HELDERSCHË
EN iVIEUWEDIEPER COURANT.
Nieuws- eo Advertentieblad voor Hollands NooiMwartier
1885. N°. 133.
Vrijdag 6 November.
Jaargang 43.
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
Blnnenïan d.
j Hij haalde de schouders op.
„Wij huldigen
het goede."
Verschijnt Dinsdag, Donderdag en Zaterdag namiddag.
Abonnementsprijs per kwartaal0.90.
franco per post 1.20.
BUREAU: MOLENPLEIN.
Prijs der Ad ver tent iën: Van 14 regels 60 cents, elke
regel meer 15 cents. Groote letters naar plaatsrnimte.
Voor winkeliers bij abonnement belangrijk lager.
Het Soer. Hld. noemt het overlijden van den kapt.
ter zee Gobeé, laatstelijk commandant van het wachtschip
te Soerabaia, een groot verlies voor de Marine en wijdt
daarover als volgt uit.
Hij was een zeer kundig marine-officier, waarvan hij
door woord en daad veel blijken gegeven heeft. Algemeen
ontwikkeld, heeft hij ook als schrijver op ander terrein
zich lauweren veroverd. Een vriend van den tegenwoordigen
minister van Marine Gericke, met wien hij terzelfder tijd
studeerde en die slechts een jaar eerder adelborst werd
dan hij, was het zijn voornemen, om in een uitgewerkte
memorie over den staat der Marine in Indië een poging
aan te wenden, om daarin verbetering te brengen, door
haar aan den minister op te zenden.
De Werkcommissie der te Rotterdam bestaande Ver
eer, iging tot verbetering van Armenzorg heeft een rapport
uitgebracht, welks slotsom luidt als volgt:
1. Er is bij den handel en de scheepvaart en in aan
verwante bedrijven dit jaar iets minder werk geweest clan
in het vorige; de toestand, die in het vorige jaar zonder
voorbehoud zeer bevredigend kon genoemd worden, is dit
thans niet meer, zonder daarom ongunstig te zijn; de
vooruitzichten zijn tamelijk goed.
2. In de nijverheids-vakken, die gerekend kunnen
worden aan den handel verwant te zijn, was over het
algemeen meer neiging tot achteruitgang dan tot vooruit
gang te bespeuren, en ook in de toekomst is er weinig
hoop op groote verbetering.
3. De ongunstige toestand, die in het vorige jaar van
de ijzer-industrie, van het machinen- en scheeps-bouwvak
viel te vermelden, waarbij wij voornamelijk het oog hadden
op de fabriek te Feijenoord, bestaat thans, wat deze in
richting betreft, niet meer en is door een beteren staat
van zaken vervangen.
4. In de bouwvakken was feitelijk minder werk, zonder
dat daarom het aantal werkende arbeiders belangrijk ver
minderde. Er is geene reden om te verwachten, dat in
dezen toestand spoedig verbetering komen zal.
In het algemeen zijn de klachten niet evenredig aan
clen werkelijken toestand, die in bijna alle U-drijven over
dreven gunstig wordt voorgesteld. Het totaal aanbod van
werklieden is grooter dan in vorige jaren, ir:nnr bekwame
werklieden zonder werk zijn zeldzaam.
De loonen bleven in alle bedrijven vrijwel onveranderd.
1') GEZOCHT EN GEVONDEN.
Door GOLO RAIMUND.
De commissie zegt verder nog o. a.Rotterdam wordt
nog voortdurend overstroomd door van elders gekomen
handwerkslieden en hunne gezinnen. In den loop van
9 weken, van 24 Augustus tot 26 October, vestigden zich
hier ter stede 340 gezinnen uit den werkenden stand,
terwijl deze gemeente verlieten 250 dergelijke gezinnen.
Dat geeft een overschot van 90 gezinnen, of, ieder gezin
op vijf personen stellende, van 450 personen, in 9 weken
tijds.
