door het weer kan worden ondervonden, voor geen berekeningen
vatbaar zijn, en dc ondervinding leerde, dat de beste deskundige
zich wel eens in meer positive berekeningen vergist, zou het
dwaasheid zijn van iemand, die geen aanspraak maakt op den
naam van deskundige, in deze oppervlakkige beschouwing de voor-
en nadcclcn in cijfers te willen aangeven, cn ondoenlijk tevens,
omdat alle voor- cn nadeelen onmogelijk onder cijfers zijn te
brengen.
De inpoldering, droogmaking, verkaveling, aanleg van dyken,
kaden, wegen, vaarten, bruggen, stoomgemalen, enz. zal een ont
zaggelijk kapitaal vereischcndaartegenover staat de waarde van
ongeveer 550,000 hectaren land, die, vergeleken bij de oppervlakte
en de bevolking van Nederland, voldoende is voor 700,000 zielen.
Als men dAarbij in aanmerking neemt, dat de verpachting van
wierwaarden en vischplaatsen slechs f 87,000 per jaar opbrengt,
wat een bagatel is, vergeleken bij de kosten van bediening,
onderhoud en vernieuwing van waterstaatswerken, verlichting,
betonning, bebakening, opzicht en recherche, dat laugs de kusten
en om de eilanden p. m. 80 uren gaans slaperdijk worden zal.
De verbeterde waterloozing der omliggende zes provinciën, de
tijdelijke werkverschaffing der droogmaking, de voortdurende
bewerking van den grond, plaatsing en onderhoud van gebouwen,
wegen, bruggen, enz., benevens de indirecte voordeelende gun
stige invloed op de welvaart van geheel Nederland, de meerdere
draagkracht en weerbaarheid, door belastingen, militie en den
weldadigen invloed op het klimaat, dit alles laat geen twijfel
over, of de voordeelen zullen op den duur, zoowel voor den
Staat als individueel, de nadeelen ver overtreffen.
Wij mogen verwachten, dat de Regeering hetzij zy tot de
droogmaking concessie verleent of dat die van Staatswege
geschiedt de binnenlandscbe nijverheid boven de buitenlandscbe
zal begunstigen, maar dan ook alles aan de vrije concurrentie zal
overlaten. Wil men, gelijk een inzender in't Nieuws van den Dag,
voorstelde, uit iedere provincie een gelijk aantal arbeiders aannemen,
evenredig aan dc bevolking, dan zou men bij elke nieuwe aan
neming of afdanking van werkvolk, daarmeê ook moeten rekening
houden, en vervolgens ook de levering van materiaal, gereedschap
pen, transporten en wat niet al moeten verdeelen, wat in 't geheel
niet opgaat. Zware steen voor de zeeweringen, metselsteen en
kalk voor sluizen en stoomgemalen, hout voor gebouwen en
bruggen, grint voor wegen, enz. moeten, zoowel als de werkkrachten
getrokken worden van die plaatsen, waar ze 't best en goedkoopst
te bekomen zijn, en het gemakkelijkst kunnen worden veroverd.
Al gaat men de levering van materialen en arbeiders niet stelsel
matig over de provinciën verdeelen, dan zal dit toch indirect
ruimte geven en door het geheele land worden gevoeld.
Als men in aanmerking neemt de verstrooming en slenkiug
der specie, welke lantste als die bij den dijk van Waard en Groet
minstens twee derde van den inhond van het profiel van den dyk be
droeg, kan men nagaan, welk een massa grond de demping van een
zeegat als dat van Texel, waar in de Heisdeur 41 M. diepte wordt
gepeild, by een snellen stroom zal vereischen. Ter voorkoming van
te veel verstrooming zal noodig zijn eerst met zinkstukken boven
water te werken. Zoodra de stroom gebroken is, neemt die een
andere richting, begint ze meê te werken en is het te verwachten,
dat de Onrust en de Bollen door den stroom tegen den dam
zullen worden verplaatst en daar een droog strand zullen vormen.
