HELDERSCHE
NIEUWEDIEPER COURANT.
Nieuwsblad voor Hollands Noorderkwartier.
EN
cc
J. H. VAN BALEN.
9> WIE IS DE EERSTE?
lün il«»eiperecrt nimmer I*
Jen Fitters. Coen.
Het Yaderlandt ghetroawo
Blijf iele tot in den doot.
VersoliUnt lederen Diasdag, Donderdag on Zaterdag.
Abonnementsprijs per 3 maanden:
Voor de courant binnen de gemeeentef 0.70, met Zondagsblad f 1.05
a„ g nanr de overige plaatsen van Nederland 0.90, 1.85
n a alle landen, die in het postverdrag
zijn opgenomen (inbegrepen
Oost-Indië en Amerika). 1.75, M a a 2.10
a a a a Zuid-Afrika2.50, a a a
REDACTEUR-UITGEVER
Molenplein. Helder.
Telefoonnummer 20.
Prija der AdverUentiën:
Van 15 regels 50 cents, elke regel meer 10 cent. Bij abonnement, naar gelang ran de
hoeveelheid regels, aanmerkelijk lager.
Ingezonden raededeelingen en aanbevelingen, geplaatst tnssohen den tekst, per regel 10 Ct.
Advertentiën voor liefdadige doeleinden
Dienstaanbiedingen voor den werkenden stand
Agent in het buitenland: België, Mr. N. Bertoux, Agence de publicité, 12 Rue Ste-Gudule, Bruxelles.
Westfriesche
Kanaalvereenlginy.
Op Dinsdag 27 Oct. jl. werd te Opmeer de
vergadering van bovengenoemde vereeniging
gehouden
Tegenwoordig 39 leden en eenige gasten.
Nadat door den Voorzitter, den heer mr.
C. H. Beels, de vergadering geopend was,
werd door den secretaris, den heer W. Kloeke,
een kort overzicht gegeven van het ontstaan
der vereeniging, van de voorloopige vergade
ringen te Schagen en Benningbroek.
Uit dit rapport stippen wij aan dat op
het verzoek om financieelen steun weigerend
antwoord werd ontvangen van de gemeenten
Opperdoes, Alkmaar, Noord-Scharwoude,
Oudkarspel, Abbekerk, Venhuizen, Warmen-
huizen, Wieringerwaard, Barsingerhorn en
van de Bannen Oosterblokker, Avenhorn
Hem, Zijpe, Abbekerk, Valkoog en Wester
blokker.
Gunstige antwoorden van
BanneScbagen bijdr.ineens 0, p. j./10.
•t Enkhuizen - 25, 5.
Enkh. en Westeinde„100, 5.
Gem. Hoorn0, 10.
Schagen «100, 25.
i/ Zijpe25, 10.—
Nieuwe Niedorp 25, 5.
Banne Burghorn 0, 5-
Gem. Helder 50, u 5.
Banne Haringhuizen
10,
20,
2.50
0.—
Winkel
Gem. Winkel 0, 10.-
Later traden nog toe
Gem. St. Pancra8 10, 0.
Opmeer 0, 5.
Spanbroek 0, 5.
Banne Opmeer. 0, 5.
i, Spanbroek 0, 5.
In het geheel tot heden ineens ontvangen
f 365.en door gemeente- en banbesturen
per jaar toegezegd f 112.50. Er zijn 244
leden, waaronder 2 corporatièn tegen eene
gezamenlijke jaarlijksche contributie van
f 265.50.
In de bestuursvergadering op 12 Mei jl.
te Schagen, stelde de heer Kloeke voor, te
streven naar eene verbinding Enkhuizen
Hoorn, MedemblikHoorn, HoornAlkmaar,
Alkmaar—SchagenStolpen. Hij wilde in
overleg met den provincialen ingenieur een
Feuilleton van de Heldersche- en Nienwed. Courant.
NAAR HET HOOGDUITSCH
van
Margareth Von Billow.
