NIEUWEDIEPER COURANT.
HELDERSCHE-
M. 150.
Zondag 17 December 1893.
Jaargang 51.
Nieuwsblad voor Hollands Noorderkwartier.
ZONDAGSBLAD.
1'
B E RICH T
NEDERLAND.
L
liet VtderUndt ghetronwo
Blijf iek totjinjdenjdoot.
WMmuilied.
a a
EN
Jmt rüitri. Co#».
VersoiUJnt lederen Dlnsda«, Donderdag en Zaterdag
Abo
n tp r ij
Voor do courant binnen de gemeeente
i w 4 overige plnat.cn van Nederland
alle landen, die ia het poetverdrag
zijn opgenomen (inbegrepen
Ooit-Indii en Amerika).
a a a Znid-Afrika
1-75.
2.50,
9.60
J. H. VAN BALEN.
Molenplein.Helder.
Prjja dar A d v a r t e a t i i t
Van 15 regelt SO eonU, elke regel menr 10 •nnt. B j nboanemeat, «nar gelang vao 4o
hoeveelheid regelt, aanmerkel jk lager.
Advertentiea voor liefdadig* dooteiodra por regal I Ct.
Oienttaanbiedingen voor den warkanden «tandI
De Advertentiën kunnen overal worden geplaatst Insteken den tektt.
Voor abonnés van ons blad, die er
belang in stellen, stellen wij, zoolang
de voorraad strekt, G KIT I ver-
i krijgbaar een der heide volgende boeken
H. B. HYLKEMA, Het uitroomtn
der Melk.
De Veefokker,
register voor aanteekeningen
betreffende het Vee.
Men kan de boeken aan ons Bureau
afhalen. Naar buiten de gemeente tegen
toezending van 5 Ct. voor het eerst
genoemde en 10 Ct. voor het tweede.
Voor Anna Paulowna adres aan den
xèer TER HALT aldaar.
Paar vele abonné's ons dikwijls hun
nen spijt hebben te kennen gegeven,
dat wij geen Zondagsblad meer ver
krijgbaar stellen, hebben wij besloten
met primo Januari weuer een Zondags
blad te doen verschijnen.
I Dat Zondagsblad, waarvan het eerste
nummer zal verschijnen den 6den
Xanuari, zal bestaan uit acht pagina's
bm pressen druk over twee kolommen,
iiliistratiën bevattende en oor
spronkelijke romans en verbalen en
voornamelijk humoristische vertellin
gen.
Dat Zondagsblad ontvangen nu niet,
zooals vroeger, slechts die abonné's,
welke er afzonderlijk voor betalen, maar
wij geven het onzen
abonné's cadeau.
Iedereen ontvangt het gratl* bij
de Courant.
Het zal ook geen bekend Zondags
blad zijn, dat bij verschillende couranten
verkrijgbaar is, maar een Zondagsblad,
dat uitfluitend voor on« blad wordt
gedrukt.
Met het oog op de moeielijkheid om
later de eerste nummers bij te leveren,
deelen wij mede, dat allen, die zich
tegen primo Januari op ons blad abon-
neeren, de tot dien tijd verschijnende
nummers dezer Courant gratis ont
vangen.
HELDER, 16 December.
STATEN-GENERAAL.
Tweede Kamer.
Avondzitting van Dinsdag ia Dec.
Binnenlandsche Zaken.
Met bestrijding van de heeren Roall,
Hintzen en van Karnebeek, verdedigde de
heer Pyttersen, meer bepaaldelijk met het
oog op de Friesche toestanden, de werk
verschaffing uit gemeentefondsen.
De heer Lieftinck steunde de Regeering
krachtig in haar stelsel tot subsidieering
van het ambachtsonderwijs.
De Minister verklaarde in zijn antwoord
op de replieken, vrijheid van werkverschaf
fing door de gemeenten te wenschen, maar
kan de vernietiging van het raadsbesluit
van Opsterland tot aankoop van de gronden
niet afkeuren.
Zijn antwoord op de interpellatie betref
fende de bednjlsvrijheid bevredigde den
heer Levy geenszins, die mitsdien een
motie voorstelde, om te verklaren, dat de
vrijheid van arbeid, handel, nering, beroep
en bedrijf binnen de grenzen der wet door
rechtstreeksch toezicht der Regeering op
plaatselijke verordeningen behoort te wor
den gehandhaafd.
