de uitbreidi"«
STATEN-GENERAAL.
Tweede Kamer.
Zitting van Donderdag 3 Augustus.
(Slot)
Kieswet-ontwerp.
De heer Heemskerk gelooft, dat dit al
gemeen debat tot overeenstemming zal
leiden, zoo al niet tot eene indrukwekkende
meerderheid. Maar daar het volk zeer
zeker uitbreiding van kiesrecht verlangt,
zal elke meerderheid indrukwekkend zijn.
bpr. beschouwt dit ontwerp als gevende
finale kiesrecht-uitbreiding. Dit nu is het
verlangen van den Minister niet slechts,
maar ook van een groot deel der anti-
revol. partij. Hij brengt den Min. lof
voor de indiening, z. j. een daad van
liberalisme, dat niet liberaliseert.
pr. bestrijdt voorts de bewering, dat
dit ontwerp zou zijn democratisch en
dus anti-monarchaal.
Van het algemeen kiesrecht wacht spr.
niet algeheele nivelleering van standen,
maar deugdelijke verdediging der belangen
van de lagere standen.
Een gewichtig beginsel, dat erkend
worde, is de gezinshoofden te nemen als
uitgangspunt voor de kiesrechtherziening.
Dit zij daarbij de grondslag voor de her
vorming.
Vele bezwaren van grond wettigen aard,
tegen het ontwerp ingebracht, acht spr.
gezocht. Het best beschouwt hij het beginsel
van gezinshoofd, omdat dit feitelijk de
Deide kenmerken vereenigt.
De schrijfproef heeft bij hem overwegend
De heer Veegens acht de indiening van
het ontwerp eene kloeke en voorzichtige
daad, doende blrjken dat de Reg. rekening
H 1. mel de '«kenen destijds.
Het hoofdbeginsel van het ontwerp is, dat
het breekt met den census. Dit is een be
ginsel, waarmee het sta of valle. De ge
breken van het cencus-systeem zijn vol
doende gebleken. En dit zal altijd impopu
lair-blijven, omdat het strijdt met het
rechtsgevoel der natie. Een woning-census
zal de herziening van het personeel op de
lange baan schuiven.
Spr. verklaart ten slotte deze ontwerpen
te zullen steunen, wanneer de hooldbegin-
van gehandhaafd worden.
De heer Kolkman, die een warm pleidooi
meld ten gunste van zeer uitgebreid kies
recht waarvan hij meerdere behartiging
J*en de la«ere kUss«>
wachtte dan thans het geval is, en die de
gevolgen van dat kiesrecht verklaarde vol-
strekt met te duchten, kon toch dit ontwerp,
gelijk het daar ligt, „iet steunen, wijl z. i.
wel degelijk de grenzen der Grondwet
worden overschreden. Hij hoopte, dat ge
meen overleg en bezadigdheid aan beide
kanten, zoowel van voor- als van tegen-
standers, ten slotte eene nationale wet zou
den weten tot stand te brengen.
Zitting van Vrijdag 4 Auguaur.
De heer Harte zegt, dat deze Minister
met scherp cntisch talent de velschillende
stelsels van kiesrecht heeft veroordeeld be-
noudens het zijne.
Het grondwettig bezwaar is spr. voldoende
om tegen het ontwerp te stemmen.
Maar bovendien het gaat hem veel te
ver. Het komt feitelijk neer op nagenoeg
algemeen stemrecht. 6
v;.V?°"S S5';, meD' dal de mauwt
kiezers wellicht zullen optreden als vertegen
woordigers van den vierden stand en dat
de sociaal-democratie zich meer en meer
van den volksgeest poogt meester te ma
ls spr nu tegen uitbreiding van het
kiesrechtVoktrekt niet. Aanzienlijke uit-
en^wiM. "r- i ""h mam volgens eisch
f Grondwet. Den gezeten werkman
moet het kiesrecht worden toegekend
maar niet aan de onderste lagen van den
kSmtp" ^Stand' !>an alieen kan mcn met
kalmte de gevolgen van het uitgebreid
kiesrecht afwachten. B
De heer Van Houten herinnert aan het-
E «LT't'vï jare" g"egd heeft om-
trent noodzakelijke verandering van het
kiesrecht, dat hij wilde hebben toegekend
aan hoofden van gezinnen, die geheel in
hun onderhoud en m dat van de hunnen
aunnen voorzien.