De naald en draad zijn de halve naad, zoowel bij de droogmaking
als by den kleêrmaker. Het zal daarom dienstig zijn, eerst wat
materiaal te verzamelen. Voor dengene, die 't karrewcitje aan
neemt, is het te berekenen, of de soort oude schepen en kolen-
brikken door den Engelschen afgevaardige Plimsoll eigenaardig
matrozen-doodkisten genoemd de beste stukken uitgcsloopt,
met zand en zeegras gevuld, zoomede pakken slecht zeegras met
zand tot twee- k driemaal het soortelyk gewicht van water
vermengd, waarvoor op de Hors de noodige stoompersen kunnen
worden geplaatst, by gebrek aan genoeg rijshout voor zinkstukken
te hoog in prys zouden zijn. Of ook breede bakken met daarover
pasklaar gemaakte opzetstukken, bij stillen stroom op de plaats
gesleept, met zand en zeegras gevuld, voor stroombrekers kunnen
dienen.
De Great Eastern200 M. lang, die thans steeds in den weg
ligt en nergens voor te gebruiken is, zou te duur zyn, maar
anders een aardig gaatje kunnen vullen.
De beste richting tot verbinding van Helder en Texel komt
my voor van af het Observatorium aan den Helder door de
Heisdeur langs ton No. 9, richting Neeltjes Nol op Texel. Wij
vinden daar:
1500 M. diep 41 tot 15 Meter i
1500 4 1 I bij gewoon laagwater.
300 droogvallend I
1830 Hors tot Neeltjes Nol,
totaal 5130 meter afstand.
Wel is het daar iets dieper, maar tevens ook nauwer dan
oostwaarts, en misschien was de aanleg van Kaaphoofd over
Onrust beter uit te voeren, doch dc kortste afstand is, vooral met
het oog op het onderhoud, te verkiezen.
Als voorbereidend werk zou kunnen dienen de aanleg van
een spoorweg Groningen—Eenrum—Kloosterburen, tot aanvoer
van steen uit Drente, benevens een spoor over de eilanden
Schiermonnikoog, Ameland, Terschelling, Vlie en Texel, tot
vervoer van zand, steen, materiaal, gereedschap en volk, om
vervolgens het werk te beginnen van Groningen op het oosteindc
van Schiermonnikoog, telkens het spoor doortrekkende tot de
aansluiting Helder.
Van onmisbaar belang is niet alleen een kapitalen dijk tc leggen,
voldoende om den hevigsten storm weêrstand te bieden, maar als
reserve ook de veiligheid van den polder door binnendijken te
verzekeren, want, mocht eenmaal de Zuidcrzce-polder bewoond
en bebouwd zynde, niet door binnendijken beveiligd, inundeeren,
dan ware het verlies van menschenlevena en kapitaal niet te
overzien. Wenscbelyk is het den polder zoodanig te verdeelen,
dat hij, zoowel met het oog op de defensie, als om bij aanhoudende
droogte van het rivierwater en rivierslib partij te trekken, bij
vakken kan onder water gezet worden. De loozing van het
rivier- en boezemwater op de beste wijze dienstbaar te maken
aan de belangen van handel en scheepvaart, gelijktijdig met de
indijking de belangrijke Marinehaven van 't Nicuwediep naar
buiten te verleggen en de spoorwegdijken Ilarlingen—Cocksdorp
Workum, Wieringen—Anna Paulowna, EnkhuizenUrk—Kam
pen en Kampen—Amsterdam, tevens zwaar genoeg te maken om
bij cventuëele inbraak tot waterkeering te dienen.
Twee vijanden bedreigen thans Nederland: het water, dat de
zeeweringen van ons polderland beukt, tegenover een geringen
aanwas allengs de buitengronden der Zuiderzee vernielt, schatten
verslindt aan het onderhoud der zeeweringen en, by aanhoudenden
storm opgezweept, zich een weg zal banen tot in het hart Tan
Nederland en de nood der arbeiders, die, door volksleiders
aangehitst, in de naaste toekomst een door velen te licht geschat
gevaar zullen opleveren voor de rust en veiligheid van den Staat,
van personen en goederen.
