NEDERLAND.
HELDER, 27 Juli.
Ofïlciëele berichten
uit de /Staatscourant"
Bij Kon. besluit zijn benonna bij bet
wapen der genie, tot 2de luit. bij liet korps
genietroepen, de endets T. Bodenhausen, L.
H. Van Wely, W. Sturms en A. Gobeé;
allen herkomstig van de Kon. Mil. Academie.
De luits. ter zee 1ste en 2de kl. L. E.
Van Diggelen en J. W. Van Aalst worden
met 1 Aug. a. s. en de adj.-adm. J. M.
Grnllemans met 6 Aug. op non-act. gesteld,
terwijl ter vervanging van eerstgen. officier
de luit. ter zee 1ste kl. M. W. L. Olivier
met 1 Aug. geplaatst wordt als 1ste officier
aan boord van Hr. Ms. monitor //Cerberus".
Bij Kon. besluit zijn, met ingang van
2 Aug. a. s., benoemd tot adj.-administrateur
bij de zeemacht, de adspirant-adm. G. H.
Hamersma, U. J. Jutte, H. P. Winkelman
en A. A. Peereboom Voller.
STATEN-GENERAAL.
Tweede Kamer.
Scheep vaartregeling op Atjeh.
I11 zijne Memorie van Antwoord deelt de
Minister van Koloniën mede, naar aanleiding
van desgevraagde inlichtingen, waarop de
scheepvaartregeling eigenlijk neerkomt.
De souvereiniteit. over Atjeh en onderhoo-
righeden legt ons de verplichting op, om
handel en scheepvaart aldaar te beschermen
en de rust en orde op de kust te handhaven.
Met de onthoudingspolitiek moet worden
gebroken en in de kustlandschappen moeten
op geschikte punten ambtenaren geplaatst
worden, onder voldoende militaire bescher
ming, om handel en scheepvaart tusschen
Atjeh en het buitenland te concentreeren en
dien handel streng te bewaken, ook ter voor
koming van aanvoer van oorlogsbehoeften,
en de Marine zal daarbij althans in den
laatsten tijd hare diensten moeten blijven
verleenen.
Omtrent de wijze van toepassing der
scheepvaartregeling en de daarmede verkregen
resultaten kunnen bezwaarlijk bijzonderheden
worden medegedeeld.
Wat aangaat de gebeurtenissen te Tamiang,
weet de Minister niet waaruit zou vallen af
te leiden, dat wij de kracht van ons gezag
niet kunnen toonen. De Minister meent
echter, dat aan de benden, die in Tandang
en Langkat optraden, gevoelige slagen zijn
toegebracht. Ongeveer 400 man' troepen zijn
thans op de been om het troepje kwaadwil
ligen te beletten nog meer kwaad te doen,
maar de bende houdt zich schuil.
De Minister is steeds bedacht op een be
hoorlijk evenwicht tusschen uitgaven en
ontvangsten in Ned.-Indïë en hij mecut dit
voldoende te hebben bewezen.
Het denkbeeld om te trachten de in- en
uitvoerrechten en andere inkomsten der Rad-
jah's, non de scheepvaartregeling verbonden,
onverwijld over te nemen, is onuitvoerbaar.
De Minister erkent echter, dat het bestuur
zich op de overneming van belastingen moet
voorbereiden en daarvoor alle gegevens moet
verzamelen. Wat betreft de opbrengst der
z/hassil" (een vijfde gedeelte der uitvoer
rechten ten bate van het Gouvernement),
door de scheepvnartfcgéliug zal de inning
daarvan beter worden verzekerd.
De door sommige leden ter sprake gebrachte
toekenning aau den besturenden ambtenaar
in Tamiang van eene gelijke toelage als aan
de ambtenaren in Atjeh wordt verleend, moet,
naar het oordeel van den Minister, aan het
initiatief der Indische regeering worden over
gelaten.
Voor eene zorgvuldige keuze van ambte
naren voor geïsoleerde plaatsen zal worden
zorggedragen.