Jïüï auht 8°der Grondwet een slecht
artikel. Hel stelt eene barière tegen het
£ÜÜr'uraaaT -n\et tegen dat sIechte kies-
f/i n - ,"11 proportioneel kiesrecht
feitelijk uit. En spr. keurt het ook af, dat
net kiesrecht der vrouwen is uitgesloten.
Zij dragen wel de lasten, betalen wel be
lastingen, waarom haar dan van het
kiesrecht uitgesloten
Hij zal gaarne medewerken tot her
ziening van art. 8o, om te komen tot het
kiesrecht voor de vrouwen en tot propor
tioneel kiesrecht. Nooit zou hij ertoe mee
wegen om het kiesrecht te geven aan on-
d2d ZCrS" Dit warc «ene roekelooze
v :^-.Va« d® Reg' acht sPr- eene roe
kelooze daad. Door het bewijs van wel-
?a"?-"iel 'e f,schem neutraliseert de Min.
van ul uk.*nt.eeken- Het kenteeken
van geschiktheid is er een, schoon dan een
zeer zwak, maar van dat betrekkelijk wel-
s.and kan dit niet worden gezegd. Een
aantal onvermogenden zullen worden toe
gelaten. Maar dan mogen bedeelden ook
niet worden uitgesloten Het is eene ont
zettende lichtvaardigheid, aan de toeken
ning van het kiesrecht een belofte van
welstand te verbinden.
Zeker wil spr. dat van alle klassen de
noodige vertegenwoordiging zal bestaan,
ErfT'i ?5fl b,J dit2ew'ld ten behoeve
van de bedeelden als zoodanig.
Door de Grondwet gebonden aan het
kenteeken van den welstand, kan hij dus
niet meegaan met het z.g. kenteeken van den
Minister.
Wil men eenige uiterlijke kenteekenen
van welstand, dan liggen die zeker aller
eerst in de woning, in belasting-betaling,
in eenig roerend ot onroerend bezit en in
dat van zekere capaciteit. In elk geval
moet eene bepaling omtrent eenige belas-
ting-betaling in de wet worden opgenomen.
De heer Goeman Borgesius wil uiteen-
zetten hoe hij het gemeen overleg met de
Regeering opvat, te meer waar hij het ge
vaar voor spraakverwarring bij het debat
ziet naderen.
Toen hij den heer Van Houten straks 1
hoorde, heeft spr. gedacht hoe deze vóór I
twintig jaren (bij de behandeling der een-
suswet-Geerrsema) gansche andere denkbeel- I
den voorstond. In die dagen is spr. zeer zeker
tot de overtuiging gekomen dat de belas-
ting-census eene Volksvertegenwoordiging
demoraliseert. Eerst deze ontwerpen zullen
ons van den census verlossen. En dit is die,
welke voor de grondbeginselen dezer ontwer
pen het averigt propaganda heeft gemaakt.
En deze was ook de vader der formule, in
art. 4 van het ontwerp neergelegd. Hoe kan
hij dan van „valsche vlag" spreken, op het
beginsel van het regeerings-artikel doelende
Wat de grondwettige bezwaren betreft,
volkomen terecht heeft de Min. aangenomen,
dat het voorzien in eigen onderhoud een
kenteeken is. En een negatief bewijs daar
voor is zeer zeker toegelaten.
Geen brood zal het stemrecht aan de
lagere klassen geven, maar wel zal het de
oeconomische toestanden in de toekomst
verbeteren.
Spr.'s bezwaren raken natuurlijk niet bijv.
de kenteekenen, anders ware hij tegenstan
der in plaats van voorstander van dit ont
werp. Uitgesloten moeten z. i. echter ook
worden zij, die wegens bedelarij of
landlooperij zijn veroordeeld of met wier
vrouwen of minderjarige kinderen dit
het geval is geweest. En ook dienen
betere waarborgen gezocht, dat alle bedeel
den werkelijk zullen worden uitgesloten.
