HELDERSCHE
MEIWEIIEPEI COURANT.
ei Advertentieblad Toor Hollands Noorierfewartier.
1886. N°.105.
Jaargang 44.
Woensdag 1 September.
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
BEKENDMAKING.
„Wij huldigen
het goede."
Verschijnt Dinsdag, Donderdag en Zaterdag namiddag.
Abonnementsprijs per kwartaal0.90.
franco per poBt 1.20.
BUREAU: MOLENPLEIN.
Prys der Advertentiën: Van 1—4 regels 60 cents, elke
regel meer 15 cents. Groote letters naar plaatsruimte.
Voor winkeliers bij abonnement belangrijk lager.
I
De BURGEMÈESTER der gemeente HELDER brengt ter
kennis van de ingezetenen, dat de landmeter van het kadaster
in de eerste helft der maand September a. s. deze
gemeente zal bezoeken, tot bet verrichten van kadastrale werk
zaamheden.
H.Ider, 30 Augustus 1886.
Do Bnrgemec3ter voornoemd,
STAKMAN BOSSE.
Einnenlan cL
Gedurende de maand Juli 11. zijn in de Rijks-post
spaarbank ingelegd en terugbetaald de volgende bedragen, als:
Bedrag der inlagenf 609,242.77^
d u terugbetalingen 367,520.79
Alzoo meer ingelegd dan terugbetaald f 241,721.98
Aan het einde der maand Juni was ten
name der verschillende inleggers inge
schreven f 7,553,538.61
zoodat het gezamenlijk tegoed der inleg
gers aan het einde der maand Juli bedroeg „7,795,260.59
In den loop der maand Juli zijn 2711 nieuwe spaar
boekjes uitgegeven; 803 zijn er geheel afbetaald, zoodat
er aan het einde der maand 129,017 in omloop waren.
Te 's Hage waren jl. Zaterdag onrustwekkende
geruchten verspreid nopens den gezondheidstoestand des
Konings. Het Dagbl. was gelukkig in de gelegenheid om
die tijding ten stelligste te kunnen tegenspreken. Z. M.
verheugt zich in den besten welstand.
Het Hld. doet uitkomen, dat de Arbeidsbeurs, wier
doel is, den werkgever en den werkzoekende in te lichten
omtrent de vraag naar en het aanbod van werk, te Amster
20)
3>J" A. 3NT
Door GOLO RAIMUND.
Tegen den middag keerde Siegmund terug; hij had bij zyne
nasporingen onder de verschillende hótels spoedig dat gevonden,
waar de predikant Felster logeerde, dien hy in niet geringe
onrust vond wegens de vlucht van het kind. Of hij te onver
schillig dan of by nog te zeer verontrust was door de gebeurte
nissen van den nacht, hij vroeg in 't geheel niet naar Nana's
echtgenoot, hij wist ten minste later, toen Nana, wat meer tot
zichzelf gekomen, hem daarover iets vroeg, ook niet de minste
opheldering te geven noch over het leven des vaders, noch over
de toekomstige verblijfplaats en het opvocdingsplan, dat hij voor
zijn knaap koesterde.
In huis heerschte de angstige stilte, dat fluisteren en zwijgen,
dat het er zoo somber maakt, als er een doode rust. In de ver
duisterde kamer lag de jonge moeder, met haar kind in den arm,
vast aan haar hart gedrukt, een treurig, roerend schouwspel.
Maar als men cr langer naar keek, dan maakte het geen vreed-
zamen indruk, men zag dan hoe smart en wrevel op Manuela's
gelaat hadden gestreden, men zou bijna denken, dat er eene uit
drukking van toorn op lag, en de huisgenooten, die haar bij haar
leven bewonderd en geëerd hadden, en nu langzaam voor hare
legerstede naderden, om haar voor 't laatst in hare schoonheid
te aanschouwen, slopen angstig weder heen.
