dienen, maar meer nog maak ik van dat
Concert melding, omdat liet tegen middernacht
besloten werd met het zingen van een paar
coupletten uit het Wien Neêrlands Bloed,
waarbij op voorgang van Z. Excellentie alle
aanwezigen opstonden. Ik acht mij niet in
staat, U den indruk weer te geven, die dat
slot op mij maakte. Ik kan er slechts dit
van zeggen, dat toen vooral mijn gansche ziel
uitging naar het lieve Vaderland en dat in
mijne verbeelding dat lieve Vaderland al
kleiner en kleiner afmetingen aannam, en om
niet van ééne bepaalde woning te gewagen,
zich concentreerde tot die plek, die mij immer
lief en dierbaar blijven zal.
God zegene allen, welke die plek bewonen!
Met de lezers en lezeressen Uwer Courant
gegroet van tt.
L. VAN 'T SANT
NEDERLAND.
HELDER, 12 April.
Naar het „Vad." verneemt, heeft de afdee-
ling „Zee- en Landmacht" van „Eigen Hulp",
die voornamelijk in het belang der officieren
werkzaam is en wier bestuur dan ook geheel uit
officieren en gepensioneerde officieren bestaat,
zich gewend tot den minister van Oorlog, met
het verzoek, dat de bekende anti-„Eigen-Hulp"
circulaire geacht zal worden niet op haar van
toepassing te zijn.
De Commissie van Rapporteurs der Tweede
Kamer voor spoorwegovereenkomsten zou gisteren
haar verslag vaststellen.
De toestand van het Tweede Kamerlid
Verniers van der Loeff is weder minder gunstig.
gegeven, maar de meesten had hij nog niet tot
klaarheid kunnen brengen.
Nadat nog een lans was gebroken voo."
het natuurkundig onderwijs op onze scholen,
ging de vergadering hoogst voldaan uiteen.
Winkel. De heeren K. Vries, alhier, K.
Broertjes, te Aartswouden D. Kuilman, te Nieuwe
Niedorp, hebben besloten eene Maatschappij op
te richten, welke ten doel heeft, verhuurders van
woningen te verzekeren tegen gebrekkige huur
ders.
Warmenhuizen. Door de Rederijkers
kamer „Concordia" alhier, werd Maandagavond
jl. eene uitvoering gegeven. Gespeeld werd
,,'t Lied van Moeder". Vele van de in dit stuk
voorkomende treffende tooneeltjes kwamen goed
tot hun recht, bizonder het slot van 't 2de be
drijf. Zeker zou het èn voor de spelers, èn voor
't publiek wel zoo aangenaam zijn als alle hoor
ders zich onder't spelen tot„hooren" bepaalden.
Hoogkarspel. De Gemeenteraad heeft tot
wethouder benoemd den heer A. Stapel.
Enkhuizen. Aan den heer F. C. A.Ge-
ricke is eervol ontslag verleend uit zijne betrek
king van stadsmuziekmeester.
Warder. In de vergadering der Kies-
vereeniging „Volksbelang" alhier, gehouden op"
9 dezer, zijn tot afgevaardigden naar de Centrale
Vereeniging te Hoorn benoemd de heeren F. W.
.Drijver, predikant alhier en KI. Wester, welke
heeren op 14 dezer alhier verslag zullen hebben
uit te brengen van 't geen behandeld werd ter
vergadering van de Centrale Kiesvereeniging te
Hoorn.
Middelie. In de gemeenten Middelie, Kwa-
dijk en Warder komen langzamerhand verschil
lende verbeteringen tot stand.
De begraafplaatsen b. v. worden aanmerkelijk
verbeterd en verfraaid, door Kwadijk komt een
flinke, breede, aan weerskanten met boomen be
plante steenen rijweg, terwijl de raadhuizen te
Kwadijk en Middelie een belangrijke restauratie
ondergaan.
Eene verlichting met lantarens langs den ge
meenteweg te Kwadijk wordt mede reeds voor
bereid.
theorie der getijden geleverd, die door andere
thcoriün gevolgd werd. De harmonische analyse
d. w. z. de vooruitberekening van getijhoogte
is pas ontstaan in 1S6S. Vóór zulk eene inge
wikkelde theorie zoover is doorgevoerd, dat men
er besluiten uit mag trekken, moeten echter een
verbazend aantal waarnemingen gedaan worden,
waarmede lichtelijk een ménschenleeftijd zal heen
gaan.
