HELDERSCHE-
NIEU WEDIEPER COURANT.
Jaargang 48.
M. 54. Zondag 4 Mei 1890.
Nieuwsblad voor Hollands Noorderkwartier.
J. H. YAN BALEN.
Dit nummer bestaat
uit twee bladen.
EERSTE BLAD.
19> C A S G A M A L A.
,Ea de»e»pere«rt nimmer I*
Jé* Piet enz. Coen.
Het Vaderlandt ghetrouwe
Blijf ick tot in den doot.
Wilhelmuslied.
Verschijnt Dinsdag, Donderdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per kwartaalf 0.70, franco per post f 0.90.
Het Zondagsblad, behoorende bij deze Courant, verschijnt eiken Zaterdagavond.
Abonnementsprijs per 3 maandenf 0.75.
Voor de abonnés dezer Courant in de gemeentef 0.30.
buiten de 0.35.
REDACTEUR-UITGEVER
Molenplein 162/163.
Prijs der Advertentiën: Van 15 regels 30 cent, elke regel meer 6 cent. Bij
abonnement, naar gelang van de hoeveelheid regels, aanmerkelijk lager.
Voor liefdadige doeleinden 3 cent per regel
Dienstaanbiedingen voor den werkenden stand3
Mededeelingen en aanbevelingen.10
NEDERLAND.
HELDER, 3 Mei.
Naar het „U. D." verneemt, neemt Jhr.
mr. Huydecoper van Maarsseveen, lid van de
Eerste Warner, voortdurend in beterschap toe en
bestaat er alle hoop op zijn volkomen herstel.
De afdeeling 's-Hertogenbosch der „Maat
schappij t. b. van Geneeskunde" heeft aan de
alg. vergadering voorgesteld, te besluiten dat
voor den genialen denker F. C. Donders een
standbeeld zal worden opgericht, met medewer
king van binnen- en buitenlandsche vak- en
ambtgenooten.
In de 41ste algemeene vergadering dei-
Maatschappij t. b. van Geneeskunde, op 7 en
8 Juli te Utrecht te houden, komen o. a. de
volgende voorstellen in behandeling
a. van de aldeeling 's GravenhageDe
Maatscha >pij drukke bij de Regeering den
wensch uit, dat bij de herziening der wet tot
voorziening tegen besmettelijke ziekten geen af
breuk worde gedaan aan de voorschriften be
treffende de koepokinenting," met welk voor
stel het hoofdbestuur zich vereeuigt
b. van de afdeeling Tilburg„De afdeeling,
van oordeel dat vaccinatie voor alle school
gaande kinderen verplicht behoort te blijven,
noodigt de vergadering uit, in dezen haar oor
deel uit te spreken, opdat het hoofdbestuur ten
alle tijde gemachtigd zij, namens alle geneeskun
digen te protesteeren tegen elke verandering, die
tot verslapping der thans bestaande bepalingen
daaromtrent kan voeren," waarbij het hoofd
bestuur aanteekent, dat het in geen geval namens
alle geneeskundigen kan spreken, omdat niet
alle medici lid zijn der Maatschappij, bedragende
haar aantal leden ongeveer 1200, maar dus
hoogstens namens ®/5 der geneeskundigen,
Het hoofdbestuur der „Vereeniging voor
Lijkverbranding" heeft, in verband met het besluit
der algemeene vergadering om hier te lande een
lijkoven te bouwen, uit zijn midden eene com
missie van drie leden benoemd, bestaande uit
de heeren A. J. C. J. S. Bergema, te Amster
dam, Jhr. H. T. Hora Siccama, lid van den
Feuilleton Tan de Heldersche- en Nieuwedieper Courant.
door N. VON ESCHSTRUTH.
Trolsch en koud klonken die woorden door de
diepe stilte. Lothar beet zich op de lippen. «En
waarom blijft de groeve nu nog onbearbeid
«Omdat zij uitgeput is."
«Uitgeput onmogelijk
«Het weinige marmer, dat er nog te vinden is,
ben ik van plan te gebruiken voor de gebouwen
hier, daar het oude gedeelte van het slot vernieuwing
eischt."
«En tot zoo lang laat ge de beste blokken stelen
Een honende trek speelde om de lippen van den
jongen man.