Welke plannen de Regeering heeft ten opzichte van
art. 194 der Grondwet, wordt door 't Vaderland medege-
deeld. De Regeering is voornemens de volgende wijzi
gingen in art. 194 der Grondwet bij de Tweede Kamer
in te dienen. In de eerste plaats zal het woord „overal"
in cle derde zinsnede geschrapt worden. In de tweede
plaats zal cle verplichting om het openbaar onderwijs te
regelen, met eerbiediging van ieders godsdienstige be
grippen, dus beperkt worden, dat alleen eerbiediging van
de godsdienstige begrippen der schoolgaande kinderen
worclt voorgeschreven. In de derde plaats zal een bepaling
worden opgenomen, om schoolgeldheffing verplichtend te
stellen.
Dat is dus een soort middelweg tusschen het voorstel
der Liberale Unie en van den heer Schaepman. De twee
eerste wijzigingen wenscht het bestuur der Unie, terwijl
dr. Schaepman een bijdrage van ieder schoolgaand kind
wil. Laatstgenoemde wenscht bovendien dat cle kosten
van het onderwijs aan kinderen van bedeelden, on- en
minvermogenden geheel of gedeeltelijk door de openbare
kassen zullen worden vergoed, aan elke school door ge
zegde kinderen bezocht.
Men schrijft uit Zutfen, aan de N. Rott. Crt.
„De Raadkamer van het gerechtshof te Arnhem heeft
dezer dagen krachtens artikel 89 al. 3 van het Wetboek
van Strafvordering cle beschikking onzer rechtbank te niet
gedaan, waarbij in zake cle poging tot kinderroof te Apel
doorn verklaard was, dat er, wegens gemis aan wetsover
treding, geen grond was om voort te procedeeren. Zijn
onze inlichtingen juist, dan was die beschikking zonder
eenig requisitoir van den officier van justitie genomen, en
is de zaak daarom naar de rechtbank teruggezonden, om
verder volgens cle wet te worden behandeld.
Tevens is door het Hof gelast, dat mevrouw Bulkley
en Kloppers voorloopig in hechtenis zullen blijven, en
voorts ook tegen mejuffrouw S. dagvaarding in persoon
Een vluchtige triomf straalde uit hare oogenvoor haar weer
klonk er in zijn stem dc eerste toon van ijverzucht, een toon,
waarop zij, als het symptoom van den ontwakenden hartstocht,
ongeduldig gewacht had. Zij zorgde wel, dit ontkiemend gevoel
niet te storen en liet hem meer ongehinderd gaan dan vroeger
wel het geval zou geweest zijn. Onwillekeurig dacht hij aan
Veronika hoe eenvoudig, hoe oprecht en waar zij zich toonde.
Hij ging naar dc schildcrijenkraam, waar een hem bekende
jonge dame voor verkoopster speelde.
De jonge freule had even als hare zusters slechts bescheiden
vooruitzichten, en was, zooals de moeder zich uitdrukte, voor
een rijke partij bestemd. Doch het jonge meisje paarde aan een
hoogst innemend uiterlijk een natuurlijk en allerliefst karakter.
Het was niet onwaarschijnlijk, dat de moederlijke plannen vervuld
zouden worden, en Erwin, die een bevoorrechte gast en huis
vriend was, had de jonge dame nu en dan kleine oplettendheden
bewezen, die het hart der moeder van stijgende verwachting
deden kloppen.
Hij bewonderde de uitgestalde stukken, toen zag hij eene
schoone schilderij in olieverf in een hoek, waarop zijn scherp oog
den naam „Veronika Elbing" ontdekte.
„Eene onbeschrijfelijke liefelijkheid lag over het landschap ver
spreid, de geheelc poëtische tooverkraeht van een stillen Zondag
morgen, die om een kleine dorpskerk glans en vrede schept.
„Welk een rustig, rein hart," zeide hij, terwijl hij het doek
beschouwde, en aan de kunstenares, die het geschapen had, dacht,
„ik zou het willen hebben."
