Te Amsterdam en te 's Hage loopt het gerucht, dat
eene belangrijke wijziging in het hooge Regeerings-personeel
ophanden zou zijn. De minister Bloem zou de portefeuille
van Financiën neerleggen, welke door den heer Sprenger
Yan Eyk zou worden overgenomen. Als opvolger van
laatstgenoemde aan het Departement van Koloniën wordt
de heer Levyssohn Norman, oud-lid van den Raad van
Nederl.-Indiè, gedoodverfd. Bovendien zou de heer Van
Rees aftreden als gouverneur-generaal, om te worden ver
vangen door luitenant-generaal Verspijck.
Volgens de informatiën van het Hld., heeft dit gerucht
geen ernstigen grondslag. Personen te 's Hage, die in den
regel wèl ingelicht zijn, houden het voor een canard.
De Staatscommissie voor den landbouw heeft besloten,
hare zittingen niet in het openbaar te houden.
Naar men verzekert, is bij de jl. Dinsdag gesloten
inschrijving op het aandeelen-kapitaal der Nederlandsche
Landbouwbank het vereischte bedrag niet volteekend. Er
worden echter pogingen aangewend om het ontbrekende
nog aan te vullen.
Bij de herstemming ter verkiezing van één lid voor
de Tweede Kamer der Staten-Generaal in het hoofdkies
district Sneek zijn 4063 geldige stemmen uitgebracht.
Gekozen werd de heer mr. P. J. G. Van Diggelen (libe
raal) met 2086 stemmen. Op de heer mr. W. G. baron
Brantsen van de Zijp (anti-revol.) waren er 1977 uitgebracht.
Het Kamerlid Heldt is ernstig ongesteldzware
koortsen paren zich aan eene ontsteking in de keel.
De Tentoonstelling van Voedingsmiddelen enz., in
het volgende jaar te Amsterdam te houden, ondervindt,
naar het Hld. verneemt, eene gewenschte belangstelling.
Zoo hebben o. a. de in de eerste vergadering benoemde
en niet aanwezige leden der verschillende subcommissiën
zich allen bereid verklaard de taak te aanvaarden, en is
tevens de financiëele commissie reeds ijverig in de weer
om een plan vast te stellen tot het bijeenbrengen van het
benoodigd waarbox'gfonds.
Binnenkort zal in de zaal van het Tolhuis (tegen
over Amsterdam) eene tentoonstelling worden gehouden
van goederen, uit de „Lutine" opgehaald. De opbrengst
komt ten bate van het „Willem Barendsfonds,' zoodat een
vergaan schip nog zal dienen om het lot van oude zeelieden
of dat van de nagelaten betrekkingen van verongelukte
zeelieden te helpen verzachten. (Amst. Crt.)
Eene betreurenswaardige onvoorzichtigheid kostte
jl. Maandag nacht te 's Hage aan twee menschen het leven.
Een schipper van 39 jaar en een schippersknecht van 19
jaar, die met eene schuit hout waren aangekomen
voor de Nederlandsche Stoomzagerij van de firma Antenne,
aan den Zuidwal, werden Dinsdag morgen door de werk
lieden van de fabriek dood in de kajuit gevonden. De
ongelukkigen hadden cokes gebrand en het luik dicht
gemaakt en zijn dientengevolge door kolendamp gestikt.
In de gemeente Gasselte is een goed voorbeeld, in
Duitschland gegeven, voor 't eerst in Nederland gevolgd.
Het gemeentebestuur heeft langs een openbaren weg van
een uur gaans perenboomen doen planten.
Er is gevraagd, waarom aan het proefstation voor
de suiker-industrie in de residentie Tegal alleen Duitschers,
en geen Nederlanders zijn aangesteld. In een brief uit
Indië wordt in de N. Rott. Crt. het volgende, voor ons
land beschamend, antwoord op die vraag gegeven:
„Het plan tot oprichting van het proefstation is uitge
gaan van de vereenigde suikerfabrikanten der residentiën
Cheribon, Tegal en Pekalongan. De benoemde commissie
droeg aan eenige heeren in Holland op, geschikte personen
te zoeken; maar geen enkele leerling van de Landbouw
school te Wageningen, geen enkele doctor in de natuur
wetenschappen kon in aanmerking komen, omdat niemand
zich speciaal op suiker-industrie en de studie van suiker
voortbrengende planten had toegelegd, volgens ingewonnen
berichten bij hoogleeraren en leeraren. Het is dus de schuld
van de Hollandsche jongelui zelf, die er niet aan denken,
dat hier in de Koloniën noch zoo verbazend veel te studeeren
(en te verdienenvalt. Met de thee-cultuur, wellicht met
die van koffie en kina, zal het denzelfden weg gaan. In
Holland legt zich geen enkel jongeling op de studie van
die producten toe, zoodat misschien Engelsclien genomen
zullen worden om proefstations te leiden; ten minste is er
sprake van, dat in de Preanger Regentschappen een proef
station komt voor de thee- en kina-cultuur, en in den
Oosthoek een voor alle bergcultures.... Een zoon van een
suikerfabrikant in Cheribon had te Wageningen den geheelen
cursus medegemaakt, en moet nu nog niet in staat zijn
een goede analyse te maken, maar weet daarentegen wel
licht zeer goed, hoe boontjes en andijvie er uitzien en waar
koolrapen groeien.'
