HELDERSCHE
EN N1EUWEDIEPER COURANT.
Nieuws- en Adverteniieblad voor Hollands Noordertwartier.
1888. N° 63.
Vrijdag 25 Mei.
Jaargaiig46.
„Wij huldigen
het goede."
Verschijnt Dinsdag, Donderdag en Zaterdagnan
Abonnementsprijs per kwartaal
franco per post
0.90.
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
BUREAU: MOLENPLEIN.
Prijs der Advertentiën: Van 14 regels 60 cents, elke
regel meer 15 cents. Groote letters naar plaatsraimte.
Voor winkeliers bij abonnement belangrijk lager.
Binnenin u d.
Met de laat6t aangekomen mail uit Indië (zoo meldt
men aan de „N. Rott. Crt." uit Den Haag) wordt in par
ticuliere brieven medegedeeld, dat de Gouverneur-Generaal
Van Rees aan Z. M. den Koning ontslag heeft gevraagd,
omdat tusschen den Minister van Koloniën Keuchenius en
den Landvoogd over een aantal punten van bestuur zulk
een groot verschil van gevoelen bestaat, dat zulks nadeelig
op den gang van zaken moet werken.
Tot op het oogenblik echter acht men, volgens het
//Vaderland", het ook in Indië waarschijnlijk, dat de
Gouverneur-Generaal uitgenoodigd is, voorloopig het bestuur
te blijven voeren.
Het Z.blad van «de Avondpost" besluit zijn artikel getiteld
Ontboezemingenmet de volgende regelen
Weten zich bezig te houden. Dat is de kunst, waarvan we onze
kinderen al vroeg de beginselen moeten inprenten. We doen
niet genoeg met hen te laten leeren, wat ze noodig hebben om
„aan den kost te komen." Om gelukkig te zijn, moeten ze meer
weten. Ze moeten weten, waar ze voedsel voor hun geest, waar
ze troost voor hun ziel kunnen vinden in de uren van rust, in
de dagen van beproeving en tegenspoed. Dat vinden ze niet in
doelloos monnikenwerk, of in 't slenteren langs de straat, of in
sociëteit en koffiehuis aan speeltafel of biljart, dat vinden ze
alleen in geestelijke verstrooiing, in lezen en denken, in beoefe
ning der schoone kunsten. Maar er is immers geen tijd om 't
onze kinderen te leeren? Ze hebben hun schoolwerk en dat is
al meer dan genoeg. Ik geloof 't gaarnemaar 't voorbeeld,
dat de kinderen thuis vinden, de gesprekken die ze thuis hooren,
daarvan hangt 't alleen af, of ze iets meer zullen worden dan
leer-machinesof de lust bij hen zal ontkiemen en rijpen, om te
leeren, zich bezig te houden en te genieten, wanneer ze moe zijn
van hun schoolwerk en wanneer ze later zich hebben afgewerkt
in den rosmolen van hun dagelij kschen arbeid en den stryd om
't bestaan.
Werkzame menschen zijn niet altijd zij. wier handen en beenen
nooit stilstaan, tenzij ze slapenen luie menschen zijn niet altijd
zy, die in een ledig uur met de handen over elkaar zitten. Men
kan bezig zijn, zooals het paard voor den ploeg, zooals de hond
in den karnmolen, die beiden niet weten, wat ze doen; werkt
12)
IJslandsche vissehers.
Naar het Fransch van PIERRE LOTI.
...De kleine Sylvester was schoon, zooals hij daar zoo krijgs
haftig stondzijn oude grootmoeder zou trotsch op hem geweest
zijn als zy hem had gezien
Sedert eenige dagen was zijn kleur donkerder, zijn stem anders
gewordenthans was hij in zijn element. Verbluft door de langs
hen strijkende kogels, aarzelden de matrozen een oogenblik, en
bijna wilden zij den terugtocht aannemen, die met hun aller dood
zou zijn geëindigd, toen Sylvester vooruit sneldehij vatte zijn
geweer bij den tromp en sloeg met de kolf als een bezetene om
zich. Door zyn voorbeeld aangevuurd, kwamen de anderen hem
te hulp, en de betoovering, de verlamming, die in die ongeregelde
schermutselingen over alles beslist, maakte zich nu meester van
de Chineezen, die op hun beurt begonnen terug te deinzen.