Hij zag verbaasd op. „Weet gij dan
niet, wat ik gedaan heb?"
„Zeker, weet ik dat."
„En ge hebt immers gezegd, dat gij van
mij geen onrecht verdragen kondet?"
„Dwaaszeide zij en legde hare beide
handen op zijne schouders „watmijaan
gaat kunt ge stelen en moorden en brand
stichten ik zal er niet naar vragen. Eu
al hebt gij het ook gedaan, toch weet ik,
dat ge nog tienmaal beter zijt, dan al de
anderen."
Hij zag haar in de oogenWelk een
vertrouwen 1
„Kijk voer ze op vertrouwelijken toon
voort en er gleed een schaduw over haar
voorhoofd. „Ik had al lang opgemerkt, hoe
somber gij waart en hoe ongelukkig ge u
gevoeldet en toen daarop die gebeurtenis
voorviel, dacht ikzoo, stuurt hij me nu
eindelijk dat ongeluk nog op 't dak Maar
gij kwaamt niet en zou wellicht, God weet
het, nog niet gekomen zijn, indien ik niet
om u gezonden had I Eens heb ik op het
punt gestaan u 's avonds een bezoek te bren
gen maar 't is zwaar werken, sedert
Brinkey daar neerligt en ik was op mijn
stoel ingeslapen, voordat ik van kleederen
verwisseld had."
„Maar wanneer hij nu eens dood ware
zei Wronkow langzaam, „ik wilde hem
waterbouwkundige een avant-project doen j
vervaardigen. Zijne denkbeelden werden
bestreden door den heer K. Breebaart, die
eene verbinding EnkhuizenOpmeer wilde.
Op voorstel van den heer Breebaart werd
besloten aan de heeren Bakker, Holwerda
en Kater op te dragen, om onder het toezicht
van de heeren Breebaart en Sluis, een onder
zoek in te stellen naar eene niet te kostbare
verbinding van Enkhuizen met hel Noord-
holl. Kanaal, door een vaarwater, loopende
door Westfriesland van Enkhuizen over
Spanbroek en Schagen naar de Stolpen.
Door het bedanken van den heer W. H.
baron van Dedem, het overlijden van den
heer P. Nobel en het periodiek aftreden van
de heeren W. A. Hazen en Jb. Hopman,
werd nu overgegaan tot de verkiezing van
4 bestuursleden. De uitslag der stemming
was, dat de heeren W. A. Hazeu en Jb.
Hopman werden herkozen met 26 en 24 en
gekozen de heeren C. Donker, notaris te
Benningbroek, met 23 en van der Steen,
burgemeester van Opmeer en Spanbroek,
met 38 van de 39 stemmen.
De ter vergadering aanwezige heeren
Hazeu, Hopman en van der Steen lieten zich
de keuze welgevallen.
Uit de hierna gedane mededeelingen van
den heer C. G. Hulst, penningmeester, bleek
dat tegenover een totaal der ontvangsten ad
f 648.stond een uitgaaf ad f 309,92,
waaronder f 100 voor een voorloopig onder
zoek sluitende alzoo met een batig saldo
ad f 338.08.
De begrooting voor het boekjaar 1892
werd voorgedragen en goedgekeurd in ont
vangst en uitgaaf ad f 806.08, waaronder
voor de voortzetting van het technisch onder
zoek een post ad f 600.
Kwam aan de orde het laatste punt der
werkzaamheden: „Bespreking van het rapport
der heeren Holwerda, Kater en Bakker".
De Voorzitter, mr. C. H. Beels, als inlei
der, verklaarde dat het bestuur zeer goed
begrijpt dat er nader teehnisch onderzoek,
opneming enz. noodig is, waarvoor geld noodig
is en daar de tot de verschillende besturen
gerichtte verzoeken om financieelen steun
niet aan de verwachting beantwoordden, is
het geld tot heden slechts karig. Voorzitter
meent dat het een gewoon verschijusel is.
