HELDERSCHE
NIEUWEDIEPER COURANT.
jaargang"^.
Nieuwsblad voor Hollands Noorderkwartier.
Ziüiiuag- 'lö uuiDDBr'ïöyi:
EN
J. H. VAN BALEN.
2) WIE IS DE EERSTE?
Jl". 1(GJ.
,En ilasespereert uimmerl*
Jan Fitters. Coen.
Het Vaderlaadt ghetroawe
tilqfgiek tot ia don dooi.
VorsotiJJnt lederen Dinsdag, Donderdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per 3
Voor de i'ournut binnen de gemeeente
IU naar de overige plaatsen van Nederland
alle landen, die in het postverdrag
zijn opgenomen (inbegrepen
Oost-Indië en Amerika).
sas a Zuid-Afrika
n a a n d e n
0.70, met Zondagsblad 1.05
0.90, 1.35
i 1.75,
2.50,
REDACTEUR-UITGEVER
Molenplein. Helder.
Telefoonnummer 20.
Prija Ier Advertentiën:
Van 15 rogels 50 cents, elke regel meer 10 cent. Bij abonnement, naar galttg tan de
hoeveelheid regels, aanmerkelijk lager.
Ingezonden medodeelingen en aanbevelingen, geplaatst tuaschen den tekst, per regel 10 Ct.
Advertentiën voor liefdadige doeleindeni
Dienstaanbiedingen voor den werkenden stands m
Agent in liet buitenland: België, Mr. N. Bertoux, Agence de publicité, 12 Rue Ste-Gudule, Bruxelles.
NEDERLAND.
HELDER, 17 October.
Jl. Woensdagavond besprak de heer
Domela Nieuwenhuis in het Gebouw der
Socialisten „Constantia" te Amsterdam, „de
besluiten van het Brusselsche socialistische
Congres en de houding der Ned. afgevaar
digden aldaar".
Spr. begon, volgens „De Echo", met
het ontstaan van dit eerste socialistische
Congres te bespreken en wees er op, hoe
daar alle of ten minste bijna alle landen
der beschaafde wereld waren vertegen
woordigd.
Spr. betuigde, dat de quaestie over het
al of niet toelaten van de afgevaardigde
der vrije Vrouwenvereeniging en de
afgevaardigden der anarchisten volstrekt
van geen belang was, terwijl de pers juist
daarover zoo heeft uitgeweid.
Hij besprak vervolgens het eerste besluit
op dit Congres genomen, nl.„Het vast-
knoopen der banden tusschen de partijen
in de verschillende landen". De tweede
liep over het werkstaken en het boycotten.
Er is ook besloten de coöperatie te bevor
deren.
De resolutie, die in de pers het meest
besproken is, behandelde de militaire
quaestie. Tegenover de resolutie van de
meerderheid van het Congres stelden de
Hollanders de hunne. Een scherpe discussie
ontspon zich daarover, aan den eenen kant
stonden voornamelijk de Duitschers, aan den
anderen kant de Hollanders.
Spr. ging in het kort de discussie na
cn besloot, dat de door de Hollanders
voorgestelde resolutie de eenig doeltreffende
was.
Iedere socialist, zeide hij, zal honderdmaal
liever een burgeroorlog zien, dan een
oorlog met eene andere natie, want in het
eerste geval strijden de werklieden tegen
hun waarachtige vijanden, de bourgeois,
in het laatste tegen hun broeders, hun
mede-werklieden.
Wij zijn, zei spr., geslagen geworden,
doch Frankrijk en Engeland waren op
onze hand, iets wat door de geheele pers is
verzwegen geworden.
I Feuilleton ren de Heldertche- en Nienwed. Courent.
NAAR HET HOOGDUITSCH
van
Margareth Von Bülow.
Wroukow trok de schouders op en drukte
de mondhoeken naar beneden, waardoor hij
levendig te kennen gaf, hoe weinig hem aan
de gunst van het meisje gelegen was. De
soldaat scheen dan ook gerustgesteld en wierp
nu het blonde jonge mensch een tweeden
kalmen, maar onderzoekenden blik toe.