Zy vluchten bijna met handen en voeten, als panters over
den grond kruipende. Sylvester vloog hen na, hoewel hy reeds
tweemaal gewond was, door een lanssteek in de dy en een diepe
snede in den arm. Hij voelde echter niets anders dan een onver-
zadelijken, blinden strijdlust, voortspruitende uit de aangeboren
dapperheid, die in de oudheid zooveel helden schiep.
Een van de voortschuifelende mannen, die hy dicht op de hielen
zat, keerde zich in zijn angst om en wilde op hem schieten.
Sylvester bleef minachtend staan, om den ander gelegenheid te
geven los te brandenalleen sprong hy een weinig naar links
toen hij zag dat het schot afging. Ongelukkig echter week de
tromp van het geweer bij het schieten in dezelfde richting af.
Hy voelde een hevigen schok in de borst en reeds begrijpend wat
het was, vóór hij nog eenige pijn ondervond, keerde hij het hoofd
om en trachtte hij als een oud soldaat zyn makkers toe te roepen
„ik heb mijn deel gekregen." Daar hij hard geloopen had, haalde
hy diep adem, maar hij voelde dat er door een gat in de rechter
borst lucht binnendrong, met een akelig geluid zooals by een
gebarsten blaasbalg. Op hetzelfde oogenblik voelde hij bloed in
den mond en een hevige pijn in de zijde, die snel in hevigheid
toenam tot zij ondragelijk werd.
Hij draaide twee- of driemaal in de rondte, duizelend, te ver
geefs trachtend adem te halen te midden van den bloedstroom, die
tot in de keel stijgend, hem bijna stikken deed, en viel toen
in zijn volle lengte in het slijk neder.
Veertien dagen later werd Sylvester, onder een hemel, die bij
de nadering van den regen tyd nog zwarter werd, en bij een
ondragelijke hitte, op de reede van Ha-Long aan boord gebracht
van een ziekenschip, dat naar Frankryk zou teruggaan.
Verscheidene dagen had men hem vervoerd op een ziekenwagen
en nu en dan had hij langen tijd moeten blijven rusten in de
ambulancen. De dokters hadden hun best gedaan, maar zijn borst
had zich in zulk een slechte omgeving aan de doorboorde zyde
geheel met water gevuld en de lucht drong borrelend door de
opening, die zich maar niet wilde sluiten.
Hij had de medaille gekregen, en dat had hem een oogenblik
afleiding en genoegen geschonken.
Maar hij was niet meer de flinke soldaat van vroegerhij had
niet meer die ferme houding, die heldere stem. Neen, het lange
lyden en de verterende koorts hadden hem geheel uitgeput. Hij
was weder kind geworden en kreeg het heimweehy sprak bijna
niet en antwoordde als men hem iets vroeg slechts met zwakke,
nauw hoorbare stem. Hij voelde zich zoo zwak, en was zoo ver,
zoo ver van huishet zou nog zooveel dagen duren eer hy thuis
was zou hij nog wel lang genoeg leven? zyn krachten namen
men als een slaaf, zoo vindt men in 't werk geen voldoening
noch troost; zoo drukt de arbeid de ziel neder. Leerwerken en
denken tegelijk. En menigeen, die geleerd heeft, zijn geest bezig
te houden, vindt ook zonder werk, zelfs zonder boek, in zichzelf
een heelmiddel voor de verveling.
Ik ken jongens van de H. B. S., die in hun leegen tijd zich
bezig houden met een soort van zaagwerk. Er is niets vervelender
in de wereld dan „zagen", en ik ken geen vervelender ras dan
dat der „zagers". Daarom heb ik ook zoo'n ingekankerden hekel
aan Nederlandsche vergaderingen. Dat zaagwerk ik bedoel
niet, dat van de Tweede of Eerste Kamer maar dat van
bedoelde schooljongens, bestaat in niets anders dan in 't met
fijne instrumentjes uitzagen van figuren, die op plankjes van
sigarenkistjes of dun spaanhout worden geplakt, het meest
machinale, nuttelooze werk, dat men bedenken kan, want het
houdt den geest niet bezig en heeft geen practisch nut. Als ik
myn jongens met zulk ezelachtig werk bezig zag, wierp ik 't het
raam uit, en ik zou zeggen: „gaat naar de mieren en wordt
wijs," of wat misschien beter was, ik ging met hen knikkeren,
dat oefent tenminste het oog.