Deze vreemde, pijnlyk aandoende uitdrukking was maar niet
weg te redeneeren, men zuchtte cn sprak en koesterde allerlei
vermoedens, en na eenige dagen fluisterde men het gerucht, dat de
schoonc Spaansche vrouw in eene vlaag van wilden hartstocht
haar kind zelf zon hebben vcrworgd. Van waar het gerucht
gekomen was, wist niemand te zeggen, want den dokter had
Nana, getrouw naar Siegmunds bevel, medegedeeld, dat zij de
diepe sluimering had gadeslagen, waaruit Manuela niet weder
ontwaakt was, en dat deze van den dood van bet kind in het
geheel niet meer geweten had.
Met eene buitengewone staatsie werd het stoffelijk overschot
der schoone, jonge vrouw en haar kind ten grave gebracht, en
hiermede was de laatsto zorg en moeite om haar volbracht,
gelyk haar eigen leed was geëindigd. Maar toch lag cr op het
huis eene gedruktheid cn verslagenheid, die eiken lust tot nieuwen
en krachtigen arbeid verstikte. Want de kracht en volharding
van hen, die gedurende al den tyd van beproeving de ziel van
allen arbeid en alle inspanning waren geweest, was in dien eenen
nacht gebroken, Nana keerde van Manuela's lijk als eene
geheel andere vrouw in haar eigen, stil vertrek terug. Evenals
eene machine, stipt en nauwkeurig, volgde zij Siegmunds raad
gevingen op, zonder dat ooit een woord of blik verried, dat in
haar boezem een hart klopte, dat eens eigene wenschen gekend
en al het geluk en leed der aarde doorleefd had. Het was
wonderlijk, welk eene macht Siegmund over baar gekregen had
en hoe hij haar gebruikte, hoe hij haar sluw en streng eiken
steun had ontnomen, waaraan haar gemoed zich had kunnen
vertroosten.
Losgerukt nit geheel haar verleden, was zy hulpeloos overge
geven aan de macht van een, die nooit haar vriend was geweest en die
toch het roer van haar levensschip gestuurd had, totdat dit
strandde. Maar zij kon hem niet ontvluchten, want in zyne
hand was Manuela's kind en aan dit bind was haar leven ver
bonden. Van haar verleden sprak zij nooit, en geen tijding van
hen, die eens zoo innig met haar verbonden waren, verhelderde van
nu aan nog haar stil, eentonig leven, dat den stempel van onver
schilligheid, van werkeloosheid zou gedragen hebben, ware het
niet verheerlijkt door de onuitputtelijke liefde en trouw, die zy
aan de kleine wees wyddc.
De heer Ëorbeck was overeenkomstig zyne geheimo wenschen,
tot voogd van de kleine benoemd, en het gerecht had zyn voorstel,
dam in de volgende week, op 1 September, in het leven
treedt. De ondervinding zal uitwijzen, of de bepalingen
aan het doel beantwoorden en aanvulling of verduidelijking
behoeven, en eveneens of de werking der Arbeidsbeurs al
dan niet te beperkt is opgevat. Reeds nu echter mag aan
de instelling eene goede toekomst worden voorspeld. Zij
voorziet in eene behoefte van zeer groote beteekenis en zal
vooral bare nuttige strekking doen gevoelen, als er aller
wegen in den lande bijkantoren en agentschappen verrijzen.
Zoo toch verkrijgt men een overzicht van vraag en aanbod
van werk over bet geheele landzoo wordt menige teleur
stelling voorkomen, menig verkeerd ingelichte terecht
geholpen. Het Hld. koestert de beste wenschen voor deze
instelling, die op zeer practische wijze eene groote leemte
aanvult en tot bestrijding van werkeloosheid ontzaggelijk
veel kan bijdragen.
Jl. Vrijdag was het 70 jaar geleden dat Algiers door
een vereenigde Engelscbe en Nederlandsche zeemacht werd
gebombardeerd.