Men ontvangt dergelijke ondernemingen met
wantrouwen, een wantrouwen dat slechts op
den duur kan verdwijnen.
Het bestuur heeft nu de hulp ingeroepen
fier heeren H., K. en B. en dank zij hunne
welwillende en belanglooze medewerking,
heeft zij nu het rapport kunnen uitbrengen.
Het bestuur hoopt dat dit rapport, dat ook
is toegezonden aan de niet toegetreden be
dooden
Zij zag hem opmerkzaam aan en fronsde
zelfs even de wenkbrauwen, maar gaf geen
antwoord.
„Het is voor mij hetzelfde," voer hij op
neerslachtigen toon voort, „of hij leeft of
niet, want wat ik wilde, heb ik zeer goed
geweten."
„Dat bebt ge niethet wat eene dwaasheid.
Wees tevreden, dat het is, zooals het nu is
en indien het anders ware, dan zonden
we immers nog tijd genoeg hebben, daarover
na te denken. En nu, kom binnen, gij zeld
zaam mensch gij ziet er niet schoon uit
met dat bleeke gelaat, maar hoezeer ge mij
bevalt, -daar kan ik geen woorden voor vinden."
Hij zag haar aan en volgde haar en was
er zich ook volkomen van bewust, hoe onder
worpen en gedwee hij haar naging.
Zij deed met hem, naar het haar goed-
dacht nu eens flikkerde hare oogen van
hartstocht en dan weer spraken ze van
teedere, zorgzame liefde. Hij merkte dit
alles klaar en duidelijk op. Hij zag ook,
dat zij geen acht meer op hem sloeg, zoodra
haar de arbeid riep.
Als ze hem dan alleen liet, verzonk hij in
gepeins over deze dingen. „Is hel dan wer
kelijk zoo vreemd, dat die man met zijn
z.wak karakter een dronkaard is geworden
misschien zou ik in zijn plaats hetzelfde
doen, om niet met haar in strijd te gera
ken maar ik zou immers haar man niet
kunnen zijn, ik ben slechts haar speelpop.
VI.
De sneeuwklokjes waren reeds te voor
schijn gekomen, over de akkers breidde zich
een zacht groen waas uit en de knopjes be
gonnen uit te loopen. Daar maakte een late
sturen, aanleiding zal geven tot toetreding.
Hoe meer teekenen van leven er door de
vereeniging worden gegeven, hoe beter.
Daarom dan ook zal het bestuur in den loop
van 1892 opmaken en verspreiden een sta
tistisch rapport, behelzen de opgaven van de
voordeelen, welke voor Wcstfriesland uit het
tot stand komen van het plan zullen voort
vloeien.
Daarbij zullen in de eerste plaats worden
aangetoond de directe voordeelen, welke met
cijfers kunnen worden gestaafd, als o. a. de
vermindering van prijzen van grint, steenen,
zand, turf, steenkool enz. enz. Verder de
indirecte voordeelen, waarbij spreker vooral
bet oog heeft op de mogelijke tot stand-
koraing van industriën, demogelijke vestiging
en exploitatie van ondernemingen, waarvoor
waterwegen noodzakelijk zijn.
Tot het verzamelen van gegevens voor
dit rapport hebben zich voor Enkhuizen en
Omstreken bereid verklaard de heeren Hart
kamp en Sluis, voor de Zijpe de heer Hulst,
voor Schagen en Omstreken de heeren Beels
en Kloeke, voor Spanbroek, Opmeer en
Omstreken, de heeren C. Donker en v. d.
Steen.
Uit de gezamelijke rapporten zal door de
heeren Kloeke en Beels een algemeen rapport
worden opgemaakt, dat zal worden gezonden
aan de nog niet toegetreden besturen, met
een hernieuwd verzoek, om de pogingen der
vereeniging financieel te willen bevorderen.
Eerst dan, wanneer de vereeniging zal
kunnen beschikken over eenige duizende
guldens, kan er sprake zijn van een volledig
tot in de kleinste bijzonderheden afdalend
technisch onderzoek.