„Het schilderij of het hart?" vroeg dc jonge dame schalks.
„Beiden," antwoordde hij met een lichte zucht, „geef mij ten
minste het eene, wat kbopbnar is, freule."
De oogen van het jonge meisje straalden van blijdschap.
„Werkelijk, mijnheer van Marzdorf? Het is een prachtstuk, en
toch sta ik het u zoo gaarne af."
Zij noemde een tamelijk hooge som, die Erwin verdubbelde en
haar overreikte. Een licht rood van vreugde en verrassing
kwam op haar gelaat.
„Hoe heerlijk," zeide zij, „gij maakt driedubbel gelukkig, de
armen, de schenkster van de schilderij en mij."
„Kent gij de schilderes, freule?"
„Ja, zij is mijne onderwijzeres en
„Reeds genoeg, Melanie," zeide haar moeder, die dicht bij haar
stond, op hoogmoedig terechtwijzenden toon.
Erwin zweeg, nam afscheid van de dames, deed nog ecnige
kleine inkoopen en verliet den bazar.
Zelden, misschien nooit had een koop hem met zooveel vreugde
vervuld. Het was een stillo hulde aan de jonge, vlijtige schil
deres, die, bescheiden op den achtergrond staande, met persoon
lijke opofferingen zooveel schoons schiep en het dan, als een klein
blijk harer menschlievendheid, aanbood.
's Avonds ontving Hortense hem met slechts verheelde opge
wondenheid Zij dacht in 't geheel niet aan de mogelijkheid,
dat zijn inkoop iets anders zou kunnen zijn dan een persoonlijke
j onderscheiding voor de jonge freule Mélanie, en zij had daarom
uren van mismoedigheid en zorg doorleefd.
„Kom, ga maar," zeide zij, „gij zijt een trouwelooze bondgenoot.
Hoe kondt gij mijne mededingster zulk een glansrijke overwinning
boven mij schenken?"
„Hij zag haar verbaasd en met groote oogen aan. „Eene over
winning? is deze bazar dan een strijdperk of renbaan? vroeg hij
ironisch. „Het is voor de armen volkomen onverschillig, welke
kraam dc grootste sommen heeft gemaakt, lieve Hortense. Gij
hebt voor hem geen nederlaag geleden."
Zij beet trotsch op dc frissche lippen.
„Wat spreekt gij nu anders over dé waarde van een bazar,
dan gij vroeger geoordeeld hebt. De gehecle stad spreekt over
uw koop en de schitterende onderscheiding, die voor Mélanie
I daarin ligt."
i „Het oordeel der geheele stad is mij onverschillig, Hortense,
maar het uwe wensch ik terecht te wijzen. Zie, ik ben en blijf
in zekere mate een egoïst en ik paar gaarne het nuttige aan het
aangename. Toen ik de som, die ik voor de armen bestemde
gaf, nam ik daarvoor in ruil wat werkelijk waarde voor mij heeft,
en, ik geef er u mijn woord op, ik zou getracht hebben de schil
derij van elke verkoopster, jong of oud, onder alle omstandig-
heden, in mijn bezit te krijgen. Indien er bovendien eene per
soonlijke onderscheiding aan verbonden moet zijn, zou zij hoogstens
alleen de schilderes kunnen gelden."
„En deze schilderes is?" vroeg mevrouw van Marzdorf gc-
spannen.
„Eene jonge dame, die ik bij tante Charlottc heb leeren kennen,
en die onbeschrijfelijk liefdevol voor de oude vrouw zorgt,
j Een zucht van verlichting ontsnapte aan Hortense's borst.
„Ik ken haar het is jammer, dat hare schilderijen zooveel
schooner zijn dan zij zelf is," zeide zij met een oprecht medelijden.
I „Hij glimlachte slechts. „Zijn zij dat werkelijk Ik wist
het nauwelijks!