Spr. gaat ook mee met de bewering van
den heer Veegens, dat gezinshoofden gemak
kelijker het kiesrecht moeten bekomen dan
rondzwervenden zonder vaste woonplaats. En
velen zouden den leeftijd van 23 jaar op
bijv. 25 jaar willen gesteld zien.
Rechtvaardig te regeeren is de beste wijze
van bestrijding der sociaal-democratie. En
daaraan beantwoorden deze ontwerpen. Zij
zullen de Vertegenwoordiging meer dan
thans doen zijn eene vertegenwoordiging van
gansch het Nederlandsche volk. Hij brengt
der Reg. hulde voor de indiening van deze
ontwerpen, als een daad van wijze poli
tiek.
Met 44 tegen 12 stemmen wordt een voor
stel van den heer Pyttersen aangenomen,
om het debat te verdagen tota. s. Dinsdag,
te 11 uur.
ten anderen, dat de Ra id, in verband
met art. 9, iste lid, der voornoemde wet,
in dezelfde vergadering, uit zijn midden tot
voorzitter heeft benoemd mr. W. baron van
Goltstein.
De heer Van Kerkwijk zal op de
kieswet een amendement voorstellen, om
den kiesgerechtigden leeftijd te bepalen op
28 jaar.
Belanghebbenden worden
- fwHSwP attent gemaakt, dat er bij
den Afslager JACQUES VAN RUSEN-
DAEL, Stationstraat 12, den Ilelder,
steeds gelegenheid bestaat, tegen zeer
aannemelijke voorwaarden, tot opgaaf
van allerlei goederen, voor publieke
verkopingen bestemd, waarvan de eerst
volgende zal plaats hebben op Woensdag
9 dezer.
De Raad van Voogdij over H. M. Wil-
helmina, Koningin der Nederlanden, maakt
bekend
vooreerst, dat de heer jhr. mr. J. JE. A.
Van Panhuys, vice-president van den Raad
van State, en, als zoodanig, krachtens art.
2, laatste lid, der aangehaalde wet, van
rechtswege lid van den Raad van Voogdij,
den eed, voorgeschreven in art. 4, laatste
lid, dier wet, in 's Raads vergadering van
2 Augustus in handen van den waarne-
menden voorzitter heeft afgelegd en daarna
heeft zitting genomen
<3 i tl n a ri I a ti d 8 c h nieuws.
Callantsoog.De gemeente-rekening over
1S92 is door den raad vastgesteld: in ont
vangst op f 4098,43, in uitgaaf f 3571,63,
alzoo met een batig saldo van f 526,80.
Amsterdam. Jl. Zaterdagavond be
gonnen de feesten, welke het Nederlaiulsch
Gymnastiek-Verbond had uitgeschreven ter
viering van zijn 25jarig bestaan.
Te S uur waren de bestuursleden van
het Verbond, de leden van de voor
dit feest geconstitueerde feestcommissie
en de vertegenwoordigers der verschil
lende Nederl. en buitenlandsche turnver-
eenigingen in de Raadszaal van het Stad
huis aanwezig, ten einde aldaar namens de
gemeente Amsterdam officieel gerecipieerd
te worden.
Vertegenwoordigd waren So Nederland
sche Vereenigingen, 10 uit België en 1
uit Hannover. Verder bevonden er zich
de heer A. H. W. De Gelder, kolonel
commandant van hef korps mariniers,
voorzitter der feestcommissie, de heer H.
Bouman, directeur der kweekschool voor
onderwijzers, secretaris, de heer N. J. Cu-
pérus, voorzitter van den Belgischen Turn
bond, en Adolf Gralin, vertegenwoordiger
der „Duitsche Turnerschaft".
De burgemeester van Amsterdam, mr. S.
A. Venir.g Meinesz, ter zijde gestaan door
de Wethouders Van Lennep en Serrurier
en den gemeente-secretaris mr. Le Jolle,
riep den aanwezigen gymnasten het welkom
in de gemeente toe.
Daarop werd de eerewijn aangeboden
en antwoordde Mr. D. Josephus Jitta,
voorz. van het N. G.-V.