Wronkow van zijn kaut gevoelde neiging,
den man daar voor hem recht in het bleeke
gelaat te zien maar onmiddellijk sloeg hij
met een zeker gevoel van afkeer de oogen
neer. Telkens voelde hij zich echter opnieuw
aangetrokken het oog op hem te richten en
dan zag hij hem zoolang aan, tot het onaan
gename gevoel van daareven hem weer nood
zaakte den blik af te wenden. Hij zou gaarne
geweten hebben, wat hem toch eigenlijk wel
zoo mishaagde. De soldaat had zeer fijne
gelaatstrekken, hoewel minder alsof de natuur,
dan wel een gedachtelooze teekenaar ze roet
zijn potlood voortgebracht had. Onder de
fijne, donkere wenkbrauwen lagen een paar
bruine oogen, die hem verstandig, maar mat
aanblikten en waaronder groenachtige kringen
zichtbaar waren. Tusschen de neusvleugels
en den mond vertoonde zich een lustelooze
uitdrukking en, niettegenstaande den zwaren
knevel, kon men duidelijk zijn hangende
bovenlip bespeurenverder was de kin klein
en rond en waren de kaken zoo weinig ont
wikkeld, d?t het gelaat een schoon, lang
werpig ovaal vormde.
Volgens spr. „was er op het Congres een
strooming te bespeuren, die vooral van
Duitschland uitging, om de soc.-dem. partij
te maken tot een hervormingsgezinde partij
de minderheid echter en aan het hoofd
daarvan stelde zich Nederland wilde
verbetering langs revolutionairen weg".
Mej. Drucker protesteerde er tegen, dat
de heer Domela Nieuwenhuis het in zijn
rede deed voorkomen, alsof zij alleen door
de gratie van den heer Nieuwenhuis tot
het Congres is toegelaten. Spreekster be
streed ook de meening van den inleider,
dat er revolutie zal moeten komen.
Zij begreep niet, dat iemand, die tegen
oorlog is, kon aandringen op revolutie.
Na nog eenig debat, dat door den
inleider werd beantwoord, ontspon zich
tusschen den heer Domela Nieuwenhuis
en mej. Drucker een zeer scherpe discussie.
Ten slotte stelde de voorzitter de volgen
de motie
„De openbare Volksvergadering, gehou
den den 24den October te Amsterdam,
gehoord
het verslag der afgevaardigden op het
Congres te Brussel, spreekt haar voldoe
ning uit over de houding der Nederland-
sche afgevaardigden in het algemeen en in
het bijzonder omtrent hun houding in zake
de gestelde resolusie over het militairisme."
Met algemeene stemmen werd deze
motie aangenomen, waarop de vergadering
uiteenging.
Binnenlandsch nieuws.
Texel. Door de heeren J. K. G.
Muller, W. Mets Tz. en de Rooy is eene
uitnoodiging gericht tot het reizend publiek
van en naar Texel, om bijdragen van ten
hoogste 50 ets., ten einde uit de opbrengst
de kosten te bestrijden van een eenvoudig
gedenkteeken op het graf van den kloeken
zeeman S. Koning, die in de vorige week
zoo jammerlijk omkwam. Velen, die hem
zeker bij het zilveren jubilé, dat hij op
1 Jan. e. k. zou vieren, een stoffelijk bewijs
hunner ingenomenheid hadden willen
schenken, zullen stellig gehoor geven aan
deze uitnoodiging.
Nieuwe Niedorp. Bij herstemming
is tot lid van den Gemeenteraad gekozen
de heer J. Wijn, met 52 van de 86
stemmen.
Rotterdam. Alhier loopt het gerucht
dat de oud-minister Havelaar de aange
wezen opvolger van den heer Vening
Meinesz zou wezen.