Toen de maan ontstond had zij tweeC-rlei uit
weg óf weder te vallen op de aarde, öf zich te
verwijderen. Van het eerste was geen sprake
meer, door het laatste is de snelheid der maan
om ons middelpunt aangegroeid van 3 tot 656
uren. Daarentegen wordt door den invloed der
maan de draaingssnelheid der aarde' om haar
as kleiner, want deze is afgenomen van 3 tot 24
uren, zoodat zeer langzaam onze dag in lengte
is aangegroeid. Op het oogenblik dat maan en
aarde even snel om het gemeenschappelijk zwaar
tepunt wentelen, d. i. ongeveer het middelpunt
der aarde, zal onze dag 1400 uren lang zijn,
maar volgens berekening duurt dit nog 150 mil-
lioen jaren. Het is niet waarschijnlijk dat dan de
levende wezens hetzelfde zullen zijn als de thans
bestaande, want de omstandigheden zullen de
vormen veranderen. Het is zelfs denkbaar, dat
de zon, die nu reeds op haar retroïte. is, en het
tijdperk van den ouderdom nadert, dan niet ge
noegzaam voldoet aan onze eischen voor leven
in zulk een vorm. Maar doet zij dit wel, dan
zullen de laatsten individuen de maan in hare
volle glorie zien, en blijven zien tot het gloeiend
overblijfsel van onzen aardbol eindelijk ook zijn
glans verliest en star wordt, zoodat de tol den
evenaar teruggedrongen wezens, den laatsten
druppel uit de laatste wolk zullen zien vallen,
en verstijven in den bevroren oceaan.
De voorzitter, de kapt. ter zee D. G. Brand,
dankte ten slotte namens de talrijk opgekomen
leden, den spreker voor zijne lezing, die rijk was
aan wetenschappelijke mededeelingen.
Het gewone zomerverlof der adelborsten van liet
Kon. Instituut voor de Marine zal dit jaar aan
vangen, voor de 1ste afdecling op 26 Juli, en voor
de 2de afdeeling op den 19den te voren.
De luit. ter zee 1ste kl. A. C. Zeeman, belioo-
rende tot de rol van Zr. Ms. torpedo-instruetiesehip
„Marnix", wordt 1 Mei a. s. belast met het on
derwijs in het torpedowezen aan het Koninklijk
instituut voor de Marine alhier.
De machinist 2de kl. J. Greshof, geplaatst bij de
machinisten-opleiding te Ilellevoetsluis, wordt met
ingang van 16 Juni a. s. op non-activiteit gesteld.
Aan boord van Zr. Ms. opleidiugschip Admiraal
van Wnssenaer", te Amsterdam, is het eereteeken
voor belangrijke krijgsverrichtingen met gesp Aljeh
187385 uitgereikt aan den scheepskok H. J.
Derks.
Naar het „Vad." verneemt, heeft Z. M. de Koning
benoemd tot commandeur met de zwaarden van den
Gouden Leeuw van Nassau, den kolonel-commandant
van het reg. grenadiers en jagers H. W. Greve.
Ingevolge de bevelen en namens Z. M. is van
deze benoeming per dagorder aan het regiment
kennis gegeven en is deze op het middagappèl
voorgelezen.
Door Z. M. is 1. als blijk van's Konings goed
keuring en tevredenheid, de zilveren medaille en
een loJl'elijk getuigschrift, ingesteld bij Zr. Ms. besluit
van 22 Sept. 1855, no. 64, toegekend aun P. J.
Creton, schipper van het Fransche vaartuig „Notre
Dame deLourdes (No. 48)" van Grevelingen, wegens
de moedig met levensgevaar volbrachte redding van
een gedeelte der bemauning van het Nederl. sehip
,Janlje" op 29 Jan. jl. en de aan deze schipbreu
kelingen betoonde zorg en gastvrijheid2. mede
als blijk van Zr. Ms. goedkeuring en tevredenheid,
de bronzen medaille en een loffelijk getuigschrift,
ingesteld bij bovengenoemd besluit, toegekend aan
P. J. L. Pitrc, A. L. Labroy, A. M. Melliet, J. J.
Ch. Wadoux, matrozen op bovengenoemd vaartuig,
die eveneens tot de hierboven vermelde redding
hebben bijgedragen.
V i s s c h e r ij.
