Blnnenlandsch nieuws.
Dr. FROWEIN in BURGERPLICHT.
In eene door de Nationale kiesvereeniging „Bur
gerplicht" alhier uitgeschreven vergadering, ook voor
niet-leden kosteloos toegankelijk, hield de heer Dr.
P. O. F. Frowein gisterenavond in Tivoli eene
politieke lezing, die door een groot aantal belang
stellenden met onverdeelde aandacht werd aan
gehoord.
Nadat de vergadering door den Voorzitter der
kiesvereeniging, den heer T. Mooij, was geopend,
nam de heer Frowein het woord. Er de aandacht
op vestigende, dat tegenwoordig alom in den lande
door de verschillende staatkundige partijen verga
deringen worden gehouden, met het doel om hunne
respectieve beginselen duidelijk te maken, ving
spreker zijne rede aan met de opmerking, dat in
ons district zeer weinig politiek leven is te bespeu
ren. Zeker is dit hoofdzakelijk te wijten aan de
omstandigheid, dat wij ter Tweede Kamer worden
vertegenwoordigd door een man, die ons volle
vertrouwen bezit en die bij de ophanden zijnde
verkiezing zeker niet zal worden gepasseerd. Maar
al heeft men nog zooveel vertrouwen in zijnen
afgevaardigde, toch is het nuttig en noodig dat
de kiezers over de verschillende Staatsbemoeiingen
hun oordeel uitspreken. Zoo is spr. opgetreden
tot het bespreken van de verschillende hervormin
gen, die door de Liberale partij zullen moeten
worden aangebracht, wil zij weer de meerderheid
in de Tweede Kamer verkrijgen.
Een zeer belangrijk punt op de agenda der libe
ralen is
Kiesrechthervorming,
een quaestie, die dringend oplossing eischt.
Toen in 1887, herinnert spr., de Grondwetsherzie
ning ter hand werd genomen en tot stand gebracht,
werd, om tot eene oplossing te komen, de regeling
van het kiesrecht daaruit verwijderd gehouden en
zulks aan den gewonen wetgever overgelaten. Het
oude kieswetsartikel was verdwenen, geen nieuw
werd er voor in de plaats gegeven en dus moest
een nood-kieswet samengesteld, volgens welke de
tegenwoordige, welhaast ontbonden wordende
Tweede Kamer is gekozen. Deze Kamer zou, zoo
bepaalde men toen, een kieswet samenstellen, die
de voorloopige vervangen en meer van blijvenden
aard zijn zou. Aan die afspraak heeft men zich
echter niet gehouden, zoodat we in Juli a. s. ge
noodzaakt zullen zijn, weer volgens dezelfde noodwet
te moeten kiezen. Er is wel eenige reden te vin
den voor het lange talmen met de totstandbrenging
eener kieswet die aan de behoeften, aan de eischen
voldoet, spr. is daarvan overtuigd. Vóór vier jaren
kon men niet tot overeenstemming komen en sedert
is de opinie niet voldoende gewijzigd om daartoe
te geraken. Algemeen kiesrecht acht spr. nn ech
ter de beste oplossing. Wel wetende dat algemeen
kiesrecht en socialisme meermalen als zeer verwante
zaken in één zin worden genoemd, toonde spreker
roet verschillende voorbeelden aan, dat alg. kies
recht en socialisme niets met elkander te maken
hebben, dat zelfs onder de socialisten gevonden
worden, dit: groote tegenstanders van algemeen
kiesrecht zijn, niet openlijk, maar bedekt. Het
socialisme, zeide spr., moet propaganda maken,
moet leven van het onrecht vandaar dat een vol
bloed-socialist nooit kan of zal medewerken aan
het bevorderen der geleidelijke oplossing van de
volkswenschen. Sedert de laatste vier jaren zijn
er geen grooter tegenstanders van Algemeen kies
recht geweest dan juist onder de socialisten.