De motie zal later behandeld worden.
De Minister beaamde de klacht van den
heer Kerdijk over ongeregelde uitbetaling
der onderwijzers-jaarwedden, vooral in
Limburg.
Als protest tegen de gedragslijn der Re
geering met betrekking tot de zoo dringend
noodige regeling der geraeente-fïnancim,
stelde de heer Mackay voor, de som voor
onderhoud aan hulpbehoevende gemeenten
met f 1000 te verminderen.
Dit amendement werd verworpen met
47 tegen 22 stemmen.
De heer Gerritsen wees op den over-
matigen arbeid van de winkelmeisjes, en
de heer Reekers raadde omzichtigheid aan
in zake de lijkverbranding, terwijl de heer
Pijnacker Hordijk die verdedigde.
De Minister toonde sympathie voor het
belang, door den heer Gerritsen aanbevolen,
en verklaarde zich, onder bravo's, afkecrig
van dwang tol lijkverbranding.
Bij de aldeeling hooger onderwijs be
sprak de heer Valette deze zaak in alle
bijzonderheden, in den zin van meerdere
zorg voor dat onderwijs, met inkrimping
zoo noodig van het getal universiteiten ot
hare verandering in faculteitsscholcn, welk
denkbeeld de heer de Beaufort (Wijk)
krachtig bestreed.
Zitting van Woensdag 13 December.
De Minister verwees de sprekers over
het hooger onderwijs naar eene toekomstige
herziening van de wet en deelde mede,
dat de pensioenraad tegen toekenning van
rijkspensioen aan de leeraren der gymna-
sifin moeilijkheden heeft gemaakt De ver
plaatsing van het Ethnogralisch museum te
Leiden zal worden overwogen in verband
met de belangen der wetenschap en van
de stad Leiden het aanvragen van gelden
voor stichting van een pharmaceuii«ch la
boratorium te Leiden is afgestuit op de
onmogelijkheid om een geschikt terrein te
bekomen.
Bij de aanvrage voor den t>ouw van een
nieuw museum van Natuurlijke Historie
te leiden erkende de heer Vermeulen in
beginsel de wenschelijkheid, maar wenschle
dit werk vooralsnog uit te stellen, mits
het bestaande museum tegen brandgevaar
worde beveiligd.
De heer de Meijier ondersteunde den
wensch om de voor den bouw voorloopig
uitgetrokken f 40.000 van de begrooting
af te nemen en drong op een nieuw on
derzoek aan. Hij stelde voor, den post
met f 36.000 te verminderen, met het doel
der Reg. f 4000 te laten voor onderzoek
van een kleiner bouwplan.
De heer de Beaufort (Wijk) betoogde,
dat de tegenwoordige onvoldoende inrich
ting den bouw van een nieuw, maar kleiner
museum noodzakelijk maakt.
De heer Roessing wilde de f 4000 slechts
toestaan voor een onderzoek naar verbete
ring van het bestaande museum.
De heer A. Mackay brak een lans voor
het bewaren der wetenschappelijke en
kostbare collectie in een voldoend gebouw
en was vooral tegen opruiming van een
gedeelte der schatten hij nchtte voor het
Kthnografisch museum den Haag de meest
geschikte plaats.
De heer Sehaepman waarschuwde tegen
te groote zuinigheid ten opzichte van kun
sten en wetenschappen en kwam op tegen
de zucht naar centralisatie van onze kunst
schatten in de groote steden des lands, ten
n3deele van kleine plaatsen.
Nadat de C. v. R. zich voorwaardelijk
voor het amendement had verklaard, ver
dedigde de Min. zijn voorstel, dat hoofd
zakelijk strekt om kunstschatten van mil-
lioenen waarde een behoorlijke plaatsing
te verzekeren. De Minister verklaarde zich
echter bereid tot een nader onderzoek en
verzette zich mitsdien niet tegen het amen
dement-de Meijier, dat zonder stemming
werd aangenomen.
De heer Gerritsen meende, dat de post
voor opleiding van leeraren bij het Herv.
kerkgenootschap, met 't oog op art. 164
der wet op het H.O., facultatief is en men
die dus kan afstemmen.