«En wanneer ik dat nu toeliet?" Désidère
kruiste de armen en zag zijnen broeder bedaard aan.
«Dan behoeft ge u niet te verwonderen, dat
krachtiger handen zich daaraan gelegen laten liggen
volgens het testament van papa is de majoraatsheer
van Casgaraala verplicht, een zeker deel van het
jaarlijksche inkomen, speciaal wat betreft dat der
landerijen en bosscben bij het slot behoorende, aan
zijne zusters en broeders uit te betalen, en het is
daardoor voor mijne zusters en my van geen gering
belang te weten of de marmergroeve daartoe rente
Afwerpt of niet. Buitendien verzekert een codicil
uit voornoemd testament mij het recht met den dag
van mijn huwelijk" Lothar wendde zich lachend
tot Dagmar «op dit slot te wonen, terwijl mij
tevens op dien datum een som moet worden uit
betaald, gelijkstaande aan het bedrag voor het
uitzet van een mijner zusters in het eventueele
geval."
Dngmar verborg haar hoofdje achter den waaier.
Desidère evenwel schokte en staarde, plotseling be
grijpend, de beide jongelieden aan, die wel niet
toevallig zoo naast elkaar gezeten zouden zyn aan
de familietafel.
Gemeenteraad te 's Hage en M. Simons, te Rot
terdam, om de zaak voor te bereiden en een
voorstel voor de algemeene vergadering in te
dienen.
Door 18 leden is de storting in het fonds voor
lijkovens gedaan, 'die recht geeft op crematie
voor rekening der vereeniging.
Over de redenen, die de leden van het
college voor zeevisscherijen hebben doen beslui
ten ontslag te nemen, schrijft het N. v. d. D.
Het college voor de zeevisscherijen hetwelk
indertijd is ingesteld om de Regeering van zaak
kundig advies te dienen in alle aangelegenheden,
welke op zeevisscherij betrekking hebben, heeft
sinds het optreden van het tegenwoordige minis
terie bij herhaling moeten ondervinden, dat zijne
adviezen weinig geteld worden, en dat de Regee
ring blijkbaar meer waarde hecht aan de per
soonlijke meening van denRijks-adviseur voor
de zeevisscherijen.
Verschillende aan het Departement van Water
staat gerichte stukken bleven in den laatsten
tijd geheel onbeantwoord, en uit allerlei voor
vallen heeft zich bij de leden de indruk geves
tigd, dat de tegenwoordige Regeering op de
medewerking van het college weinig is gesteld.
Bij het Departement van Waterstaat wordt
thans druk gearbeid aan de samenstelling der
memorie van antwoord op het Kamerverslag over
de spoorweg-overeenkomsten.
Tegen de helft van deze maand kan dit lijvige
stuk gereed zijn.
De minister van Financien maakt bekend,
dat het saldo van 's Rijks schatkist op 26 April jl.
bedroeg: bij deNederl. Bank f 12.974.113.01 en
bij de betaalmeesters f 1.781.662.74^, te zamen
f I4-755-774.76-
De centrale raad van den Sociaal-democra-
tischen Bond heeft den heer C. Croll, wegens
verschil van gevoelen met den heer Domela
Nieuwenhuis, als redacteur van „Recht voor
allen" ontslagen.
Reeds van den aanvang af nam Croll een an
der standpunt in ten aanzien van het staatkundig
program der socialisten. Croll stelt het individu
boven den staat, terwijl Nieuwenhuis den staat
boven het individu stelt. Volgens Croll's opvat
ting moet de individueele vrijheid de grondslag
zijn van het staatslevenhij ontkent elk recht
van physieken dwang en meent dat dwang nooit
kan leiden tot den socialistischen gelukstaat, dien
de leider predikt.
Overzicht der Pers.
In een artikel „Het wetsontwerp ter vast
stelling van bepalingen betreffende 's Rijks
waterstaatswerken, behandelt de N. R. Ct. die
bepalingen van het ontwerp, waardoor de water-
loozing en waterinlating der polders en water
schappen athankelijk zouden worden gemaakt
van maatregelen van inwendig bestuur. Het
«Zeker," antwoordde hij haastig, «ge hebt gelijk,
broeder ik weet daarvan en het zij verre
van mij ook maar een titel aan dit testament te
veranderen," hij reikte hem snel de rechter hand,
«neemt gij de zaken in handen, ik zou mij daarmee
niet veel kunnen bemoeien, misschien ga ik voor
langen tijd op reis maar de steengroeve nu
ja, gij kunt daarover beschikken, haar tijd is voorbij.