Eén dergenen, die aan de tuchtiging deelnam, is nog in
leven en wel jbr. Pieter Damas Van Citters, oud zeeofficier
en oud-lid van Gedeputeerde Staten van Zeeland. De beer
Van Citters was toen 14 jaar oud en adelborst op bet
vlaggeschip Melampus. De vier en tachtigjarige grijsaard
herinnert zich liet roemrijke feit nog zeer levendig en
menige belangwekkende bijzonderheid daarover heeft bij
den heer F. Nagtglas kunnen mededeelen, die den »merk-
waardigen dag' op boeiende wijze in de Midd. Crt. beschreef.
Het volgende programma van de plechtige onthulling
van bet standbeeld van Hugo De Groot op de markt
te Delft is door bet hoofdcomité en de feestcommissie aldaar
vastgesteld:
1. Receptie der autoriteiten en verdere genoodigden
d£or het hoofdcomité ten raadhuize; 's middags 1£ ure.
2. Aanvang der onthullingsplechtigheid op de Groote
om het landgoed, geheel zooals hy het begonnen was, tot Manuela's
meerderjarigheid te besturen, aangenomen. Reeds om de wereld
zou hij de verzorging van het kind niet onbepaald aan Nana
hebben toevertrouwd; hij nam beide mede naar zijne afgelegene
woonplaats cn daar, schijnbaar onder toezicht van mevrouw Bor-
beck, richtte Nana de nieuwe kleine wereld in, waar zij met
hare lieveling leven zon.
Met welke gevoelens zy, wellicht voor altoo3, van de plek
gescheiden was, die tegelijk het oord van haar geluk en de
toevlucht voor hare smart geweest was, daarover vroeg niemand
haar iets en zij sprak er ook niet van. In het huis van den
heer Borbcck deed men, alsof zy er niet was, of het moest'zijn,
om voor het kind voorzorgsmaatregelen te nemen, dat eigenlijk
aan hare hoede was toevertrouwd, of de noodige inlichtingen
omtrent het kind te verlangen. Het was niet mogelyk, dat er
minder notitie van iemand genomen werd dan van deze bleeke,
stille vrouw, die van haren kant bijna vreesachtig ieder ontweek
en die niemand had zien lachen, dan toen zij het kind aanzag,
dat men haar in hare eenzaamheid, als een voor anderen grootcn
last, gewilliger had meêgegeven dan Nana zelf vermoedde.
Het kind had by den doop den naam van Manuela ontvangen,
den naam van de moeder cn het was schoon en vriendelijk als
zij. Van haar vader had zy niets geërfd. Met de donkere oogen
van hare moeder zag zy in de wereld en met haar hartstochtelijk
gemoed trad zij er in, toen haar karakter zich begon te ont
wikkelen.
Zeker waren do stormen, die den laatsten levenstijd der moeder
geschokt hadden, niet zonder invloed op het kind gebleven, want
het toonde reeds vroeg eene overhelling tot droefheid. Het was
schuw, bleek en ernstig en slechts wanneer smart of vreugde
met kracht voor den dag kwam, toonde het de hevigheid en
hartstochtelijkheid van de aandoeningen op bijna schrikwekkende
wyze.
Indien het kind opgegroeid was in armoedige omstandigheden,
dan zou men in de verzoeking gekomen zijn om den ernstigen
blik en het treurig lachen van dit kleine gelaat aan gebrek of
onderdrukking toe te schrijven.
Maar zelfs de laster kon in dit opzicht den heer Borbeck van
geen plichtverzuim beschuldigen. Integendeel wedijverde zijne
bezorgdheid voor de kleine met die van Nana en wekte de
bewondering op zelfs van de angstigste moeder.
Het kind werd omgeven met een overvloed en eene weelde,
alleen te verontschuldigen door den grooten rijkdom, dien het
reeds in do wieg bezat en die in het oog vallend onderscheiden
was van do gewone wijze, waarop Borbeck zyne eigen kinderen
opvoedde.