«Jet Venz is een buitengewoon meisje,"
zeide hij tot Wronkow; „eerst kort geleden
hare belijdenis gedaan lieve hemel, ze
kan nauwelijks veertien jaar tellen en wat
die al uitvoert I Handig met haar werk, neen,
dat is ongelooflijk Er is bij haren vader,
den daglooner, geene vrouw in huis en nu
heeft zij de kinderen moeten grootbrengen en
de huishouding moeten waarnemen. Thans
kan ze den boel aan andere handen overlaten,
omdat de tweede dochter, Gusta, al een heele
meid geworden is, en nu begrijpt ge wel,
dat ieder in het dorp Jetje graag wil hebben,
maar gelukkig heeft mijn vader ze gekregen
ze is beneden bij ons in den molen, dikwyls
om wat te helpen, en ua de feestdagen zal ze
voor goed blijven."
„Ge zijt alzoo uit den molen daar beneden
vandaau
„Jawel, 'k ben zelf ook molenaar. Zoodra
mijn diensttijd om is, zal ik hij zuchtte
eens 'de zaak zelf overnemen. Een
stofferig baantje, bah Wat zijt gij, of wat
moet ge worden Houtvester ge zij toch
immers de zoon van Wronkow
Wronkow knikte. „Ik wil onderwijzer
worden."
„Wat, meester? Heere bewaar me. Dan"
nog liever op de plaats dood En spottend
vervolgde hij„Nu, eigenlijk is zoo'n betrek
king nog zoo kwaad nietdriehonderd mark
'sjaars en vijftien morgen land. Daar kan
iemand best van komen."
Wronkow gevoelde zich beleedigd en
fronste het voorhoofd. Hij was nog tejong,
om rekening te houden met de vraag om
het dagelijksch brood. De andere lachte
bedenkelijk. „Wat een dwaas 1" dacht hij.
„En nu zult ge me nog zeggen, wat Jet
van u verlangde", begon hij weder en
vestigde zijne loerende oogen op den jongen
Onderwijs en Examens.
Voor het examen in de vrije en orde
oefeningen der gymnastiek zijn jl. Donderdag
te Arasterdam geringd de damesC. M.
Vis Dieperink, E. Visser en S. E. Walde-
maier, van hier, en J. A. Endt, van Texel en
de heeren G. D. Hagenaar, van hier, J. de
Jong, van Texel, W. Dorsman, van Noord -
soharwoude en A. J. Vos van Zon, van
Oudkarspel.
Door den Gemeenteraad van Heiloo is
besloten, aan den heer A. Smit, onderwijzer
aan de openbare school aldaar, eervol ontslag
te verleenen tegen 1 Januari 1892, omdat
volgens de wet op dien tijd minstens één
onderwijzer met hoofdakte ra oef werkzaam zijn
en geen der onderwijzers of onderwijzeressen
die bezit. Tegen 1 Januari 1892 zal men
alsdan een onderwijzer met hoofdakte be
noemen.
Landbouw en Veeteelt.
De heer H. W. Keesom, veehandelaar te
Texel, deelt naar aanleiding van een bericht
in de „Alkm. Ct." mede, dat ten onrechte
daarin wordt gezegd, dat op Texel de
leverziekte onder de schapen heerscht. Hij
voegt er zelfs bij, dat tot jl. Donderdag nog
geen enkel geval van dien aard op Texelsch
land in dit jaar is voorgekomen. De schapen,
die voor den in bedoeld bericht genoemden
lagen prijs werden verkocht, waren volgens
dezen heer zoogenaamde duinschapen.
Kerknieuws.
Na een zeer langdurige vacature is het eiland
Urk nu weder in het bezit van een predikant
der Ned. Herv. kerk. Jl. Zondag deed daar
zijne intrede de heer H. Rombach.
De heer H. W. Van der Ploeg, sinds 52
jaren predikant te Middelie o.a., zal spoedig
emeritaat aanvragen.