Het tegenwoordig rapport was dus niet te
beschouwen als een onomstootelijke juiste en
eenig mogelijke wijze tot uitvoering der
plannen, maar enkel als een begin en een
middel om propaganda te maken.
Door den heer H. Hart van Langen dijk,
wordt voorgesteld een gedeelde van 't ont
werp Kanaal van richting te doen verande
ren, zoodat der vier Noorderkoggen en Drech-
terland een uitweg te water kan worden
verzekerd.
Het te wijzigen gedeelte beginnende van
waar het kanaal de polder Grootslag verlaat,
tot aan het aansluitingspunt van de Raax-
maat te Spanbroekvan Grootslag af in
plaats de Schinkeldijk te volgen naar de
Vliet, de richting te veranderen en Zwaagdijk
te volgen tot de Kromme Leek, de Kromme
Leek tot aan den Hoomschen weg, vaudaar
bezuiden langs de Leekerlanden heen tot aan
de Baarsdorpermeer en dien benoorden vol
gende tot aan het geschikste punt, dien te
verlaten om door Spanbroek het bestaande
aansluitingspunt te zoeken van Raaxmaats-
boezem.
't Gevolg zal zijn, iets minder beschikbare
vaarten te kunnen volgen, en dat (de lijn
met ongeveer 1000 M. zal worden verlengd,
inaar dan zouden de Vier Noorderkoggen en
Drechterland, vooral Hoorn, met Schermer-
boezem in gemeenschap gebracht zijn. Verder
vanaf Zwaagdijk nabij of langs den Hoom
schen weg een zijknnaal te graven tot de
Hoornsche vaart en dien, indien die niet aan
de eischen van 't kanaal voldoet, daar
voor open te maken tot Avenhorn, om daar
door een nieuw te bouwen sluis met Scher
merboezem in verbinding te geraken.
De voordeelen voor dien streek zijn zoo
overwegend groot dat ik niet na kan laten
deze snaar aan te roeren, zeide spr.
Ten eerste kan de veestapel vervoerd
worden binnen door, overal heen.
Ten tweede in aanmerking genomen de
ontzaglijke groote hoeveelheden groenten,
welke bij ons van den Langedijk worden
vervoerd per scheepsgelegenheid naar Pur-
merend, de Zaan, Amsterdam, .Haarlem,
Leiden, Den Haag, Rotterdam, enz. enz. zou
de streek een ware toekomst voor vervoer
van groenten per scheepsgelegenheid naar
waar men wil, binnendoor worden verzekerd.
En ten tierde kunnen alle materialen voor
gemeentewerken, voor dijken en wegen beter
hun plaats van bestemming bereiken.
Door deze verbinding wordt het kanaal
met ruim een-vijfde verlengd, maar deze
enorme verbetering zou slechts 3 ton meer
kosten.
En waar een kapitaal als p. m. millioen
gulden is te verkrijgen, is dan wel vier
vijfde ook te vinden, dunkt mij."
De heer Egmond, van Enkhuizen, bestrijdt
het voorstel Hart, omdat men z. i. dan buiten
de geweDschte richting zou geraken en
ook omdat noodeloos het kanaal met 1000
meter verlengd zou worden, terwijl het
groentenvervoer uit de Streek niet over
Stolpen, maar over Avenhorn zou geschieden.
Ook de heer Kater bestrijdt de richting
Hart en meent dat eene verbinding naar
Amsterdam zeer gemakkelijk is te maken
van het voorgestelde kanaal, door den Berk
meer naar Rustenburg, terwijl geheel de
Streek zich gemakkelijk door zijvaarten met
het kanaal in contact kan stellen.
Door den heer W. Roggeveen Cz. wordt
er op gewezen, dat op het kaartje de richting
van het kanaal, voor het gedeelte Schagen
Stolpen bepaald verkeerd staat aangegeven.