Als gij mij soms nog spreken wilt bepaal een
rendez-vous in het park of boven in het kloos
ter, het is nu druk in het slot."
En graaf Echtersloh zweeg, nam den hoed af en
boog voor de dames. Eene snelle blik in Isabella's
oogen en weg was hij over de steenen trappen,
alsof de grond onder hem brandde.
«Nu bid ik u om 's hemels wil, kinderen, is hij
niet geheel in de war?" riep de gravin, vol afschuw
de handen opheffend, «deze onrust en verwarde
redeneeringen, de onzekere blik, die plotseling zoo
strak en stekend zijn kan, dat inen er bang van
zou worden! Ik bezweer u bij mijne liefde, Lothar,
begeef u niet naar eenzame samenkomsten, de ge
dachte alleen maakt mij zenuwachtig
De jonge officier lachte en wierp haast jongens
achtig bluffend het hoofd in den nek.
«Vrees niet, M'amour, ik ben wel met anderen
klaar gekomen, als met dezen armen sukkel, die
over zijn eigen ledematen struikelt; daarenboven houdt
ik hem wel voor krankzinnig, maar niet voor een
kwaadwillige
Isabella sloeg met smartelijken blik ten hemel,
de handen samen. Ze stond nog altijd geleund
tegen den wingerd aan de balustrade en trok zich
hoe langer hoe meer in haar schaduw terug, om
de tranen te verbergen, die ongestoord over de
verbleekte wangen rolden.
Dolores evenwel legde het werk neder, viel in
hare stoelleuning terug en liet haren kouden blik
onafgewend op Lothar's gelaat rusten.
«In ieder geval is het van belang voor mij,"
vervolgde graaf Echtersloh met luider stem en op
elk {woord een scherpe nadruk leggend, «dat Desi
dère hier voor getuigen mij de volmacht gegeven
blad bespreekt de oude handvesten, waarop de
requestreerende waterschappen zich beroepen, en
meent, dat het recht tot onbeperkte waterloozing
of inlating door die oude stukken niet wordt
bewezen. Die bevoegdheid volgt echter haars
inziens uit een eeuwenoud gewoonterecht
Natuurlijk behoort, zoo noodig, deze onbeperk
te bevoegdheid te worden gewijzigd of ontno
men in 's lands belang, maar dan door de wet,
niet bij Kon. besluit. Deze belangrijke zaak
mag niet afhankelijk gesteld van de inzichten
van opvolgende Regeeringen. Desgelijks ook
het „doen uitloopen van vloeibare of vaste stoffen
in rivieren of in zee". Zeker bestaat te dien
opzichte nog meer aanleiding tot beperking of
verbod, maar ook hier spreke de wet.
„Uit het verslag van een onderhoud van de
comm. met den Minister van Waterstaat, na het
schrijven van dit artikel verschenen," dus besluit
het blad zijn beschouwing, „blijkt, dat de Min.
zich bereid heeft verklaard aan de geopperde
bezwaren tegemoet te komen."
Acht uren daags. Wat zal, vraagt de «N.
R. Ct.", het gevolg zijn van de invoering van een
wettelijk geregclden normalen arbeidsdag. Gaat de
vermindering van den werktijd niet gepaard met
eene evenredige daling van het loon, dan moeten de
productiekosten onverbiddelijk stijgen. Tal van
wared zullen daardoor onverkoopbaar worden, doch
bovendien, alle waren, ook die, waaraan ook de
arbeider dagelijks behoefte heeft, zullen in prijs
stijgen. Maar, beweert men, de winst der kapita
listen zal alleen daardoor verminderen. Doch die
winst komt op den duur toch aan de algemeene
welvaart ten goede en hoe grooter die welvaart,
des te vruchtbaarder terrein voor handenarbeid.