Rechtszaken.
Een voor den handel niet onbelangrijke
rechtsvraag werd jl. Woensdag voor liet
Haagsche Hof bepleit. De vraag luidt
Heeft de nemer van den incasso-wissel het
recht om ten zijnen name tegen den acceptant
in te stellen de wissel-actie?
De Rechtbank te Rotterdam had ontkend,
dat de nemer van den incasso-wissel zelfstan
dig kan instellen een actie tegen den
acceptant.
Jhr. Mr. E. N. de Brauw trachtte voor
de appellante, op verschillende historische en
Wronkow keek hem met onzekeren blik
aan de terugstootende uitdrukking op het
gelaat van den ulaan was in dit oogenblik
zoo sterk, dat hij zich gaarne verwijderd
had. Hij zweeg even en zag naar den
grond welk recht had deze persoon, zoo
onbeschaamd nieuwsgierig te zijn? Het
was of de ander hem deze gedachte van het
gelaat las, want onmiddellijk liet hij er op
volgen
„Wanneer ge dat weten wilt, welnu, ik
zal met het meisje trouwen, zoodra de molen
aan mij overgaat. Handig is ze, en mooi zal
ze worden, daarvan ben ik zeker. Omdat ik
evenwel niet eiken dag uit de hoofdstad
hierheen kan komen, om een oogje in 't
zeil te houden, ben ik wel genoodzaakt den
weg voor mij zoo nu en dan eens schoon te
vegen. Begrepen Zoo, nu hebt ge antwoord
en thans voor den dag met het uwe."
„En wat zegt het meisje er van vroeg
Wronkow met eene ironie, die op zijn gelaat
evenwel niet merkbaar was, integendeel, hij
zag er bij deze vraag rood en verlegen uit.
De soldaat begon te lachen. „Nog zóó
groen Nu, mijnheer Wronkow, wees
daarvoor maar niet bezorgd."
Ditmaal gevoelde de jongeling zich zoo
diep beleedigd, dat hij zich omdraaide en met
een korte groet zich verwyderde.
„Als de jonge vrouw het goed vindt,
zullen we u tot peet benoemen 1" riep de
soldaat hem spottend na, en Wronkow beet
zich op de lippen; een gevoel van warme
genegenheid voor het meisje steeg in hem op,
als verkeerde ook zij in groot gevaar.
„Wie zal hier helpen?" dacht hij.
Maar de oude houtvester kwam eindelijk
uit de pastorie en steeg met zijn zoon in den
kleinen wagen, die voor de dorpsherberg op
juridieke gronden, te komen ter bevestigende
beantwoording van de bovengestelde vraag.
Mr. Marts. Fels, van Rotterdam,'verdedig
de voor geïntimeerden het gewezen vonnis
en trachtte historisch en juridiek tot ontken
nende beantwoordiug te geraken.
Buitenland.
Frankrijk. De nieuwe Russische
leening is zeven en een half maal voltee-
kend. De toewijzing zal beneden 10 pCt.
blijven.
Duitschland. In den socialistendag
te Erftlrt bracht Auer verslag over de
werkzaamheden uit. Daarbij viel hij heftig
de oppositie aan, die de beschuldigingen
had te bewijzen of in te trekken, indien
men niet wilde, dat de oorlog verklaard
werd. De Hollandsche en Oostenrijksche
gasten zijn aangekomen.
In de gisteren door het congres gehouden
zitting werd de oppositie heftig aangeval
len. De meeste redenaars verlangden, dat
de oppositie zich zou aansluiten. Lieb-
knecht kwam terug op zijn strijd met
Domela Nieuwenhuis en zeide dat de denk
beelden, in diens program uitgedrukt, niet
anders dan droomefijen waren.
De Pruisische Minister van Open
bare Werken heeft een verlaagd tarief
ingevoerd voor alle arme zieken op reis
naar of van ziekenhuizen.
