NIEUWE DIEPER COURANT.
HELDERSCHE-
M. 105.
Zondag 3 September 1893.
Jaargang 51
Nieuwsblad voor Hollands Noorderkwartier.
EN
J. H. VAN BALEN.
Naar het Westen.
Naar het Zuiden.
NEDERLAND.
Het Vaderlandt gliotrouwo
Ülgf ick tot in den doot.
Wilhelmuslied.
,En dtscapercert nimmer 1"
Jan Fitters. Coe*.
VersoHltat lodoron Olusdan;, Domaerdag o tl Zatorda*
Abonneinantap:
Voor de contant binnen do gemeeente
t j naar de overige plaatsen
er 3
Nederland
alle landen, die in het postverdrag
zijn opgenomen (inbeg
Oost-Indië en Amerika).
Zuid-Afrika
f 0.70, met Jong Holland 1.20
0.90, w 1.40
1-75,
2.50,
Molenplein.Helder.
Priji der Adve|rtentiën:
Van 1—5 regeli 50 cents, elke regel meer 10 eent. Bij abonnement,
hoeveelheid regels, aanmerkelijk lager.
Advertentiën voor liefdadige doeleinden
Dienstaanbiedingen voor den werkenden stand
De Advertentiën, kunnen averul warden geplaatst tnsschen den tekst.
Van alles wat.
Vierhonderd jaren zijn verloopen
sedert de groote wereldgebeurtenis
plaats greep, die kort geleden door
alle beschaafde landen herdacht en ge
vierd is en ter herinnering waaraan
thans de tentoonstelling te Chicago
plaats beeft, ik bedoel de ontdekking
van Amerika.
Met enkele slecht uitgeruste en
kleine vaartuigen toog de koene Ge-
nuees voor bet eerst «naar het Westen"
en toen na een langen en moeielijken
tocht over den Oceaan eindelijk uit
den mastkorf de roep //Land Land
weerklonk, was er een nieuw wereld
deel gevonden, waarnaar in den loop
der komende eeuwen millioenen en
millioenen menschen den steven zouden
richten, om daar het geluk te zoeken,
dat zij in de oude wereld niet konden
vinden. Een stroom van landverhuizers
stortte zich „naar het Westen" uit,
maar eerst in onze eeuw is deze men-
schenstrooin tot reusachtige afmetingen
gezwollen, dank zij de voortschrijding
der scheepsbouwkunde, die de vaart
over den Atlantische» Oceaan, //de
Groote Vijver," zooals de Amerikanen
zeggen, tot een pleiziertochtje heeft ge
maakt, waarover het niet de moeite
waard is te spreken. En zoo gaan die
duizenden en millioenen daarheen, met
weemoed hun vaderland verlatend,
waar hun hart als met wortels vast
gegroeid is, als een boom, die moeielijk
van zijn plaats is te krijgen, om een
nieuw leven te gemoet te gaan onder
vreemde menschen, in een vreemd land
en onder vreemde omstandigheden.
Vroeger, we behoeven niet meer dan
40 jaar terug te gaan, had de reis der
landverhuizers alleen en uitsluitend
plaats met zeilschepen, meest gewone
koopvaarders, die tot transportschepen
werden ingericht. De laadruimte werd
met kooien gevuld en hoe meer pas
sagiers er kwamen hoe liever, want
zooveel te meer winst werd er gemaakt.
Maar met het wassen van den vloed van
passagiers daalde in gelijke mate het
comfort der passagiers en het duurde
niet lang of zij werden in het tusschen-
dek dikwijls ingepakt als haring in een
ton en men kan zich voorstellen,
hoe het in dergelijke omstandigheden
met de zindelijkheid en de gezondheid
gesteld was. De tusschendekspassagiers
moesten voor hun eigen voeding zorgen
en die dus medebrengen. Was de reis
voorspoedig, dan was het nog iets, maar
ongelukkig als men b. v. windstilte
kreeg dan geraakten hunne levensmid
delen op en de hongersnood deed zich
gelden, dan kwam er gebrek aan water
en men versmachtte van dorst. En als
de storm het schip aangreep en als een
notedop heen en weer wierp, dan ston
den die tusschendekspassagiers doods
angsten uit en hoevele van die zeilsche
pen zijn nimmer op de plaats hunner be
stemming gekomen
Het gevaar schipbreuk te lijden en
in plaats van het beloofde land te be
treden een graf in de golven te vinden,
behoeft tegenwoordig niemand te weer
houden den tocht „naar het Westen*
te maken. De geweldige kolossen, die,
door stoom gedreven, tegenwoordig de
oude zeilschepen vervangen, zijn best
in staat in de open zee den storm het
hoofd te bieden en voor hen schuilt
het eenige gevaar in plotselinge stormen
onder de kusten nevels, die het uitzicht
beletten en aanvaringen veroorzaken
of strandingen. Maar zulke rampen
behooren tot de zeldzaamheden en de
landverhuizer kan met veel gerustheid
den //kattensprong" naar het Westen
doen. Want de tegenwoordige schepen
zijn toegerust met alle gemakken, alle
hulpmiddelen, welke de nieuwe weten
schap ons aan de hand kan doen.