De afdeeling Helder der Vereeniging ter bevor
dering van de Nederlandsche visscherij hield gis
terenavond in het lokaal Concordia, van den heer
Panbakker, zijne gewone jaarlijksche algemeene ver
gadering, onder voorzitterschap van den heer W.
ten Harmsen.
Uit het door den secretaris-penningmeester, de
heer Oudenhoven, uitgebracht financieel verslag
bleek dat de ontvangsten in het vorige jaar hadden
bedragen f 106.30, de uitgaven f 80.25 het batig
slot alzoo f 26.05. De rekening werd onder dank
zegging goedgekeurd.
De heer S. IV. Stooker bracht verslag uit van
het behandelde in de op 28 Mei 11. te Amsterdam
gehouden vergadering der Vereeniging, waarop hij
de afdeeling Helder vertegenwoordigde. De Voor
zitter dankte den heer Stooker namens de vergade
ring voor het met zorg samengesteld verslag. Als
afgevaardigde naar de in Mei dezes jaars te Dord
recht te houden algemeene vergadering, werd we
derom den heer Stooker gekozen, terwijl de heer
G. T. von Oterendorp tot plaatsvervangend afge
vaardigde werd benoemd.
De heeren W. ten Harmsen, L. W. F. Ouden
hoven, S. W. Stooker, C. D. Zurmuhlen en C.
Stammes werden allen als leden van het Bestuur
herkozen.
Door het Bestuur werd verantwoording gedaan
van de ten vorigen jare ten behoeve van de wed.
Hakvoort en hare kinderen ingezamelde gelden.
Hieruit bleek, dat aan verschillende giften was
bijeengebracht f 1298.31^, welke som, na aftrek
van een klein bedrag voor porto's, grootendeels ten
bate van de weduwe besteed werd, terwijl zij het
overig deel in contanten ontving.
Naar aanleiding van een van het Hoofdbestuur
ontvangen mededeeling dat het station IJmniden,
met betrekking tot het vischvervoer, in rechtstreeks
verkeer naar het buitenland is opgenomen, werden
door verschillende leden klachten geuit over de be
lemmering, die de vischhandel te dezer plaatse
ondervindt, tengevolge van de beperkende bepalin
gen voor de verzending van ijlgoederen langs de
spoorwegen.
Er werd besloten deze zaak in de a. s. algemeene j
vergadering ter sprake te brengen en andere maat- 1
regelen te nemen om te bewerken dat het vervoer
van ijlgoederen, tot in de geringste hoeveelheden,
van hier met alle treinen cn naar alle binnenlandsche
stations worde toegestaan.
Verder werd bepaald, de bemiddeling van de
algemeene vergadering in te roepen om opheffing te
verkrijgen van den maatregel, die bepaalt dat de
voor Duitscliland bestemde visch uitsluitend per
Holl. spoor moet worden verzonden. Op voorstel
van den heer Van der Hoeven werd besloten te
verzoeken om de zwarte mijlton tegenover de Hors,
150 meter verder uit den wal te leggen, op grond
dat die ton, zoo deze thans ligt, den haringvisschers
veel nadeel berokkent.
Met betrekking tot de uitoefening van politietoe
zicht op de visscherij merkte de heer von Oteren
dorp op, dat hij zich niet kan vereenigen met het
voorstel van sommige afdeelingen, om aan boord
van de met de surveillance belaste kruisers een
visscher te plaatsen. Spreker acht dit geheel over
bodig, indien de commandanten van de politie-vaar-
tuigen zich voor hun vertrek van hier slechts door
een deskundige op de hoogte doen stellen waarde
visschers zich ophouden. De commandant van de
„Dolfijn" is gewoon dit steeds te doen en bevindt
zich daar wel bij. Op voorstel van den heer
von Oterendorp werd besloten om te verkrijgen
dat dit voor ieder der commandanten verplichtend
worde gesteld.
De heer Zurmiihlen betuigde zijne ontevredenheid
over de onjuistheid der notulen van de jongste
algemeene vergadering. In het verslag van die
vergadering, vanwege het Hoofdbestuur uitgegeven,
worden hem uitdrukkingen toegedicht, die hij niet
heeft gebezigd, ook met betrekking tot het politie
toezicht op de visscherij.
Nadat de heer von Oterendorp het Bestuur voor
hare goede zorgen had bedankt, werd de vergade
ring door den Voorzitter gesloten.