Rusland. Aan de „Daily Telegraph"
wordt uit Petersburg omtrent het door de
politie te Kieff ontdekte komplot gemeld,
dat het moet gesmeed zijn door de Rus
sische uitgewekenen uit Zwitserland en
Frankrijk, die zich deD tegenwoordigen
hongersnood ten nutte maakten om een
opstand te bewerken. Onder de talrijke
arrestanten bevinden zich vele studenten.
De huiszoeking bij andere studenten bracht
het bestaan aan het licht van een geheime
letterkundige club, waarin de verboden, te
Geneve gedrukte geschriften van Tolstoi en
Saltikoff gelezen werden. De studenten
vergaderden om tegen de arrestatie hunner
makkers te protesteeren, maar de rector
ontbond de samenkomst, welke des ondanks
voortduurde, waarop de gouverneur-gene
raal dreigde door Kozakken de orde te
laten herstellen.
Egypte. Toen jl. Woensdag de be
ambten van den geneeskundigen dienst te
Kaïro een onderzoek wilden instellen in
een Fransche apotheek, gaf de zaakgelas
tigde van Frankrijk order zich daartegen
te verzetten, desnoods met geweld. De
beambten trokken zich toen terug.
hen wachtte. Voort ging het, heuvel op en
af, over de zandige heidewegen, waarvan
sommige nog met sneeuw bedekt warende
kraaien krijschten in 't woud de koude
wind streek huilend over de vlakte. En de
jonge. Wronkow hield zich bezig, zich de
eigendomlijke gelaatstrekken van het Lap-
towsche meisje voor deu geest te roepen,
totdat ze voor hem ouvergetelijk waren ge
worden maar menig jaar verliep er, voor hij
in het dorp op de hoogte terugkeerde.
n.
Maar hij kwam terug. Het was in den
winter, toen de Laptowers eenen nieuwen
onderwijzer noodig hadden, dat Hans
Wronkow zich aanmeldde, een slank, baarde
loos man met eene meisjesachtig blanke
gelaatstint en een buitengewoon ernstigen
blik in zijne schoone, blauwe oogen. Per
soonlijk kende hem geen sterveling in het
dorp, jmaar toch had, toen zijne benoeming
ter sprake kwam, zich eene partij voor en
eene andere tegen hem gevormd omdat
dit in zulke zaken nu eenmaal zoo behoorde.
Zij, die voor hem waren, ontvingen hem met
alle blijken van achtingzij, die tegen hem
waren daareutegen, zonuen, hoe ze hem wel
't best zouden kunnen dwarsboomen. Maar
't bleek alles boter aan de galg gesmeerd.
Hans Wronkow was in het vervullen van
zijne betrekking de reine onschuld en 9loeg
er hoegenaamd geen acht op, dat de oogen
van zijne medemenschen al zijne gangen be
spiedden. De goedgezinden werden het ten
luatste moede, den teruggetrokken jongen
man op te dringen, wat hij zelf niet scheen
te waardeeren het deed hun goed, toen ze
zagen, dat zijn handel en wandel onberispe
lijk was en bleef en lieteu hem verder aan
zich zelf over. En toen de anderen ondervon-
Argent.-Republiek. De orde is vol
komen hersteld in het geheele land.
Nicaragua. In den nacht van
12 op 13 dezer is een aanslag op het
leven van dr. Sacaza, den President
gepleegd. Een korporaal der lijfwacht
was reeds tot de bijzondere vertrekken van
den President doorgedrongen, toen deze,
het gevaar ontdekkende, de wacht opriep,
die den misdadiger vatte.
Eng.-Indië. De „New-York Times"
bevat een telegrafisch bericht uit Shanghai,
volgens hetwelk eene Fransche troepenaf-
deeling door roovers is overvallen. Een
detachement soldaten was belast met de
bewaking van de bouwwerken van een
station te Don Son in Annam, toen het
werd verrast door eene rooversbende, zoo
als er zoovele het land afloopen. De roo
vers vuurden op de soldaten, van welke
er 13 gedood of gewond werden, waar
onder de commandant Lerecq. Daarna
onthoofden de Chineezen den heer Lerecq
en zeven anderen. De Fransche kanon
neerboot „Analanche," diè in de nabijheid
van Don Son voor anker lag, loste twee
schoten op het dorp Yen Lang, waarj de
roovers in hinderlaag gelegen waren.