Zou het niet zeer wenschelijk zijn, dat aan onze inrich
tingen voor onderwijs meer gelet werd op de behoeften,
welke onze Koloniën hebben aan dergelijke jongelui?
Men leest in het Vaderland:
Het gerucht is verspreid, dat de leider der socialisten,
de heer Domela Nieuwenhuis, om aan de gevolgen van
zijn eventuëele veroordeeling, ook door den Hoogen Raad,
te ontkomen, in 't begin dezer week naar Bazel zou zijn
uitgeweken.
De waarheid is eenvoudig, dat hij zijn zoon, die te
Lausanne zijne studiën zal voltooien, daarheen heeft gebracht.
Een jongen, verdacht van medeplichtigheid aan den
te Hoorn gepleegden diefstal, is gisteren nacht door twee
rechercheurs te Amsterdam in arrest genomen. Een uur
na de inhechtenisneming zijn 31 gouden en 18 zilveren
horloges, tot de gestolene behoorende, door hen aan de
Handelskade opgegraven.
Naar aanleiding van verschillende geruchten over de
aan mevrouw Bulkley verleende gratie behelzen de Haag-
sche bladen het volgende, blijkbaar officieuse artikeltje:
Het initiatief in dezen is geheel van den Minister van
Justitie uitgegaan. Deze heeft, reeds voordat het bekende
artikel in de Zutf. Crt. verscheen, den Koning op de
hoogte gesteld van den toestand van mevr. B. door over
legging van geneeskundige rapporten, deels op grond van
de ingediende verzoeken om gratie, deels op uitdrukkelijken
last van den minister zelf uitgebracht. Vervolgens is
zonder eenigen aandrang of zelfs eenig verzoek van den
Koning aan Z. M. een ontwerpbesluit ter teekening voor
gelegd tot volledige kwijtschelding van den verderen straf
tijd. Bij dat ontwerp zijn, zooals steeds gebruikelijk is,
overgelegd de rekesten, waarop het steunt; de adviezen
over die verzoeken uitgebracht, en verschillende genees
kundige rapporten. Eerst toen het besluit reeds geteekend
was heeft de minister met den raadsman van mevr. B. ge
sproken, naar aanleiding van eene zinsnede van een der
adressen, volgens welke de veroordeelde zou beloofd hebben,
zich voortaan van alle onwettige middelen ten aanzien van
mr. Hoek en zijne kinderen te zullen onthouden, De
minister verlangde zekerheid, dat die belofte zou worden
gestand gedaan, maar tevens, dat ook geene andere, zij
het ook wettige middelen zouden gebezigd worden om het
den heer Hoek lastig te maken, en verzocht daarom den
advocaat van mevr. B., die belofte in ontvangst te nemen
en den minister van het afleggen daarvan mededeeling te
doen. Het gevolg hiervan was, dat die advocaat naar eigen
goedvinden eene verklaring opstelde, die hij de veroor
deelde uitnoodigde te onderteekenen, waaraan zij heeft vol
daan. Dat de minister het ontslag afhankelijk zou hebben
gesteld van de belofte, dat mevr. B. niet meer te Apeldoorn
zou komen, is onwaar.
Op het door Kloppers, den medeplichtige van mevr. B.,
ingediende verzoek om gratie is afwijzend beschikt.