Nu de Liberale Unie zich onomwonden vóór alge
meen kiesrecht heeft verklaard, is de kans om
hetzelve ingevoerd te krijgen zeer verbeterd. In
verband met de bewering, wel eens geuit, dat de
Liberale Unie geen algemeen kiesrecht wil,
omdat zij vrouwen, idioten, onder curateele gestel
den etc. dat recht niet wil toekennen, deed spre
ker uitkomen dat algemeen kiesrecht niet moet
worden beschouwd als een kiesecht dat geen uit
sluiting duldt, maar dat zich uitstrekt ook tot den
kring der werklieden. En daartoe kan men
komen, zonder dat het noodzakelijk is de
Grondwet opnieuw te herzien. Artikel 80 van de
Grondwet bepaalt toch alleendat het kiesrecht
kan worden verleend aan Nederlandsche mannelijke
ingezetenen, die kenteekenen van geschiktheid en
maatschappelijken welstand bezitten en den leeftijd
van 23 jaren hebben bereikt. Hieruit blijkt dus
dat het kiesrecht door den wetgever zoo ruim
kan worden verleenddat een eerlijke uitlegging
der wet toelaat zoover te gaan, als de voorstanders
van algemeen kiesrecht wenschen. Wel zijn er die
nog verder willen gaan, zoo b.v. de radicale partij
te Amsterdam, die ook aan bedeelden het kiesrecht
wil zien toegekend, maar spr. acht de bezwaren,
die daartegen bestaan, niet gering. Algemeen
stem(kies)recht is steeds geweest het grondbe
ginsel van de liberale partij. Reeds in 1844, toen
Thorbecke „Ons hedendaagsch Staatsburgerschap"
schreef, werd daarin het beginsel van alge
meen kiesrecht gehuldigd. Nog in deze eeuw,
zoo meende deze Staatsman toen, zou dit recht wor
den ingevoerd. Als Thorbecke nog leefde, ging spr.
voort, zou hij ons toeroepen „haast u, liberalen, en
stel bij de volgende verkiezing tot eisch Alge
meen kiesrecht." Op't punt van kiesrecht
is ons land zeker wel het meest achterlijke van
alle beschaafde Rijken. Is ons volk dan zoo achter
lijk, dat het gelijkgesteld moet worden met Russen
en Turken, ons volk, dat zoolang aan den spits
heeft gestaan? (Applaus.)
Men beweert wel eens, zeide spr., dat er zoovele
andere verbeteringen vóór het algemeen kiesrecht
behooren te gaan maar die verbeteringen
komen ook nietAlgemeen kiesrecht, spreker is
daarvan overtuigd, zal de oorzaak worden, het be
gin zijn van vele verbeteringen. Er zouden door
het nieuwe kiezerscorps zeker feilen worden be
gaan, maar de tegenwoordige kiezers maakten reeds
zooveel fouten, dat 't bezwaarlijk erger kan wor
den. (Applaus).
Men ga daarom echter niet zoo ver, Alg. kies
recht bij de verkiezingen als e e n i g e n eisch te stel
len, want ook op ander gebied is hervorming drin
gend noodzakelijk.
Zoo wil de Liberale Unie ook de invoering eener
Arbeids wetgeving,
volgens spreker noodig, vooral met het oog op
de veranderingen, in productie en industrie teweeg
gebracht. De vroeger bestaan hebbende gilden zijn
opgeheven, omdat men van vrije concurrentie meer
heil verwachtte. Men kreeg daardoor echter
grooter fabrieken, meerdere concurrentie onder
de producenten en daardoor ook onder de
werkliedende verkeersmiddelen werden verbe
terd. waardoor meer vraag, maar ook meer
aanbod van werkkrachten ontstond stoommachines
werden uitgevonden en als een gevolg daarvan
daalden te loonen. Alle oorzaken, waardoor de
positie van den werkman ongunstiger werd,
waardoor deze verplicht is geworden vrouw en
kinderen mede in fabriek of werkplaatst te la
ten werken en waarvan eene onbeschrijflijke ver-
dierlijking het gevolg is geweest. Spreker zeide, den
schijn niet op zich te willen laden alsof hij de
arbeiders tegen hunnen werkgevers wil ophitsen,
want over het algemeen ligt deze onhoudbare toe
stand niet aan den patroon zelf, maar nan het
stelsel van de onbeperkte concurrentie. Het middel
tegen de kwaal is dus: beperking van die concur
rentie en daartoe wordt de tusschenkomst van den
Staat vereischt. In Engeland is reeds in het begiu
dezer eeuw zekere beperking ingevoerd en in ons
land werd in 1874 op dezeu weg de eerste stap
gezet, door de aanneming van de door den heer
Van Houten ingediende Arbeidswet, in 1889 uit
gebreid of beter gezegd: herzien door daarin
beperking van den arbeid van jeugdige personen
en vrouwen op te nemeu. Dit is echter niet genoeg
vrouwen- en kinderarbeid moet verboden worden
en vraagt menkan de industrie deze arbeidskrachten
missen? spr. zou antwoorden: als dat niet moge
lijk is, dan moet die industrie eenvoudig ver
dwijnen, want de industrie is er voor den menscb,
niet omgekeerd. In het buitenland is echter geble
ken dat onder het invoeren van een korteren arbeids
dag de productie niet leed, wat ook, zooals spr.