Volgt men de roode lijn, dan zou bet kanaal
het dorp Schagerbrug in tweëen snijden, er
zou zeer veel onteigend moeten worden en
ook het water van polder Burghorn wordt
nachtvorst een einde aan het pas ontwaakte
leven en zwart en dor vertoonde zich de
kwijnende plantenwereld. Telkens keerde de
onverbiddelijke vorst weder, zoodat de kleine
vogels van koude en gebrek stiervenhet
was, als kwam de winter nog eenmaal terug.
Toch dwaalde Wronkow veel in de vrije
natuur rond, want hij had Paaschvacantie.
Met landbouw hield hij zich niet ophij
had zijn land aan de zorg van zijn knecht
overgelaten en die zorg strekte zich niet ver
uit. De onderwijzer was zoo bescheiden in
zijne eischen, dat hij het niet noodig achtte
aan verbeteringen te denken.
De molenaarsvrouw plaagde hem somtijds:
„Ik heb nog nooit zulk een huishouding
gezien." Hij gaf haar gelijk, maar liet de
zaken verder, voor hetgeen ze waren. Zij
zagen elkander dagelijkshet was hun beiden
eene behoefte geworden alleen was de ver
houding nu omgekeerdhij kende haar,
terwijl zij hem r«u eerst begon te leeren
kennen.
Brinkey had Wronkow na dien tijd niet
meer gesproken.
„Hij laat n groeten, hij is weg," zai hem
de molenaarsvrouw eens, toen hij haar weer
een bezoek bracht.
„WegWaarom
„Hoe gij dat nu nog vragen kunt 1 Moest
ik dan wachten, totdat gij het op uwe manier
nog eens beproefde
En toen hij haar twijfelend aanzag, voegde
zij er nog lachend bij„Maar mijn neef
ook wegzenden, dat gaat niet. Alléén kan ik
onmogelijk klaar komen en gij kunt mé niet
helpen."
Zij wist vooruit, dat hij een kleur zou
krijgenalleen daarom had ze het trouwens
ook gezegd. Het scheen niet, alsof zij zich
afgesneden en zou door een duiker onder het
kanaal zich moeten ontlasten.
Spreker acht het goedkooper en beter, den
afstand LagedijkOudendijk, door den
Westfrie8chen dijk, recht uit ten westen van
Schagerbrug door de Groote-sloot en zoo
naar het Kanaal te volgen.
De voorz. merkt op, dat het door den
heer Roggeveen bedoelde deel foutief op het
kaartje is aangegeven. De projectie was be
doeld oostelijk van Schagerbrug, gebruik
makende van de Gallementen.
De heer M. Bossen bestrijdt de richting
door de Gallementen, met het oog op de
onteigeningskosten en geeft de voorkeur aan
de door den heer Roggeveen voorgestelde
richting.
De heer Kloeke meent, dat het beter zou
zijn de richting te volgen, gelijk die in een
vroeger kanaalplan is aangegevenlangs hoek
Burghorn, dan voorkomt men daardoor het
maken vana. ophaalbrug Lagedijkerweg,
b. idem Schagerbrug en c. onteigening per-
ceelen.
De heer Hartkamp mesut, dat de uitwate
ring van het kanaal, bij, het verlaten van de
Oude Gouw, door de stad Enkhuizen, ge
makkelijker is te verkrijgen door de Oude
Gracht.
Verder wijst de heer Hartkamp op het
groote doel dezer vergadering, het maken van
propaganda, en stelt voor, een bedrag daar
voor uit te trekken en aan den heer Kloeke
te verzoeken, op verschillende bij kanaal be
langhebbende plaatsen lezingen te willen
houden.
Daar de heer Kloeke zich bereid verklaart
wordt besloten, de hiertoe benoodigde gelderi
te trekken uit den post voor technisch on
derzoek, waarna de voorz. de vergadering
sluit met de opwekking, dat ieder in zijti
kring trachte de belangstelling voor d<
algemeene zaak op te wekken en aan t^
wakkeren.
ter wille van Wronkow een zwaar offer ge
troostte, door het wegzenden van den knecht,
wat inderdaad toch wel het geval was, en
zoo hij zich de moeite gegeven had op de
werkzaamheden het oog te slaan, zou hij dit
aanstonds bemerkt hebben. Zoo kwam het,
dat hij dit slechts als eene voorbijgaande
gril van haar beschouwde en dacht er bij
„Zij doet, wat haar goeddunkt."