's Occuper c'est savoir jouir.
Er is werk, dat niet veel beter is dan niets doen. En niets
doen is des duivels oorkussen. „Een leeglooper is als de horzel,
die leeft van den arbeid der beien", zoo staat ergens geschreven.
Wie geen bezigheid heeft, moet ze zoeken en die wil, kan ze
altyd vinden, maar hij moet goed zoeken en niet oprapen,
wat hem 't allereerst voor de hand komt.
In de Draconische wetten stond de doodstraf op den lediggang,
als gelijkstaande met diefstal, gepleegd aan de maatschappij. Wat
zou de beul werk bij ons hebben, als we, in plaats van een
Heemskerk, een Draco hadden gehad!
Omtrent het onderzoek in de afdeelingen der Tweede
Kamer van het voorstel van de heeren Lohman en Schaep-
man, tot herziening van het reglement van orde, verneemt
men, dat vele leden zich hebben beklaagd, dat dit voorstel
blijkbaar met overhaasting was samengesteld. Een grief
was ook, dat eene behoorlijke toelichting, vooral noodig
voor de nieuwe Kamerleden, bijna geheel ontbrak.
Het voorstel, om Maandag geen zitting te houden, vond
veel bijval, bij leden die op eenigen afstand buiten Den
Haag woonden.
zoo snel af... Het bewustzijn, dat hy zoo ver van huis was,
kwelde hem onophoudelijk, als hij na de uren van slaperigheid
en verdooving, weer opnieuw de vreeselijke pijn van zijn wonden
en de hitte van de koorts voelde en het borrelend geluid hoorde
van de lucht, die in zijn borst drong. Hij had dan ook gesmeekt,
dat men hem zou inschepen, hoe gevaarlijk het ook mocht zijn.
Hij was te zwaar om gedragen te wordenhy had dus vervoerd
moeten worden per wagen en het schokken daarvan hinderde
hem zoo.
Aan boord van het transportschip legde men hem in een van
de kleine ijzeren ledikanten, die evenals in de hospitalen in een
lange rij naast elkaar stonden. Zoo begon de zeereis voor hem
opnieuw, maar in tegenovergestelde richting. Het eenige verschil
was, dat bij thans niet vrij als een vogel in de mars kon leven,
maar in de duffe zaal beneden moest blijven tusschen de uitwase
ming van allerlei geneesmiddelen, wonden en kwalen.
De blijdschap bij de gedachte, dat hij naar huis ging, was de
oorzaak van een tijdelijke beterschap. Hij kon, gesteund door
eenige kussens, overeind zitten en vroeg somwijlen naar zijn
koffer. Dit was een wit houten kastje, te Paimpol gekocht, waarin
hij zijn kostbaarheden bewaarde het bevatte de brieven van groot
moeder Yvonne, van Yann en van Gaud, een schrijfboek, waarin
hij eenige scheepsliedjes had geschreven, en een Chineesch boek
van Confucius, bij een plundering buit gemaakt, waarin hij op de
witte keerzijde der bladen het eenvoudige verhaal van zijn lotge
vallen had opgeteekend.
De beterschap bleef echter niet aanhouden en na de eerste
week zagen de dokters reeds in dat het zou eindigen met den dood.
Men was thans bij den Equator in de ontzettend warme streek
der stormen. Het schip ging steeds even snel, terwyl het de
kribben met de zieken en de gekwetsten heen en weder schudde
altijd even snel op de woelige zee, nog woeliger bij de verande
ring van den moesson.
Reeds menigeen was na het vertrek van Ha-Long gestorven,
en had men in het diepe water moeten werpen; vele van die
kleine kribben waren reeds bevrijd van hun beklagenswaardigen
last.