Gebeurt er het een of ander, dan is men
in staat dat te verhelpen, want alles wat
men voor herstelling noodig kan hebben
is voorhanden, tot de ingenieurs toe,
die hunne kennis in dienst van de maat
schappij hebben gesteld.
En welk een comfort biedt zoo'n ko
lossus. De passagiers eerste klasse zijn
gelogeerd, zooals men in het fijnste hotel
aan den wal niet beter kan hebben en
het geheel geeft trouwens den indruk
dat men in een groot hotel is. En het
tusschendek, die vroegere hel voor land
verhuizers, vindt men nu ingericht vol- j
gens de eischen der hygiène evenzeer als
volgens die van het gemak. Er is geen
sprake meer van als haring op elkan
der gepakt te zijn in eene bedompte 1
ruimte, waar de lucht langzamerhand
bedorven wordt. Alles is ordelijk en net, 1
de kooien zijn in luchtige kajuiten aan
gebracht, enz. enz. Op elk schip zijn
bekwame dokters met de noodige ver
plegers voorhanden, electrische verlich
ting maakt van den nacht een dag, bad
kamers, waarvoorde reizigers zich zelfs
het zeebad niet behoeven te ontzeggen,zijn
er evengoed als bibliotheeken waar men
rustige uurtjes) onder het genot van
geestelijk voedsel kan doorbrengen.
En zoo is met al die vooruitgang de
tocht naar het Westen een uitstapje
geworden, dat geen vrees voorgevaren
meer behoeft in te boezemen en als
na 5, 6 dagen uit den mastkorf even
als vóór 400 jaren op het schip van
Columbus de uitroep ,/Land Land l'
gehoord wordt, dan blikt iedereen hoop
vol naar de lange strook kust, waarvan
hij alles verwacht.
Het is Sandy-Hock, dat zich voor
zijne oogen vertoont en het kolossale
beeld der Vrijheid schijnt hem aan
moedigend toe te wenken en hare ten
hemel geheven arm schijnt hem de
plechtige belofte te bezweren, dat de
Vrijheid hem zal beschermen van het
eerste oogenblik dat hij den voet op
den Amerikaanschen bodem zet.
En zoo gaat de emigrant dan de
nieuwe toekomst tegemoet en schudt
hij wat achter ligt van zich als een
last, die hem drukte. Evenals Colum
bus en zijne makkers, begroet hij met
geestdrift het land dat daar voor hem
ligt en als straks zijn voet dien grond
drukt, betreedt en begint hij met recht
een nieuwe wereld.
Het is niet het Westen alleen, dat
onze belangstelling gaande maakter
is nog eene andere hemelstreek, die
onze belangstelling wekt.
„Naar het Zuiden zou naast den
lang herhaalden kreet „naar het Wes
ten tegenwoordig de leus mogen
heeten. Want de stroom van landver
huizers gaat tegenwoordig niet meer
uitsluitend naar Amerika's kusten, ook
Zuid-Afrika krijgt er in ruime mate
zijn deel van.
Het mag bevreemding baren, dat
106
Met ernstig gelaat stond dokter Mörner, de districtsarts,
van zijne stoel naast de legerstede van Gererd van Rin-
kow op.
„Er is geen reden alle hoop op te geven," zeide hij tot
Edith, die zwijgend, maar met bewonderenswaardige koel
bloedigheid hem had geholpen en alles wat hij verlangde
had gedaan, „maar ik mag u echter niet verhelen, gena
dige vrouw, dat de toestand van uw man zeer zorgelijk
is. De hoofdwonde zou, als het dat alleen ware, niets te
beteekenen hebben, maar die lange 'bewusteloosheid en
andere tcckcnen duiden er op, dat wij hier misschien te
doen hebben met een geval van hersenschudding. Er kan dan
ook van het overbrengen van den zieke naar Groenheide
langs die slechte wegen geen sprake zijn. Absolute rust
en eene zorgvuldige verpleging zijn de eenige waarborgen
voor eene genezing en ik twijfel niet of deze zal hij hier
evengoed hebben als te Groenheide. In ieder geval hebt
gij tot uwe hulp nog eene ervaren verpleegster noodig,
daar mijnheer von Rinkow voorloopig dag en nacht zorg
vuldig bewaakt en verpleegd moet worden, dat heeft hij
meer noodig dan de hulp van een arts.
Hij gaf haar nog een aantal voorschriften en knikte
tevreden, toen hij uit eenige vragen, welke hij haar deed»
bemerkte, dat zij hem verstaan had. Toen hij eindelijk, na
meer dan drie uren aan het ziekbed te hebben vertoefd, aan
stalten maakte om heen te gaan, verzocht zij hem nog de
bezorging van een telegram op zich te willen nemen,
103
Voor Wilhelm Abrikat was er geen riem meer geweest
en hij zou trouwens de kracht ook niet hebben gehad om
hem te voeren. Hij lag aan den voorsteven van het vaartuig
geknield en zich met beide handen aan den rand vasthou
dend, spiedde hij met de grootste opmerkzaamheid naar
de schipbreukelingen van de boot.