Op Paaschmaandag was de molenaar Kulick
zwaar beschonken van een wagen gevallen en
had den hals gebroken; eene gebeurtenis,
waarover niemand in den omtrek zich bij
zonder verwonderde of ook maar eenige
droefheid betoonde. Integendeel, het scheelde
niet veel, of men had de molenaarsvrouw
openlijk gefeliciteerd.
In deze dagen meed Wronkow den molen.
Het stuitte hem tegen de borst, deze alge
meene onverschilligheid ook bij de molenaars
vrouw te zullen aantreffen en hij wist, dat
dit zoo zijn moest. Later was zij dikwijls
voor z.aken afwezig en het duurde langen
tijd, voor hij haar wederzag. De dagen
gingen voor hem eentonig genoeg voorbij,
want bij haar alleen bracht hij genoegelijke
uren door, daar zocht en vond hij verkwik
king en rust.
Maar eens op een avond, toen hij van
Dahmsberg terugkwam, zag hij licht in de
woonkamer en trad in een opgeruimde stem
ming bij haar binnen. De molenaarsvrouv
zat aan de tafel met papieren, boeken en
een grooten inktkoker voor zichzij liet het
hoofd in haar hand rusten en beet op hare
pen. Zij droeg een mooien, zwarten rok,
waaraan hij zag, dat ze eerst kort geleden
moest zijn thuis gekomenhet lijfje van
haar kleed had ze uitgetrokken en in plaats
daarvan een rooden wollen doek omgeslagen,
NEDERLAND.
HELDER, 3 November.
De zes nieuw toegetreden leden dd
Centrumclub zijn van de Eerste Kame
de heeren jhr. F. X. J. van Nispen vai
Pannerden, W. Prinzen Fzn., W. Merkel
bach, J. Th. Smits van Oijen Jzn. en H-
M. Smits, en van de Tweede Kamer mi
J. M. L. H. Clercx.
waarvan de punten op hare borst met eer
speld vastgestoken waren. Hij had haar dof
het venster heen al zoo zien zitten en toe
hij de huisdeur opende, was zij, gelijk ee
trouwe waakhond, terstond opgesprongen.
„Ik hoor aan uwe stap, dat gij het zijt,
riep zij uit, terwijl zij hem te gemoet tra
en de hand reikte„ik zat op dit oogenbG
juist aau u te denken zeg eens, hebt g
er niets op tegen, als ik eerst eens met
over zaken spreek
Hij glimlachte. „Spreek maar op, h
geeft toch niets, al versta ik er ook gee
woord van."
„Nu, dat weet ik nog zoo juist niet I
riep ze en schoof hem met een ernstig gi
baar den stoel toe. Haar geest scheen z<
geheel vervuld met den ernst van haar zaa:
hetgeen ook uit haar voorkómen zoo duid
lijk bleek dat Wronkow er zich ge-
voorstelling van kon vormen, wat er nu n
zou moeten komen.
Zij ging tegenover hem zitten en leg-
hare armen over elkander voor zich
tafel.
„Weet ge, dat de molenaar dood is P"
„Ja."
„De heele boel is nu van mij mijn n(
keek leelijk op zijn neus, maar 't is nu ee
maal zoo en ik kan zeggen, dat 'k
alles zelf verdiend heb, want de schulden 1
ik tot de laatste toe afbetaald."
Hij knikte zwijgend het gesprek i
niet bijzonder in zijn smaak. Maar ook
zweeg nu, en toen hij eindelijk opkeek,
hij een paar levendig fonkelende oogen
zich gericht.
•„Wilt ge mij trouwen vroeg ze.
(Slot volgt.)