Eveneens brachten de heeren Cupérus uit
België en Grahn uit Hannover hun dank
aan Amstels burgervader, waarna de ver
schillende vertegenwoordigers zich naar
Artis begaven, om aldaar te genieten van
het concert, door de kapel van het 7de
regiment te geven.
Na afloop van het concert had in de
Koningszaal de officieele ontvangst plaats
door de feestcommissie. De president dier
commissie, kolonel A. H. W. De Gelder,
voerde hierbij het woord.
Mr. jitta dankte den voorzitter voor
al diens bemoeiingen in het belang van
het feest verricht en voor ziin woorden,
er bijvoegende, dat de turners er trotsch op
waren aan het hoofd dezer comm. een man
te zien, die het bevel voert over een keur
korps, een korps, dat beduidt „moed, trouw
en volharding". Hij hoopte wcdeikeerig dat
ook de commissie trotsch zou mogen zijn
op degenen, die zij bij de burgerij heeft in
geleid.
Daarna keerden allen huiswaarts.
Zondagmorgen te 10 uur had in het Con
certgebouw, achter het Rijks-Museum, de
officieele ontvangst der turneis namens het
N. G.-V. plaats.
Te halftwee uur begon de uitvoering
onder begunstiging van zeer fraai weder,
hetgeen tot nog toe bij gymnastiekfeesten
als een bijzonderheid moet worden be
schouwd.
Verder werd de uitvoering voortgezet
met het in verschillende afdeelingen werken
aan de onderscheidene toestellen (het zoo
genaamde vereenigingsturnen).
Door de verschillende vereenigingen
van het Middengewest en door die van het
gewest Noordholland werden nog gewone
vrije oefeningen gegeven.
Te 6 uur vereenigde zich het Hondsbe- 1
stuur met de officieele vertegenwoordigers
der vereenigingen, de buitenlanders en het
bestuur der feestcommissie aan een diner
in het Paviljoen van het Vondelpark. Tal
van keurige toosten verhoogden nog de
gezelligheid, die hier van den aanvang af
heerschte.
Te 8 uren vond men elkaar terug in
den Parktuin, waar een concert werd ge
geven door de Weener kapel. Tegelijker
tijd had daar de uitdeeling plaatsder her
inneringsmedailles voor die vereenigingen,
welke aan de uitvoering hadden deelge
nomen. Een bal-champétre hield de gym
nasten verder tot laat in den nacht bijeen.
Het feest is gisteren voortgezet met per-
soneele wedstrijden, bestaande uit wed
strijden op rek,barren, ringer., paardspringen,
polstokspringen, ver-springen en klimmen.
In het geheel waren er ruim 30 deelnemers.
In de pauze gaven de Duitschers eenige vrije
oefeningen aan het rek, welke bijzondere
toejuichingen uitlokten. Bij het ver-sprin
gen was «le btste sprong die van een
Duitscher, nl. 5 M. 40.
Bij het jongste Haagsche gymnastiekfeest
maakte een lid van „Olympia", uit Den
Haag, een sprong van 6 M. 20. Bij pols-
stokspringen behaalden 4 Duitschers 10
punten, een Hollander 9 punten.
Marine en Leger.
De Minister vau Marine heeft bepaald,
dat de tegenwoordige deelgerechtigden aan
het Fonds voor dek- en onderofficieren, die
hun verlangen te kennen geven om verdere
bijdragen te staken, door hunne verklaring
geen recht verkrijgen op de un middellijke
teruggave van de vroeger door hen gestorte
gelden. Voor laatstbedoelde gelden blijven
zij deelgenoot, onder toepassing van het
thans bestannde reglement. I
Departement van Marine in Oost-Indië.