Hij was het dan ook inderdaad, die den eerste daarvan
ontdekte en door een schrillen kreet de roeiers opmerk
zaam maakte op het hoofd, dat op geringen afstand van
hen zichtbaar was.
De bootsman wierp den drenkeling een kurkring en een
zwemgordel toe, doch geen van beide werden gegrepen
en de redders moesten daarom probeeren door een koene
wending nog nader bij den drenkeling te komen. Deze
wending was niet zonder gevaar, want mocht de boot door
een dwars inloopende golf gegrepen worden, dan moest zij
onfeilbaar omslaan en de geheele bemanning zou in dat
geval verloren zijn.
Maar de kracht van die twintig armen, welken het volle
bewustzijn van het gevaar spieren van staal scheen te
schenken, gelukte het, het bijna onmogelijke te verrichten
en eenige oogenblikken later strekten zich vier handen te
gelijk uit naar het drijvende lichaam. Het was een zware
onbeweeglijke massa, welke de mannen van Sakran daar
in de boot trokken en niet het geringste hielp mede om
het zware reddingswerk te vergemakkelijken.
Dat het Gerard von Rinkow was, dien zij in de boot
hadden, zagen allen op het eerste gezicht, doch of zij wer
kelijk hem gered hadden de mannen hadden daarop
geen antwoord durven geven, zelfs al hadden zij er den
tijd toe gehad zich met hem bezig te houden. Want er
Zuid-Afrika niet vroeger den aandacht
heeft getrokken. Vóór den oorlog van
de Transvalers met de Engelschen, zoo
kloekmoedig door de eersten gevoerd,
zoo heldhaftig ten einde gebracht, wa
ren het slechts enkele ingewijden, wïen
het bekend was, dat daarginds een land,
ja landen lagen, wier inwoners stam
verwant met ons waren. Opeens herin
nerden wij ons, dat daar menschen woon
den van denzelfden stam, dat onze
voorouders eigenlijk de pionniers waren
geweest en nog waren, die Zuid-Afrika
voor de beschaving veroverden. En
plotseling bleef de blik op die landen
gevestigd. Aanvankelijk begonnen en
kelen er aan te denken oin dslAr in-
plaats van in Amerika een toekomst te
zoeken en toen volgden er meer.
Ook hier is met de behoefte aan ver
keersmiddelen spoedig de gelegenheid
verbetei'd en weldra kwamen, evenals
op de route naar Amerika, uitmuntend
ingerichte stoomschepen in de vaart, die
in de behoefte op uitstekende wijze
voorzien. De reis behoort niet meer
tot de buitengewoon dure en moeielijke.
Men betaalt van Rotterdam af, in de
derde klasse, waarop wij hier speciaal
voor landverhuizers, die niet gefortu
neerd zijn, het oog hebben, f 150 a
f 200, al naar men passage neemt naar
een haven van de Kaap of Natal.d. w. z.
of men naar de Kaap, Oranje-Vrijstaat,
Transvaal of Natal moet. Die kosten
zijn voor gesloten kajuiten in open
kooien is de prijs f 12 minder. Inde
vracht is begrepen het gebruik van
beddegoed, bed- en ander linnen en
alle levensmiddelen. Dat dit laatste zeer
goed is, kat! blijken uit het volgende
menu van de maaltijden voor tusschen-
deks- of derde klasse passagiers
Ontbijt: Porridge. Haringen (Bok
kingen). Aardappelen. Amerikaansche
litichc. Geroosterd schapenvleesch.
Brood en Boter. Thee of Koffie.
Middageten Soep (om den anderen
dagj. Gebraden Ossenvleesch. Gepekeld
Zwijnsvleesch en „Pearepudding."
Twee groenten. Plumpudding (twee
maal in de week). Gebak. Kaas en
Beschuit.
Avondeten Kou 1 vleesch van ver
schillenden aard. Zuur. Jams of mar
melade. Brood en Boter. Thee.
Het ontbijt wordt gehouden des
voorm. 8 ure, het middagmaal om 1
ure, het avondeten te 5 ure.
Er ligt in Zuid-Afrika evenzeer een
toekomst voor ondernemende, bekwame
menschen, als in het „Westen". Daarop
de aandacht te vestigen was mijn doel.
Het is wenschelijk dat die landen voor
ons bewaard blijven.
HELDER, 2 September.
In een te Amsterdam gehou
den vergadering van socialistische arbei-
ders-vereenigingen is l>csloten tot het
oprichten van een nationaal arbeiders
secretariaat, dat ten doel heeft
le. De verschillende arbeidersbonden,
zoowel arbeids-vereenigingen in het al
gemeen als vakorganisaties in ?t bijzon
der, met elkaar in verbinding te brengen,
zoodat, wanneer liet noodig mocht zijn,
bij voorbeeld bij werkloosheid, in
tijden van werkstaking, bij de betooging