Met betrekking tot liet optreden van Nja
Makam in het noordelijk gedeelte der resi
dentie Oostkust van Sumatra, zegt de Min.,
dat het laatste ter zake van den Gouverneur-
generaal ontvangen telegram van 17 .'urn jl.
(in de „Staatscourant" gepubliceerd) de mede-
deeling inhield, dat de Atjehers Boneden-
Langkat verlieten en dat de hoofden van
Boven-Tamiang poogden weder met ons in
aanraking te komen.
Bij art. 3 van het ontwerp eischt de Re
geering als kenteeken van geschiktheid het
lezen en schrijven. Spr. acht dit echter een
uiterst zwak en betrekkelijk kenteeken van
geschiktheid. En hoe moet dit worden bewezen?
Eu nu de „mnatsehappelijkc welstand".
Art. 4 eischt het met-bedeeld zijn, maar dit
is een negatief kenteekende Grondwet
echter eischt een positief. Op dien grond
reeds mag het ontwerp ongrondwettig worden
genoemd. En bovendien is het totaal in
strijd met de praktijk des levens. Niet de
geschiktheid wil de Minister bewezen hebben,
maar de ongeschiktheid. En iedereen geniet
n-aatschappelijken welstand, wiens materiëcle
afhankelijkheid niet door feiten is aangetoond.
Spr. komt er tegen op, dat de rechten des
volks niet voldoende zouden worden geëer
biedigd en dat de Vertegenwoordiging de
belangen des volks niet voldoende zou be
hartigen. Dit ontwerp is z. i. in flagrnnten
strijd met het door den Minister ontwikkeld
beginsel, dat uitbreiding van het kiesrecht
j noodig zou zijn geworden door de ontwikke-
j ling van ons volksleven. Hij verklaart, zich
volkomen te vereenigen met het bekende
protest-adres der Haagsche heeren. Deze wet
huidiet eene democratische leer, eene nood-
j lottige en gevaarlijke leer, indruischend tegen
spr.'s streng monarchale beginselen. Alle
conservatieve elementen in deze Kamer moeten
zich vereenigen om deze wet te bestrijden,
I tot beveiliging van de Kroon, ook in het
belang des volks. Daarom bidt spr. God
beware Nederland met Oranje en Oranje met
Nederland
1 De heer Bool vindt uitbreiding en betere
regeling zeker gewenscht, maar langs gelei
delijken weg. En het kan niet de bedoeling
zijn geweest om nu reeds zoover te gaan als
de Grondwet toelaat. Behoudt men de ken-
teekenen, in de regeeringsvoordracht genoemd,
dan eische men althans een leeftijd van
dertig jaren voor den kiezer. De bier ge
vraagde kenteekenen acht spr. beslist onvol
doende en ongrondwettig. Het volk verlangt
een verlichting van lasten en uitbreiding van
het kiesrecht. En waar zoovelen nog behoefte
hebben aan elementaire opleiding, is eene
uitbreiding der kiesbevoegdheid als deze niet
gemotiveerd. Nog een reden tot verwerping
van deze voordracht is gelegen in het werken
der sociaal-democratische partij met haar
Zwolsch programma. En niet slechts voor
Nederland, maar ook voor de koloniën
duchtte spr. de gevolgen van deze uitbreiding.
De heer Smeenge beschouwt aanneming
van deze ontwerpen wel degelijk in het wel
begrepen belang des volks. Het is z. i. een
daad van wijs beleid om uitbreiding van het
kiesrecht niet langer uit te stellen. Door
deze ontwerpen zal het kiesrecht-vraagstuk
voor langen tijd van de baan zijn. Van
verwerping ducht hij zeer zeker nadeelige
gevolgen. Het volk is niet overtuigd, dat
zijne Vertegenwoordiging volkomen op de
hoogte is van zijne nooden. Men schreef
veel toe aan eene verkeerde samenstelling
der Kamer. Laat men het volk nu meê-
kiezen, dan legt men het ook een deel der
verantwoordelijkheid op de schouders.
Zitting van Dinsdag 25 Juli.
Na mededeeling der ingekomen stukken,
gaat de Kamer over tot het trekken van de
afdeelingen en daarna tot het kieswet-ontwerp.