Overgeplaatstvan „Aljeh" naar „Prins
Hendrik der Nederl.", de adelb. 1ste ki. J.
van der Valk, R. L. Dijkhuis, C. N. de Kruijff
en Jhr. J. C. J. von Mühlen van „Bromo"
naar „Kon. Emma der Nederl.", de adelb.
lste kl. K. Lofvers, J. A. E. Ramondt en
E. Rahdervan „Atjeh" naar „Kon. Emma
der Nc-ierl.", op folio van luit. ter zee lste
kl., de luit. ter zee 2de kl. Jhr. H. M. de
Koek van „Kon. Emma der Nederl." naar
„Atjeh", op folio van luit. ter zee lste kl.,
de luit. ter zee 2de kl. L. J. 11. Willinge
van „Bromo" naar „Atjeh", de luits. ter zee
2de kl. J. M. Jansen Eijken Sluijters en L.
A. F. E. Peltzer van „Atjeh" naar „Bromo",
■le lste luit. der mariniers G. K. Baron van
Asbeck.
In den ouderdom van 57 jaar is
gisteren te 's Hagc overleden de oud-officier
der Marine L. F. H. Tückcrmann, ridder der
Mil. Willemsorde.
In de „Mtlncheuer N. N." bespreekt de
bekende vice-Admiraal Reinhold Werner
het zinken van de „Victoria", en komt daar
bij tot de volgende conclusie.
Een nieuwe les is weer gevoegd bij de
genen die ons reeds gegeven werden in
1866 door de „Ré-d'Italia" en in 1878 door
de „Grosse Ktlrfurst", maar die helaas niet
genoeg werden ter harte genomen, en toch
moet het komen dat men bij de verschil
lende Marine's uit aanmerking van liet
meerdere gevaar, ontstaande door reuzen-
geschut, rammen en torpedo's meer dan vroe
ger maatregelen neemt tot redding der man
schappen.
En er zijn gemakkelijk nog te nemen,
bijv. door voor ieder man op een gemak
kelijk te bereiken plaats een zwemvest te
doen aanwezig zijn, zoodat iedereen zulks
in geval van nood gemakkelijk kan grijpen,
aanschieten en er mede over boord springen.
Er zijn er zelfs reeds verkrijgbaar, die
gedurende een gevecht of manoeuvre kunnen
gedragen worden, zonder dat de drager er
door in zijne werkzaamheden gehinderd
wordt, en de eenige tegenwerping die men
er tegen gemaakt heeft is reeds lang weder-
gelegd, namelijk dat de manschappen door
dergelijke maatregelen lafhartig zouden wor
den, en ben ik integendeel overtuigd, dat,
wanneer de man weet dat hij als zijn schip
zinkt, gerust overboord kan springen en
wachten totdat hij door een boot wordt op
gepikt, hem deze zekerheid veeleer de noo
dige bedaardheid zal geven en in plaats van
lafhartig, moediger het gevaar zal doen onder
de oogen zien.
Overigens heb ik reeds tot mijn genoegen
bemerkt, dat op onze torpedobooten voor
allen en ook op de groote schepen voor
het meerendeel der equipage zwemvesten
aanwezig zijn,volgens het systeem van profes
sor Bennecke vervaardigd.
Dit is nu weer bewezen, dat pantsersche
pen vooral zeer snel zinken, en booten kun
nen gedurende een gevecht of bij een ramp
niet allen zoo spoedig worden te water ge
laten om onmiddellijk ter hulpe te komen,
terwijl ook de zuiging, veroorzaakt door een
zinkend schip, een zeer nadeelige factor is.
Zonder zwemvesten zal dus het grootste
gedeelte der manschappen zeker verloren
zijn, met dezelve is redding mogelijk, al is
het ook na één of meer uren ronddrijvens.
Men kon deze nuttige uitvinding, die
alle vroegere overtreft, niet genoeg bekend
maken ook voor vaartuigen buiten de ma
rine, voor loodsbooten, bij zeilwedstrijden,
en bij alle gelegenheden waar gevaar voor
verdrinken bestaat, zijn ze zeer bruikbaar.
Tot zoover de „Mttnchener N. N".
Wat Nederland betreft, heeft de ramp
van de „Adder" zeker ook invloed gehad
op het aanschaffen van zwemvesten bij onze
marine. Toch meenen wij dat het nieuwste
model, dat vele voordeelen heeft boven het
oorspronkelijke, nog niet in gebruik is geno
men, zooals bij de Duitsche en Russische
mariniers. Of onze loodsbooten en redding-
booten er reeds van voorzien zijn, durven
wij ook betwijfelen.