Marino en Leger.
Hr. Ms. monitor „Cerberus" en destoom-
kanonneerbooten „Braga*. „Heimdall" en „Bal
der" vertrokken jl. Donderdag van hier naar
de Zuiderzee, tot het maken van een oefenings-
tocht. De schepen zullen morgen te Stavoren
vertoeven.
De luit. ter zee 2de kl. J. J. Rambonnet
en de off. van gez. 1ste kl. bij de zeemacht
dr. C. J. J. Hirschig, dienende aan boord
van Hr. Ms. art.-instructieschip „Aruba",
worden met 1 Nov. a. s. op non-activiteit
gesteld en vervangen door den luit. ter zee
2de kl. W. J. G. TJmbgrove en den off. van
gez. 1ste kl. bij de zeemacht G. D. Gie-sberta.
De luit. ter zee late kl. J. H. van Hoog
straten, gedetacheerd te 's Gravenhage voor
hydrografische werkzaamheden, wordt met
1 Nov. a. s. gedetacheerd te Leiden en ver
vangen door den luit. ter zee lste kl. W.
Naudin ten Cate.
De off. van adm. 2de kl. J. Lombaard,
dienende aan boord van Hr. Ms. ramschip
„Guinea", wordt met 1 Nov. a. s. op non
activiteit gesteld en vervangen door den off.
van adm. 2de kl. J. S. de Bruyn.
De lste luit. J. F. Legner wordt op
1 November ontheven van zijne detacheering
bij de normaal-schietschool en weder ingedeeld
bij het lste reg. inf. alhier.
den hadden, dat Wronkow een echt meester
ook in het zwijgen en schouder-ophalen was,
zagen ook zij het nuttelooze van hunne pogin
gen in, en zoo kwam het, dat hij ten laatste,
zooals hij wel vooruit had kunnen nagaan,
over het hoofd gezien werd en vergeten.
Wronkow's vader stierf, en zoo stond hij
nu alleenwant een vriend had hij nobit r
gekend, omdat zijn zachtzinnig karakter ovejal'
beleedigd werd. Hij verviel, als 't ware, van
het eene lijden in het andere, en was hij alléén,
dan kwelde hem, meer nog dan de eenzaam
heid, de gedachte, dat alle schuld hieraan bij
hem lag. De kinderen in het dorp hielden
zeer veel van den nieuwen meester, want wat
anderen met strengheid niet konden uitrichten,
dat bracht zijn taai geduld tot stand ook de
jonge meisjes keken hem dikwijls met welbe
hagen na, wanneer hij met sierlijken tred
over den jveg ging; alleen beviel 't hun niet,
dat hij steeds zoo strak naar den grond keek.
Wronkow bemerkte van dat alles volstrekt
niets, maar leefde als een kluizenaar voort.
De eenige, met wien hij verkeerde, was een
oud, ziekelijk collega van hem in het dorp
Dahmsberg, dat twee mijlen van Laptow lag.
Dezen was hij gewoon, zoo dikwijls het weder
het toeliet, te bezoekenmaar dat gebeurde
niet vaak. Als de scholen '9winters uitgaan,
begint het reeds donker te'worden en dan
kon hij den langen tocht over de woeste
heide moeilijk meer aanvaarden.
Het was op een Woensdagnamiddag in de
maand Februari, dat hij hoed en mantel van
den kapstok nam en, na de 9chool gesloten
te hebben, den langen boomgaard voorbij
ging, het dorpsplein overstak en aan de andere
zijde het dorp verliet.
(Wordt vervolgd.)