Daarna werden de algemeene beraadsla
gingen over de kieswet-ontwerpen geopend.
Het debat wordt allereerst geopend over
het ontwerp tot regeling van de kii-sbevoegd-
heid voor de- Tweede Kamer en de Prov.
Staten.
De deer Travaglino verklaart, het te be
treuren, dat hij den Minister van Binnenl.
Zaken in deze zal moeten bestrijden.
Allereerst wil hij behandelen de kwestie
van urgentie. Hij acht het verkeerd, de
groHdslagen, waarop de Staat rust, te wijzi-
gen gedurende een Regentschap.
Wat nu de znak zelve betreft, spr. acht
het gedane voorstel roekeloos en onvoor
zichtig. De verantwoordelijkheid daarvan
rust op het gansche Kabinet. De bestaande
ongezonde toestanden zijn niet te wijlen aan
de regeling van het kiesrecht, maar wel aan
de toenemende zucht naar weelde en aan
ongeloof. Kiesreclitwijziging znl hierin geen
verandering kunnen brengen. l
Spr. acht de voorstellen tot kiesrechtwijzi-
ging onaannemelijk, omdat zij z. i. niet zijn
overeen te brengen met de bepalingen der
Grondwet. Art. 30 toch dier wet eischt wel
degelijk duidelijke, positieve kenteekenen.
Behalve de regeling van het kiesrecht,
zijn bij de Tweede Kamer tot dusver slechts
een viertal wetsontwerpen voor dadelijke
behandeling gereed, waaronder die betref
fende bepalingen op de fsbrieks en handels
merken en de onteigening voor de norma
liseering der Nieuwe Maas boven Rotterdam.
Daarentegen kunnen 7 wetsontwerpen in
staat van wijzen worden gebracht, o. a.de
nadere bepalingen omtrent den suikeraccijns,
waaromtrent het antwoord der Reg. is inge- j
zonden. I
Jl. Maandagavond hield de Liberale
Kamerclub eene same:,komst ter beslissing
van haar gedragslijn ten aanzien van de
kieswet-ontwerpen.
Aan de „Telegr." wordt gemeld,
natuurlijk uit „goeden bron", dat bij de
meerderheid der liberale Kamerleden liet
plan zou bestaan met behulp van de
katholieken het wetsontwerp te doen vallen.
Daartoe zou bij art. 3 een voor de Regee- 1
ring onaannemelijk amendement worden J
ingediend.
Van andere zijde zou dit geiricht worden
bevestigd, met bijvoeging, dat in dat geval
de Kamer niet zal worden ontbonden,
maar waarschijnlijk een niinisterie-Roell zal
optreden.
Bij het jl. Dinsdag in de Tweede
Kamer geopende algemeen debat over de
regeling van bet kiesrecht, waren met den
Minister van Binnenl. Zaken, al zijn ambt- i
genooten aan de Ministerstafel verschenen.
De Minister van Marine is gisteren-
ochtend naar Duitscbland vertrokken, van
waar hij binnen een paar dagen terugkeert.
3innonlandsch nieuws
Helder. Men verspreidt, zeker met
minder loffelijke bedoelingen, het gerucht,
als zou de heer Frowein voor zijne can-
didatuur voor het lidmaatschap van den
Gemeenteraad hebben bedankt. Wij zijn
echter ten volle gerechtigd dit tegen te
spreken. Van deze bewering is geen
woord waar.
i Helder. Door den kapitein, eerst
aanwezend Ingenieur der Genie alhier,
werd gisteren openbaar aanbesteedhet
doen van voorzien iugen aan en bij mili
taire gebouwen in de stelling Helder, on
der beheer der Genie. (Raming f 1230).