Grooter koopkracht geeft meer vraag naar waren,
en dus naar werklieden. Maar zal de koopkracht
toenemen, als de kapitalen worden vernietigd, of
de vruchtbaarheid van het kapitaal vermindert
Neemt men voor het oogenblik eens aan, dat een
wettelijke invoering van een normalen arbeidsdag
mogelijk is, wat zullen de gevolgen daarvan voor
de productie ziju
Een eerste gevolg van den toestand, dien men
in het leven wil roepen, zou wezen, dat de con
currentie, uit de thans bestaande vrijheid voort
vloeiende, ophield, en dus een machtige prikkel
voor de voortbrenging verloren ging. Daarbij zou
zich echter het nadeel voor de productie niet be
palen. Tal van waren, die nu alleen wegens de
lage prijzen afzet vinden, zouden onverkoopbaar
worden. Juist de lage loonen hebben vele indu
strieën in het leven geroepen, die bij hoogere pro
ductiekosten' niet zouden kunnen bestaan. In plaats
dat het leger van werkloozon zou afnemen, zooals
men zich voorspiegelt, zouden duizenden en dui
zenden broodeloos worden gemaakt. En voor de
broodeloozen zou het zooveel moeilijker zijn eenig
middel van bestaan te vinden, omdat ook hun werk
tijd zou beperkt wezen. Men denke hier om iets
te noemen aan de velen, die, om een klein dag
loon te verdienen, toevlucht nemen tot het ver
vaardigen van kleine voorwerpen van gemak of
heeft tot handelen, om hetgeen ons vermógen be
treft eigenhandig te regelen kan ik u een oogen
blik spreken mama, ik heb u een vraag voor te
leggen
De moeder stond niet een verwonderlijke haast
opzij legde haren arm in dien van haren zoon
en knikte hem als in verstandhouding toe. Mevrouw
Leontine was nooit zoo leelijk geweest, als op dit
oogenblik.
«Apropos, freule Dagmar, hoe beviel u mijn be
langwekkende broeder zeide hij, zich nog een
maal terugweudend en freule von der Ropp strekte
uit verveling de armen en zeide onverschillig Hij
heeft ontzettend lange Lisztlokken en draagt een
dfechuwelijken hoed wanneer ik mij echter niet
vergis, had hij handschoenen aan en lachend voegde
zij hierbij, «ik viud, dat gij absoluut niets op hem
gelijkt!"
«Ik kus u de hand,' bellissima Op een spoedig
wederzienen zichtbaar vergenoegd verdwenen
moeder en zoon in de tuinkamer.
Ook Dagmar stond op en wandelde langzaam
het door de maan verlichte terras op en neerbij
het Flora-standbeeld bleef zij staan en luisterde naar
de stilte in den nacht. Het zilveren licht bestraalde
haar bekoorlijk gelaat en de bloeiende takjes
streelden hare handen, terwijl zij deze gedachte
loos naar zich toetrok. «Hij heeft mij eens aan
gezien lang aangezien wat voor oogen zou
hij hebben
Dolores schoof den stoel achteruit en naderde
Isabella, die in de schaduw stond der clematis.
Zij boog zich tot dicht aan het oor harer zuster
en liet de hand zwaar op haar arm rusten.
«Gelooft gij ook, dat hij krankzinnig is klonk
het zacht, haast suizend tot haar neder.
Isabella schrikte op. «Ik mijn God
«Antwoord zeg geen onwaarheid fluisterde zij
dringend, «houdt gij hem daarvoor
Toen legde liet jonge meisje de hand op het
hart en zag op in het vragende gelaat«Neen
Dolores, zoo waar helpe mij God zeide zij duidelijk
en rustig.
sieraad, welke zij rondventen langs de huizen. Wat
zou er van hen worden, wanneer zij aan dezen
weinig loonende arbeid slechts 8 van de 24 uren
mochten wijden
Ook de stijging van de prijzen der grondstoffen
zou menigen tak vau nijverheid ten gronde helpen.
Meer handen zullen werk vinden bij een normalen
arbeidsdag, zegt men. Doch niet in alle vakken is
een overcompleet van werkkrachten. Bij dergelijke
vakken zal de productie ook schade lijden.
Er is echter iets van veel grooter beteekenis nog.