met verschillende voorbeelden aantoonde, voor de
hand list, daar de industrie meer zal kunnen
produceeren, wanneer de krachten der arbeiders
meer worden gespaard. Spr. bepleitte het nut eener
Internationale wetgeving op den arbeid, wijl daar
door de verschillende Staten belet zouden worden
tegen elkander te concurreeren. Een land dat niet
zjjn arbeiders beschermt, zou door de overige
Rijken moeten worden gedwongen om daartoe over
te gaan (Applaus).
Na eene korte pauze bepleitte spreker de nood
zakelijkheid eener herziening van ons
Belastingstelsel.
De Staatsuitgaven zijn ouder onze tegenwoordige
Regeering merkelijk gestegen en dat, niettegenstaande
belasting-hervorming en verlaging bij het optreden van
dit Kabinet werd beloofd. Spr. maakt der Regeeriug
over de vermeerdering van uitgaven geen verwijt,
omdat hij overtuigd is dat eene hervormingsgezinde
Regeering zich daaraan niet kan onttrekken hij
meende er echter de aandacht op te moeten ves
tigen, wijl het „wanbeheer" der liberalen indertijd
zoozeer werd gewraakt. Gemakkelijk is de oplossing
van het belasting-vraagstuk niet; spr. zeide, zich dat
niet te kunnen ontveinzen. Er is een beweging op
touw gezet voor de afschaffing van alle mogelijke
accijnzen dat heeft spr. niet kunnen goedkeuren,
want voor de accijnzen, die jaarlijks ongeveer 43-§
millioen gulden in 's Rijks schatkist doen vloeien, is
niet dadelijk eene andere en betere belasting in de
plaats te stellen. Wèl zou spr. zijn voor afschaf
fing der accijnzen op de eerste behoeften, als
zeep geslacht en suiker, zoo mogelijk ook op het
zoutvan de mutatierechten, die vooral op den
kleinen landbouwer zwaar drukken en voor ver
laging van de patentbelasting, zoomede voor her
ziening der personeele belasting, wenschelijk omdat
verschillende thans nog geldende bepalingen niet
naar de eischen van den tijd zijn berekend. Iu de
plaats voor een en ander wenscht spr. te zien inge
voerd verhooging van het successierecht, éene
inkomsten-belasting en eene belasting op het kapi
taal, alles progressief-gewijze te heffen.
Op het gebied onzer
D efensie
waagde spr. zich niet dan als terloops. De invoe
ring van persoonlijken dienstplicht acht hij billijk.
Afkoop van dienstplicht drukt juist op den kleinen
burger en ook voor den Staat is plaatsvervanging
nadeelig. Het is niet billijk, aan de eene helft der
bevolking het kiesrecht te geven, aan de andere
de eer om het land te verdedigen (Applaus). Vol
gens sprekers meening is de Holl. waterlinie en
zijn vele andere onzer verdedigingswerken aange
legd, in de veronderstelling dat de eventuëele
vijand vooraf zijn komst zal 'publiceeren, terwijl
de mogelijkheid om snel te kunnen handelen in
tijd van gevaar toch hoofdzaak moest zijn. Bij
mogelijken oorlog tusschen Frankrijk en Duitschlaud,
is het niet onwaarschijnlijk dat de troepen elkander
in ons land zullen ontmoeten. Daarom is het noo
dig het leger op zoodanigen voet te brengen, dat
de grenzen behoorlijk kunnen worden verdedigd,
zij het ook maar enkele dagen.
