herrijzend
Wier ing er meerland
piif
Eén dorp of drie dorpen
item
1 ste Jaargang Nr. 10 6 Juli 1945
Redactie
en Administratie
Nieuwe Niedorp B 58
Periodiek voor de Wieringermeerbevolking en de herrijzing van het polderland
Redacteur: Th. J. van Vegten
Wanneer het een ernstig voor
nemen is, om in ieder geval nu
de nood waarin de Wieringer-
meer is komen te verkeeren, de
mogelijkheid te onderzoeken, om
te komen tot een flink dorp als
centrum van de polder, dan is het
de moeite waard om het project,
de driehoek Dolfijntocht, Sloot
weg, Schagerweg, nader te be
zien.
Deze driehoek zal misschien
niet geheel en precies geografisch
in het midden van de polder lig
gen, doch ten opzichte van het
bestaande wegen- en kanalenplan,
is het volkomen verantwoord.
Alle directe hoofdwegen van
't oude land komen op dit punt sa
men, terwijl de kanalen, het groo-
te vaarwater, er eveneens direct
op samenkomen.
De haven van Middenmeer kan
op de bestaande plaats blijven,
zoo ook het industrieterrein.
Te Slootdorp zou men een be
hoorlijke los- en laadplaats kun
nen maken op de plaats wat eens
de Brink was, hier zouden dan
tevens ook de diverse pakhuizen
voor dat gedeelte van de polder
gebouwd kunnen worden.
Te Wieringerwerf zou men de
los- en laadplaats moeten projec
teeren, waar thans het industrie
terrein is, ook hier kunnen de di
verse pakhuizen gehandhaafd blij
ven.
Wanneer men dan tevens in de
Wieringerwerfvaart een sluis
bouwt, waar voorheen een dam
was, dan behoeven de schepen
naar dit gedeelte niet meer bij
Medemblik om te varen.
Als men de plannen in deze
geest zou projecteeren, dan zijn
de havencomplexen, los- en laad
plaatsen en industrieterreinen in
de onmiddellijke nabijheid van het
dorp.
Wanneer men plannen heeft om
te centraliseeren, dan moet men
vertrouwen hebben in de toe
komst. Dat wil zeggen, dat men
vertrouwen moet hebben in de
transportmogelijkheden die er
toch straks weer zullen komen.
Voor de oorlog liepen er reeds
een groot aantal auto's in de pol
der, voor kerkdiensten en school
bezoek liet men bussen rijden. Nu
wordt er wel beweerd, dat al der
gelijke luxe straks voor ons volk
onbereikbaar is omdat het te duur
zal zijn. Wij gelooven hier niets
van. Niet dat we niet aan willen
nemen, dat we soberder leven
moeten.
Doch straks als de wapenfa
brieken weer omgeschakeld zijn
op de normale productie voor
vrede's doeleinden, dan zal een
stroom van auto's," bussen, motor
rijwielen, vrachtauto's enz. van
licht materiaal en zuinig in ge
bruik de markt overstroomen. Het
zal dan geen luxe zijn om een der
gelijk voertuig te bezitten, doch
noodzaak, zooals het voor velen
vóór de oorlog zeker noodzaak
was in de Wieringcrmeer dat ze
de beschikking hadden over een
auto, ondanks dat we toen drie
dorpen hadden.
Het is ons bekend dat men voor
na de oorlog plannen klaar had
voor een groot opgezette woning
bouw in de polder. Er zouden
meer woningen gebouwd worden
bij de boerderijen. Welnu dit
verkort de afstanden heel veel
voor hen die op de boerderij hun
werk hebben. Wanneer men dan
de lintbebouwing toepast, dan be
hoeft dit het landschap niet te
stoten. Wij hebben ook stemmen
gehoord van landarbeiders die er
de voorkeur aan gaven om in een
dorp te wonen. Hiertegen is geen
bezwaar, mits zij de consequen
ties hieraan verbonden ook aan
vaarden. Zij zullen er dan reke
ning mee moeten houden, dat ze
geen varken of vee kunnen
houden (dat mocht trouwens
voorheen ook niet, al werd dit
verbod de laatste jaren erg over
treden.)