Waren er menschcn, die hem daarom berispten, er lieten zich
toch evenveel stemmen hooren, om hem te verdedigen. Borbeck
was de voogd en te gelijkertijd de naaste erfgenaam van zijne
kleine, ryke pupil. Het was hem niet kwalyk te nemen, indien
hij zelfs den schijn van eigenbelang vermeed. En Borbeck wist
zoo goed wat schijn beteckend, want hij had er veel in zijn
leven aan opgeofferd en zyne rekening had altijd eene goede uit
komst gehad.
De kleine Manuela groeide dus op in overvloed cn weelde,
schoon en liefelijk, maar als eene teedere bloem op vreemden
grond, die beschermd moest worden tegen eiken kouden lucht
stroom, tegen eiken heeten zonnestraal.
Of de heer Borbeck waarlijk vergeten had, dan of hij het
vergeten wilde, zullen wy daarlaten, maar hij liet zich nooit
overtuigen, dat Paul Borbeck oorspronkelijk een door en door
gezond man geweest was, wiens longen slechts tengevolge van
een gevaarlijke wond ongesteld geworden waren. Hij herinnerde
zich niet, dat de sterke geest der moeder slechts gebroken waa
met haar hort, en dat hare onstuimige smart vooral in haar
doodsnacht een geheel natuurlijk gevolg was van hare lange en
markt te 2 uren; a. Muziekuitvoering van de stafmuziek
van het regiment grenadiers en jagers; b. Feestrede, uit
gesproken door mr. W. H. De Beaufort, lid der Tweede
Kamer; c. [onthulling van het standbeeld; d. Feestzang
van kinderen der openbare en bijzondere scholen, woorden
van Ant. L. De Rop, muziek van W. F. G. Nicolaï;
e. overdracht van het gedenkteeken aan het Gemeentebestuur
van Delft; f. muziekuitvoering; g. teekening der oorkonde
ten Raadhuize; h. receptie ten Raadhuize na afloop van de
plechtigheid.
3. Na afloop der onthullingsplechtigheid muziekuitvoering
op de Groote markt door de stafmuziek van het regiment
grenadiers en jagers.
4. Feestmaaltijd ten 5£ uur, door het hoofdcomité aan
geboden, aan de autoriteiten en genoodigden.
5. Des avonds te 7 uren muziekuitvoering op de Groote
markt door het muziekkorps der dd. schutterij van Delft,
illuminatie van het Raadhuis en de Markt, electrische ver
lichting van den Nieuwekerktoren.
Op de Landbouwtentoonstelling te Edam zijn o. a.
de volgende eerste prijzen toegekend: D. Pos, Edam, brood
voor vee. Roomboter in kopjes: J. Nome, Purmer.
Weiboter: A. Visser, Warder; J. Blomberg, Edam; Coni-
feeren Jac. G. Van Garderen, Alkmaar (Consol). Werk
tuigen voor hooibouw: V. S. Ohmsteede Jr. Gereed
schappen voor de zuivelbereiding: V. S. Ohmstede Jr.
Instrumenten voor raelkonderzoekTuyn Co., E. S. Z. B.
Boekwerken over zuivelbereiding: Tuyn Co.
Bestuursprijzen: No. 72. H. Van Dijk Jz.,'bronzen medaille,
1 haan en 12 kippen en 1 haan en 6 kippen.
De achtste algemeene jaarvergadering van de Unie
-/eene school met den Bijbel" zal op 14 October a. s. te
Utrecht worden gehouden. Volgens de thans vastgestelde
agenda, komen de volgende onderwerpen ter behandeling
onnatuurlijke zelfbeheersehing.
Wanneer Nana ook maar even haren twijfel uitsprak aan deze
dikwijls en beslissend voorgedragen meening, dan werd hij toornig
en wel tot zulk een graad, als hy zich niet zelden liet opwinden.
Dan deed hy haar de ergste verwijten over hare lichtzinnig
heid, die, door zoo vrecselijke gevolgen nog niet verbeterd, altijd
iedere vermaning versmaadde, die ernst en nauwgezetheid van
haar verlangde. Hij beweerde, dat zij uit gemakzucht liever een
gevaar niet wilde zien, dan het door gepaste maatregelen aftewenden.