146
pleegster was rreroerd over zooveel ellende, over
zooveel opvolgende slagen. Dag en nacht brachten
de beide vrouwen afwisselend aan het ziekbed door
en toen de tweelingetjes reeds lang gezond en wel in
den tuin speelden, zweefde Suze nog tusschen dood
en leven.
Zelfs de dokter, die aan zulke dingen toch in
den laatsten tijd gewoon was geraakt, stelde zóóveel
belang in Suze's toestand, dat hij nimmer in de
dagen dat haar toestand het gevaarlijkst was, be
hoefde geroepen te worden. Telkens en telkens ver
scheen hij op „Groot Rustoord", om mevrouw Detn-
mers moed in te spreken en om Suze's toestand na
te gaan.
Maar alle zorg, alle toewijding mocht niet baten.
Ditmaal bad de dood een prooi uitgekozen, die hij
niet meer losliet en eindelijk moest de dokter be
kennen, dat er niets meer te hopen was. Zij had
zich willen opofferen uit plichtsbesef, uit wroeging,
om goed te maken wat zij vroeger had misdreven,
en haar offer werd aangenomen.
XLIV.
De heer Van Warwijck had zooeven de kamer
verlaten, waar Suze stervende nederlag. Zijn ambts
plicht had geêischt, dat hij daar zou komen om
Suze's laatsten wil te vernemen en hoezeer hij er
ook tegen opzag, het hielp nietliij kon niet
weigeren.
En nu zat bij in den salon voor aan den weg,
waar de op het terras uitkomende deuren wijd open
stonden om de frissche avondlucht binnen te laten
en sloeg het eene glas cognac 11a het andere naar
143
en aan de beterende band was. De kinderen waren
verrukt. Haar weder bij zich te hebben en te weten
dat mama spoedig geheel hersteld zou zijn, was ge
noeg om hen te doen opspringen van vreugde.
Maar er was iets mats in hunne vroolijkheid, iets
onnatuurlijks in de wijze waarop zij, na tot de
hoogste opwinding te zijn gekomen, plotseling ver
moeid, afgemat daar zaten, iets wat Suze's scherpen
blik niet ontging. De dokter bad gelijk, zij hadden
de gevreesde, afschuwelijke ziekte onder de leden.
Zij besjieurde het nu duidelijk en zij had al hare
wilskracht, al hare zelfbeheersching noodig om kalm
te blijven en de nieuwsgierige kinderen te bevredi
gen, die zonder eind vroegen en wien zij haarfijn
alles moest vertellen.
,Nu ziet ge," aldus eindigde zij. »dnt het niet
zoo erg is als gij misschien wel gedacht hebt. Ma
ma is er wel van hersteld en nogal spoedig ook.
Kinderen herstellen nog gemakkelijker.... veel ge
makkelijker. Het is goed, dat jelui het weten, want
als jelui het nu ook eens kregen.... dan weet je dat
het zooveel niet beteekent.*
De tweelingetjes keken elkaar verschrikt aan.
Ja, waarom niet zeide Suze, op den meest on
bevangen toon voortpratend. Iedereen staat er
bloot voor. Maar het scheelt veel hoe je behandeld
wordt, zie jc. Een zorgvuldige oppassing is alles.
En dan alles te kunnen krijgen wat je noodig hebt....*
#Manr je wordt er toch.... mottig van,* bracht
Fietje in het midden.
,0, dat is afschuwelijk," zeide Rietje.
„Nu ja, maar dat beteekent ook al niet veel,"
zej Suze, die moeite had niet in tranen uit te barsten,
i^juderen, bijvoorbeeld, worden het in de eerste
ts niet zoo erg en dan vergroeit het later hee-
.U"aal. Als je bijvoorbeeld op jelui leeftijd liet
r'Jgt, dan is, vóór je een jaar ot achttien bent,
s vergroeid, o, lieve Hecre, dan heb je weer net
Kou'n glad gezichtje als nu."
Het opgewekte van haar toon bracht de kinderen
De heer Donner ontkende dit; de heer
Roell meende, dat de artikelen gelijkelijk
moeten behouden blijven of vervallen.
l)e Minister verklaarde, dat de posten
berusten op wettelijke, blijvende orgaoisatie.