Nieuwediep, 12 April. Sedert jl. Donderdag
werden alhier door 17 korders en bengers 175
tongen, 110 roggen, 2G5 schelv. en 21 mandjes
kl. schol en door trekkers 930 tal haring aange
voerd tong gold 75 cent, rog 60 cent per stuk,
schelv. f 23 af 24 't honderd, kl. schol f 2.25
a f 2.50 per mandje en haring 50 cent a f 1.40
per tal.
Texel, 10 April. De haringvisscherij langs
de kust is voor dit seizoen al'geloopen en heeft over
liet geheel onbevredigende resultaten opgeleverd.
De eigenaars van booten en netten verdienden
nauwelijks zooveel, dat de onkosten er van konden
bestreden worden. De visschers, die een schraal
weekgeld konden besommen, maken zich nu gereed
voor de geepvisscherij, die weldra zal aanvangen.
De eerste ansjovis is gevangen door schipper W.
Bout, te Tolen. In 1889 op 29 April, in 1887
op 28 April, in 1886 op 26 April, in 1885 op
30 April en in 1884 op 25 Maart. Deze laatste
datum is wel de vroegste, waarop ooit ansjovis ge
vangen is.
Stettin, 8 April. (Haringbericht.) In de
afgeloopen week was, evenals in de voorafgegane,
de handel zeer beperkt. Uit Noorwegen zijn een
paar ladingen vette aangekomen, die eerst later
zullen worden verkocht. Sardines onveranderd.
Onderwijs en Examens.
De gemeeenferaad van Enkhuizen heeft besloten,
aan de tusschenschool een onderwijzer aan te stellen
op een jaarwedde van f 500, ten einde bet perso
neel voltallig te maken. Naar aanleiding van de
gewijzigde onderwijswet is besloten het schoolgeld
op de dagscholen onveranderd te laten, doch van
iederen leerling, die gebruik maakt van het her-
halingsonderwijs, hetwelk tot dusver kosteloos werd
gegeven, een kwartje schoolgeld per maand te
heffen.
Benoemingen, enz.
Benoemd bij Kon. besluit van 5 dezer tot Rijks-
ontvanger te 's Gravenpolder de heer G. Meerdink,
thans te Leek, vóór dien tijd te Heiloo.
Kunst- en Letternieuws.
Het was jl. Donderdag een recht bloemenfeest
in het «Grand Theatrc" te Amsterdam. Mevrouw
Albregt gaf haar benefiet met de voorstelling van
Legouvé's «Talent cn Geboorte" en Zu Putlitz
«Oude Doos", twee bekende stukken, waarin haar
kostelijk talent op zijn best uitkomt. Het huis was
vol, met een publiek, dat de vei dienstel ij Ke kunste
nares telkens toejuichte en terugriep. En een bou-
quetten en een bloemenmanden en een bloemhar-
pen Er kwam geen eind aan. De brave vrouw
werd bijna onder bloemen begraven. Amsterdam
weet zijn kunstenaars nog wel eens goede dagen
te bereiden.
De toestand van den schilder Bosboom,
door een beroerte getroffen, geeft nog hoop op
herstel.
Rechtszaken.
Kauton Helder. Zitting van 5 April 1890.
Uitspraken.
M. E., huisvrouw van I. I., het voor een krijgs
man beneden den rang van officier verkoopen van
een kleedingstuk, behoorende tot diens uitrusting,
zonder dat daartoe"» door of vanwege den bevel
voerenden officier schriftelijke vergunning was afge
geven boete f 10, subs. 4 dagen hechtenis.
J. K., werpen van vuilnis op de openbare straat
f 1 boete, subs. 1 dag hechtenis.
M. R., het na gez.etten tijd openhouden van een
tapperij, f3 boefe, subs. 1 dag hechtenis.
M. B., straatschenderijf 0.50 boete, subs. 1
dag hechtenis.
C. de G., als voren, f 1 boete, subs. 1 dag hech
tenis.
A. B., straatschenderij, vrijgesproken.
J. R, openbare dronkenschap bij 1ste herhaling
op 2 tijdstippen 2 maal f 5 boete, subs. 2 maal 2
dagen hechtenis.
J. B., belemmering van het verkeer een de open
baren landweg, f 1 boete, subs. 1 dag hechtenis.
D. L. D openbare dronkenschap bij 6de her
haling op 3 tijpstippen 3 maal 8 dagen hechtenis
en opzending voor den tijd van 1 jaar.