I Ingekomen waren 5 inschrijvingsbiljetten,
als van de heeren: W. de Jong, ad f 1320;
J. F. Philips f 1255; II. Wijker f 1247
J. C. Ran f 1227 en A. Krijnen f 1200.
Texel. De „Tienden" brachten bij
de verpachting op Maandag jl. voor
dit jaar f 309.05 op, behalve het Blokgeld
(60 ets. voor ieder blok) en de 5 pCt. on
kosten. Het vorig jaar was de opbrengst
r 3 23-a 5
i Anna Paulowna. In de vergadering
1 van Hoofdingelanden, gehouden op Zater
dag 22 Juli jl., is tot eerste candidaat voor 1
de voordracht voor de vacante becrekking
van Dijkgraaf, ontstaan door het overlijden
van den heer C. E. Perk, verkozen de heer j
Th. J. Waller, heemraad van bovengenoem- j
den polder.
Schagen. Voor de op a. s. Dinsdag
te houden verkiezing van leden voor den
I Gemeenteraad, zijn tot enndidateu geprocla-
meerd
a. voor bet witte stembriefje, de heer Joh.
M. Koelman.
b. voor het roode stembriefje, de heer A.
Boeye.
Alkmaar. Het oude gebouw, waarin
de rechterlijke macht zetelde, is buiten ge
bruik gesteldmet 1 Augustus zullen nu
de zittingen van de rechtbank en het kan
tongerecht worden gehouden in het nieuwe
gebouw in den Bergerhout.
Marine on Lejjer.
Met 1 Aug. a. s. worden op 's Rijkswerf
alhier 9 portiers aangesteld, waardoor het
getal nu op 20 gebracht wordt. Met dien
datum worden de mariniers-wachtposten inge
trokken en '/al de bewaking van 's Rijkswerf
alleen geschieden door het portierspersoneel.
Overgeplaatst naar hier de 2de luitenant-
kwartierm. H. N. Van Rantwijk, thans te
's Hertogénbosoh.
Hr. Ms. stoomschip „De Ruyter" vertrekt
in October n. s. naar Oost-Indië.
De scheepsbouwkundige opzichters H. Hes
en F. Guillaume, werkzaam op 's Rijkswerf
te Amsterdam, zullpn 1 .lan. n. s. eervol uit
den dienst worden ontslagen.
Onderwijs en examens.
De heer N. Raap., onderwijzer aan school
no. 1 te Anna Paulowna, is gisteren te Amster
dam geslaagd voor de hoofd-acte.
De heer R. Meurs, hoofd der school 110. 2
te Heer-Hugownard, is op de voordracht ge
plaatst voor de benoeming van hoofd eener
school te Amsterdam.
Benoemd tot onderwijzeres te Maarsen en
Maarseveen, mej. C. C. vnn 't Hof, te Nieuwe
Niedorp.
Landbouw en Veeteelt.
De aanvoer van bloemkool steeg te
Bovenkarspel in de vorige week tot 320,000
stuks. De vele aanvragen voor het buiten
land deden den prijs stijgen tot f 13 a t 14
per 100 stuks. In bet laatst der week liep
de prijs weder terug tot f 7 a f 8.50 per
100 stuks. Sluitkool bleef duur, aanvoer
iz,ooo stuks, welke grootendeels naar
Duitschland en België werden vervoerd
prijs f 7 a f 12 per 100 stuks. De handel
in aardappelen bleef vlug, de prijs vast.
Aanvoer 6000 manden, prijs f1.25afx.40
per half heet. Peren golden f 2.50 a f 3
per half heet.; de aanvoer is nog klein.
Het bestuur van het „Onderlinge Vee
fonds" te Hoogwoud heeft besloten, wegens
de sterke daling der veeprijzen, voor gestor
ven runderen 25 pCt. minder uit te keeren.
In den polder Waard en Groet is men
aangevangen met het zichten der granen.
Voor het stroo, dat zeer kort is, wordt thans
al de helft meer geboden dan andere jaren
de hoeveelheid schat men in het algemeen
op twee-derde der gewone opbrengst. De
suikerbieten staan dit jaar zeer onvoordee-
lig. Sommige landbouwers zijn bevreesd,
dat de opbrengst zelfs beneden het ontvan
gen voorschot zal blijven.