Scheiding van Kerk en Staat
behoort in het liberale program, ging spr. voort.
De Staat dient strikt neutraal te zijn tegenover
alle verschillende gezindten alleen moeten door den
Staat aan dié kerken gelden worden toegestaan,
aan wie gelden ontnomen zijn. Overigens moet
de Staat niet tegenover de Kerk staan als vriend
of vijand, maar volkomen onzijdig. Waar
b.v. de Katholieken pogingen aanwenden om een
gezantschap bij het Vatikaan te vestigen, moeten
de liberalen zich daartegen verzetten, op grond
dat de Paus geen wereldlijke macht heeft van
eenig belang.
De bevordering der belangen van onze
Koloniën
is door de Liberale Unie mede in haar program
opgenomen, omdat de toestand in Indië zooveel te
wenschen overlaat. Onder de bewoners van onze
overzeesche bezittingen ontstaat meer en meer een
zekere ontevredenheid over ons gezag, zóó zelfs dat
men hier en daar durft fluisteren dat onze onder
danen daarginds er zeer tevreden mede zouden zijn,
wanneer onze Koloniën door de Engelschen werden
ingenomen, omdat het Engelsche regecringstelsel
zooveel beter is dan het onze. Niet door beperking
van drukpersvrijheid zooals men dat heeft beproefd
is verbetering in den toestand te brengen, beter
door het instellen van een adviseerend lichaam naast
den Raad van Indië, waarin de Nederlandsche in
gezetenen van de Koloniën hun stem kunnen doen
hooren.
De invoering eener
Administratieve rechtspraak,
ook al door de Liberale Unie voorgestaan, evenals
de bevordering van het
Vrijhandelstelsel,
achtte spreker van te ondergeschikt belang, om
daarbij uitvoerig te blijven stilstaan.
Wat dit laatste betreft, zeide spr. geen bezwaar
te hebben tegen protectie, waar deze de bevorde
ring van den bloei eener bepaalde industrie beoogt.
Met kracht moeten de verschillende belangrijke
hervormingen door eene volgende Vcrtegenwoordi-
ding worden ter hand genomen, aldus besloot spr.
ongeveer, want de kracht van een land bestaat niet
alleen in kanonnen, maar meer en hoofdzakelijk
uit zedelijke macht. Men make onze wetten zoo
goed mogelijk, opdat wij reden hebben die wetten,
onze beginselen, tegen eene vijandige buitenlandsche
mogendheid te verdedigen en ons land zal weer
baarder zijn dan met de beste kanonnen en de
meest uitgebreide legermacht(Langdurig applaus).
Van cie gelegenheid tot het voeren van debat,
hierna aangeboden, werd door geen der aan
wezigen gebruik gemaakt.
Aan het einde der vergadering bracht de Voor
zitter den heer Frowein dank voor diens boeiende
rede, waarmede de vergadering levendig instemde.
Helder. Bij de jl. Dinsdag door de Directie
der Naamlooze Vennootschap „Badpaviljoen
Huisduinen" gehouden aanbesteding van: het
verrichten van werkzaamheden tot uitbreiding
en verbetering van het Badpaviljoen te Huis
duinen, was hoogste inschrijver de heer W. de
Jong, alhier, ad f 1950, laagste de heerC. Pool,
alhier, ad f 1585, aan welken laatste, met eenige
verlenging van tijd tot oplevering, het werk is
gegund.
Helder. - - Door den kapitein, eerstaanwezend
Ingenieur der Genie alhier werd heden open
baar aanbesteed
I. Het éénjarig onderhoud van de werken en
kazernegebouwen te Helder en op Texel. Raming
f 8400. Ingekomen waren 4 inschrijvingsbiljetten,
als van de heeren VV. de Jong, ad. f 8290
H. Wijker f 8287 Gebrs. Janzen f 8240 en C.
Gomes f 7943.