„Op hetzelfde oogenblik werd er aan de deur der oude weduwe
geklopt, en juffrouw Veronika verscheen op den drempel.
„Wilt gij eene ware vreugde met mij deelen?" vroeg zij.
„Verbeeld u eens, mijne schilderij is verkocht voor het dubbele
der prijs, die liet comité toch al hoog genoeg gesteld had. Ik
ben zoo innig gelukkig, dat het toeval zich zoo gunstig voor mij
betoond heeft, en mij aan zulk een schoone gift voor de armen
helpt."
„Ei zoo, daar wensch ik u geluk mee, mijn kind, en wie is de
koopcr?"
„Mijnheer van Marzdorf, en wij zullen hem geducht plagen,
mevrouw, want het was ook zulk een lieve, schoone mond, die
hem mijn werk aangeprezen heeft. Myne lieve, kleine freule
Mélanie heeft het verkocht; ik had toch gelyk toen ik zeide
dat de schoonheid altijd zegepraalt." De oude vrouw schudde
het hoofd."
„Neen, neen, mijn kind, gij kent hem niet, hij is anders dan
andere mannen. Hij brengt geen holde aan de schoonheid, maar
aan dc verdienste; neen, Erwin is juist een fijn kenner van
goede schilderijen en van
„Waarvan?" vroeg Veronika ongedwongen. Hare moederlijke
verleend. Als eindafloop dezer instructie is nu te voorzien,
dat deze zaak, die vermoedelijk op geen verwijzing naar
de openbare terechtzitting van het Hof zal uitloopen,
volgens artikel 134 van bovengemeld Wetboek ten slotte
naar eene andere rechtbank binnen 's Hofs ressort ter
berechting zal verwezen worden."
Een mosselschippersvaartuig, schipper Jacob Kuiper,
van Texel, is jl. Maandag avond bij mist op clen stroom-
leidenden dam op de Pollen geloopen en in zinkenden staat
te Harlingen binnengebracht.
Op het verzoek van Jeanne Lorette, om haar straf
tijd in de gevangenis te 's Hage te mogen ondergaan, is
thans ook afwijzend beschikt. Binnen enkele dagen zal
zij, naar het Vaderland meldt, nu naar de gevangenis voor
jeugdige vrouwelijke veroordeelden tevens huis van ver
betering en opvoeding voor meisjes te Montfoort, worden
overgebracht.
Tot lid van de Kamer van Koophandel en Fabrieken
te Amsterdam is, ter vervanging van den heer Bienfait,
gekozen de heer P. E. Tegelberg, directeur der Stoomvaart-
Maatschappij Nederland.
Weder klaagt de Standaard over het godsdienstig
onderwijs aan het Instrnctie-bataillon te Kampen. Het blad
ergert zich over het besluit, dat de jongelui alleen dan
het Militair Tehuis daar ter stede mogen bezoeken indien
de commandant daartoe vergunning geeft. Uit de medc-
deelingen, welke bij deze gelegenheid worden gedaan, blijkt
echter, dat gezegde vergunning steeds wordt verleend,
wanneer ouders of voogden daartoe clen wensch te kennen geven.
In Denemarken gebruikt men bij het schaatsenrijden
zeilen op clen rug. Gemakkelijk is dit niet, maar cle ge
oefende schaatsenrijder geniet met clit hulpmiddel ongeveer
het gevoel van door de lucht te vliegen. Het zeil bestaat
uit lichte, maar sterke stof, en is op een raam gespannen.
Een dwars schuifje in het midden bevindt zich op de hoogte
der schouders en daaraan wordt met twee over cle borst
kruislings loopende riemen het zeil aan het lichaam beves
tigd. Twee andere stokken aan het benedeneinde houdt
cle rijder in cle hand om te sturen. Is de wind te sterk,
dan worclt het bovenste gedeelte, tegen den wind ingaande,
natuurlijk alles opgerold en als eene parapluie in de hand
gedragen. Wanneer men valt, valt men meest achterover
op het zeil en doet zich zelden pijn. Ook op de jacht
komt deze wijze van schaatsenrijden zeer te stade, zelfs
om hazen en vossen na te zetten.
vriendin drong het onbedachte woord terug.