Een voor den werkman belangrijk onderwerp werd
jl. Maandag avond te Utrecht behandeld in de vergadering
der Utrechtsche afdeeling van de Vereeniging tot bevordering
van fabrieks- en handwerk snij verheid in Nederland, namelijk
de wenschelijkheid van Vereenigingen tot den bouw van
arbeiderswoningen, van welke de eigendom na een bepaalden
tijd door de leden (huurders), doch bij hun overlijden
binnen dien tijd onmiddelijk door hunne weduwen of kin
deren verkregen wordt.
Eene commissie uit het bestuur der afdeeling bestaande
uit de heeren D. Schaap Jr. en K. H. Beijen had dit
onderwerp onderzocht en bestudeert, en deswege aan het
bestuur een omstandig rapport uitgebracht, waarvan thans
ook in de afdeelings-vergadering voorlezing werd gedaan.
Zooals van algemeene bekendheid is, bestaan er in onder
scheidene steden van ons land werklieden-vereenigingen,
welker leden na een zeker aantal jaren, als zij in leven
blijven en aan al hunne verplichtingen voldoen, den eigendom
van het door hen gehuurde huisje verkrijgen. Datzelfde
voorrecht bij het overlijden van den man, als dat binnen
bedoeld aantal jaren vooryalt, aan vrouw en kinderen te
waarborgen, is echter nog nergens in toepassing gebracht.
Het rapport van genoemde commissie (waarmede het bestuur
geheel instemde) betoogt, dat met eene niet te bezwarende
verhooging van den te betalen huurprijs het genoemde
voorrecht kan verkregen worden, wanneer er samenwerking
plaats heeft met het Nederlandsch Pensioenfonds voor
Werklieden, welks bestuur in beginsel bereid is die te ver-
leenen.
Het werd door het bestuur geacht niet op den weg der
afdeeling te liggen, ten deze zelf handelend op te treden.
Wenscht de werkman te Utrecht of elders het denkbeeld
in toepassing te brengen, zoo meent men, dat het initiatief
daartoe van hem zeiven behoort uit te gaan en hij zelf de
zaak behoort aan te pakken.
De vergadering heeft, na levendige gedachtenwisseling,
het bestuur gemachtigd om het rapport der commissie te
doen drukken en zich nader in betrekking te stellen met
elders bestaande Werklieden-vereenigingen tot het verkrijgen
van eigen woningen, om daarna in eene volgende afdeelings-
vergadering op de zaak terug te komen.
Bij een dezer dagen gehouden biljart-wedstrijd te
Zwaag, welke door velen uit den omtrek met groote
belangstelling werd bezocht, is de prijs: een vlug bij den
weg loopende ezel, gewonnen door den heer G. D. Sieuverts,
te Hoorn.
Een leerling van de Hoogere Burgerschool te ITar-
lingen kreeg strafwerk, en om zich aan die schande te
onttrekken, verliet hij heimelijk het ouderlijk huis, de stad,
het land en wandelde naar.... Bremerhaven, waar zijn vader
hem na lang zoeken terugvond, gereed om zich op een
schip te engageeren.
Door een krokodil of kaaiman, werd op den middag
van den 7 September jl. aan de monding van de Tjiliwong,
de rivier van Batavia, een prauwtje, waarin drie personen
zaten, ten onderste boven gekeerd.
Twee van hen wisten zich op het omgekantelde vaartuig
te redden, maar de derde kwam niet meer boven water.
De bemanning van de Marie, die daar juist voorbij
stoomde, kon tot redding van den verdwenene niets uit
richten, daar het monster te spoedig met zijne prooi in de
diepte verdween.
Na de ongeregeldheden te Amsterdam in de maand
Juli meende men -vooral in andere steden dat vele
politie-agenten hun ontslag zouden nemen en het niet
gemakkelijk zou vallen, het corps aan te vullen. Volgens
het verlag van B. en W. betreffende de gemeentebegrooting
is het tegendeel het geval.
De mutatiën in het politie-corps wordt daarin gezegd
zijn in den laatsten tijd niet grooter dan gewoonlijk het
geval is. Zoo is, om slechts dit te noemen, sedert de
betreurenswaardige onlusten van de maand Juli aan zeven
agenten op verzoek eervol ontslag verleend, terwijl dit na
1 Januari van dit jaar en vóór 25 Juli aan 21 agenten
geschiedde. Het ontslag der zeven genoemden werd door
één wegens familieomstandigheden, door één wegens ziekte
en door vijf anderen gevraagd omdat zij elders eene hoogere
of betere betrekking bij de politie of aanverwante takken
van dienst konden verkrijgen. Het getal sollicitanten naar
de betrekking van agent van politie was daarentegen grooter
dan ooit. Terwijl van Januari tot 25 Juli van dit jaar dat
getal 356 bedroeg, hebben zich van 26 Juii tot 1 October
aangemeld 318 personen, onder wie zeer geschikte en vele,
die bij het leger hier te lande en in Indië trouw en eerlijk
hebben gediend.