II. Eene verving van de gebouwen te Helder.
Raming f 1500. Ingekomen 4 biljetten, van de
heeren Gebrs. de Boer, ad. t 1680; J. de Vries
f 1650H. de Wit f 1493 en J- Hoogerduin
r 1385.
Helder. Bij de Tweede Kamer is ingekomen
een adres van J. De Groot, ridder van de Mili
taire Willemsorde, alhier, houdende verzoek om
de ridders dier orde beneden den rang van officier,
gelijk te stellen met de broeders der orde van
den Nederlandschen Leeuw, zoo wat betreft het
bedrag der riddersoldij als het toekennen van
eene toelage aan hunne weduwen.
Het adres is verzonden aan de Commissie
voor de Verzoekschriften.
Texel. De plannen tot stichting van een
badhuis aan de Koog alhier zijn in duigen ge
vallen de voornaamste aandeelhouder, die elders
woont, heeft zich teruggetrokken.
Schagen. Jl. Zaterdag gaf Schagen's
Mannenkoor „Euterpe" in het Noordhollandsch
Koffiehuis alhier haarlaatste winterconcert. De zaal
was vrij goed bezet en er werd over het geheel
flink gezongen. Het laatste nummer, dat „Eu
terpe" ten gehoore bracht, Soldatenkoor, werd
zoo toegejuicht, dat de zangers het moesten her
halen. Evenzoo ging het met een der stukjes,
gezongen door den heer Hille, Matrozenlied.
Mejuffrouw C. de Goede, die een paar lieve
stukjes ten gehoore bracht en de dames T.
Vader en M. C. Roggeveen, die eene quartre-
mains tot inleiding van het concert speelden,
mochten zich mede verheugen in den bijval van
het publiek. Een druk bezocht bal besloot den
genotvollen avond.
Alkmaar. De anti-revolutionaire kiesver
eeniging „Vreest God, eert den Koning" in dit
kiesdistrict, heeft, naar de „N. R. Crt." meldt,
eene nieuwe organisatie aanvaard. Er bestaat nu
eene centrale kiesvereeniging met plaatselijke
afdeelin£en. De in Broek op Langedijk wonende
leden hebben zich, in navolging van Warmen-
huizen, Krabbendam, St. Pancras en Z. Schar-
woudeN. ScharwoudeOudkarspel tot eene
afdeeling georganiseerd. Eene algemeene oproe
ping werd gedaan, waaraan door velen werd
gevolg gegeven. Na enkele toespraken traden
vele nieuwe leden toe, zoodat in Broek op Lan
gedijk het ledental klom van 31 tot 85. Het
hoofdbestuur heeft in zijne vergadering van
Zaterdag jl. besloten pogingen aan te wenden,
om aan de organisatie verdere uitbreiding te
geven.
Amsterdam. Na breedvoerig debat heeft
de kiesvereeniging „Burgerplicht" te Amsterdam
jl. Maandagavond met 70 tegen 19 stemmen de
volgende door mr. Z. van den Bergh voorge
stelde motie aangenomen
„De vergadering besluit, bij de a. s. verkie
zing tot afgevaardigden te verkiezen die liberalen
die in 't algemeen veel overeenstemmen met het
manifest der Liberale Unie en die overtuigd zijn,
dat de uitbreiding van het kiesrecht de eerste
van de hervormingen behoort te zijn."
Marine en Leger.
M ARINE-V EREENIGIN G.
Gisterenavond had in de nevenzaal van het café
„Die Port von Cleve" alhier, de laatste algemeene
vergaderiug in het jaar 189091 dezer vereeniging
pluats. Bij de opening der vergadering herdacht
de Voorzitter, de kapt. ter zee D. G Brandde
twee officieren die onlangs door den dood aan de
vereeniging ontvielen, nl. den gep. vice-adm., adj.
van wijlen Z. M. den Koning in buitengewone
dienst, J. W. Binkes en de lui:, ter zee 1ste kl.
Jhr. J. O. R. IKestpalm van Room van Burgk.
Daarna overgaande tot de verkiezing van drie be
stuursleden in plaats van de Heeren D. Stolp, M. O.