„Van echte panrlen," zeide zij glimlachend.
„Niets ter wereld is zoo zwaar te dragen als een reeks van
goede dagen," placht Erwin verontschuldigend te zeggen, wanneer
zijne oude vriendin hem soms stil en verstrooid noemde, en
inderdaad begon het voortdurende genot, zonder arbeid of ge
regelde bezigheid, vermoeiend op zijn levendigen geest te werken.
De vroeger bepaalde tijd van zijn vertrek was reeds lang ver
streken, en toch aarzelde hy, om tot de vorige toestanden terng
te keeren.
Wanneer hij over zijn verblijf in Europa nadacht, dan ge
schiedde dit met een onbeschrijfelijk onbevredigd gevoel, dat wel
wat van teleurstelling had. Het was hem als had hij iets gezocht
en niet gevonden, of als stond hij nog voor een onopgelost raadsel.
Was het 't verlangen naar zijn vaderland geweest, dat was
voldaan, het persoonlijke gevoel voor zijne familie was genoeg
bevredigd, en de oude vrienden had hij weergezien. Wat was
het dan, dat hem hier bond, en lu m toch het volle genot der
eerst doorleefde dagen en weken roofde? Geen verlangen en
geen noodzakelijkheid trokken hem naar het verre land zijner
vroegere moeiten en ontberingen; wanneer hij zich een eigen
thuis voorstelde, dan was het steeds op Duitschen bodem, en,
wanneer het beeld der vrouw die het met hem deelen zou, voor
zijne oogen zweefde, dan was het geen modepop vol schitterende
bekoorlijkheid, maar eene vrouw vol innigheid en diep gevoel,
als de onbekende schrijfster van het dagboek, en die sprak tot
hem met Veronika'3 heldere, reine stem. Wat was die stem
zacht en liefelijk I Hoe zoet klonken de liederen, die zij zong,
en waarnaar hij, soms ongezien door haar, in het kamertje zijner
oude vriendin met verrukking zat te luisteren.
„Een tehuis," zeide hij eindelijk, „dat is het wat mij ontbreekt,
en waarvan het gemis mij ongelukkig maakt, ja een tehuis op
Duitschen grond; ik zal er mij een verschaffen."
Sneller dan hij gedacht had, ken hij zijn wensch bevredigen,
want, nadat mevrouw van Marzdorf zijn besluit met een van
geluk stralend lachje vernomen had, waren er dadelijk meer
goede vrienden met raadgevingen en voorslagen bij de hand, dan
hij wel noodig had.
Het toeval was hem daarbij gunstig; een héérlijke, niet ver
van de stad gelegen villa stond, ten gevolge eener boedelscheiding
te koop, en het groote landgoed leverde een genoegzaam veld
voor Erwin's werkzaamheid op.
Reeds de bezichtiging, de koop en de daaraan verbonden
formaliteiten, de bouwplannen en veranderingen, die hij wilde
laten maken, gaven hem zyne vroegere frischheid en bewegelijk
heid terug, en deze ijver en levendigheid, die toch eigenlijk
geheel in zijn natuur lagen, plaatsten hem in een nieuw bemin
nelijk licht.
Wel is waar zocht men achter deze plotseling ontwaakte be
drijvigheid bijzondere plannen en doeleinden, en men interesseerde
zich niet alleen voor het huis, dat hij bouwde, maar ook voor
de vrouw, die hij er in zou voeren. Hoewel Hortense voor zich
zelf niet in 't minst bevreesd was voor het mislukken harer
plannen; hoewel zij integendeel een bevestiging van hare wenschen
daarin zag, dat Erwin eerst een harer waardige verblijfplaats