Jl. Dinsdagmorgen had in eene woning aan de Heeren
gracht nabij de Heerenstraat te Amsterdam zulk eene
geweldige gasontploffing plaats, dat het achterste gedeelte
van het perceel geheel vernield is. Geene glasruit bleef
er heel, de plafonds in een paar kamers storten neer en
het dak sloeg uit elka&r. De bewoner en eene vrouwelijke
dienstbode, die zich op het oogenblik der ontploffing in het
vertrek bevonden, waar zij plaats had, werden slechts ligt
gewond. De ontploffing was alweder het gevolg van de
onvoorzichtige gewoonte van met licht naar een lek te
gaan zoeken.
Sprekende cijfers. Dat 't er met den landbouw
in ons land niet gunstig uitziet, kan blijken uit het feit,
dat bij de jongste verhuring van drie boerenplaatsen, toe-
behoorende aan de contributie zeedijken in Friesland, werd
geboden f 3000, f 2800 en f 1700. Voor 6 jaar werden
ze verhuurd respectievelijk voor f 5100, f 5000 en f3400.
Naar aanleiding van de juiste opmerking in de eerste
zitting van den Landbouwraad over achterlijkheid in het
gebruik maken van de vele hulpmiddelen, die elders met
goede uitkomsten bij den landbouw zijn toegepast, herin
nert het Hld. aan eene bladzijde uit een voornaam Fransch
tijdschrift. Men leest daar:
De burgemeester van een plattelands-gemeente verhaalt,
hoe hij het heeft aangelegd, om de boeren te bewegen
landbouwwerktuigen te gebruiken,
„Men moet hun weten duidelijk te maken, dat zij hun
fortuin zelf in handen hebben, mits zij al hun krachten
in vereeniging inspannen om den arbeid beter in te
richten. Beter ingerichte arbeid: ziedaar de oplossing.
„Dat is niet anders dan toepassing van wat reeds jaren
lang schier overal in Amerika gedaan wordt.
„Weet ge wat ik gedaan heb? Ik heb als grondeigenaar
het voorbeeld gegeven. Ik heb de noodige werktuigen
aangeschaft, mij beter „geoutilleerd,' als deed ik 't uitslui
tend in mijn eigen belang om de afgunst te wekken van
de arme drommels, die enkel handarbeid toepasten, terwijl
zij de machinerieën van den burgemeester het werk zagen
verrichten van een troep daglooners, bij het ploegen, zaaien
en oogsten.
„Toen aldus allengs de harten met afgunst vervuld waren,
vroeg ik, waarom ze niet handelden als ik.
„Een jaar later liet ik mij schijnbaar niet zonder
moeite overhalen, mijne werktuigen aan twee of drie
uit te leenen. En zij ondervonden er zulk een aanmerkelijke
besparing van arbeid en tijd door, bij een hoogere opbrengst
bovendien, dat de anderen mij om dezelfde gunst kwamen
vragen, tegen betaling van huur voor de machines.
„Daar wilde ik ze hebben! Ik had ze nu beet! Want
thans belmoren al de machines aan de geheele gemeente.
De boeren hebben ze af betaald door een evenredige bijdrage,
die elk afstond van zijn ruimeren oogst, zoodat 't hun ten
slotte niets uit hun zak kostte.
Zoo heb ik allengs mijn gemeentenaren, geheel op Ame-
rikaansche wijze, tal van verbeteringen voor weinig geld
doen aanschaffen. Alles door aaneensluiting, door associ
atie, door coöperatie!'
De vergiftige bessen, die veelal langs wegen en tuinen
in ons land worden aangetroffen, verlokken vaak kinderen
om ze te plukken en te eten. Te Wanneperveen is 't
kind van een landbouwer dientengevolge gestorven. De
zwarte Nachtschade of „Solanum nigrum' zoo is de
naam van de gevaarlijke plant moest voorzichtigheids
halve, ten koste van den schoonen aanblik, uit alle binnen
tuinen worden geweerd.
Sinds eenige dagen is te Tilburg vermist zekere G.,
ambtenaar bij de Staatsspoorwegen aldaar.