Het te stichten dorp zal men
zoo in moeten richten dat de kom
van het dorp wordt gevormd door
een mooi aangelegd marktplein,
'n behoorlijk aansluitende zaken
wijk,, beursgebouw. De openbare
gebouwen als raadhuis en do
meinkantoor, projecteerd men
zoo, dat ze hoewel rustig staand,
toch in de onmiddellijke nabijheid
van het centrum van het dorp zijn.
Voorts bouwe men behoorlijk
ruime woonwijken, niet de Staat
moet dit meer doen, doch men
geve woningbouwverenigingen
hier een kans, zoowel voor arbei
ders- als voor middenstandswo
ningen.
Kerk en scholen bouwt men niet
midden in het dorp doch in de
buitenwijken. Uit het oogpunt
van centralisatie zullen ook hierbij
groote voordeelen optreden. Het
nadeel is hier de afstanden, doch
dit wordt opgelost door de trans
port-mogelijkheden. Trouwens 't
afstandenvraagstuk hadden we
evengoed bij drie dorpen.
Er zullen ongetwijfeld stemmen
opgaan die het met onze plannen
niet eens zijn en die drie dorpen
prefereeren. O.a. de smeden lie
ten een dergelijk geluid hooren.
Men wees. ons er op dat voor
het hoefbeslag de afstand te groot
wordt naar een dorp. Wat is er
echter tegen om de landbouwsme-
derijen te bouwen op de industrie
terreinen? Het zelfde geldt b.v.
ook voor de brandstoffenhande-
laren.
De voordeelen van een flink
dorp zijn groot, zoodat de weinige
nadeelen hier niet tegen opwegen.
Wij hopen van harte dat de
plannen die men heeft, tot uitvoe
ring gebracht zullen worden.
uit de landarbeiderskringen
Nu er regelmatig artikelen in
Herrijzend Wieringermeerland
verschijnen omtrent oude vormen
en gedachten, en wat daarvoor in
de plaats moet komen, lijkt het
mij dienstig ten opzichte van nieu
we vorming van de samenstelling
hoe, datgene ook gepubliceerd
moet worden van wat er leefde en
nog leefd onder de landarbeider
in doorsnee.
Laat ons er mee beginnen te
schrijven dat er een groote be
voorrechting van de verschillende
polderbewoners heeft plaats ge
had. Zoo, dat niet van billijkheid
sprake kan zijn, laat staan recht.
En dat terwijl toch ieder het zijne
heeft bijgedragen, om tot datgene
te komen wat de polder is gewor
den.
Het is niet zoo, dat een betrek
kelijk kleine groep de polder in
cultuur gebracht heeft. Integen
deel de groote groep allen teza
men, die hebben de polder ge
maakt, feit is echter dat steeds een
kleine groep hulde en belooning
in ontvangst genomen heeft.
Voor de betrokken ambtenaren
is er de mogelijkheid geweest, zich
steeds een betere maatschappelij
ke positie te veroveren, met daar
bij aansluitende, meer stoffelijke
welvaart.
De voormalige bedrijfsboeren
werden bevoorrecht, dat ze bijna
zonder uitzondering in aanmer
king kwamen om een landbouw
bedrijf te pachten. De pachtprij
zen waren van dien aard, dat me
de hierdoor, van een welvarend
landbouwers bevolking kon wor
den gesproken.
Daarvan hebben de pachters
reeds meer dan eens blijk gege
ven. Ieder die bekend is in de pol
der, kan dit bevestigen.
Dit alles kan men beschouwen
als belooning voor bewezen dien
sten, niets is hierop tegen,
gendeel. v n
Nu komt de derde en gr
groep bewoners aan de beurt,
melijk de landarbeiders, voorhv
cultuurarbeiders. Zij zijn het
lichamelijk het zwaarste werk
hebben gepresteerd, tegen lage
loonen.
Ja, gerekend naar het binnen
land, waren de loonen misschien
wet iets hooger, echter in de pol
der was men meer geld noodig.
Voor het overgroote deel waren
de toekomstige landarbeiders ge
wend om in bedsteden te slapen.
In de Polder was dat anders, le
dikanten enz. moesten worden
aangeschaft, ook het meubilair
diende te worden vernieuwd.
De firma's die in huurkoop lever
den vonden dan ook in de W -
meer belangrijk afzetgebied. Dat
lang niet alle koopers aan hun