A. Z., zónder recht laten loopen van vee op
gronden die bezaaid zijn f 0.50, boete, subs. I
dag hechtenis.
A. de B., openbare dronkenschap op een spoor-
wegsta tion, v rijges proken
STATEN-GENERAAL.
Eerste Kamer.
Zitting van Donderdag 10 April.
Geopend te 3! uur.
Mededeeling wordt gedaan, dat door de afdee
lingen zijn benoemd tot voorzitters de heeren
Van Akerlaken, De Bruyn, Van Eysinga, Kap-
peyne en Fransen van de Putte tot rapporteurs
pensioenwetten de heeren Van Swinderen, Pijn
appel, Vlielander Hein, Van Roijen en Van
Lier en tot rapporteurs voor het voorstel-Reekers
betreffende den wonderkuil, de heeren Van Nagell,
Van Ampsen, Regout, Van Gennep, Prins en
Melvill.
De inlichtingen der Regeering in de zaak van
de stembussen te Wessem zijn voor kennisgeving
aangenomen.
Aangenomen worden verschillende naturalisa-
tiewetten en een onteigeningswet voor een weg
over Helledreef, bekrachtiging provinciale hellin
gen Friesland en Overijsel, en overeenkomst voor
overdracht draaibrug over de Nieuwevaart.
Zitting van Vrijdag n April.
De Kamer heeft heden aangenomen de ont
werpen tot herziening van de consulaatrechten,
de overeenkomsten van grondruiling met de ge
meenten Rotterdam, Zwolle en 's Hertogenbosch,
de onteigening voor de uitbreiding van het station
's Hertogenbosch, de intrekking van art. 2 der
wet tot uitvoering van de druifluis-conventie en
de suppletoire Justitie-begrooting voor 1889.
De Minister van Justitie verklaarde, dat de
Staat niet kan zorgen voor landloopers en bede
laars, die niet tot werken in staat zijn. Dit zou
Staatssocialisme zijn.
De Kamer is gescheiden, vermoedelijk tot in
de eerste dagen van Mei.
Binnenlandsch nieuws.
Texel. Te Oosterend circuleert onder de
schippers een adres aan den Gemeenteraad,
waarin uiteengezet wordt, dat het verkiezelijker
is, eene haven te maken bij de Kaap, dan wel
de haven te Oudeschild te vergrooten, waarom
verzocht wordt het daarheen te willen leiden,
dat subsidie voor de eerste verleend zal worden,
opdat Oosterend eindelijk in het bezit van de
zoo lang gewensckte en zoo vurig begeerde haven
zal komen.
Anna Paulowna. Bij de op 3 April jl.
gehouden aanbesteding van leermiddelen en
sehoolbehoeften van de O. L. scholen alhier
waren 3 inschrijvers, alsW. C. Meilink, te
2utfen, voor f 285.85H. P. M. Verlinde, te
Bergen op Zoom, voor f 333.33 en H. A. Sta-
dermann, te Helder, voor f 340.Aan den
laagsten inschrijver is de levering gegund.
Wieringen. Met algemeene stemmen is
tot hoofdingeland van den polder Waard-Nieuw-
land alhier herkozen de heer C. J. van derOu-
dermeulen te Wassenaar.
Noordscharwoude. Jl. Woensdag had in
de herberg „de Burg", van D. Stam alhier, de
openbare verpachting plaats van het innen en
het genot der schutgelden van de sluis in Geest-
merambachts-Oosterdijk aldaar met de bewoning
en het gebruik der sluiswachterswoning en bij-
behoorend erf voor den tijd van 2 jaren, ingaande
den 1 Mei a. s. Er waren vijf tot tien gegadig
den, van wie K. R. Koppen, te Oudkarspel
pachter werd voor de pachtsom van f 1280 per
jaar. De vorige pachter, Pieter Hart, die aan het
gemeentebestuur verklaard had wegens hoogen
leeftijd niet meer te willen mededingen, had
een en ander in pacht voor f 910 per jaar.
Barsingerhorn. Jl. Dinsdagavond werd
alhier door den heer dr. Vitus Bruinsma een
lezing gehouden, getiteld„Een en ander over
Natuurkunde in verband met Spiritisme".