Nabij Kolhorn is een Rijksproefveld be
plant met suikerbieten 4 soorten zaad zijn
uitgezaaid en op eiken strook werd, om ge
lijkheid van grond en bemesting te hebben,
het zaad opgewisseld bet veld werd dus
in r6 stukken afgedeeld, en de zaden met
A, B, C en D gemerkt.
Naar aanleiding van de uiteenloopende
meeningen over de waarde der proeven,
genomen door den heer Bertels, te Barne-
veld, heelt het bestuur der afd. Loosdrecht
van het Genootschap voor Landbouw en
Kruidkunde te Utrecht besloten, persoon
lijk aldaar een onderzoek in te stellen
naar de" wijze van bewaring van zoet-
groenvoer en den uitslag der bemesting-
proeven en hierna verslag uit te brengen
aan de leden.
Ten einde in de overal bestaande be
hoefte aan veevoeder gedurende den winter
te voorzien, wordt te Borger en in de om
streken dit jaar een ruim gebruikgemaakt
van het zaaien van herfstspurrie op het land,
waarvan de winterrogge thans wordt afge
maaid. Tot nog toe werd hier van inkuilen
van groen voeder geen werk gemaakt, doch
in dit jaar zal het. wanneer de gelegenheid
tot droog maken in het najaar ont
breekt, worden toegepast. Blijkens vroeger
genomen proeven is de herfstspurrie als
wintervoeder bij gewenschte droging bij
uitstek geschikt.
Op het landgoed Haversham bij Wol-
verton (Engeland) is de veepest uitgebroken.
Vier dieren zijn afgemaaktde rest der
kudde is geïsoleerd.
Kerknieuw 3.
PREDIKBEURTEN.
Ned. Herv. kerk te Texel.
Zondag 30 Juli, Burg, voorm. 10 u., ds.
van Schaick. Waal, voorin. 10 u., ds. de
Ma/ure, Den Hoorn, voorm. 9.30, ds.
Leffef. Oudeschild, nam. 2 u., ds. de
Mazure. Oosterend, nam. 3 u., ds. van
Scbaick. Cocksdorp, voorm. 9.30, de heer
Barends.
Doopsgez. kerk te Texel.
Zondag 30 Juli, Burg, voorm. 10 u., ds.
J. Kooiman, van Barsingerhorn. Oosterend,
voorm. 10 u., ds. Kuperus.
Ned. Herv. kerk te Noord-Zijpe.
Zondag 30 Juli, geen dienst, wegens vaca
ture.
Ned. Herv kerk te Zuid-Zijpe.
Zondag 30 Juli, voorm. 9.30, Sint-Maar
tensbrug, ds. Koch. Doopbedienhig.
Doopsgez. kerk te Zuid-Zijpe.
Zondag 30 Juni, voorm. 9.30, ds. v. Cnlcar.
Ned. Herv. kerk te Callantsoog,
Zondag 30 Juli, geen dienst.
Ned. Herv. kerk te Sint-Maarten.
Zondag 30 Juli, voorm. 9 u., ds. Miihring,
Ned. Herv. kerk te Eenigenburg.
Zondag 30 Juli, nam. 1.30, ds. Graupré
Molière, vnn Helder.
Ned. Herv. kerk te Petten.
Zondag 30 Juli, voorm. 10 u., ds. Gran-
pré Molière, van Helder.
Ned. Herv. kerk te Kolhorn.
Zondag 30 Juli, voorm. 9.30, ds. van
Deursen, van Noord-Zijpe.
Ned. Herv. kerk te Wieringerwaard.
Zondag 30 Juli, geen dienst.
Ned. Herv. kerk te Hyppolitushoef
op Wieringen.
Zondag 80 Juli, voorm 10 u., ds. Hobus,
van Barsingerhorn.
Buitenland.
België. Na eene beraadslaging van
verscheidene weken heeft de Kamer jl.
Dinsdag artikel 53 der Grondwet aangeno
men, waarbij bepaald wordt dat de Senaat
zal bestaan uit leden, gekozen door dezelfde
kiezers die de leden voor de Kamer kiezen,
en bovendien nog uit 26 senatoren, die
door de provinciale raden gekozen worden.