In tyden van crisis als de tegenwoordige, waarin zonder buiten
gewone middelen, vooreerst geen verbetering te voorzien is, nu
er reeds een noodkreet opgaat om werk en een geest van onvol
daanheid, ontevredenheid en verzet zich allerwege openbaart,
dient er, om met dr. Kuyper te spreken: «ijlings raad geschaft,
hoe deze ban zij weg te nemen," en is de droogmaking der
Zuiderzee uit zichzelf reeds onmisbaar een spoedeischende
zaak. Indien de Regeering cn alle weidenkenden in Nederland,
gedachtig aan der vaderen spreuk: «Eendracht maakt macht,"
alle partijdigheid vergetende, zich aaneensluiten tot uitvoering
van het groote werk der droogmaking, dan zullen de gevaren
voor water- en werknood beiden worden afgewend en plaats
maken voor de vruchten van den zegenryken arbeid, wat wel
zoo verkieselijk is als het lijden van armoede en wel zoo respec
tabel als het inslaan der glazen.
Geen vreemde Maatschappij, met zijn gevolg van vreemde
arbeiders en vreemd materiaal, waardoor een deel van het doel
«werkverschaffing," wordt gemist. De droogmaking der Zuiderzee
moet zijn een echt nationaal werk, het roemrijk verleden van
Nederland waardig. Herinneren wij ons den tijd, toen ons
vaderland, bij zijn strijd tegen het water, in een oorlog van
80 jaren tegen het machtige Spanje overwinnaar bleef en de
vereenigde macht weêratond van Engeland en Frankryk, den
bisschop van Munster en den Keurvorst van Keulen. Dat het
ontwerp Buma en Van Diggelen, indien het uitvoerbaar blijkt,
krachtig worde gesteund, en mocht het niet opgaan, geen nood.
Dc Koning verklaart oorlog. Als Z. M. Willem III, die
gelukkig nog niet, gelijk zijn roemruchtige voorvaderen, in de
gelegenheid was, zich op het slagveld te onderscheiden, door het
indienen van een ontwerp van wet bij de Staten-Generaal, en
door zijn hoogen invloed, den oorlog verklaart aan het water
der Zuiderzee, dan bezit ons land, nevens heldere hoofden en
gespierde handen, daartoe genoeg kapitaal, en wanneer dan later,
in de nieuwe provinciën West-Gelderland en West-Friesland,
de hoofdsteden Emmn's-wijk en Koningshage zullen zijn verrezen,
cn Neptunus zich buigt voor het beeld van arduin op het Bolwerk
bij Terschelling, aan der vad'ren vlijt gesticht, dan zal dit werk
des vredes de bewondering wekken van den nabuur. De Hol-
landsche Maagd, naast Hollands Leeuw, de daden van dat groote
volk, dat woonde op die kleine plek, inschrijven in het bock der
historie, en het jongere geslacht herhalen wat Helmers in de
Hollandsche natie zoo schoon bezong
Rys Zuiderzee, verrijs,
«meldt, welige valleien.
Op wier beklaverd veld thans vette kudden weien,
Vermeldt, den voorspoed, aan der oud'ren vlijt verplicht!
Uw welvaart zegt ons meer, dan 't schoonste lofgedicht.
O, grond! in vroeger eeuw in schuimend nat bedolven!
O, grond! door 't voorgeslacht gewoekerd uit de golven,
Gij dondert ons in 't oor met onwedrstaanb're kracht;
Bemint uw vaderland, aanbidt uw voorgeslacht
Hun brein, dat, tot uw nut, heel d'aardbol had omvademd,
Schiep 't land, dat gij bewoont, den luchtstroom, dien gij ademt."
Snelpersdruk van A. A. Bakker Cz., Nieuwediep.