Hij had een verlof aangevraagd voor eenige dagen en,
toen hij na afloop daarvan niet verscheen, werd een onder
zoek ingesteld naar den inhoud van de hem toevertrouwde
kas, waarin de gelden aanwezig waren ter uitbetaling van
de werklieden der ateliers, en bevonden, dat eene aanzien
lijke som aan bankpapier, men spreekt van f 7000, niet
aanwezig was; het zilveren geld, naar men zegt f 6000,
wus achtergelaten.
G. zou zich in de richting van België hebben ver
wijderd.
Men schrijft uit Amstelveen:
„Er was gewasschen en de wasch lag te bleeken op de
weide. Bij het binnenhalen werden een flanellen en een
linnen hemd vermist. De eerste gedachte was natuurlijk
aan diefstal; een paar dagen later echter werden de over
blijfselen van de verdwenen kleedingstukken op het bleek
veld teruggevonden. Daar gelijktijdig eene koe aan de
maag sukkelde, werd de oplossing spoedig gevonden; de
koe had ruim de helft der beide hemden opgepeuzeld.'
Van 's Hage wordt een niet onaardig staaltje mee
gedeeld omtrent de innige overtuiging, welke bij sommige
opruiers tot oproer daarvan de drijfveer is. De veelbesproken
ontslagen kapitein P. A. Jansen is, zooals men weet, nu
een der aanvoerders van de socialisten. Als zoodanig sprak
hij niet alleen te dier stede, maar droeg hij ook een door
hemzelven gemaakt en op noten gezet socialistenlied voor.
Hierin is echter het bevreemdende van de zaak niet gelegen,
wel in hetgeen een correspondent van het U. D., na de
mededeeling van het feit, er bijvoegt, namelijk dat J. niet
lang geleden op geheel andere wijze zijn fortuin als com
ponist beproefde. Toen vervaardigde hij lofliederen.,., op
leden van het Koninklijk Huis en zond die als blijk van
zijn hulde aan Hunne Majesteiten. „Het zij nu aldus
vervolgt de correspondent dat met deze voortbrengselen
zijner gaven als toon- en verzendichter en de toezending
aan HH. MM. het doel niet werd bereikt, hetzij er andere
motiven in het spel zijn, deze vurige huidebrenger aan het
Koninklijk Huis houdt nu lofspraken op de roode vlag der
revolutie en wijdt met geestdrift zijn zangen aan de sociaal
democraten.
„„Je moet ze maar proeven,' roepen op onze straten de
fruitverkoopers achter hun wagens. (D.)
Uit 's Hage meldt men aan de N. Rott. Crt.:
„Gisteren avond, bij den aanvang der voorstelling van
het tooneelspel Fiacre 117, door het gezelschap van den
heer Schiirmann, is door een deurwaarder ten name van
den directeur der Fransche Opera beslag gelegd op de
recette, onder handen van het bestuur van het Gebouw
voor Kunsten en Wetenschappen.
Die rechtshandeling geschiedde, uithoofde de impresario
Schiirmann verleden jaar niet was nagekomen zijne ver
bintenis om de zangeres Patti in den Franschen Schouw
burg te doen optreden, tengevolge waarvan de heer Desuiten
zich zijne rechten had voorbehouden.'
Vele dagblad-redactiën schrijven tegenwoordig Boel-
garije. Wij hebben er niets tegen; als het land maar een
naam heeft, waaronder het door ieder gekend wordt, is
het vrijwel hetzelfde, of men Boelgarije dan wel Bulgarije
schrijft.
Maar waarom doet men het toch? omdat in de taal
waarvan die naam ontleend is, die u als oe klinkt? Maar
dan moet men ook spreken van Boelgaren, en het is incon
sequent, als we de Turken dan ook niet Turken, maar
Toerken noemen. Bulgarije is een vertaald woord en
die zeker willekeurige vertaling is in overeenstemming met
ons taaleigen. Wil men er den klank van het oorspronke
lijke woord in terugbrengen, dan moet men ook het Hol
landsche ije, dat geen Bul- of Boelgaar ooit heeft gehoord,
vervangen door Ui, naar Bulgar-Ili, evenals Rumelie, naar
Rum-Ile, eiland der Romeinen. Nu heeft men een wangedrocht
met een Bulgaarschen kop en een Hollandschen staart.
Maar als men dan zoo hecht aan dien klank van het
oorspronkelijke woord, waarom noemt men dan Rusland niet
Rosland naar Rosia, en Engeland Iengland? (Arnli. Crt.)