Wij willen er echter voor belangstellen
den de aandacht op vestigen, dat de nieuwste
modellen op dit gebied te zien zijn, en des
noods te beproeven, door tusschenkomst van
60
dag in te lezen, iets wat ik in langen tijd niet had gedaan.
En hoe verder ik kwam, des te lichter werd het in mij
en rondom mij. Vroeger had ik nooit begrepen, wat liet
beteekende, als in de kerk of in de school van de verlossing
der menscliheid werd gepredikt en honderden malen had
ik gedachteloos het „Onze Vader" nagezegd: //Uw koninkrijk
kome l" Thans echter begreep ik het eene en het andere.
Oj) aarde kan niets geschieden zonder den wil van den
Almachtige en als Hij al die ellende, al dien naamloozen
jammer toeliet, dien ik met mijn eigen oogen had gezien,
dan moest Hij wel zijne goede gronden daarvoor hebben.
En opeens werd het mij zeer gemakkelijk, die gronden te
begrijpen. Door hun eigen leed en smart zullen de men-
schen leeren begrijpen, wat aan liun aardsch geluk ontbreekt
en wanneer allen zoover zijn gekomen, om te begrijpen
dat hun niets ontbreekt dan de liefde en als liet verlangen
naar liefde overal zoo algemeen is geworden op aarde, dan
zal Hij de menschheid nog eens verlossen en dan zal de
bede vervuld zijn van het „OnzeVader": Uw koninkrijk
komeEn wij zullen dan geen toekomststaat met genoot
schappen, enz. noodig hebben, zooals de socialisten te Berlijn
beweerdende band van broederlijke liefde zal van de
menschheid één groot genootschap, neen één groot gezin
maken en dan zullen er rijken noch armen, machtigen noch
verdrukten zijn. De asylen voor dakloozen zullen verdwijnen
en de visschers van Sakran zullen niet gedwongen zijn,
telkens hun leven op het spel te zetten voor eenige arm
zalige netten. En daar niemand een ander meer zal haten
of benijden, zal er geen ongeluk, geen leed meer bestaan,
behalve de dood
Hoe verder Abrikat met zijn rede was gekomen, hoe
meer scheen hij te vergeten, dat hij een toehoorster had
en dat hij tot iemand sprak. Hij hield zijn gezicht naar
de zee gewend, alsof hij uit die verheven oneindigheid
kracht tot spreken putte en gedachten. Zijne oogen
schitterden met een zoo onschuldigen glans, als Edith tot
nog toe slechts bij kinderen had waargenomen en de
uitwerking van zijne geestdriftvolle ontboezeming was op
haar zoo groot, dat zij nu goed begreep, welk een macht
deze liefdes-apostel over de harten van zijné eenvoudige
toehoorders moest hebben.
Zij had geen poging gedaan om hem in de rede te
vallen en eerst lang nadat hij zweeg, zeide zij
„Dat is het dus, wat gij den visschers van Sakran leert
Gij wilt hen dus trachten voor te bereiden op de komst
van het rijk der liefde, dat volgens uwe overtuiging zeker
zal komen
„Ja, ik geef mij moeite hun duidelijk te maken, wat
hun ontbreekt. Ik vertel hun van de ellende der armen
en de hardheid der rijken. lk wijs hun op hun eigen
armoede en op de verspilling, die in het groot bedreven
wordt, opdat zij zullen inzien, dat zonder liefde geen
geluk mogelijk is."
„E11 hebt ge dan niet gemerkt, dat ge juist verder van
uw doel afraakt In plaats van het verlangen naar liefde
in hunne harten te leggen, hebt ge niets anders bereikt,
dan dat zij met haat vervuld zijn jegens de bezitters. In
plaats van een vroom apostel te zijn, gaat gij door voor
een opruier, een staatsgevaarlijk misdadiger."
„Het kan mij volstrekt niet schelen, mevrouw von
Rinkow, wat de menschen van mij denken, indien ik mij
slechts voor mijn eigen geweten kan verantwoorden. En