Hazenberg en F. S. C. M. Wys, die aftraden vol
gens art. 16 van het reglement, werden de aftre
denden met zoo goed als unanieme stemmen her
kozen. Alsnu werd het woord verleend aan den
heer M. C. F. J. Coaijn, adj.-verif. van 's Rijks
zeeinstrumenten, tot het houden eener voordracht
over „Kompas-storingen, Nieuwe kompas-soor
ten." Dit wetenschappelijk onderwerp, voor den
zeeman van zooveel belang, werd door den spreker
grondig behandeld, de verschillende oorzaken der
storingen opgesomd, en de nieuwste middelen aan
gegeven om deze zoo goed mogelijk op te heffen.
De lastige invloeden van het scheepsijzer op het
kompas hebben menigeen de verzuchting ontlokt,
dat men toch eindelijk eens schepen moest maken
van een niet magnetiseerbaar metaal. Manzaan staal
7.011 hiervoor in de eerste plaats in aanmerking
komen, doch de tegenwoordige techniek is nog niet
zoover om dit metaal goed te kunnnen bewerken;
men maakt er thans o. a. van assen voor wielen
en klinknagels voor brandkasten. In den loop der
voordracht werden de nieuwe kompas-soorten
besproken.
Discussie over de lezing had niet plaats. De Voor
zitter dankte nu afloop den spreker voor de vele
moeiten, die hij zich gegeven had om zijne voordracht
samen te stellen, en voor de wijze waarop hij zijn
onderwerp behandeld had.
De vergadering werd hierop gesloten.
Op 's Rijkswerf te Amsterdam liep gisterenmiddag
de nieuw gebouwde torpedoboot „Nobo" met goed
gevolg van stapel.
Bij Kon. besluit worden met ingang van den
lsten Mei a. s. bevorderdtot kapt. ter zee, de
kapt.-luit. ter zee H. Schotborghtot luit. ter zee
der 1ste kl., de luitenants ter zee der 2de kl. F.
Pinke en J. .1. W. H. Van der Toorn, en tot
luit. ter zee der 2de kl., de adelborsten der 1ste
kl. P. A. Bik en M. Schoo.
Bij Kon. besluit is de inspecteur van den geneesk.
dienst der zeemacht, dr. F. J. Van Leent, met
den lsten Mei a. s. eervol outheven van de betrek
king van lid der directie vau het weduwen- en
weezenfonds der mill. officieren bij de zeemacht,
onder dankbetuiging voor de als zoodanig bewezen
diensten, en is die betrekking opgedragen aan den
kapt.-luit ter zee A. P. Tadema, tijdelijk belast
met de waarneming der betrekking van inspecteur
over 's Rijks-stoomvaartdienst.
Bij Kon. besluit is de kapt. ter zee G. Kruys,
in verband met zijne benoeming tot minister van
Marine, eervol ontheven van het lidmaatschap der
commissie, benoemd bij Kon. besluit van 23 Maart.
De 1ste luits. J. N. A. Baron van Wassenaer
van St. Pancras, van het 4de reg. vest.-art., en C.
Houtman, werkzaam bij de Kon. Mil. Academie,
zijn door den inspecteur der art. aangewezen tot
het bijwonen van de practische oefeningen, welke
tusschen 1 Mei en 1 Juli alhier worden gehouden
door het korps torpedisten.
Op de laudswert te Amsterdam is gisterenochtend
de kiel op de stapelblokken gelegd van het pantser-
dektorenschip „Koningin Wilhelmina der Neder
landen."
De eerste ziekenoppasser bij de marine B. Hoorn,
te Hellevoetsluis, is bevorderd tot ziekenoppasser
majoor.
De luit. ter zee 2de kl. W. H. Von Leschen is
onder intrekking zijner plaatsing aan boord van
Hr. Ms. fregat „Evertsen", met 21 April geplaatst
aan boord vau Hr. Ms. wachtschip alhier, ter
vervanging van den luit. ter zee 2de kl. L. F. H.
Tuckermann, die met gelijken datum is overgeplaatst
aan boord van Hr. Ms. fregat „Evertsen".
De luit. ter zee 2de kl. C. C. Zegers Rijser, uit
Oost-Iudië in Nederland teruggekeerd, is op non-
act. gesteld.