Dien dag was het in het beweeglijke hospitaal zeer somber
om de hooge zee bad men de luiken van de geschutpoorten
moeten sluiten, zoodat de bedompte ziekenzaal nog akeliger werd.
Zyn toestand werd hoe langer hoe slechterhet einde naderde.
Op zijn rechterzijde liggende drukte hij met de weinige kracht,
die hem nog was overgebleven, zijn borst met beide handen samen,
om het water, de bewegelyke vloeistof in zijn doorboorde long,
tot stilstand te brengen en alleen met de andere adem te halen.
Maar die andere was door de nabyheid ook aangetast en de
zwaarste benauwdheid was begonnen.
Allerlei droombeelden uit zijn land woelden in zijn stervende
hersenen in de benauwde duisternis schenen nu eens liefelijke
dan afzichtelijke gestalten zich over hem te buigenhij ylde
voortdurend en meende in zyn verbijstering Bretagne en IJsland
te zien.
's Morgens had hij den priester by zich laten komen, en d
goede grijsaard, die reeds vele matrozen had zien sterven, was
verbaasd onder die ruwe, mannelijke schors de onschuld van een
kind te vinden. Hy vroeg lucht, steeds lucht, maar die was niet
te verkrijgende koelzeilen gaven niet meerde ziekenoppasser,
die hem gedurig met een gebloemden Chineeschen waaier trachtte
te verfrisschen, kon hem slechts ongezonde dampen toewuiven,
reeds honderdmaal ingeademde, duffe lucht, die de longen niet
meer wilden opnemen.
Somtijds deed hy wanhopige pogingen om zyn bed te verlaten,
waar hij voelde dat de dood hem wachttehy wilde naar boven,
waar de wind woei, om weder te herleven... Anderen mochten
Tegen het voorstel, om de begrootingswetten in handen
te stellen van eene Commissie van 15 leden, die voor het
geheele zittingjaar zal worden benoemd, ten einde ook de
suppletoire begrootingen te onderzoeken, werden vele be
zwaren ingebracht. Zulk eene Commissie, werd betoogd,
zou feitelijk oppermachtig worden, en de Ministers zouden
onder haar staan. In een Republiek als Frankrijk moge
dit te verdedigen zijn, niet in een constitutioyeelen Staat
als Nederland, waar het gezag bij de Ministers moest zijn
en niet overgebracht worden bij eene Commissie van Kamer
leden. De ondervinding in Frankrijk had ook geleerd, dat
zulk eene Commissie aanleiding gaf tot allerlei intriges.
Over 't geheel moet het voorstel, ook bij de geestver
wanten der heeren voorstellers, weinig bijval hebben gevonden.
De Prins van Wales is jl. Dinsdag over Ylissingen
van Londen naar Berlijn gegaan.
In de jongste zitting van den Gemeenteraad van
Stad-Almelo kwamen de buitengewone onkosten van politie
en militaire macht, naar aanleiding van de onlangs geëin
digde werkstaking, ter sprake. Na aftrek van eene door
het Rijk uitgekeerde vergoeding, bieef er toch nog eéne
som van f 2511.51 te vereffenen, welke het Dagel. Bestuur
uit de onvoorziene uitgaven wenschto te vinden. Voordat
hiertoe besloten werd, gaf een der leden, de heer Stork,
het denkbeeld aan de hand, te trachten die kosten alsnog
door het Rijk vergoed te krijgen, of anders door de firma
Scholten. Wat dit laatste betreft, redeneerde hij aldus: de
ongeregeldheden zijn het gevolg geworden van de werk
staking en waren uitsluitend gericht tegen de genoemde
firma's; de werkstaking was veroorzaakt door eene loons
verlaging en is gemotiveerd geweest, want de werkgevers
hebben wel niet woordelijk, maar toch daadwerkelijk de
werkstakers in het gelijk gesteld.