En zoo verstond hy het, om de neêrgebogen vrouw te ontstellen,
dat zy, verlegen door zijne verwijten en zijne aanmerkingen over
haar (plichtverzuim, eindelijk zelf geloofde, dat zij zich aan eene
nieuwe zorgeloosheid schuldig gemaakt had en dat zij poogde
haar misslag wéér goed te maken door verdubbelde zorg voor
het kind en geheele onderwerping aan de leiding van Siegmund.
Zoo nam dan weldra het geheele huis deel in de blinde vrees,
dat de kleine Manuela de kiem van haars vaders ongelukkige
kwaal of den aanleg van bare moeder in zich omdroeg, en de
zorg van allen spande zich in om deze erfelijke ziekte in do
kiem te verstikken. Manuela werd dus beschermd tegen icderen
tocht en elke tegenspraak. Zij mocht zich niet inspannen door
leeren en niet worden opgewekt door kinderlijke vreugde. En
daar men hare eigenzinnigheid angstig toegaf in plaats van die
tegen te gaan, daar men in iedere ondeugd een gevaar voor
haren gemoedstoestand zag, zoo gewende men zich, de voorkomende
uitingen van haren kinderlijken hoogmoed voor eene onherstelbare
zielsziekte aan te zien, die met de grootste verschooning moest
behandeld worden.
Deze wijze van opvoeden en verwennen, die aan het levendig
gevoelend kind onder zoo bijzondere omstandigheden ten deel
viel, had tengevolge, dat het kind zeer eenzaam leefde.
De kamers, die Manuela met hare verpleegster bewoonde,
waren schoon en kostbaar. Een uitgezochte en voor haren
kinderlijken leeftijd geschikte tafel en eene bijzondere bediening
waren voor haar bereid. Alles was ingericht en geordend met
het oog op gezondheid zoowel als op sierlijkheid en gemak.
Maar deze kleine wereld, zoo behagelijk uit de verte gezien, was
eenzaam en afgesloten van eiken omgang.
De heer Borbeck achtte het niet goed, dat Manuela met zijn
eigen kinderen, waarvan het jongste toch vau haar leeftijd was,
een openbare school bezoeken zou en zoo het willen en het
kunnen der kleine aan een verstandigen en weldadigen teugel
zou onderworpen zijn. Zij was naar zijne beslissende uitspraak
noch geestelijk, noch lichamelijk daarvoor geschikt. Zoo zorgde
dan Nana met de hulp van eenige onderwijzers voor de opvoeding
van Manuela iu huis, naar haar eigen wensch en wil en het
was een bewijs voor hare goede natuur, dat die niet bezweek
onder een zoo verkeerd stelsel.
Spelend versierde zij haren geest in deze eenzaamheid met
kennis van allerlei soort, maar niemand verheugde zich hierin dan
Nana alleen, want eenzaam bleef de kleine wees ook by hare
spelen. Zij zag geen kinderen, behalve hare kleine neven en
nichten door hare vensterruiten, als zij in den tuin dartelden, in
den tuin, dien zy zelf, ach zoo weinig, bezoeken mocht. De heer
Borbeck duldde ook geen vroolijk, luidruchtig spel in hare kamer
en zijne kinderen verlangden er niet naar, een bezoek in het
stille vertrek te brengen, om daar, zoo als vader gebood, rustig
te zitten en de kleine, zieko nicht in alles toe te geven. De
kinderen gevoelden ijverzucht, in plaats van liefde en medelijden,
wanneer zij opmerkten, hoe allen zich beijverden, om aangenaam
voor Manuela te zijn, die er toch in het geheel zoo ziek niet
uitzag. Zy konden een zeker gevoel van nijd niet onderdrukken,
wanneer zy het rijke, kostbare spoelgoed opmerkten, dat achte
loos om haar verstrooid lag en door Manuela zoo onverschillig
beschouwd werd, alsof het voor haar niet de minste waarde had,
(Yervolg op pag. 4.}