Bij heel deze beweging is er alleen en uitsluitend
sprake van de belangen van den werkman, buiten
eenig verband met de belangen van de menschelijke
samenleving in haar geheel. Doch de belangen van
den werkman laten zich niet scheiden van die der
Maatschappij, waarin hij leeft. Het vraagstuk van
den arbeid is een zeer ingewikkeld vraagstukde
belangen vau alle bronnen van volksbestaan zijn
daarbij rechtstreeks betrokken. En wanneer dan
blijken mocht, dat het denkbeeld van den werkdag
van acht uren niet te verwezenlijken is, zonder al
datgene waarvan bestaan en welvaart van een volk
afhankelijk ziju in gevaar te brengen, zou meu dan
willen beweren, dat dit denkbeeld na te jagen in
des werkmans belang is?
«Wie zou den werkman niet de voordeden van
harte gunnen, die hem worden voorgespiegeld Als
hij kon volstaan met hoogstens één derde van den
dag aan arbeid te besteden, en den overigen tijd
kon vrij krijgeu voor zijne ontspanning en zijne
ontwikkelingwie zou er zich niet in verheugen
Maar er is, dunkt ons, zeer weinig nadenken toe
noodig, om te begrijpen, dat voor hem de gevolgen
heel anders zouden zijn als ze hem worden geschil
derd, en dat de fraaie maatregel op zijn nadeel
zou uitloopen.
«Met dien werkdag van acht uren is het als
met zooveel, dat in deze dagen van dezelfde zijde
wordt aangeprezen den onnadenkende lacht het toe,
en in theorie heeft het een schoonen schijn maar
men toetse het noch aan de eischen der practijk,
noch aan de waarheden door de wetenschap ver
kondigd, noch aan het nuchter gezond verstand.
Wee hun, die er zich door laten verlokken en er
het hoofd door laten warm maken
STATEN-GENERAAL.
Tweede Kamer.
Zitting van Woensdag 30 April.
De Kamer behandelde heden het wetsontwerp
tot verzekering van de toepassing van bij de wet
bevo'en of toegelaten vrijheidsbeneming, waarbij
de bevoegdheid wordt geregeld der openbare
macht om tegen den wil der bewoners woningen
binnen te treden, om zich meester te maken van
de plegers van of veroordeelden wegens strafbare
feiten.
De heeren Hartogh, Van der Kaay en Smidt
maakten verschillende bedenkipgen, die door
den minister van Justitie werden beantwoord en
bij de behandeling der amendementen op de
artikelen zullen worden beslist.
Zoo maakte bij art. 1 de heer Smidt bezwaar
Toen voelde zij hare hand met drift gegrepen en
gedrukt.
«Braaf kind, blijf daarbij." En Dolores lachte,
een verontrustenden lach. «Daar binnen in de
tuinkamer wordt het doodvonnis beslecht, zij ver-
deelen den huid, voordat de beer gevangen is.
Houdt vol, kleintje, Casgamala's dwaalgeest heeft
zich nog niet ter ruste gelegd en zij daarginds
zullen eens met angst en beven erkennen dat er
nog dingen zijn, tusschen hemel eu aarde, waarvan
men niet gedroomd heeftNog eens voelde
Isabella een snellen, hartstochtelijken handdruk,
terwijl twee vlammende oogen eenige seconden lang
haar aanstaarden. «Desidère voor ons eu wij voor
hemals eene bezwering werd dit gemompeld, en
haastig wendde Dolores zich af om onhoorbaar lancs
de breede trappen in het park te verdwijnen.
ACHTSTE HOOFDSTUK.
Ein Vöglein singt, eiu andres lauscht
Fliegt ndher oblie Bangcn,
Uud giebt, vom süszen Lied borauacht,
Dem Sanger zich gefangen.
Vrouw Sibylle stond in den hoogen melkkelder
eu schepte ijverig room af in een paar aarden scho
teltjes voor de dienstboden bestemd; naast haar zat
freule Isabella op een omgekeerde waschtobbe treurig
voor zich uit te kijken.
«Gelooft ge heusch, Sibylle, dat wij nog een schotel
meer moeten opdisschen, als Lothar morgen een
paar vrienden uit het dichtst bijgelegen garnizoen
meebrengt Is het bepaald noodig, Sibylle, kunnen
wij ons in het geheel niet met den kalkoen alleen
behelpen De laatste dagen hebben ontzettend veel
geld verslondenHet jonge meisje zuchtte diep
en riclittc een angstig vragenden blik op het rood
achtig gezicht der kleine vrouw.
(Vervolg in het Tweede Blad.)