Sommige leden vonden ziju denkbeeld billijk, maar een
voorstel van den heer Stork, om die wenschelijkheid bij
Raadsbesluit uit te spreken, vond toch geen ondersteuning,
en zoo zal nu nog getracht worden, bij de Regeering vol
ledige vergoeding te vinden.
in de touwen klimmen, in de mars blijven Maar met alle
inspanning kon hij slechts even zijn hoofd en zyn zwakken hals
omhoog richten ongeveer als de werktuigelijke bewegingen
die men slapend somtyds maakt. Hij kon niet meer; hij viel
terug in dezelfde plooien van zyn omgewoeld bed, waar de dood
reeds de hand op hem had gelegd, en na ieder van die oogenblikken
van opwinding verloor hij voor een poos het bewustzyn.
Op zijn herhaald smeken opende men eindelijk een van de
geschutpoorten, hoewel dit by de nog woelige zee niet zonder
gevaar was. Het was zes uur in den avond. Toen het ijzeren
luik werd weggenemen, drong echter slechts een verblindend rood
licht binnen. De ondergaande zon zond haar laatste stralen met
vurigen glans over het water van uit het eenige lichte plekje aan
een zwarten, somberen hemelde roode schijn, dien zij in de
ziekenzaal wierp, schoof met elke slingering van het schip heen
en weder, als werd hij uitgestraald door een met bevende band
vastgehouden toorts.
Lucht, frissche lucht bleef ontbrekende kleine hoeveelheid
bniten was niet krachtig genoeg om binnen de koortsige atmosfeer
te zuiveren. Overal, zoover het oog zien kon over de gloeiende
zee, niets dan warme, vochtige, drukkende dampen, niet geschikt
om in te ademen. Frischheid, zuivere lucht nergens, zelfs niet
voor hem die daar in hevige benauwdheid lag te sterven.
...Een laatste visioen maakte hem zeer onrustig: hy zag in
zijn verbeelding zijn oude grootmoeder gejaagd, met een angstig
gelaat, den weg afleggen naar Paimpolde regen viel in stroomen
uit een bewolkten hemel nederzij haastte zich naar het kantoor
van de marine, waar men haar geroepen had om haar zyn dood
aan te kondigen.
Hy rilde hevig, terwyl hy lag te reutelen. Men wischte van
zyn lippen het schuim en het bloed, dat gedurende die stuip
trekkingen by golven uit zijn borst opsteeg. De prachtige zon
bestraalde hem met haar helderen glansin het westen was het
alsof een gansche wereld in brand stond en de wolken met bloed
waren geverfd. Door de open geschutpoort drong een breede
streep rossig licht naar binnen, die Sylvester als met een aureool
omgaf.
...Op datzelfde oogenblik scheen die zon ook in Bretagne, waar
het bijna middag was. Het was dezelfde zon op hetzelfde punt
van haar nooit eindigende baan, maar zij had daar niet niet dien
rossigen tinthoog uit een blauwen hemel verlichtte zy met haar
witachtig licht grootmoeder Yvonne, die voor haar deur zat te
naaien.
En in IJsland scheen die zon ook, maar daar was het ochtend
en had zy nog veel bleeker kleur. Zij scheen er treurig in een
fjord, waarin de Maria een eind van de kust af lag, en de
lucht om haar heen was zoo helder, dat men onwillekeurig dacht
aan een doode planeet, die niet meer door een atmosfeer was
omringd. Met een ijzige juistheid toonde zij in de kleinste
bijzonderheden dien chaos van steenen, waaruit IJsland bestaat.
Yann, zelf ook zoo vreemd verlicht zat als naar gewoonte in de
glinsterende omgeving te visschen.
...Op het oogenblik dat de roode schyn, die door de geopende
geschutpoort binnendrong, verdween en de zon zich geheel in het
brandende water dompelde, zag men de oogen van den stervenden
zich naar binnen keeren alsof zy in zyn hoofd verdwenen. Men
bedekte ze met de oogleden en de lange oogharen en toen werd
Sylvester zeer schoon, als een marmeren beeld.
De begrafenis van Sylvester heb ik zelf in Singapore geleid.
Gedurende de eerste dagen van de reis waren er reeds zoo-
velen over boord geworpen, dat men besloot zyn lichaam te
bewaren tot men in die stad, die trouwens zeer naby was, zou
zyn aangekomen.