De heer Gerritsen was niet overtuigd,
maar wilde geen stemming uitlokken.
De heer Heemskerk verdedigde subsidién
aan bijzondere gymnasia de heer Fara-
ojmbe Sanders bepleitte de behoefte aan
betere elektro technische opleiding.
De heer Valette drong aan op betere
regeling der bezoldiging en pensionneering
van leeraren M. O., meer ambachtsonder
wijs cn vooral meer meisjesonderwijs.
De Minister beloofde verbetering van
het clektro-tcchnisch onderwijs. Bij her
ziening der wet op het M. O., d.e zeer
noodig is, zal opleiding cn bezoldiging
var. leeraren worden overwogen. Aan
subsidie voor jongensscholen de voorwaarde
te verbinden, om meisjes daarop toetelaten,
ligt buiten de bevoegdheid der regeering.
Uitvoerig werd gedebatteerd over een
op te richten nieuwen leerstoel voor bac
teriologie.
De hoeren Conrad, Zylma en Heems
kerk achtten de eischen van den nieuw te
benoemen hoogleeraar veel te overdreven.
Zitting van Donderdag 14 December.
De Voorzitter bericht de or.tvangst van
een telegram van de Kransche Kamer, hou
dende danklxrtuiging voor het gewaar
deerde be«rijs van sympathie.
Daarna ging de Kamer met Binnenland
sche Zaken voort.
Het instellen van een leerstoel voor de
bacteriologie cn technische miskroskopie aan
de Polytechnische school verdedigde de
Minister in het belang der wetenschap, en
hij handhaafde zijn voorstel ook teger zver
een amendement van den heer Conrad, om
tot de vestiging van dien leerstoel voorals
nog niet over te gaan. De Delftsche afge
vaardigde van de Velde en de heer v. d.
Borch bepleitten dc' vestiging van den leer
stoel, hoofdzakelijk wegens het nut voor
industrie en zuivelbereiding.
Ken bezwaar van anderen aard, ontwik
keld door den heer van Kerkwijk, was dat
de nieuwe professor meer traktement kan
krijgen dan de overige hoogleeraren aan
de Polytechnische school.
De meerderheid der C. v. R. wilde de
reorganisatie der Rijkslandbouwschool eerst
afwachten.
1 'e Minister nam het denkbeeld van den
heer Kielstra over, om den aanstaanden
hoogleeraar het normale tractemcnt toe te
leggen cn het meerdere als persoonlijke
toelage.
Het amend.-Conrad weul verworpen roet
42 tegen 36 stemmer.
De heer Gerritsen drong aan op voor
ziening in de toekomst voor de leeraren bij
het amLachtsonderwijs, afgezien van het
stelsel van subsidieering dier instellingen
van Rijkswege.
De M nistcr verzekerde, binnenkort over
eenstemming tc verwachten omtrent de ves
tiging van een wmienchool in Limburg.
Bij lager onderwijs vroeg de heer Sehaep
man, op welke wijze de Min ster denkt te
gemuet te komen aan gesubsidieerde scho
len, die met 1894 cn 1895 niet aan de
wettelijke eischen omtrent het aantal on
derwijzers kunnen voldoen, wegens den
heemchenden onder» ijzersnood.
De heer Smeenge wees op dc noodwen
digheid van verfuvvging der tractementen.
speciaal voor hoofdonderwijzers en zii, die
niet schoolhoofden zijn.
Dc heer Houwing drong ook aan op
lotsverbetering van hulponderwijzers; de
heer Tijdens wilde geleidelijke opklimming
der traktementen, zoowel bij openbaar als
bijzonder onderwijs, ten koste van den
Staat.
I)e heer Valette wilde vooral betere op
leiding van onderwijzers.
De heer A. Mackay drong aan op ver
lenging voor dc bijzondere scholen van
den termijn, waarbinnen het wettelijk aan
tal onderwijzers aanwezig moet zijn.
De heeren Kielstra cn Smidt drongen
ook sterk aan op particele wetswijziging,
tot lotsverbetering der onderwijzers.
De Minister erkende de noodzakelijk
heid van lotsverlzetering, maar voor weta-
wijziging was nog langdurige voorbereiding
noodig.