Ook heelt de Kamer een wetsvoorstel
aangenomen tot het weren van vreemd
kopergeld, waarbij meu bijzonder het oog
heeft op de Argentijnsche koperen munt,
waardoor België sinds eenigen tijd over
stroomd wordt.
Engeland. Uit Londen wordt ge
seind, dat de loodsen aan het Hornbydok
te Liverpool, waarin een belangrijke hoe
veelheid katoen en olie was opgeslagen, ge-
40
wendde, waar de booten lagen, maar zij liet hare liand
van zijnen arm glijden en liep sneller voort, zoodat hem
niets anders overbleef, dan haar te volgen. Eenige visschers
draaiden langzaam, zonder een teelten van nieuwsgierigheid,
het hoofd naar hen om, maar geen enkele veranderde yan
houding of groette.
Nu had Edith den eerste bereikt, een grijs, oud man,
die reeds boven de zestig moest zijn. De man leunde met
beide armen op den- rand van de boot en had zijn stoppe
lige kin op de handen gelegd. Ditmaal was de jonge
vrouw zeker, dat zij iets anders bespeurde op liet gelaat
van dien man, iets als stomme vertwijfeling, dat duidelijk
uit zijn star in de verte blikkende oogen sprak.
„Het schijnt, dat de storm u leed doet, goede
vriend," zeide zij met hare welklinkende stem. „Is liet de
gedachte aan een dag verlies van arbeid, dat u spijt doet
gevoelen
De oude nam de spreekster met een blik op, waarin
eene mengeling van verbazing en minachting te lezen was.
Toen wendde hij het hoofd weder af en liet een onver
staanbaar gebrom hooren, waarvan Edith niets begreep.
„Er is toch niemand der uwen in dit weer op zee
ging zij onvervaard op een toon van deelneming voort.
„Er gaan met zulk weer toch zeker geen booten uit
„Neen i" stiet de aangesprokene nu ruw en onwillig
uit. „Maar God gaf, dat men uit kon gaan
„Is liet dan in liet geheel niet weer te herstellen, dat
gij vandaag niets verdient
„Ach, wat begrijpt gij daarvan Alsof het 0111 de
vangst van vandaag te doen ware 1 De netten, dat is
het, de netten, die wij daarginds hebben uitstaan en niet
41
kunnen inhalen. Wie geeft ons die terug
Zijn tandelooze onderkaak sidderde die zorg, die al zijn
gedachten innam, was voor hem niet gering te schatten.
„Maar is dat verlies dan zoo groot?" vroeg Edith
medelijdend. „Moet gij bij uw bedrijf met zulke dingen
geen rekening houden
De oude keek haar weder aan en nu verschrikte de jonge
vrouw werkelijk van de uitdrukking zijner oogen.
„Ja, dat moeten wij, misschien," zeide hij langzaam, „en
als ons dat tweemalen in een jaar gebeurt, dan beteekent
dat voor ons verhongeren, want de visschen springen niet
vanzelf in de boot, zooals den rijken lieden de goudstukken
in den schoot vliegen. Maar wat is er ook aan gelegen,
of wij hier leven of sterven I De lieve God is er om voor
ons te zorgen. Laat ons dan maar gerust ten gronde
gaanwij zullen het om onze zonden wel niet beter ver
diend hebben
Een diepe haat, die Edith tot in liet binnenste hoekje
van haar hart deed beven, sprak uit de>e woorden. En,
gelioorgevend aan eene plotselinge ingeving, sloeg zij haar
mantel terug en greep in hare zak naar haar beursje.
„Ditmaal ten minste, zult ge door den storm geen schade
lijden," zeide zij; „ik hoop, dat dit toereikend is 0111 nieuwe
netten te koopen."
Zij had hem het zijden beursje in de hand willen
drukken, maar de oude visscher stak geen vinger uit om
het aan te nemen.
„Geld?" vroeg hij laconisch. „Waarvoor wilt ge mij
dan betalen
Edith voelde, dat haar van verlegenheid liet bloed naar
het hoofd steeg, maar zij volhardde in haar voornemen.