De pantserdekkorvet „Sumatra", liggende te Amster
dam, wordt met den lsten Mei a. s. in dienst
gesteld en het bevel daarover opgedragen aan den
kapt. ter zee P. Bruch.
Aan boord van genoemden bodem worden met
gemelde» datum geplaatstluitenant ter zee der
lste kl. W. Römer, als lste officier, de luitenants
ter zee der 2de kli J. F. B. van Dijk, A. Gelder
man, I. T. Van Slooten en A. J. M. Noletde
adelborsten der lste kl. A. C. W. baron Van
Haersolte van den Doorn,. J. M. Van Wickevoort
Crommelin, J. Zurmühlen, F. Dingemansde
officier van gezondheid der lste klasse A. W M.
Van Deventer, en de officier van administratie der
2de klasse N. J. J. Van Rijn van Alkemade.
Voor het vergelijkend examen van mach.-leerl.
2de kl. te Hellevoetsluis hebben zich 74 sollici
tanten aangemeld. Er zijn 20 plaatsen.
Benoemd tot kapt. voor speciale diensten de
kapt. A. Harrebomée, der vesting-art. te Gorinchem.
Overgeplaatst bij het le reg. veld-art. te
Utrecht de kapt. P. G. L. baron Quarles de
Quarles van de vesting-artill. te Groninchera.
De aanvraag van ouders en voogden, om jonge
lieden geplaatst te krijgen op het te Rotterdam
liggende opleidingsschip voor zeelieden ter koop
vaardij, is zóó talrijk, dat verschillende aanvragen
geruimen tijd moeten worden uitgesteld, daar de
beperkte ruimte niet toelaat allen te plaatsen.
Departement van Marine in Oost-Indië.
Vergund Om wegens overcompl. in hun rang naar
Nederland terug te keeren, aan den luit. ter zee
2de kl. W. J. G. Urabgrove en J. G. J. W. Ei-
lerts de Haau, behoorende tot de rolle van Hr. Ms.
korvet „Gedeh" om wegens langd. vurbl. in O.-I.
naar Nederlaud terug te keeren, aan den off. van
gez. 2de kl. J. Aaltsz en G. D. Giesberts, de luits.
ter zee 2de kl. H. Herman, C. C. Zegers Rijser,
H. S. Suerraondt en M. H. Halewijn.
OntslagenEervol, de lste stuurman bij de
gouv.-marine J. D. Remmers.
BenoemdTot lichtopzichter 2de kl., de licht-
opzichter 3de kl. Ch. Gottekienij.
OvergeplaatstVan de kustlicht-etablissementen
Polo Bodjo en Poelo Pandan naar het kustlicht-
etablissement op Oedjoeng Soengei Bramei (Gewest
Sumatra's Westkust) de lichtopzichter 2de kl. G.
A. Th. Zürchervan Hr. Ms. korvet „Gedeh" naar
Hr. Ms. schroefst. 4de kl. „Java" de off. van gez.
2de kl. H. A. Moema van Hr. Ms. korvet „Gedeh"
naar Hr. Ms. schroefst. 4de kl. „Macassar" de off.
van gez. 2de kl. F. Schreuder van Hr. Ms. korvet
„Gedeh" naar Hr. Ms. korvet „Soerabaja" de off.
van gez. 2de kl. J. F. Alta van Hr. Ms. schroefst.
4de kl. „Java" naar Hr. Ms. korvet „Soerabaja"
de off. van gez. 2de kl. J. Aaltsz van Hr. Ms.
schroefst. 4de kl. „Macassar" naar Hr. Ms. korvet
„Gedeh" de off. van gez. 2de kl. G. D.Giesberts;
van Hr. Ms. korvet „Gedeh" naar Hr. Ms. schroefst.
4de kl. „Sambas" als coram., de luit. ter zee lste
kl. J. A. H. Beek van Hr. Ms. schroefst. 4de kl.
„Sambas" naar Hr. M. korvet „Soerabaja" in af
wachting van een nadere bestemming en onder
eervolle ontheffing van het bevel over eerstgenoemden
bodem, de luit. ter zee lste kl. C. J. de Vriese.