Verschillende spiritistische verschijnselen wer
den door Spreker geschetst. Van enkele dezer
verschijnselen werd door spreker eene verklaring
Haarlem. Jl. Donderdag is alhier aanbe
steed het maken van beplantingen en het plaat
sen van verkenningspalen in de duinen op Ter
schelling. Raming f 10.000. Minste inschrijver
A. A. Bos, te Terschelling, voor f 10.397 2.
De uitvoering van eenige werken tot verbetering
der zeewering langs liet noorderstand te Vlieland.
Raming 120.100, Mintse inschrijver A. Bos te
Helder, voor f 17.140. 3. Het vernieuwen
van de Wipbrug No. 49 te Alkmaar. Raming
f 4500. Minste inschrijver J. Oldenburg, te Ber
gen, voor f 6350.
Amsterdam. Jl. Dinsdag werd door de
Holl. IJzeren Spoorwegmaatschappij o. a. aanbe
steed
(bestek no. 456) het uitvoeren van onderhouds
werken op den spoorweg HelderAmsterdam,
ZaandamEnkhuizen en HoornMedemblik,
raming f 34.735.85. Aannemers werden
ie perceel J. Overtoom, Schagen, f 5295
2e perceel E. Fransen, Medemblik, f 4560
3e perceel G. D. van Doorn, Amsterdam, f 8980
4e perceel J. Plas, Purmerend, f 5273 5e perceel
D. Bot te Bovenkarspel voor f 5795.
Marine en Leger.
Marine-Vereeniging. Vrijdag
avond had in de nevenzaal van het café „Die
Port von Cleve" alhier eene vergadering dezer
Vereeniging plaats, waarin de luit. ter zee ïste
kl. B. J. G. Folck als spreker optrad over het
onderwerp„De getijden, de oorzaken er van en
hun harmonische analyseook in verband met de
starheid der aarde."
Groote denkers hebben beproefd om bepalingen
te treffen ten opzichte van de verschillende
krachten, die de getijden veroorzaken, teneinde
den tijd van hoogwater en ook de hoogte daarvan
te kunnen voorspellen. Zij zijn daar evenwel
nog slechts ten deele in geslaagd, zoodat er nog
heel wat onopgeloste problemen overblijven.
De spreker begon met een terugblik te werpen
in de minstens 500.000 eeuwen die ons zonne
stelsel oud is, en trachtte de getijden in verband
te brengen met het bestaande, om vervolgens
over te gaan tot eene nauwkeuriger behandeling
van zijn onderwerp, dat hij aldus verdeelde
A. De golven. B. De getijden, nl. 1. Hun ontstaan.
2. De harmonische analyse er van, ook in ver
band met de starheid der aarde. 3. De gevolgen
der getijden in toekomstige eeuwen.
Aangezien al deze punten grootendeels op
streng wetenschappelijke wijze behandeld werden,
eigent zich deze leziDg niet om er er een gere
geld verslag van te geven, en zullen wij er
.slechts enkele bijzonderheden uit vermelden. De
langste golven werden in de 'Atlantischè Ocea'an
opgemerkt en wel eene deining van 824 M.
lengte en 23 sec. periode; terwijl men opgegeven
vindt dat nabij de Kaap de Goede Hoop in
1837 golven zijn geobserveerd ter hoogte van 30
M. Hevige golvingen kunnen ook ontstaan ten
gevolge van vulkanische uitbarstingen, en in de
geschiedenis vinden wij herhaalde malen gewag
gemaakt van haar vernielende kracht. Zoo ver
haalt o. a. Thycidides dat in 425 voor Christus,
in het zesde jaar van den Peloponesischen oorlog,
eene geweldige aardbeving plaats had, die de
zee over de stad Orobia deed loopen, en een
binnenzee ontstond waar vroeger land was. De
machtigste van allen was vermoedelijk de Kra-
katau uitbarsting op 26 en 27 Augustus 1883,
die achter elkander drie hooge stootgolven voort
bracht. Deze vloedgolf is veroorzaakt door het
instorten van den vulkaan, zoodat in het begin
het water op de kusten terugweek, om daarna
met eene alles vernielende kracht te komen op
zetten. De golf bereikte toen bij Anjer, enz. eene
hoogte van 40 M.
De opmerking, dat de getijden iets te maken
hebben met zon en maan, is reeds afkomstig
van de oudste bewoners der aarde, doch in de
16de eeuw begon men zich eerst rekenschap te
geven van de verschijnselen die zich bij de ge
tijden voordoen. Newton heeft het eerst eene